AN TOÀN SINH HỌC VÀ SẢN PHẨM CHUYỂN GEN pdf

1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG
KHOA NÔNG NGHIỆP – TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
BÀI DỰ THI:
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
MÔN: AN TOÀN SINH HỌC
GV BIÊN SOẠN: NGUYỄN THỊ THÚY DIỄM
Tel: 0123 649 909 Email:
BỘ MÔN :CÔNG NGHỆ SINH HỌC

THÁNG 11/2010
2
3
NỘI DUNG


Khái quát về thực phẩm chuyển gen
Khái quát về thực phẩm chuyển gen
An toàn sinh học của cây chuyển gen
An toàn sinh học của cây chuyển gen


Sản phẩm công nghệ sinh học
Sản phẩm công nghệ sinh học




Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới
Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới
4



Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới
Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới
5
Cây
chuyển
gen là gì?
- là một thực vật mang một
hoặc nhiều gen được đưa
vào nhân tạo.
- Các gen được tạo đưa vào được phân lập từ
những loài thực vật có quan hệ họ hàng hoặc từ
những loài khác biệt hoàn toàn.
Những vấn đề cần quan tâm về cây chuyển gen
Những vấn đề cần quan tâm về cây chuyển gen
Những vấn đề cần quan tâm về cây chuyển gen
Những vấn đề cần quan tâm về cây chuyển gen
6
Tại sao cần phải
tạo ra cây chuyển
gen?
•
Phương pháp truyền thống là chuyển hạt phấn
từ cây này sang nhuỵ hoa của cây khác.
•
PP lai chéo này bị hạn chế:
-
chỉ có thể thực hiện được giữa các cá thể cùng
loài hoặc có họ hàng gần.

- mất nhiều thời gian mới thu được những kết
quả mong muốn và thường là những đặc tính
quan tâm lại không tồn tại trong những loài có họ
hàng gần.

Kỹ thuật chuyển gen cho phép nhà tạo giống
cùng lúc đưa vào một thực vật những gen
mong muốn từ những sinh vật sống khác nhau.
cho phép các nhà tạo giống
thực vật đưa ra giống mới nhanh hơn và vượt
qua những giới hạn của tạo giống truyền thống.
- Được tạo ra thông qua một
quá trình được gọi là kỹ
thuật di truyền. Các gen
quan tâm được chuyển từ cá
thể này sang cá thể khác.
Cây chuyển gen
được tạo ra như
thế nào?
7
Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới
Tình hình cây trồng chuyển gen trên thế giới
Hình 1. Diện tích toàn cầu của các cây trồng chuyển gen từ năm
1996 đến năm 2009 (ĐVT: Triệu ha)
Đồ thị 1: Bản đồ phân bố các nước trồng cây CNSH và các
nước có diện tích trồng lớn nhất trong năm 2009
Hình 2: Diện tích toàn cầu của cây trồng chuyển gen từ 1996
-2009 phân theo nước. (Nguồn: Clive James, 2010)
Hình 3: Diện tích toàn cầu của cây trồng chuyển gen từ 1996 -2009
phân theo giống cây trồng. (Nguồn: Clive James, 2010)

Hình 4: Diện tích toàn cầu của cây trồng chuyển gen từ 1996 -2009
phân theo tính trạng. (Nguồn: Clive James, 2010)
Hình 5: Tỉ lệ (%) ứng dụng cây trồng CNSH theo giống cây
trồng . (Nguồn: Clive James, 2010)
8
2/ KHÁI QUÁT VỀ THỰC PHẨM CHUYỂN GEN
2/ KHÁI QUÁT VỀ THỰC PHẨM CHUYỂN GEN
(Genetically Modified Foods- GMF
(Genetically Modified Foods- GMF )
Thực phẩm
chuyển gen
là gì?

là thực phẩm mà con người đã can thiệp
vào cấu trúc di truyền của chúng bằng cách lấy
yếu tố di truyền được chọn lọc từ một chủng
sinh vật này cấy vào tế bào của một sinh vật
khác.
Có sự khác biệt trong
việc đánh giá thực
phẩm biến đổi gen và
thực phẩm truyền
thống không?
-
Các thực phẩm phải chắc chắn không gây hại gì cho
sức khỏe con người.
-
Sự đánh giá thực phẩm và thành phần thực phẩm
từ kỹ thuật mới như nhau.
-

Sử dụng các kỹ thuật mới để phát triển SV dùng làm
thức ăn nên việc đánh giá phải tập trung vào các
thành phần mới.
Hãy nêu một số
đặc điểm nổi
bật của thực
phẩm chuyển
gen?

Tạo các giống cây có năng suất cao, chất lượng tốt

Đảm bảo ổn định đa dạng sinh học .

Sử dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu từ bên ngoài cho nông
nghiệp và môi trường.

Tạo lợi nhuận kinh tế và xã hội, giảm bớt đói nghèo.
9

Một số phương pháp chuyển gen

Một số phương pháp chuyển gen
PP1 PP2 PP3 PP4
Chuyển
gen nhờ
súng DNA
“biolistic”
Chuyển
gen
bằng pp

vi tiêm
Chuyển
gen nhờ
virus
Chuyển
gen gián
tiếp nhờ
Agrobacterium
PP5
Kỹ
thuật
xung
điện
Link: Các phương pháp chuyển gen
10
An toàn sinh học của thực phẩm chuyển gen
An toàn sinh học của thực phẩm chuyển gen


Gồm 2 quan điểm:
 Quan điểm ủng hộ: GMF có lợi

 Quan điểm phản đối: GMF có hại
11
Cây chuyển
gen mang lại
lợi ích gì?

