Bài 21. Công thức phân tử hợp chất hữu cơ

Bài 21. CÔNG THỨC
PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ


I. Công thức đơn giản nhất

1. Định nghĩa
- Là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.

2


2. Cách lập công thức đơn giản nhất
2.1. Dựa vào phần trăm khối lượng các nguyên tố

Cách đưa về tỉ lệ tối giản
- Chia cho giá trị nhỏ nhất
- Nhân 2, 3, 4
- Dừng lại khi x, y, z đều nguyên.
3


Vd1: Kết quả phân tích nguyên tố hợp chất X cho biết %mC=60%, %mH=8%, %mO=32%.
Lập công thức đơn giản nhất của X.

Ví dụ

4

Vd2: Kết quả phân tích nguyên tố hợp chất X cho biết %mC=40%, %mH=6,67%, còn lại là
oxi. Lập công thức đơn giản nhất của X.

2.2. Dựa vào khối lượng hoặc thể tích các sản phẩm CO2, H2O
“

+ Tính nC = nCO2; nH = 2nH2O, mO = mHCHC – mC – mH => nO = ?
+ Lập tỉ lệ: x : y : z = nC : nH : nO

5


Ví dụ

Vd: Đốt cháy 6g hợp chất hữu cơ X thu được 8,8g CO2 và 3,6g H2O. Lập CTĐGN?

VD: Đốt cháy 4,4g HCHC Y thu được 6,72 lít CO2 và 8,96 lít (đktc) hơi nước.

6


II. CƠNG THỨC PHÂN TỬ
1. Định nghĩa
Cơng thức phân tử là công thức biểu thị số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.
2. Mối liên hệ giữa CTĐGN và CTPT
Nhận xét: CTPT = (CTĐGN) ; M
= n.M
n CTPT
CTĐGN

7

NHẬN XÉT

Nhận xét: CTPT = (CTĐGN)n; MCTPT = n.MCTĐGN
- Dựa vào công thức đơn giản nhất
MCTPT = n.MCTĐGN

8


Ví dụ

Vd: Phenolphtalein có %mC = 75,47%, %mH = 4,35%. Phân tử khối là 318 đvC. Xác định CTPT.
Vd: Đốt cháy 7,2g HCHC X thu được 13,2g CO2 và 3,6g H2O. Tỉ khối hơi của X so với hidro là 36. Lập CTPT của X.
Vd: Đốt cháy 4,4g HCHC A thu được 8,8g CO2 và 3,6g H2O. Thể tích hơi của 4,4g A bằng thể tích hơi của 3,2g khí oxi cùng đk.
Lập CTPT của A.

9


BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài 1. Hợp chất hữu cơ X có phần trăm khối lượng %C=55,81%, %H=6,98%, cịn lại là oxi.
a. Lập cơng thức đơn giản nhất của X.
b. Tìm CTPT của X. Biết tỉ khối hơi của X so với nito xấp xỉ bằng 3,07.

10

BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài 2. Đốt cháy hoàn toàn 9 gam hợp chất hữu cơ A (chứa C, H, O) thu được 6,72 lít khí CO 2 (đktc) và 5,4
gam H2O.
a. Tính thành phần phần trăm của các nguyên tố trong A.
b. Lập công thức đơn giản nhất của A.
c. Tìm cơng thức phân tử của A. Biết tỉ khối hơi của A so với khí oxi bằng 1,875.

11


BÀI TẬP VẬN DỤNG

Bài 3. Đốt cháy hoàn toàn một chất hữu cơ A chỉ chứa các nguyên tố C, H, O rồi cho sản phẩm cháy vào
bình đựng 35ml dung dịch KOH 1M. Sau phản ứng thấy khối lượng bình đựng KOH tăng lên 1,15g đồng
thời trong bình xuất hiện 2 muối có khối lượng tổng cộng là 2,57g. Tỉ khối hơi của A so với hidro là 43. Tìm
CTPT của A.

12


THE END

13