Đ C NG H C PH N NH P MÔN TÀI CHÍNH TI N T 1.2 Ề ƯƠ Ọ Ầ Ậ Ề Ệ
CH NG 1: NH NG V N Đ C B N V TI N T VÀ TÀI CHÍNHƯƠ Ữ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ề Ệ
1.Tài li u tham kh oệ ả
- Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ, Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ
PSG.TS Đinh Văn S n (2002), (ơ t trang 5 đ n trang 41; t trang127 - đ n trangừ ế ừ ế
145)
- Lý thuy t Tài chính ế - H c vi n tài chính - PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ
(t trang 5 đ n trang 50)ừ ế
- Nh p môn Tài chính ti n tậ ế ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử
Thành, TS Vũ Th Minh H ng. ị ằ (t trang 1 - đ n trang 23; t trang 24 - đ n trangừ ế ừ ế
44)
2. Yêu c uầ
Sau khi nghiên c u ch ng này, yêu c u ng i h c c n n m đ c hai v nứ ươ ầ ườ ọ ầ ắ ượ ấ
đ l n: ề ớ
- Th nh tứ ấ : M t s v n đ c b n v ti n t nh : khái ni m, các hình tháiộ ố ấ ề ơ ả ề ề ệ ư ệ
c a ti n t , các ch c năng, vai trò c a ti n t , ch đ l u thông ti n t , các y u tủ ề ệ ứ ủ ề ệ ế ộ ư ề ệ ế ố
c u thành ch đ l u thông ti n t ấ ế ộ ư ề ệ
- Th haiứ : M t s v n đ c b n v tài chính nh : Khái ni m tài chính, ộ ố ấ ề ơ ả ề ư ệ n iộ
dung các quan h tài chính trong n n kinh t , b n ch t c a tài chính, các ch c năngệ ề ế ả ấ ủ ứ
c a tài chính và h th ng tài chính trong n n kinh t qu c dân bao g m nh ngủ ệ ố ề ế ố ồ ữ
khâu nào, đ c tr ng c b n c a t ng khâu c a h th ng tài chínhặ ư ơ ả ủ ừ ủ ệ ố
3. Tóm t t n i dung c b nắ ộ ơ ả
* Nh ng v n đ c b n v ti n t : ữ ấ ề ơ ả ề ề ệ
- Khái ni m v ti n t : ệ ề ề ệ
+ Theo quan đi m c a Mark:ể ủ
+ Theo quan đi m hi n đ i:ể ệ ạ
- Các hình thái c b n c a ti n t :ơ ả ủ ề ệ
+ Hoá t : (Khái ni m, các hình thái hoá t : hoá t kim lo i và hóa t phi kimệ ệ ệ ệ ạ ệ
lo i)ạ
1
+ Tín t : (Khái ni m, các hình thái tín t : ti n kim lo i, ti n gi y, ti n ghiệ ệ ệ ề ạ ề ấ ề
s , ti n đi n t )ổ ề ệ ử
- Các ch c năng c a ti n tứ ủ ề ệ
+ Ch c năng th c đo giá trứ ướ ị
+ Ch c năng ph ng ti n trao đ i và thanh toánứ ươ ệ ổ
+ Ch c năng ph ng ti n c t tr giá trứ ươ ệ ấ ữ ị
(M i ch c năng c a ti n t c n n m đ c n i dung c a ch c năng, đi uỗ ứ ủ ề ệ ầ ắ ượ ộ ủ ứ ề
ki n th c hi n và tác d ng c a ch c năng đ t đó nh n bi t xem ch c năng nàoệ ự ệ ụ ủ ứ ể ừ ậ ế ứ
c a ti n t là ch c năng quan tr ng nh t)ủ ề ệ ứ ọ ấ
- Vai trò c a ti n t ủ ề ệ
+ Ti n t là ph ng ti n th c hi n các quan h xã h i và th c hi n m cề ệ ươ ệ ự ệ ệ ộ ự ệ ụ
đích c a ng i s h u chúngủ ườ ở ữ
+ Ti n t là ph ng ti n đ m r ng, phát tri n s n xu t và trao đ i hàngề ệ ươ ệ ể ở ộ ể ả ấ ổ
hóa
+ Ti n t là ph ng ti n đ th c hi n và m r ng các quan h h p tác qu cề ệ ươ ệ ể ự ệ ở ộ ệ ợ ố
tế
- Các ch đ l u thông ti n tế ộ ư ề ệ:
+ Khái ni m:ệ
+ Các y u t c b n c a ch đ l u thông ti n (b n v ti n, đ n v ti n,…)ế ố ơ ả ủ ế ộ ư ề ả ị ề ơ ị ề
+ Các ch đ l u thông ti n t (Ch đ l u thông ti n đ giá, ch đ l uế ộ ư ề ệ ế ộ ư ề ủ ế ộ ư
thông ti n d u hi u)ề ấ ệ
* Nh ng v n đ c b n v tài chính ữ ấ ề ơ ả ề
- Nh ng ti n đ khách quan d n t i s ra đ i c a tài chính:ữ ề ề ẫ ớ ự ờ ủ
