PHÁP LUẬT VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN QUA TỔ CHỨC DỊCH VỤ THANH TOÁN potx

PHÁP LUẬT VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC DỊCH VỤ THANH TOÁN
Chương 6
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 2
1. Khái niệm hoạt động thanh toán
Hoạt động thanh toán là việc mở tài khoản, thực hiện dịch vụ
thanh toán, tổ chức và tham gia hệ thống thanh toán của
tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán (trung gian thanh
toán), và việc mở tài khoản, sử dụng dịch vụ thanh toán
của người sử dụng dịch vụ thanh toán (khách hàng).
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 3
1.Khái niệm hoạt động thanh toán
Hoạt động thanh toán bao gồm 2 mối quan hệ :

Quan hệ giữa tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
và khách hàng.

Mối quan hệ giữa các tổ chức cung ứng dịch vụ
thanh toán với nhau.
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 4
2. Khái niệm thanh toán qua tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
2.1. Khái niệm :

Thanh toán bằng tiền mặt.

Thanh toán không bằng tiền mặt : tiền ghi sổ (bút tệ), tiền trên

tài khoản, tiền NH.
Các phương tiện thanh toán không bằng tiền mặt : séc, ủy
nhiệm chi, ủy nhiệm thu, thư tín dụng, thẻ thanh toán, …


các chứng từ thanh toán – bằng chứng pháp lý.
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 5
2. Khái niệm thanh toán qua tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
2.2 Ý nghĩa và vai trò của dịch vụ thanh toán.

Đối với khách hàng :
-
Giảm thời gian, chi phí kiểm đếm, cất giữa, bảo quản, vận
chuyển tiền mặt.
-
An toàn, tránh rủi ro về : tiền giả, cướp giật, trộm cắp, …
-
Thuận tiện trong thanh toán
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 6
2. Khái niệm thanh toán qua tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
2.2 Ý nghĩa và vai trò của dịch vụ thanh toán.

Đối với tổ chức trung gian thanh toán : có thể tận dụng cơ hội sử
dụng vốn của khách hàng.

Đối với Nhà nước :

-
Có thể giảm lượng tiền mặt lưu thông

giảm chi phí in đúc, thu
hồi và thay thế tiền hư hỏng.
-
Quản lý tốt sự vận động của nền kinh tế, hạn chế và kiểm soát
các hoạt động vi phạm pháp luật.
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 7
2. Khái niệm thanh toán qua tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
2.3. Các cơ chế thanh toán :

Thanh toán trong cùng hệ thống của một tổ chức trung gian
thanh toán.

Thanh toán trong nước.

Thanh toán qua ngân hàng đại lý.

Thanh toán phức hợp.
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 8
2. Khái niệm thanh toán qua tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán
2.4. Các rủi ro thường gặp trong hoạt động thanh toán của tổ chức
cung ứng dịch vụ thanh toán :

Rủi ro về tín dụng


Rủi ro về tính thanh khoản

Rủi ro về hệ thống hoạt động

Rủi ro pháp lý
I. KHÁI NIỆM DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
9
1. Khái niệm về tài khoản thanh toán :

Tài khoản (TK) là công cụ để ghi chép, phản ánh vốn tiền tệ
của chủ tài khoản.

NHNN chỉ mở TK thanh toán cho : các TCTD trong nước, Kho
bạc NN, tổ chức được làm dịch vụ thanh toán, các NH nước
ngoài, NH quốc tế, …

Các TCTD là ngân hàng mở TK cho: các TCTD khác, khách
hàng (tổ chức, cá nhân) trong nước & nước ngoài, Kho bạc
NN.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu 10
1. Khái niệm về tài khoản thanh toán :

Kho bạc NN mở TK cho các đơn vị sử dụng ngân sách, tổ chức
cá nhân khác mở TK tại Kho bạc NN theo qui định của cơ quan
có thẩm quyền.


Các tổ chức khác được làm dịch vụ thanh toán mở TK cho
người sử dụng thanh toán theo qui định của cơ quan NN có
thẩm quyền.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
11
2. Thủ tục mở và đóng tài khoản thanh toán :

Thủ tục mở TK : giấy đăng ký mở TK và giấy tờ chứng minh
tư cách cá nhân, giấy tờ chứng minh tư cách pháp nhân.

Việc mở và sử dụng TK có thời hiệu là vô hạn.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
12
2. Thủ tục mở và đóng tài khoản thanh toán :

Các trường hợp tài khoản bị đóng :
-
Chủ TK có yêu cầu.
-
Chủ TK bị chết, mất tích hoặc bị mất năng lực hành vi dân sự
-
Tổ chức có TK chấm dứt hoạt động theo luật định (giải thể, phá sản).
-
Chủ TK vi phạm pháp luật trong thanh toán, hoặc vi phạm thỏa thuận với
tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.