-Tăng sản lượng


-Giảm chi phí sản xuất

-Tăng lợi nhuận nông nghiệp

-Cải thiện môi trường
Lợi ích của những cây trồng này đang hướng tới tạo ra cây GMO
làm tăng giá trị dinh dưỡng hoặc các tính trạng thích hợp cho
công nghiệp chế biến:

Lúa gạo giàu vitamin A và sắt

Khoai tây tăng hàm lượng tinh bột

Vacxin ăn được ở ngô và khoai tây

Những giống ngô có thể trồng được trong điều kiện nghèo dinh
dưỡng

Dầu ăn có lợi cho sức khoẻ hơn từ đậu nành và cải dầu
13
Những hạn
chế của cây
chuyển gen?
•
Lượng hoá chất tăng lên nhiều lần vì cỏ kháng
thuốc và nhiều vấn đề khác
•
Người nông dân phải mua các hạt giống GM với
giá cao hơn. Công nghệ này chưa giảm được đói
nghèo do nhiều nước nghèo chưa thể hoặc

chưasẵn sàng chấp nhận nó.
•
2004, Monsanto buộc phải huỷ một giống lúa
mỳ GM mà công ty dự định bán ở Mỹ và Canada
do vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của người tiêu
dùng
•
10/2005 các cử tri Thuỵ Sĩ quyết định cấm trồng
cây chuyển gien trong vòng 5 năm và đậu Hà
Lan chuyển gien gây ra một số nguy cơ về sức
khoẻ ở chuột nghiên cứu.
•
Nhiều quốc gia vẫn cấm loại công nghệ này
do lo ngại những nguy hiểm tiềm năng đối với
sức khoẻ con người và môi trường.
14
Hình 8. Phản đối cây trồng chuyển gen ở Anh
Hình 9. Một cuộc vận động chống thực phẩm chuyển
gen tại Châu Âu.
Hình 10. Một cuộc biểu tình chống thực phẩm chuyển
gen tại Mỹ.
15
Thực trạng sử dụng GMF ở EU
16
Một cuộc thăm dò ý kiến của các nước EU về việc sử dụng
sản phẩm GMO được tiến hành vào tháng 11/12/2007
17
18
Phương hướng giải quyết những lo ngại về
GMO

* Vấn đề môi trường:
-
Tạo vùng đệm xung quanh khu vực trồng cây biến
đổi gene nhằm tránh sự hình thành tính kháng côn
trùng.
* Về sức khỏe:
- tạo ra hạt giống có khả năng “tự kết liễu”
19
4. SẢN PHẨM CÔNG NGHỆ SINH HỌC
Một số loại sản phẩm của CNSH thực phẩm được
cải tiến tình trạng và chất lượng như:
+ Chống chịu bệnh
+ Giảm sử dụng thuốc trừ sâu.
+ Tăng thành phần dinh dưỡng

+ Tăng thời gian bảo quản
20
Sản phẩm công nghệ sinh học thực phẩm hiện nay
Sản phẩm Đặc điểm
Cải dầu Chống chịu chất diệt cỏ
Hàm lượng laurate cao
Hàm lượng axit oleic cao
Bắp Chống chịu chất diệt cỏ
Kháng côn trùng
Kháng sâu bệnh và chống chịu thuốc diệt cỏ
Bông Chống chịu chất diệt cỏ
Kháng côn trùng
Đu đủ Kháng virus
Khoai tây Kháng côn trùng
Kháng virus

Đậu tương Chống chịu chất diệt cỏ
Hàm lượng axit oleic cao
Bí đỏ Kháng virus
Cà chua Chín chậm
Kháng virus
Kháng sâu
Cẩm chướng Có màu hoa được biến đổi
Có thời gian sống lâu hơn
21
Một số sản phẩm công nghệ sinh học thực phẩm
hiện nay:
Súplơ
Bông Vải chuyển gen
Cà chua tím- "siêu cà chua"
Táo mang gen chậm quá trình chín
Cây thuốc lá phát sáng
Cải dầu hàm lượng oleic acid cao.
Bắp cải chậm quá trình lão hóa
Gạo hạt vàng chứa β caroten
(&ền vitamin A)
Cà tím kháng được thuốc
kháng sinh
Khoai lang kháng virus
22
23
24
5. CÁC VẤN ĐỀ CẦN QUAN TÂM
-
Nguy cơ gây dị ứng
-

Nguy cơ tạo ra độc tố
-
Nguy cơ gây nhờn kháng sinh
-
Nguy cơ về thành phần dinh dưỡng
25
- Mức độ an toàn của thực phẩm chuyển gen ít nhất
cũng tương đương với các thực phẩm khác. (Tổ chức
lương thực thực phẩm Úc, New Zealand, 2000)
- Không có bằng chứng nào cho thấy thực phẩm
chuyển gen hiện đang có trên thị trường gây ra bất cứ lo
ngại nào về sức khoẻ con người (Jane E. Henney, Uỷ
viên Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ,
2000)
* Một số nhận định trong vấn đề An toàn thực phẩm
26
- Việc thử nghiệm độc tính của các cây trồng chuyển
gen dễ làm hơn so với các cây trồng được tạo ra bình
thường với các tính trạng mới (Các viện Hàn lâm Khoa
học [Brazil, Trung quốc, Ấn độ, Mexico, Anh, Mỹ và
Viện Hàn lâm Khoa học các nước Thế giới thứ 3],
2000).
- Uỷ ban tư vấn đã thoả mãn với những cách đánh giá
độ an toàn của các thực phẩm chuyển gen đã được phê
chuẩn cho thương mại hoá (Báo cáo tham khảo chuyên
môn của FAO/WHO,2000)