+ S ra đ i, t n t i và phát tri n c a s n xu t hàng hoá, ti n t ự ờ ồ ạ ể ủ ả ấ ề ệ
+ S ra đ i, t n t i và phát tri n c a Nhà n c ự ờ ồ ạ ể ủ ướ
- B n ch t c a tài chínhả ấ ủ
+ N i dung các m i quan h kinh t thu c ph m trù tài chính (ộ ố ệ ế ộ ạ Các quan hệ
tài chính gi a Nhà n c v i các ch th khác trong n n kinh t - xã h i, các quanữ ướ ớ ủ ể ề ế ộ
h tài chính gi a các ch th v i nhau, các quan h tài chính trong n i b m t chệ ữ ủ ể ớ ệ ộ ộ ộ ủ
th , các quan h tài chính qu c t )ể ệ ố ế
2
+ B n ch t c a tài chính: (Tài chính là h th ng các quan h phân ph i d iả ấ ủ ệ ố ệ ố ướ
hình thái giá tr , tài chính không ph i là ti n hay qu ti n t , tài chính không ph iị ả ề ỹ ề ệ ả
là h th ng các lu t l v tài chính.)ệ ố ậ ệ ề
=> Khái ni m tài chính:ệ
- Các ch c năng c a tài chính:ứ ủ
+ Ch c năng phân ph i (Khái ni m, đ i t ng, ch th , k t qu , đ c đi m,ứ ố ệ ố ượ ủ ể ế ả ặ ể
quá trình phân ph i, ý nghĩa c a ch c năng)ố ủ ứ
+ Ch c năng giám đ c (Khái ni m, đ i t ng, ch th , k t qu , đ c đi m,ứ ố ệ ố ượ ủ ể ế ả ặ ể
ý nghĩa c a ch c năng)ủ ứ
(T n i dung c a 2 ch c năng này ng i h c ph i tìm ra đ c m i liên hừ ộ ủ ứ ườ ọ ả ượ ố ệ
bi n ch ng gi a chúng)ệ ứ ữ
- H th ng tài chínhệ ố
+ Khái ni m:ệ
+ C u trúc c a h th ng tài chính (theo đ c đi m ho t đ ng c a t ng lĩnhấ ủ ệ ố ặ ể ạ ộ ủ ừ
v c tài chính thì h th ng tài chính bao g m 5 khâu c b n: ngân sách nhà n c, tàiự ệ ố ồ ơ ả ướ
chính doanh nghi p, b o hi m, tín d ng, tài chính c a các t ch c kinh t - chínhệ ả ể ụ ủ ổ ứ ế
tr - xã h i và các h gia đình. ị ộ ộ Có s đ minh h a cho m i quan h tài chính tr cơ ồ ọ ố ệ ự
ti p và gián ti p gi a 5 khâu nàyế ế ữ )
CH NG 2: NGÂN SÁCH NHÀ N CƯƠ ƯỚ
1.Tài li u tham kh oệ ả
- Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ, Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ
PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 42- đ n trang 77)ừ ế
- Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ
(t trang 61 - đ n trang 104 )ừ ế
- Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử
Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 193 - đ n trang229)ừ ế
- Website c a B tài chính: ủ ộ
2. Yêu c uầ
3
Ng i h c nghiên c u ch ng này c n n m đ c m t s n i dung c b nườ ọ ứ ươ ầ ắ ượ ộ ố ộ ơ ả
c a khâu ch đ o trong h th ng tài chính nh : ngân sách nhà n c là gì, các đ củ ủ ạ ệ ố ư ướ ặ
đi m và vai trò cúa NSNN. Tìm hi u v ho t đ ng c a NSNN bao g m 2 ho tể ể ề ạ ộ ủ ồ ạ
đ ng là thu ngân sách và chi ngân sách, trong đó tìm hi u v c c u, các nhân tộ ể ề ơ ấ ố
nh h ng và các nguyên t c thi t l p h th ng thu và t ch c chi NSNN cùngả ưở ắ ế ậ ệ ố ổ ứ
m t s các v n đ liên quan đ n tình tr ng b i chi NSNN.ộ ố ấ ề ế ạ ộ
3. Tóm t t n i dung c b nắ ộ ơ ả
* Nh ng v n đ chung v ngân sách nhà n cữ ấ ề ề ướ
- Khái ni m: ệ
- Đ c đi m c a NSNN:ặ ể ủ
+ Ho t đ ng c a NSNN g n li n v i quy n l c kinh t , chính tr c a nhàạ ộ ủ ắ ề ớ ề ự ế ị ủ
n c, đ c nhà n c ti n hành trên c s lu t đ nh; ướ ượ ướ ế ơ ở ậ ị
