Kinh tế hoá công tác bảo tồn đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Xuân Thủy. doc

Kinh tế hoá công tác bảo tồn đa dạng
sinh học tại Vườn quốc gia Xuân Thủy.
Nguyễn Viết Cách
(GĐ - VQG Xuân Thủy)
Nh ng n i dung chớnh
- Bối cảnh
-
Kết quả thực hiện
-
Kết luận &
khuyến nghị
Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
•
V n Qu c gia Xuân ườ ố
Th y l i m Ramsar ủ à đ ể
u tiên c a Vi t Nam đầ ủ ệ
(01/1989)
•
L vùng lõi quan tr ng à ọ
c a Khu d tr sinh ủ ự ữ
quy n ng b ng sông ể đồ ằ
H ng (UNESCO, 12/2004)ồ
•
Là H sinh thái NN ệ Đ
i n hình c a sông ven đ ể ở ử
bi n mi n b c Vi t Namể ề ắ ệ

Kinh tÕ ho¸ c«ng t¸c b¶o tån §DSH t¹i VQG Xu©n Thuû
* Đi u ki n t nhiên:ề ệ ự
•
V trí: phía Nam c a sông H ngị ử ồ

•
Bù p b i phù sa sông v bi n, các v t li u limon v đắ ở à ể ậ ệ à
sét t o th nh các o t xen l n gi a các dòng …ạ à đả đấ ẫ ữ
sông, sinh c nh chính c a HST R ng ng p m n.ả ủ ừ ậ ặ
•
H sinh thái a d ng sinh h c cao v t o ti m n ng ệ đ ạ ọ à ạ ề ă
phát tri n KTXH, phát tri n nghiên c u khoa h c v ể ể ứ ọ à
DSLT

Kinh tÕ ho¸ c«ng t¸c b¶o tån §DSH t¹i VQG Xu©n Thuû
*Tài nguyên thiên nhiên:
VQGXT có a d ng sinh h c, n ng đ ạ ọ ă
su t sinh h c v nh y c m cao:ấ ọ à độ ạ ả
-
120 lo i th c v t b c cao có m ch, à ự ậ ậ ạ
trên 3000 ha RNM
-
107 lo i cá, 500 lo i th y sinhà à ủ
-
220 lo i chim (>150 lo i di c , 9 lo i à à ư à
trong Sách qu c t : cò thìa, r đỏ ố ế ẽ
m thìa, b nông, mòng b m ỏ ồ ể ỏ
ng n,cho t m v ng .)ắ ắ ỏ à …
-
H n 10 lo i thú (cá heo, cá u ông ơ à đầ
s , rái cá) v nhi u lo i bò sát, côn ư à ề à
trùng v l ng c .à ưỡ ư


Kinh tÕ ho¸ c«ng t¸c b¶o tån §DSH t¹i VQG Xu©n Thuû

*Đi u ki n kinh t - xãề ệ ế h iộ :
•
Kho ng 46.000 dân s ng trong vùng ả ố
m v i di n tích 7.233 hađệ ớ ệ
•
Sinh k : nông nghi p v các ho t ế ệ à ạ
ng khác: VAC, nuôi tr ng v khai độ ồ à
thác thu s n, tr ng n m, DLST (sinh ỷ ả ồ ấ
kế m i)ớ
•
p l c khai thác c a c ng ng a Á ự ủ ộ đồ đị
ph ng lên t i nguyên VQG r t l n v ươ à ấ ớ à
t nhi u phíaừ ề

