Tìm hiểu về Pinatex – nguyên liệu thời trang thuần chay

TÌM HIỂU VỀ PINÃTEX –
NGUYÊN LIỆU THỜI TRANG THUẦN CHAY
Nguyễn Gia Hân, Võ Thị Thúy Vy, Phạm Yến Nhi, Trần Thị Kim Chi,
Phan Thị Thùy Nhung.

Khoa Kiến trúc – Mỹ thuật, Trường Đại học Cơng nghệ TP. Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Đào Thị Thảo Hiền

TÓM TẮT
Vài năm trở lại đây, trong bối cảnh khi ngành công nghiệp thời trang thải ra một khối lượng rác khổng lồ,
đồng thời những tác nhân như hố phẩm nhuộm gây nguy hại đến mơi trường thì khía cạnh bền vững trong
trong q trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được đặt lên hàng đầu. Tiến sĩ Carmen Hijosa, từng nghiên
cứu chất liệu da và ảnh hưởng của chúng đến môi trường trong nhiều năm, Hijosa bắt đầu suy nghĩ về một
giải pháp thay thế bền vững hơn. Bà nhận ra rằng lá dứa, thường được coi là chất thải, có thể liên kết lại
với nhau để tạo ra một chất liệu vừa có tính ứng dụng cao lại vừa thân thiện với mơi trường.
Từ khóa: Rác thải thời trang, chất thải, lá dứa, vải từ lá dứa, vật liệu thân thiện.
1. GIỚI THIỆU
Thời trang là ngành kinh doanh lớn, nhiều đến mức nếu ngành cơng nghiệp thời trang là một quốc gia, nó
sẽ thúc đẩy vị trí trong top 10 về GDP. Và xu hướng lớn nhất trong thị trường này là thời trang nhanh. Với
giá cả phải chăng, mẫu mã đa dạng, đánh vào sức mua số lượng. Nên hàng năm không biết bao nhiêu sản
phẩm bị vứt bỏ cần được xử lí. Để tạo ra chúng hàng năm số lượng tài nguyên tiêu tốn là không hề nhỏ
cũng như gây ảnh hưởng xấu đến mơi trường. Vì phần lớn chúng được tạo ra bởi các nguyên liệu khó phân
hủy. Những năm gần đây các nhà thiết kế cũng như người mua đã dần quan tâm hơn đến yếu tố thân thiện
với môi trường cũng như với thời trang bền vững. Trong đó có thể kể tới sợi được làm từ lá dứa, thân thiện
mơi trường như việc nguyện liệu có thể tái sinh, dễ phân hủy. Theo như tìm hiểu được ở một số tài liệu
giống dứa cho ra sợi này có nguồn gốc từ Tây Ban Nha được trồng tại Philippines, tuy có trồng ở các vùng
cận nhiệt đới khác như Brazil, Hawaii và Indonesia. Vừa có thể tận dụng quả và lá tạo nên ý nghĩa thương
mại tốt.

927

Hình 1. Giống cây dứa Tây Ban Nha
Ở philippines họ coi lụa dứa là quan trọng, được giới thượng lưu ở philippines lựa chọn. Nó từng có trên
thị trường cách đây rất lâu, nhưng sau đó kéo theo hàng bơng giá rẻ nên ngừng sản xuất hàng dệt từ sợi dứa.
Nó chỉ mới hồi sinh trong khoảng 20 năm trở lại đây do nhu cầu về sợi tự nhiên thay thế, để góp phần tạo
nên thời trang bền vững, cũng như thêm nhiều lựa chọn mới cho nhu cầu khách hàng.

Hình 2. Vải được làm từ sợi dứa đang được dệt

Hình 3: áo sơ mi được làm từ sợ dứa.
2. TÍNH CHẤT CỦA VẢI TỪ SỢI LÁ DỨA
928


Sợi dứa Piđa mềm mại, có độ bóng cao và thường có màu trắng hoặc trắng ngà. Sợi vải thành phẩm sẽ nhẹ
nhàng, dễ bảo quản và có vẻ ngồi thanh lịch tương tự như vải lanh. Với kết cấu bóng mượt, sợi dứa đang
được sử dụng để thay thế cho loại bông đắt tiền vốn được sử dụng trong các trang phục tiện ích.
Sợi vải thường được pha với cotton, abaca (sợi từ cây chuối có nguồn gốc từ Philippine) và lụa để tạo ra
những loại vải nhẹ và thoáng mát. Khi được dệt chung với vải lụa, một chất liệu mới sẽ được sinh ra với
cái tên piña seda hoặc piña-silk. Piña jusi được pha trộn với jusi (abaca hoặc lụa) để có độ bền và giá thành
rẻ hơn chất liệu Piđa 100%.

Hình 4. Sợi lá dứa

Hình 6. Sợi abaca

Hình 5. Cây chuối abaca

3. QUY TRÌNH SẢN XUẤT CỦA VẢI SỢI DỨA

Hình 7. Quy trình sản xuất của vải sợi dứa
Piñatex được làm từ những chiếc lá phế phẩm được đốt hoặc vứt đi sau khi thu hoạch dứa ở Philippines, vì
vậy đây chỉ là sản phẩm phụ của ngành nông nghiệp, nguyên liệu thô không cần thêm tài nguyên môi trường
để sản xuất,

929


Hình 8. Thu hoạch lá dứa
Để tạo ra loại da thuần chay này, sau khi thu hoạch, những lá cây thích hợp cịn sót lại được thu thập
thành từng bó và tách sợi dài bằng máy tự động.