+ Ho t đ ng thu chi c a NSNN g n ch t v i th c tr ng vi c th c hi n cácạ ộ ủ ắ ặ ớ ự ạ ệ ự ệ
ch c năng, nhi m v c a nhà n c trong t ng th i kỳ;ứ ệ ụ ủ ướ ừ ờ
+ Ho t đ ng thu chi c a NSNN ch a đ ng các n i dung kinh t xã h i nh tạ ộ ủ ứ ự ộ ế ộ ấ
đ nh, ch a đ ng nh ng quan h kinh t , quan h l i ích nh t đ nh, trong quan quanị ứ ự ữ ệ ế ệ ợ ấ ị
h l i ích đó, l i ích qu c gia, l i ích t ng th bao gi cũng đ c đ t lên hàng đ uệ ợ ợ ố ợ ổ ể ờ ượ ặ ầ
và chi ph i các l i ích khác; ố ợ
+ Ho t đ ng thu chi c a NSNN mang tính không hoàn tr tr c ti p là chạ ộ ủ ả ự ế ủ
y u; NSNN mang tính k ho ch và cân đ i cao; ế ế ạ ố
+ Ho t đ ng thu chi c a NSNN g n ch t v i th c tr ng phát tri n c a n nạ ộ ủ ắ ặ ớ ự ạ ể ủ ề
kinh t và s v n đ ng c a các ph m trù giá tr nh : giá c , lãi su t,…; ế ự ậ ộ ủ ạ ị ư ả ấ
+ Ho t đ ng thu chi c a NSNN th c ch t là s phân chia ngu n tài chínhạ ộ ủ ự ấ ự ồ
qu c gia đ gi i quy t hài hoà các m i quan h v l i ích gi a các ch th trongố ể ả ế ố ệ ề ợ ữ ủ ể
n n kinh t ề ế
- Vai trò c a ngân sách nhà n c: ủ ướ
+ NSNN là công c huy đ ng ngu n tài chính đ đáp ng cho nhu c u chiụ ộ ồ ể ứ ầ
tiêu c a nhà n c ủ ướ
+ NSNN là công c đi u ti t vĩ mô n n kinh t (đ nh h ng, hình thành cụ ề ế ề ế ị ướ ơ
c u kinh t m i, kích thích s n xu t kinh doanh và ch ng đ c quy n; đi u ti t thấ ế ớ ả ấ ố ộ ề ề ế ị
4
tr ng, bình n giá c và ki m soát l m phát; đi u ti t thu nh p gi a các thànhườ ổ ả ể ạ ề ế ậ ữ
ph n kinh t và các t ng l p dân c nh m đ m b o công b ng trong xã h i)ầ ế ầ ớ ư ằ ả ả ằ ộ
* Thu Ngân sách nhà n cướ
- Khái ni mệ
- C c u thu NSNNơ ấ :
+ Theo n i dung kinh tộ ế
+ Theo tính ch t phát sinh ấ
+ Theo tính ch t cân đ i c a NSNNấ ố ủ
- Các nhân t nh h ng đ n thu NSNNố ả ưở ế :
+ Thu nh p bình quân đ u ng iậ ầ ườ
+ Kh năng xu t kh u ngu n tài nguyên thiên nhiênả ấ ẩ ồ
+ T su t doanh l i c a n n kinh t ,ỷ ấ ợ ủ ề ế
+ T ch c b máy thu n pổ ứ ộ ộ
+ Kh năng trang tr i các kho n chi phí c a Nhà n c ả ả ả ủ ướ
- Các nguyên t c thi t l p h th ng thu NSNNắ ế ậ ệ ố :
+ n đ nh và lâu dàiỔ ị
+ Đ m b o s công b ngả ả ự ằ
+ Rõ ràng và ch c ch nắ ắ
+ Đ n gi nơ ả
+ Phù h p v i thông l qu c tợ ớ ệ ố ế
*Chi NSNN
- Khái ni mệ
- C c u chi NSNNơ ấ :
+ Theo n i dung kinh tộ ế
+ Theo tính ch t phát sinhấ
+ Theo m c đích chi tiêuụ
- Các nhân t nh h ng đ n chi NSNNố ả ưở ế :
+ Ch đ xã h iế ộ ộ
+ S phát tri n c a l c l ng s n xu tự ể ủ ự ượ ả ấ
+ Kh năng tích lu c a n n kinh tả ỹ ủ ề ế
5
+ Mô hình t ch c b máy qu n lý nhà n c và nh ng nhi m v mà nhàổ ứ ộ ả ướ ữ ệ ụ
n c đ m nh n trong t ng th i kỳ,….ướ ả ậ ừ ờ
- Các nguyên t c t ch c chi NSNNắ ổ ứ :
+ D a trên kh năng các ngu n thu đ ho ch đ nh chi tiêu; ự ả ồ ể ạ ị
+ Đ m b o yêu c u ti t ki m và hi u qu trong vi c b trí các kho n chiả ả ầ ế ệ ệ ả ệ ố ả
tiêu c a NSNNủ
+ Tr ng tâm, tr ng đi mọ ọ ể
+ Nhà n c và nhân dân cùng làm trong vi c b trí các kho n chi c a ngânướ ệ ố ả ủ
sách Nhà n c nh t là các kho n chi mang tính ch t phúc l i xã h iướ ấ ả ấ ợ ộ ;
+ Phân bi t rõ nhi m v phát tri n kinh t - xã h i c a các c p theo lu tệ ệ ụ ể ế ộ ủ ấ ậ