-
TK có số dư thấp và không hoạt động trong thời hạn nhất định theo qui
định của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
13
3. Sử dụng tài khoản thanh toán :

Đối với chủ tài khoản :
•
Quyền :
-
Sử dụng số dư TK thông qua các lệnh thanh toán hợp lệ.
-
Uỷ quyền cho người khác bằng văn bản
-
Được cung cấp thông tin và được đảm bảo bí mật thông tin
liên quan đến TK.
-
Hưởng lãi trên số tiền dư Có trên TK.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
14
3. Sử dụng tài khoản thanh toán :

Đối với chủ tài khoản :
•
Nghĩa vụ:

-
Tuân theo những qui định về chứng từ & thủ tục thanh toán.
-
Chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung các khoản chi,
thu.
-
Bảo đảm đủ số dư đối với các lệnh thanh toán được lập.
-
Trả các loại phí có liên quan theo qui định, thỏa thuận.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
15
3. Sử dụng tài khoản thanh toán :

Quyền và nghĩa vụ của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán:
-
Thực hiện đầy đủ, nhanh chóng, chính xác, thuận tiện, an
toàn các lệnh thanh toán hợp lệ, đúng thủ tục của chủ TK ; và
có quyền từ chối trong trường hợp ngược lại.
-
Giữ bí mật thông tin TK của khách hàng.
-
Thông báo đầy đủ các thông tin TK cho chủ TK.
-
Thu phí liên quan đến việc cung ứng dịch vụ thanh toán.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
16

4. Bản chất của số tiền trên tài khoản thanh toán :
-
TK được xem là nơi cất giữ tiền của khách hàng.
-
Số tiền trên TK được xem là cho NH vay không có đảm bảo.
-
NH có quyền chiếm dụng số tiền trên TK.
-
Mối quan hệ giữa khách hàng và NH : đại lý & uỷ quyền /
được ủy quyền.
II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT VỀ TÀI KHOẢN THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
17

Các phương thức thanh toán theo pháp luật ngân hàng Việt
Nam :
-
Thanh toán bằng séc (chèque)
-
Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi (lệnh chi)
-
Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu (nhờ thu)
-
Thanh toán bằng thư tín dụng
-
Thanh toán bằng thẻ thanh toán
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14

Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
18
1. Thanh toán bằng séc :
1.1 Giới thiệu chung về séc :

Séc là mệnh lệnh vô điều kiện của chủ tài khoản dưới dạng
văn bản ra lệnh cho tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán chi
trả cho người có tên trong séc, hoặc chi trả theo lệnh của
người ấy, hoặc chi trả cho người xuất trình một số tiền nhất
định ghi trên séc.
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
19
1. Thanh toán bằng séc :
1.1 Giới thiệu chung về séc :

Séc hợp lệ có các nội dung:
-
Tiêu đề “Séc”
-
Số tiền xác định
-
Tên NH hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán : là người bị ký phát.
-
Tên của tổ chức hoặc cá nhân của người thụ hưởng.
-
Địa điểm thanh toán.
-

Ngày ký phát.
-
Tên của tổ chức hoặc cá nhân với chữ ký của người ký phát.
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
20
1. Thanh toán bằng séc :
1.1 Giới thiệu chung về séc :

Các đặc điểm của séc:
•
Tính hình thức cao : do được pháp luật qui định cụ thể.
•
Tính trừu tượng : do séc không cần ghi nội dung thương mại.
•
Tính bắt buộc trả tiền : người bị ký phát có nghĩa vụ chi trả tiền
cho người thụ hưởng.
•
Tính lưu thông : có thể chuyển nhượng một hay nhiều lần trong
thời hạn của séc.
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
21
1. Thanh toán bằng séc :
1.1 Giới thiệu chung về séc :


Những trường hợp séc bị từ chối thanh toán :
-
Tờ séc bị chứng minh được là không chân thực.
-
Số dư trên TK của người ký phát không đủ chi trả.
-
Séc được nộp sau thời điểm hết hạn thanh toán.
-
Theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo luật
định.
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
22
1. Thanh toán bằng séc :
1.2. Phân loại séc :

Căn cứ vào nội dung thể hiện người thụ hưởng :
•
Séc vô danh (chuyển nhượng dễ dàng).
•
Séc ghi danh (có thể hoặc không được chuyển nhượng).
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
23
1. Thanh toán bằng séc :
1.2. Phân loại séc :


Căn cứ vào cách chi trả tiền mặt hay chuyển khoản :
•
Séc tiền mặt.
•
Séc chuyển khoản (séc gạch chéo)
•
Séc bảo chi (người ký phát phải làm thủ tục ký quỹ)
•
Séc bảo lãnh (của bên thứ ba)
•
Séc du lịch
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
24
1. Thanh toán bằng séc :
1.3. Qui trình phát hành, xuất trình và thanh toán séc :
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN
(3) Nộp
séc nhờ
thu hộ
(1) Hàng hoá / dịch vụ
(2) Séc
NH của
người bán
NH của
người mua

Người bán Người mua
(5) Thanh toán liên NH
(4) Chuyển séc
(5’)
Thanh toán
ghi nợ (-)
(5’’)
Thanh toán
ghi có (+)
Sơ đồ lưu thông séc
03/21/14
Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
25
1. Thanh toán bằng séc :
1.4. Quyền và nghĩa vụ của các bên trong thanh toán séc :

Đối với người ký phát :
-
Lập séc đúng qui định
-
Bảo đảm có đủ tiền trên TK để thanh toán
-
Có quyền yêu cầu cung ứng dịch vụ séc bảo chi
-
Bảo quản séc (cả séc đã hoặc chưa ghi nội dung)
-
Khi người ký phát chết, mất tích hay mất năng lực hành vi, việc
thanh toán thực hiện theo Luật thừa kế, giám hộ.
III. PHÁP LUẬT VỀ CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN
QUA TỔ CHỨC CUNG ỨNG DỊCH VỤ THANH TOÁN