Hình 9. Tách sợi
Các sợi được rửa sạch sau đó phơi khơ tự nhiên dưới ánh nắng mặt trời, hoặc nếu trong mùa mưa sẽ sử
dụng lị sấy. Các sợi khơ trải qua một quá trình tinh chế để loại bỏ tất cả tạp chất tạo thành một vật liệu
giống như lơng tơ.

Hình 10. Phơi khô
Sợi lá dứa giống như lông tơ này (PALF) được trộn với axit polylactic gốc ngô (PLA) và trải qua một quy
trình cơ học để tạo ra Piđafelt, một loại lưới khơng dệt chính là tiền đề của tất cả các bộ sưu tập Piñatex.
Các cuộn Piñafelt sau đó sẽ được vận chuyển qua đường biển từ Philippines đến Tây Ban Nha hoặc Ý để
hoàn thiện bước cuối cùng
930


Hình 11. Cuộn Piđafelt
Để tạo ra các bộ sưu tập Original, Pluma và Mineral, Piñafelt được nhuộm màu bằng cách sử dụng chất tạo
màu được GOTS chứng nhận, cuối cùng là phủ một lớp nhựa trên cùng để tăng thêm độ bền và khả năng
chống nước. Có hai loại: ép nhiệt và phủ một lớp PU rắn cao để tạo ra Piñatex Performance.
Nguyên liệu làm từ thực vật này là loại thuần chay được PETA chấp thuận và có tác động mơi trường thấp.

Vải khơng chỉ có khả năng chống nước và bền mà cịn rất nhẹ. Piđatex phù hợp để sử dụng trong lĩnh vực
thời trang, phụ kiện & vải bọc và đã được sử dụng bởi hơn 1000 thương hiệu trên toàn thế giới bao gồm
Hugo Boss, H&M và Hilton Hotel Bankside.
4. Ứng dụng trong đời sống:
Các ứng dụng kỹ thuật của sợi dứa bao gồm trang phục cưới và dự tiệc, trang phục thường ngày và trang
phục lịch sự. Với kết cấu bóng mượt, sợi dứa đang được sử dụng để thay thế cho loại bông đắt tiền vốn
được sử dụng trong các trang phục tiện ích. Sợi PALF (sợi lá dứa) được sử dụng trong lĩnh vực aggrotech,
hometech và clothtech (vải kỹ thuật). Từ dây thừng đến túi xách, thảm, khăn trải giường và ghế da, PALF
có thể được sử dụng một mình hoặc ở dạng pha trộn với các loại sợi khác để thay thế các loại sợi tiêu thụ
nhiều nước hơn. Với các vitamin, khoáng chất và hợp chất đa dạng, sợi PALF được ứng dụng trong các
ngành công nghiệp trị liệu, mỹ phẩm và dược phẩm.
Trong 20 năm trở lại đây, vải dứa bắt đầu được hồi sinh vì nhu cầu cho các loại vải bền vững, thân thiện
ngày một tăng lên và vải dứa trở thành một lựa chọn lý tưởng cho thiên nhiên lẫn người dùng, thường bắt
gặp trong các sản phẩm thường ngày

931


KẾT LUẬN
Sự phát triển của công nghệ trong ngành thời trang đóng một vai trị quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay
đổi theo hướng bền vững. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp sợi bền vững, sợi dứa đang
mang lại các lựa chọn thay thế tốt hơn cho các nhà sản xuất da và phụ kiện, là một chất xơ có nguồn gốc từ
thực vật, xơ dứa được sản xuất tự nhiên; đây là một lựa chọn mang tính liên tục và chất liệu này có thể phân
hủy sinh học rất có ích cho các ứng dụng kỹ thuật khác nhau. Các nhà thiết kế nổi tiếng thế giới như Stella
McCartney và Vivienne Westwood cũng dần cảm thấy hấp dẫn bởi loại da nhân tạo độc đáo này. Hi vọng
rằng trong tương lai, giải pháp thay thế này sẽ được lan rộng đến nhiều nước trên thế giới, nhằm tạo tiền
đề cho sự phát triển của nền thời trang bền vững và an toàn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sean Fleming. 2019. ‘ The clothes of the future could be made from pineapples and bananas’, WORLD
ECONOMIC

FORUM,

[ONLINE],

ngày

truy

cập

20.04.2022,< />2. Stephenie Steele. 2019. ‘ WHAT IS PINEAPPLE FIBRE AND HOW DO YOU MAKE TEXLIES
FROM IT?’, the sustainable fashion collective, [ONLINE], ngày truy cập 20.04.2022,
< />3. Đáo. 2021. '|Bản đồ chất liệu| Sợi Piña - Chất liệu của giới thượng lưu Philippines', iDesign, [ONLINE],
truy cập ngày 19.04.2022, < />4. 2021.’

sợi

từ

lá

dứa’,Vietnamfashionacademy,

[ONLINE],

20/4/2022,

< />5. Phạm kim anh. 2021,’ Các ứng dụng của sợi dứa: Các giải pháp cho sợi dệt kỹ thuật’,Tập đoàn dệt may
việt nam-vinatex, [ONLINE], 20/4/2022, < />6. Piñatex.2017. ‘About us’, Ananas Anam, [ONILINE], Truy cập ngày 30.04.2022, < />

932