chuong 7 8695

Chương II. Tâm lý học dạy học

1

Psychology and education


I
II
III
IV

Giới thiệu một số thuyết về tâm lý học dạy học
Khái niệm hoạt động dạy
Sự hình thành khái niệm, kỹ năng, kỹ xảo
Dạy học và sự phát triển trí tuệ

Chương II. Tâm lý học dạy học

2

Psychology and education


Mục đích của chương
• Tìm hiểu các quan niệm về tâm lý học dạy học
• Hiểu được thế nào là hoạt động dạy, hoạt động học và 
q trình hình thành khái niệm, kỹ năng, kỹ xảo 
• Nắm bắt được q trình dạy học và sự phát triển trí tuệ 
của trẻ. Từ đó với vai trị là nhà tâm lý­ giáo dục để có 
cách tác động phù hợp

Chương II. Tâm lý học dạy học

3

Psychology and education


I Giới thiệu về một số thuyết về TLH dạy học

THUYẾT LIÊN 
TƯỞNG

THUYẾT 
HOẠT ĐỘNG

Chương II. Tâm lý học dạy học

THUYẾT HÀNH 
VI

4

Psychology and education


II

Hoạt động dạy

1. Khái niệm
Là hoạt động chuyên biệt của người lớn

H
Ạ
T
O
 Đ
Ộ
G
N
 D
Ạ
Y

Giúp trẻ lĩnh hội nền VHXH

Phát triển tâm lý trẻ
Hình thành nhân cách trẻ

Chương II. Tâm lý học dạy học

5

Psychology and education


2. Đặc điểm
Đặc điểm
Nội dung

Chủ thể
GV (giữ vai trị tổ chức, điều khiển HS)
Khách thể
Đối tượng
Mục đích
Phương 
tiện
Cơ chế

HS  (đồng  thời­  chủ  thể  hoạt  động  học)chủ 
động, tích cực sáng tạo
Sự phát triển trí tuệ và nhân cách của HS
Giúp  trẻ  lĩnh  hội  nền  VHXH,  phát  triển  tâm  lý, 
hình thành nhân cách HS
Dạng cơng cụ để thực hiện q trình dạy

Sản phẩm

Di sản XH­ Thế hệ trước truyền lại cho thế hệ 
sau những tri thức, kinh nghiệm lịch sử XH
Nhân cách HS

Chức năng

Tổ chức, điều khiển, điều chỉnh

Chương II. Tâm lý học dạy học

6

Psychology and education


III

Hoạt động học

1. Khái niệm
Hoạt động đặc thù của con người

HOẠT 
ĐỘNG 
HỌC

Được điều khiển bởi mục đích tự giác 
(lĩnh hội những tri thức, KN, KX)
Những hình thức hành vi
Những dạng hoạt động nhất định

Chương II. Tâm lý học dạy học

7

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

8

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

9

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

10

Psychology and education


2. Đặc điểm

Đặc 
Nội dung
điểm
Đối 
Hệ thống tri thức khoa học, kĩ năng, kĩ xảo
tượng
Mục đích Nhằm  lĩnh  hội  hệ  thống  tri  thức,  kĩ  năng, 
kĩ xảo
Sản 
Làm thay đổi chính chủ thể của hoạt động
phẩm

Chức 
Tích  cực,  chủ  động  lĩnh  hội  tri  thức,  kĩ 
năng
năng, kĩ xảo
Cơ chế
Lĩnh hội
Chương II. Tâm lý học dạy học

11

Psychology and education


3. Hình thành hoạt động học
3.1. Hình thành động cơ học tập
Động cơ bên trong
Khái 
niệm
Tác 
động 
hoạt 
động 
học 
tập

Động cơ bên ngồi

Động  cơ  hồn  thiện  tri  Động cơ quan hệ xã hội
thức
Hoạt động học tập khơng  Hoạt động học tập có phần mang tính 

chứa  đựng  xung  đột  bên  bắt buộc
trong
Nỗ  lực  khắc  phục  khó 
khăn,  những trở  ngại bên 
ngồi  để  đạt  nguyện 
vọng nảy sinh, chứ khơng 
phải hướng vào đấu tranh 
với  chính  bản  thân 
khơng  căng  thẳng  tâm 
lý

Chương II. Tâm lý học dạy học

Thưởng  và  phạt,  đe  doạ  và  yêu  cầu, 
thi  đua  và  áp  lực,  khêu  gợi  lòng  hiếu 
học,  mong  đợi  hạnh  phúc  và  lợi  ích 
tương lai, hài lịng cha mẹ, khâm phục 
bạn  bè...  (đối  tượng  đích  thực  HĐH 
chỉ là phương tiện mục đích)
căng  thẳng  tâm  lý,  đấu  tranh  bản 
thân
12

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

13

Psychology and education


3.2. Hình thành mục đích học tập
• Mục đích HT là những tri thức, kĩ năng, kĩ xảo tồn 
tại  trong  từng  tiết  học,  từng  bài,  từng  phần,  từng 
mơn học
• Hình thành mục đích HT
– Mục đích HT khơng có sẵn, được hình thành dần 
trong q trình HT
– Mục đích HT thực sự chỉ có được khi con người 
bắt đầu hoạt động. Mỗi hoạt động tương  ứng 1 
mục đích
– Để đạt mục đích tổng thể, trước hết phải đặt ra 
từng mục đích bộ phận riêng lẻ
Chương II. Tâm lý học dạy học

14

Psychology and education


3.3. Hình thành các hành động học tập

Hình thức 
hành động 
học tập
Hình thức 
tồn tại 
khái niệm

3.3.

Hành động 
học tập
Chương II. Tâm lý học dạy học

15

Psychology and education


Hình thức tồn tại 
khái niệm

Hình thức hành
động học tập

HTHĐ vật chất trên 
vật thật hoặc vật thay 
thế
HTHĐ với lời nói và 
các HT mã hố khác

HT vật chất
HT mã hố 
HT tinh thần

Chương II. Tâm lý học dạy học

HTHĐ tinh thần

16

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

17

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

18

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

19

Psychology and education


HÀNH ĐỘNG HỌC TẬP

Hành động 
phân tích

Hành động   mã 
hố

Mơ hình gần 
giống vật thật

Chương II. Tâm lý học dạy học

Hành động        cụ 
thể hố

Mơ hình mã hố hồn 
tồn có tính quy ước

Mơ hình     
tương ứng

20

Psychology and education


• Trị chơi đốn từ…

Chương II. Tâm lý học dạy học

21

Psychology and education


IV

Sự hình thành khái niệm, kĩ năng, kĩ xảo

1. Sự hình thành khái niệm

1.1. Khái niệm về khái niệm
Khái niệm là bản chất của sự vật, hiện tượng. Bản 
chất  đó  nằm  trong  chính  sự  vật,  hiện  tượng,  con 
người phát hiện, nắm bắt được bản chất đó và gói 
gọn lại thành 1 từ, 1 cụm từ

Chương II. Tâm lý học dạy học

22

Psychology and education


Chương II. Tâm lý học dạy học

23

Psychology and education

Chương II. Tâm lý học dạy học

24

Psychology and education


1.2. Vai trò của khái niệm

Sản phẩm và phương tiện của HĐ

“Thức ăn” của tư duy

“Vườn ươm” của tư tưởng, tư duy

Chương II. Tâm lý học dạy học

25

Psychology and education