pháp đ b trí các kho n chi cho thích h pể ố ả ợ ;
+ K t h p ch t ch các kho n chi ngân sách Nhà n c v i kh i l ng ti nế ợ ặ ẽ ả ướ ớ ố ượ ề
t có m t trong l u thông và các ph m trù lãi su t, t giá h i đoái t o nên công cệ ặ ư ạ ấ ỉ ố ạ ụ
t ng h p cùng tác đ ng đ n các v n đ c a kinh t vĩ mô ổ ợ ộ ế ấ ề ủ ế
(Đ i v i m i nguyên t c c n phân tích n i dung và ý nghĩa c a m i ch cố ớ ỗ ắ ầ ộ ủ ỗ ứ
năng)
* B i chi NSNN: ộ
- Khái ni m, ệ
- Các lo i b i chi: B i chi c c u và b i chi chu kỳạ ộ ộ ơ ấ ộ
- Các gi i pháp kh c ph c b i chi NSNN: Tăng thu, gi m chi; các gi i phápả ắ ụ ộ ả ả
t o ngu n bù đ p thi u h t ạ ồ ắ ế ụ
* H th ng NSNN và phân c p qu n lý ngân sách nhà n cệ ố ấ ả ướ
CH NG ƯƠ 3: TÀI CHÍNH DOANH NGHI PỆ
1.Tài li u tham kh oệ ả
- Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ
PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 83 - đ n trang123)ừ ế
- Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ
(t trang 123 - đ n trang133)ừ ế
6
- Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử
Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 250 đ n trang279)ừ ế .
2. Yêu c uầ
Ng i h c c n n m đ c nh ng v n đ c b n v tài chính doanh nghi p -ườ ọ ầ ắ ượ ữ ấ ề ơ ả ề ệ
khâu c s c a h th ng tài chính nh : Khái ni m, đ c đi m và vai trò c a tàiơ ở ủ ệ ố ư ệ ặ ể ủ
chính doanh nghi p. Tìm hi u và n m đ c m t s ho t đ ng ch y u c a tàiệ ể ắ ượ ộ ố ạ ộ ủ ế ủ
chính doanh nghi p nh : Huy đ ng và s d ng v n, các v n đ c b n liên quanệ ư ộ ử ụ ố ấ ề ơ ả
đ n thu nh p, chi phí và l i nhu n c a doanh nghi p.ế ậ ợ ậ ủ ệ
3. Tóm t t n i dung c b nắ ộ ơ ả
- Khai niêm TCDŃ ̣
- Đăc điêm cua tai chinh doanh nghiêp̣ ̉ ̉ ̀ ́ ̣
+ Tai chinh doanh nghiêp găn liên va phuc vu cho hoat đông san xuât kinh̀ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́
doanh cua doanh nghiêp̉ ̣
+ Tai chinh doanh nghiêp bi chi phôi b i tinh chât s h u vôn cua doanh̀ ́ ̣ ̣ ́ ở ́ ́ ở ữ ́ ̉
nghiêp̣
+ Tai chinh doanh nghiêp bi chi phôi b i muc tiêu l i nhuâǹ ́ ̣ ̣ ́ ở ̣ ợ ̣
- Vai tro cua Tai chinh doanh nghiêp̀ ̉ ̀ ́ ̣
+ Tai chinh doanh nghiêp la công cu khai thac, thu hut cac nguôn l c tai chinh̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̀ ự ̀ ́
nhăm đap ng nhu câu vê vôn phuc vu cho hoat đông san xuât kinh doanh cua DǸ ́ ứ ̀ ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̉
+ Tai chinh doanh nghiêp thuc đây viêc s dung vôn tiêt kiêm va hiêu quà ́ ̣ ́ ̉ ̣ ử ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ̉
+ Tai chinh doanh nghiêp la công cu đê điêu tiêt kich thich hoat đông kinh̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣
doanh cua DN̉
+ Tai chinh doanh nghiêp la công cu đê kiêm tra, giam sat moi hoat đông cuà ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉
DN
- Hoat đông cua TCDṆ ̣ ̉
+ Huy đông va s dung vôn: Khái ni m vôn kinh doanh, cac đăc tr ng vạ ̀ ử ̣ ́ ệ ́ ́ ̣ ư ̀
nguôn hinh thanh cua vôn kinh doanh (̀ ̀ ̀ ̉ ́ vôn kinh doanh đ c huy đông t nh nǵ ượ ̣ ừ ữ
nguôn naò ̀ ?)