Kinh tÕ ho¸ c«ng t¸c b¶o tån §DSH t¹i VQG Xu©n Thuû

*Ho t đ ng qu n lýạ ộ ả :
* Tháng 01 N m 2003, chuy n h ngă ể ạ th nh VQG .à
Các ch c n ng c b n c a VQGXT:ứ ă ơ ả ủ
- B o t n m u chu n i n hình HST NNả ồ ẫ ẩ để Đ
-
L hi n tr ng nghiên c u khoa h c trong n c & qu c à ệ ườ ứ ọ ướ ố
t .ế
-
Phát tri n giáo d c môi tr ng v DLSTể ụ ườ à
-
Góp ph n phát tri n KT-XH a ph ngầ ể đị ươ
* Tham gia Công c Ramsar: B o t n vùngướ “ ả ồ NN có t m Đ ầ
quan tr ng qu c t , c bi t ọ ố ế đặ ệ nh là n i c trú c a ư ơ ư ủ

nh ng loài chim n cữ ướ (Ramsar, Iran, 1971)”
*Tham gia Qu n lý Khu d tr sinh quy n ngả ự ữ ể đồ
b ng châu th sông H ng v i m c tiêu: T o nên s ằ ổ ồ ớ ụ “ ạ ự
chung s ng h i ho gi a con ng i v thiên nhiên.ố à à ữ ườ à ”

Kinh tÕ ho¸ c«ng t¸c b¶o tån §DSH t¹i VQG Xu©n Thuû
Nh vậy ngoài chức năng bảo tồn thiên nhiên,
V ờn quốc gia Xuân Thuỷ còn phải thực hiện
các cam kết quốc tế, với vai trò & chức năng
của một hệ sinh thải mở giàu tiềm năng, đồng
thời có khả năng tự phục hồi cao, V ờn cũng
cần phải chia sẻ lợi ích hợp lý từ nguồn tài
nguyên tự nhiên phong phú của mình đối với
cộng đồng địa ph ơng để từ đó lôi kéo sự tham
gia và cộng đồng trách nhiệm của họ vào việc
thực hiện thắng lợi sự nghiệp chung, nhằm
bảo tồn & phát triển bền vững tài nguyên môi
tr ờng của quốc gia và quốc tế ở khu vực.

Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
Các nghiên cứu khoa học về: L ợng giá hệ
sinh thái, Chi trả dịch vụ môi tr ờng rừng, Bồi
hoàn suy giảm rừng và hấp thụ Các bon rừng
ngập mặn cùng với việc thực hiện thể nghiệm
Đề án đồng quản lý sử dụng bền vững nguồn
lợi thuỷ sản. cho khu vực VQGXT trong thời
gian qua đã chỉ ra h ớng đi tất yếu của việc sử
dụng đa dạng sinh học một cách hiệu quả cho
nhiều mục đích khác nhau, nhằm đáp ứng
những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống hiện

đại, nhất là trong bối cảnh phát triển kinh tế-
xã hội khá bức xúc nh Việt Nam hiện nay.

Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
2.1- Thực hiện các hoạt động nghiên cứu cơ bản:
*Nghiên cứu về Chi phí-Lợi ích cho các ph ơng án sử dụng đất
trên hệ sinh thái đất ngập n ớc thuộc V ờn quốc gia Xuân
Thuỷ:
Các N.C. cho
th y
ph ng ỏn
s d ng t ng p n c cú
hi u qu v m t xó h i l k t
h p võy v ng, nuụi tụm qu ng
canh v du l ch sinh thỏi.C th
ú l ti n h nh cỏc ho t ng
nuụi tụm theo hỡnh th c qu ng
canh v nuụi v ng trờn di n tớch
nh ó nờu trong QH phỏt tri n
thu s n c a huy n, nh ng nuôi
tôm công nghiệp là không hiệu quả


Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
*
Nghiên cứu về giá trị của rừng ngập mặn:
- Tác dụng phòng hộ đê biển của rừng ngập mặn:
H ng n m r ng ng p m n ó b o v t t 10,5 km ờ bi n ở
khu vực VQGXT v do ú gi m cỏc chi phớ cho vi c s a
ch a&tu b ờ bi n so v i n i ờ bi n khụng cú RNM

phũng h . Trung bỡnh m i n m, di n tớch RNM n y ó l m
gi m chi phớ
t i thi u s a ch a v tu b
h th ng ờ bi n v i chi u d i
10,5 km l : 2.6 t ng .
Theo k t qu n y, giỏ tr
phũng h ờ bi n bỡnh quõnc a
m t ha RNM c tớnh toỏn v
xỏc nh theo thuật toán chuyên
ngành, c th l :
850.000 ng/n m



Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ

-
Nghiên cứu các Giá trị khác của Rừng ngập mặn tại VQG
Xuân Thuỷ:
Nghiên cứu của PGS.TS- Nguyễn Hoàng Trí (Tổng th ký Uỷ
ban con ng ời & sinh quyển-MAB)



!""#$
%&#'"()*+,-."""#/0-1111
23""4)05!/6#/7"#4"
8 8#9:;<<<=>?/ ha/ năm.
Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ

*Nghiên cứu về hấp thụ Các bon rừng ngập mặn: Trong năm
2009 với sự trợ giúp của hai Tổ chức quốc tế là: Forest trend. và
Mangrove for future; Bộ Nông nghiệp &PTNT đã phối hợp với
UBND tỉnh Nam Định đã tổ chức Hội thảo và nghiên cứu
chuyên đề: Bảo tồn vùng ven biển: hấp thụ Các bon rừng
ngập mặn.

RNM-đặc biệt đó là việc
hấp thụ C d ới đất rừng
với giá trị ớc tính hàng
trăm USD/ ha / năm. Đã có
CT.TV. mua chứng chỉ Các
bon RNM ở khu vực để
bán cho thị tr ờng
Các bon quốc tế.
Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ

2.2- Thể nghiệm thực hiện các Chính sách và đề án
về sử dụng khôn khéo & BV tài nguyên ĐNN:
Đơn vị đã tiến hành thể
nghiệm thực hiện chính sách
sử dụng khôn khéo nguồn lợi
thuỷ sản với nguyên tắc: Chỉ
đ ợc phép khai thác các loài
thuỷ hải sản thông th ờng có
khả năng phục hồi tốt. Cấm
tuyệt đối các hành vi chặt phá
rừng, săn bẫy chim thú, khai
thác huỷ diệt & cạn kiệt nguồn
lợi tự nhiên, làm thayđổi cảnh

quan & gây ô nhiễm môi tr ờng.
Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ

Kết quả là VQGXT đã nhận đ ợc sự đồng thuận của cộng đồng
địa ph ơng, Các tài nguyên cơ bản thuộc mục tiêu bảo tồn
thiên nhiên nh : Rừng ngập mặn, chim & động vật hoang dã
cùng với việc đảm bảo cân bằng nguồn lợi thuỷ sinh và bảo vệ
môi tr ờng ở khu vực đã đ ợc giữ vững. Cộng đồng địa ph
ơng có đ ợc thu nhập khá ổn định từ việc khai thác nguồn lợi
thuỷ sản là các loài: nhuyễn thể, giáp xác và cá Thu nhập
bình quân hàng ngày từ hoạt động này đạt từ 50 -100 triệu
đồng. Thu nhập từ các mô hình nuôi ngao và tôm quảng canh
đạt khoảng 200 tỷ đồng/ năm. Việc chia sẻ lợi ích chính đáng
và hợp lý trên đã lôi kéo cộng đồng địa ph ơng tham gia các
hoạt động quản lý bảo tồn thiên nhiên của VQGXT thông qua
rất nhiều các hoạt động thực tiễn hữu ích của cộng đồng,
trong đó có các tổ chức quần chúng hạt nhân do V ờn bảo trợ
nh các Câu lạc bộ bảo tồn thiên nhiên và các Hội về sinh kế
bền vững khác

Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
- Thực hiện đề án thí điểm đồng quản lý sử dụng khôn khéo và
bền vững nguồn lợi ngao giồng tự nhiên ở cửa Sông Hồng
thuộc V ờn quốc gia Xuân Thuỷ:
ề án đã thể chế rõ các mối
quan hệ, chia sẻ lợi ích hợp lý
đồng thời đ a ra các yêu cầu bắt
buộc đối với các bên liên quan về
đảm bảo an ninh trật tự và bảo vệ
TNMT. CQĐP đã thu ngân sách >

02 tỷ đồng. CQĐP cũng thu hàng
chục tỷ đồng từ khai thác ngao giô
Đảm bảo các yêu cầu về ANTT,MT
Có CS . đảm bảo cơ chế tài chính
bền vững cho các KBT TNĐNN .



Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ

* Góp phần xây dựng Chính sách quản lý vĩ mô:
Sau kết quả thể nghiệm của Xuân Thuỷ, đã có đ ợc
sự chuyển dịch chính sách t ơng thích của cấp vĩ mô. Bằng
chứng là tại Quyết định số 186/2006/QĐ-TTg ngày
14/8/2006 của Thủ T ớng Chính Phủ V/v ban hành quy chế
quản lý rừng, tại Điều 20: Sử dụng hợp lý tài nguyên tự
nhiên trong rừng đặc dụng, đã ghi một khoản mới là: i
vi cỏc khu rng c dng vựng t ngp nc c s
dng hp lý cỏc ti nguyờn t ngp nc tr cỏc loi c
hu, quý him quy nh trong Danh mc cỏc loi thc vt
rng, ng vt rng nguy cp, quý, him quy nh ti Ngh
nh s 32/2006/N-CP ngy 30 thỏng 3 nm 2006 ca
Chớnh ph v khụng tỏc ng xu n cỏc chc nng v giỏ
tr ca t ngp nc .

Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ

-Kinh tế hoá công tác quản lý bảo tồn đa dạng
sinh học và tạo lập cơ chế phát triển bền vững
trong các Khu bảo tồn thiên nhiên của Việt Nam

hiện nay là một h ớng đi tất yếu và cần phải đ ợc u
tiên triển khai sớm. Điều này đặc biệt phù hợp với
các hệ sinh thái đất ngập n ớc có khả năng tự phục
hồi cao
-Việc triển khai thực hiện cơ chế trên cơ sở kết
quả của các nghiên cứu khoa học khách quan, đ ợc
tổ chức thực hiện nghiêm túc và hiệu quả, đảm
bảo theo nguyên tắc: Sử dụng khôn khéo & bền
vững tài nguyên thiên nhiên, nhằm đáp ứng lợi ích
tr ớc mắt của cộng đồng địa ph ơng, đồng thời đảm
bảo lợi ích lâu dài của quốc gia và quốc tế .

Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
!4#/8@"&
- Nh vậy cần phải sớm thể chế Cơ chế này, đồng
thời h ớng dẫn thực hiện chu đáo nhằm nhân rộng
mô hình, từ đó có thể giúp cho các cơ sở giải quyết
tốt mâu thuẫn cố hữu giữa Bảo tồn và Phát triển
hiện tại.
- Mặt khác cũng cần phải trợ giúp hữu hiệu cho
các Khu bảo tồn thiên nhiên để các Đơn vị có thể
từng b ớc đi đến xác lập cơ chế tài chính bền vững,
nhằm thành đạt mục tiêu có đ ợc sự chung sống hài
hoà giữa con ng ời và thiên nhiên ở ngay trong
vùng lõi các Khu bảo tồn - Nơi đây sẽ trở thành các
mô hình trình diễn về kết hợp hài hoà giữa yêu cầu
bảo tồn và phát triển bền vững.
Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
!4#/8@"&
A'"&)BC0DE89

7""*F#/*"B"/#'GHI
"",&#B0-J",K()B
F,AL"!MNB"8-8O#/F'#P"
"L!1111AL"J)O)E8
'E"0#'&#B0-J"#/L"
!M111"NB"/"@
)QF!/H"L!6,!&#/&
#B81
/!M),R0)
@P"!S9"2(
"4)$T"/@/""+"#/()"
)U28V7W91

Kinh tế hoá công tác bảo tồn ĐDSH tại VQG Xuân Thuỷ
III- Kết luận và khuyến nghị
Xin
cảm
ơn