+ Doanh thu, chi phi, l i nhuân cua doanh nghiêṕ ợ ̣ ̉ ̣
(Khai niêm, kêt câu cua doanh thu, chi phi, l i nhuân cua doanh nghiêp)́ ̣ ́ ́ ̉ ợ ̣ ̉ ̣
7
CH NG 4: BAO HIÊMƯƠ ̉ ̉
1.Tài li u tham kh oệ ả
- Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ
PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 185 - đ n trang 216)ừ ế
- Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ
(t trang 163 - đ n trang197)ừ ế
- Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử
Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 387 đ n trang 393)ừ ế .
- Lu t BHXH Vi t Nam năm 2006ậ ệ
2. Yêu c uầ
Trong ch ng nay, yêu câu ng i h c tim hiêu vê m t khâu trung gian cua hêươ ̀ ̀ ườ ọ ̀ ̉ ̀ ộ ̉ ̣
thông tai chinh. Cu thê hiêu đ c bao hiêm la gi, s cân thiêt khach quan cua baó ̀ ́ ̣ ̉ ̉ ượ ̉ ̉ ̀ ̀ ự ̀ ́ ́ ̉ ̉
hiêm trong nên kinh tê, vai tro cua bao hiêm. Tim hiêu năm đ c môt sô vân đê liên̉ ̀ ́ ̀ ̉ ̉ ̉ ̀ ̉ ́ ượ ̣ ́ ́ ̀
quan đên 2 loai hinh bao hiêm đo la Bao hiêm kinh doanh va bao hiêm xa hôi nh :́ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ̉ ̀ ̉ ̉ ̃ ̣ ư
Khái ni m, các đ c đi m và nguyên t c ho t đ ng, các y u t c b n c a h pệ ặ ể ắ ạ ộ ế ố ơ ả ủ ợ
đ ng b o hi m kinh doanh, các ch đ c a b o hi m xã h i, ồ ả ể ế ộ ủ ả ể ộ
3. Tóm t t nôi dung c banắ ̣ ơ ̉
* Nh ng v n đ chung v b o hi m: ữ ấ ề ề ả ể
- Khái ni mệ
- S c n thi t khách quan c a b o hi mự ầ ế ủ ả ể :
+ Xu t phát t nh ng r i ro trong cu c s ng con ng i; ấ ừ ữ ủ ộ ố ườ
+ Xu t phát t nh ng r i ro phát sinh trong lĩnh v c s n xu t kinh doanhấ ừ ữ ủ ự ả ấ
+ Xu t phát t vai trò th c hi n ch c năng qu n lý, đi u ti t vĩ mô c a Nhàấ ừ ự ệ ứ ả ề ế ủ
n c trong n n kinh t th tr ngướ ề ế ị ườ :
- Phân lo i b o hi m:ạ ả ể
+ Theo tính ch t ho t đ ngấ ạ ộ
+ Theo ph ng th c t n t i c a qu b o hi m:ươ ứ ồ ạ ủ ỹ ả ể
8
- Vai trò c a b o hi m:ủ ả ể
+ B o hi m góp ph n n đ nh s n xu t kinh doanh và n đ nh đ i s ng xãả ể ầ ổ ị ả ấ ổ ị ờ ố
h i tr c nh ng r i ro b t ngộ ướ ữ ủ ấ ờ
+ B o hi m góp ph n thi t l p h th ng an toàn xã h i, h tr và th c hi nả ể ầ ế ậ ệ ố ộ ỗ ợ ự ệ
các bi n pháp đ phòng, ngăn ng a h n ch t n th tệ ề ừ ạ ế ổ ấ
+ B o hi m góp ph n cung ng v n cho phát tri n kinh t xã h iả ể ầ ứ ố ể ế ộ
* B o hi m kinh doanh (BHKD)ả ể
- Khái ni mệ :
- Đ c đi m: ặ ể
+ Tính ch t v a b i hoàn, v a không b i hoànấ ừ ồ ừ ồ
+ M c đích c a BHRR tr c h t là b i đ p b i th ng nh ng t n th t choụ ủ ướ ế ồ ắ ồ ườ ữ ổ ấ
các đ i t ng đ c b o hi m khi x y ra s c b t ng nh ng bên c nh đó ho tố ượ ượ ả ể ả ự ố ấ ờ ư ạ ạ
đ ng BHRR còn mang m c đích kinh doanh.ộ ụ
+ Vi c b i th ng t n th t th c t cho ng i tham gia b o hi m th ng r tệ ồ ườ ổ ấ ự ế ườ ả ể ườ ấ
l n, l n h n r t nhi u l n so v i s ti n b o hi m phí đã đóng gópớ ớ ơ ấ ề ầ ớ ố ề ả ể .
+ Tính ch t b i hoàn c a BHKD là y u t không xác đ nh tr c v th iấ ồ ủ ế ố ị ướ ề ờ
gian, không gian và quy mô c a nó ph thu c vào m c đ x y ra t n th t.ủ ụ ộ ứ ộ ả ổ ấ
- Nguyên t c ho t đ ng c a BHKDắ ạ ộ ủ :
+ Nguyên t c ho t đ ng c a BHRR tr c h t là b o đ m quy n l i, l i íchắ ạ ộ ủ ướ ế ả ả ề ợ ợ
c a ng i tham gia b o hi m.ủ ườ ả ể
+ Nguyên t c đ nh phí b o hi m ph i trên c s giá c a các r i ro.ắ ị ả ể ả ơ ở ủ ủ
+ Nguyên t c l y s đông bù s ítắ ấ ố ố
+ Nguyên t c sàng l c r i roắ ọ ủ
+ Các đ i t ng tham gia b o hi m ph i tham gia đóng b o hi m phí tr cố ượ ả ể ả ả ể ướ
khi x y ra r i ro.ả ủ
+ Nh ng t n th t do ch quan, thi u tinh th n trách nhi m, không th c hi nữ ổ ấ ủ ế ầ ệ ự ệ
đúng qui đ nh c a pháp lu t thì không đ c đ n bù.ị ủ ậ ượ ề
- Các y u t c b n c a h p đ ng BHKD: ế ố ơ ả ủ ợ ồ Ng i b o hi m, ng i tham giaườ ả ể ườ
9
b o hi m, đ i t ng b o hi m, th i h n b o hi m, phí b o hi m, r i ro, tai n nả ể ố ượ ả ể ờ ạ ả ể ả ể ủ ạ
b o hi m, m c đ b i th ng,…ả ể ứ ộ ồ ườ
- Phân lo i BHKDạ
+ Theo đ i t ng b o hi mố ượ ả ể
+ Theo tính ch t ho t đ ngấ ạ ộ
* B o hi m xã h i (BHXH)ả ể ộ
- Khái ni m ệ
- Đ c đi m:ặ ể
+ Ho t đ ng c a BHXH không mang tính ch t kinh doanh mà mang tínhạ ộ ủ ấ
t ng h , tính c ng đ ng.ươ ỗ ộ ồ
+ Vi c phân ph i s d ng quĩ ệ ố ử ụ BHXH đ c chia làm hai ph n:ượ ầ
+ Ch đ BHXH liên quan ch t ch đ n vi c th c hi n chính sách kinh tế ộ ặ ẽ ế ệ ự ệ ế
xã h i c a Nhà n c. ộ ủ ướ
- Nguyên t c ho t đ ng c a BHXH: ắ ạ ộ ủ
+ BHXH là 1 quĩ t n t i và ho t đ ng đ c l p, thu chi quĩ ph i đ m b o cânồ ạ ạ ộ ộ ậ ả ả ả
đ i, trong quá trình ho t đ ng ph i b o toàn và phát tri n quĩ đ đ m b o quy nố ạ ộ ả ả ể ể ả ả ề
l i cho ng i lao đ ngợ ườ ộ .
+ Ng i lao đ ng mu n đ c h ng ch đ BHXH ph i có nghĩa v đóngườ ộ ố ượ ưở ế ộ ả ụ
góp 1 ph n thu nh p vào quĩ BHXHầ ậ theo các ph ng th c thích h p (b t bu c hayươ ứ ợ ắ ộ
th a thu n) th ng xuyên, đ u đ n trong nh ng năm tháng còn lao đ ngỏ ậ ườ ề ặ ữ ộ .
+ Qu BHXH ph i đ c nhà n c b o tr m i khi nhà n c có nh ng thayỹ ả ượ ướ ả ợ ỗ ướ ữ
đ i v chính sách kinh t xã h i làm nh h ng t i cân đ i thu chi qu BHXHổ ề ế ộ ả ưở ớ ố ỹ
- N i dung ho t đ ng c a BHXHộ ạ ộ ủ
+ Đ i t ng tham gia BHXH: b t bu c, t nguy nố ượ ắ ộ ự ệ
+ Ngu n hình thành qu BHXH: T ng i lao đ ng, ng i s d ng laoồ ỹ ừ ườ ộ ườ ử ụ
đ ng, ngân sách nhà n c, ti n lãi t ho t đ ng đ u t , ….ộ ướ ề ừ ạ ộ ầ ư
+ S d ng qu : Chi tr ch đ , tr l ng cho b máy qu n lý, trích l p quử ụ ỹ ả ế ộ ả ươ ộ ả ậ ỹ
d phòng, chi đ u t ,…ự ầ ư
10
CH NG 5: TIN DUNGƯƠ ́ ̣
1.Tài li u tham kh oệ ả
- Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ
PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 158- đ n trang184)ừ ế
- Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ
(t trang 215 - đ n trang246)ừ ế
- Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử
Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 64 đ n trang110)ừ ế .
2. Yêu câù
Sau khi nghiên c u ch ng nay, sinh viên cân năm đ c môt sô vân đê cứ ươ ̀ ̀ ́ ượ ̣ ́ ́ ̀ ơ
ban vê m t khâu trung gian ti p theo c a h th ng tài chính - tin dung, cu thê: hiêủ ̀ ộ ế ủ ệ ố ́ ̣ ̣ ̉ ̉
đ c thê nao la tin dung, cac đăc đi m va vai tro cua tin dung trong nên kinh tê. Timượ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ể ̀ ̀ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̀
hiêu vê cac hinh th c tin dung chu yêu trong nên kinh tê nh tin dung ngân hang, tin̉ ̀ ́ ̀ ứ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ́ ư ́ ̣ ̀ ́
dung th ng mai va môt sô hinh th c tin dung khac. Môt sô vân đê liên quan đên laị ươ ̣ ̀ ̣ ́ ̀ ứ ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̃
suât tin dung nh khai niêm, cac loai lai suât va nh ng nhân tô anh h ng đên laí ́ ̣ ư ́ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̀ ữ ́ ̉ ưở ́ ̃
suât tin dunǵ ́ ̣
3. Tóm t t nôi dung c banắ ̣ ơ ̉
* Nh ng v n đ chung v tín d ng:ữ ấ ề ề ụ
- Khái ni mệ
- Đ c đi m c a tín d ng: ặ ể ủ ụ
+ Trong quan h tín d ng có s tách r i quy n s h u và quy n s d ngệ ụ ự ờ ề ở ữ ề ử ụ
v nố
+ Phân ph i tín d ng mang tính ch t hoàn trố ụ ấ ả
+ Giá c c a tín d ng là lo i giá c đ c bi tả ủ ụ ạ ả ặ ệ
- Phân lo i tín d ngạ ụ
+ Theo ch th c a tín d ngủ ể ủ ụ
+ Theo đ i t ng c p tín d ng ố ượ ấ ụ
+ Theo th i h n c p tín d ngờ ạ ấ ụ
+ Theo c ch đ m b o c a tín d ngơ ế ả ả ủ ụ
+ Theo ph m vi phát sinh quan h tín d ng ạ ệ ụ
11
- Vai trò c a tín d ng: ủ ụ
+ Tín d ng góp ph n tái s n xu t m r ng n n kinh tụ ầ ả ấ ở ộ ề ế
+ Tín d ng là công c đi u ti t vĩ mô c a nhà n c, góp ph n đi u ch nh vàụ ụ ề ế ủ ướ ầ ề ỉ
n đ nh c c u n n kinh t đ phát tri n ổ ị ơ ấ ề ế ể ể
+ Tín d ng góp ph n quan tr ng vào quá trình ti t ki m chi phí l u thôngụ ầ ọ ế ệ ư
c a xã h iủ ộ
+ Tín d ng góp ph n nâng cao đ i s ng ng i dân và th c hi n các chínhụ ầ ờ ố ườ ự ệ
sách xã h i khác c a nhà n c ộ ủ ướ
+ Tín d ng góp ph n m r ng các quan h h p tác qu c tụ ầ ở ộ ệ ợ ố ế
* Lãi su t tín d ngấ ụ
- Khái ni mệ
- Các lo i lãi su t tín d ngạ ấ ụ
+ Căn c vào ngu n hình thành: lãi su t huy đ ng và lãi su t cho vayứ ồ ấ ộ ấ
+ Căn c vào ph ng pháp tính lãi: lãi su t đ n và lãi su t képứ ươ ấ ơ ấ
+ Căn c vào giá tr th c: lãi su t th c và lãi su t danh nghĩaứ ị ự ấ ự ấ
- Các nhân t nh h ng đ n lãi su t tín d ngố ả ưở ế ấ ụ
+ Cung c u v n trên th tr ngầ ố ị ườ
+ L m phátạ
+ Chính sách c a nhà n củ ướ
+ R i ro và kỳ h n c a tín d ngủ ạ ủ ụ
+ …
* M t s hình th c tín d ng ch y u trong n n kinh t ộ ố ứ ụ ủ ế ề ế
- Tín d ng th ng m iụ ươ ạ
- Tín d ng ngân hàng ụ
- Tín d ng nhà n c ụ ướ
- Tín d ng thuê mua ụ
(Đ i v i m i hình th c tín d ng, c n ph i nghiên c u khái ni m và các đ cố ớ ỗ ứ ụ ầ ả ứ ệ ặ
đi m c b n c a chúng đ t đó có c s đ phân bi t chúng v i nhau)ể ơ ả ủ ể ừ ơ ở ể ệ ớ
CH NG 6: TÀI CHINH QUÔC TÊƯƠ ́ ́ ́
12
1.Tài li u tham kh oệ ả
- Lý thuy t tài chính - ti n tế ề ệ - Nhà xu t b n Đ i h c Qu c gia Hà n i,ấ ả ạ ọ ố ộ
PSG., TS. Đinh Văn S n (2002), ơ (t trang 217 - đ n trang 247)ừ ế
- Lý thuy t Tài chínhế - H c vi n tài chính – PGS.TS. D ng Đăng Chinhọ ệ ươ
(t trang 323 - đ n trang 379)ừ ế
- Nh p môn Tài chính ti n tậ ề ệ - Tr ng ĐH KTTP HCM, PGS.TS. S Đìnhườ ử
Thành, TS Vũ Th Minh H ng ị ằ (t trang 404 đ n trang 456)ừ ế .
2. Yêu câù
Yêu câu sinh viên nghiên c u đê hiêu đ c môt sô vân đê cu thê vê quan hề ứ ̉ ̉ ượ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̀ ̣
tai chinh quôc tê, cac đăc tr ng cua no, vai tro cua tai chinh quôc tê đôi v i nên kinh̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ư ̉ ́ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ớ ̀
tê, đông th i tim hiêu môt sô quan hê tai chinh quôc tê nh đâu t tr c tiêp, đâu t́ ̀ ờ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ư ̀ ư ự ́ ̀ ư
gian tiêp va viên tr không hoan lai.́ ́ ̀ ̣ ợ ̀ ̣
3. Tóm t t nôi dung c banắ ̣ ơ ̉
* M t s v n đ chung v tài chính qu c t ộ ố ấ ề ề ố ế
- Khái ni mệ ,
- Đ c tr ng c a tài chính qu c tặ ư ủ ố ế
+ Tài chính qu c t ch u nh h ng r t l n b i r i ro h i đoái và r i roố ế ị ả ưở ấ ớ ở ủ ố ủ
chính trị
+ S thi u hoàn h o c a th tr ng nh h ng l n đ n tài chính qu c t .ự ế ả ủ ị ườ ả ưở ớ ế ố ế
+ Môi tr ng qu c t m ra nhi u c h i đ phát tri n tài chính qu c tườ ố ế ở ề ơ ộ ể ể ố ế
- Vai trò c a tài chính qu c tủ ố ế
+ Tài chính qu c t t o đi u ki n thu n l i cho các qu c gia hoà nh p vàoố ế ạ ề ệ ậ ợ ố ậ
n n kinh t th gi i.ề ế ế ớ
+ Tài chính đ i ngo i góp ph n nâng cao hi u qu s d ng các ngu n l c tàiố ạ ầ ệ ả ử ụ ồ ự
chính trên toàn c uầ
* Các quan h tài chính qu c t ch y uệ ố ế ủ ế
+ Đ u t tr c ti p ầ ư ự ế
+ Đ u t gián ti pầ ư ế
+ Vi n tr qu c t không hoàn l iệ ợ ố ế ạ
13
+ Các quan h tài chính qu c khácệ ố
(V i m i quan h tài chính qu c t c n nghiên c u: khái ni m; các hìnhớ ỗ ệ ố ế ầ ứ ệ
th c đ u t ; nh h ng tích c c và tiêu c c c a m i quan h tài chính qu c t )ứ ầ ư ả ưở ự ự ủ ỗ ệ ố ế
* M t s t ch c tài chính qu c tộ ố ổ ứ ố ế: IMF, WB, ADB,… (quá trình ra đ i vàờ
phát tri n, m c đích ho t đ ng, m i quan h v i Vi t Nam ,…)ể ụ ạ ộ ố ệ ớ ệ
14