(TIỂU LUẬN) phòng ngừa quấy rối tình dục học đường bằng lời nói cho học sinh trung học phổ thông trên địa bàn thành phố đà nẵng

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

BÁO CÁO TÓM TẮT DỰ ÁN KHOA HỌC
Mã dự á n:
Tên đề tà i:

Phịng ngừa quấy rối tình dục học đường
bằng lời nói cho học sinh trung học phổ
thơng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng
Tên lĩ nh vự c: Khoa học xã hội và hành vi

Đà nẵng, tháng 11 năm 2020
0


MỤC LỤC
Trang
I. GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU................................... 02
1.1. Giới thiệu.............................................................................................................................................. 02
1.2. Tổng quan tài liệu.............................................................................................................................. 02
II. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU....................................... 04
2.1. Giả thuyết khoa học.......................................................................................................................... 04
2.2. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................................................... 04
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................ 04
3.1. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu........................................................................................... 04
3.2. Phương pháp thu thập dữ liệu....................................................................................................... 05
3.3. Phương pháp xử lí dữ liệu.............................................................................................................. 05
IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................................................................... 05
4.1. Các dạng đối tượng (quấy rối và bị quấy rối) trong học đường....................................... 06
4.2. Các nhóm lời nói QRTD................................................................................................................. 08
4.3. Các điều kiện, bối cảnh xuất hiện lời nói quấy rối............................................................... 09

4.4. Phản ứng, hành động của người bị quấy rối/chứng kiến người bị quấy rối................10
V. THẢO LUẬN........................................................................................................................................ 10
5.1. Tóm tắt kết quả................................................................................................................................... 12
5.2. Đề xuất giải pháp............................................................................................................................... 12
5.3. Kết luận................................................................................................................................................. 13
TỔNG KẾT................................................................................................................................................. 14
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1


I. GIỚI THIỆU VÀ TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Giới thiệu
Bao vây đời sống tâm lí học đường của học sinh là rất nhiều vấn đề liên quan đến
các lĩnh vực từ việc học tập, quan hệ với thầy cơ, bạn bè đến các hoạt động ngoại khóa
hay những buổi sinh hoạt dưới cờ. Đặc biệt, ở bất kì hoạt động nào thì học sinh cũng trải
qua những vấn đề về tâm lí do nhiều yếu tố khác nhau. Trong quá trình tìm kiếm đề tài
nghiên cứu khoa học xã hội và hành vi, chúng tôi đã phát hiện rất nhiều vấn đề liên quan
đến giới tính, nhất là tình dục của tuổi học sinh THPT. Trải qua từng giai đoạn của cơng
trình nghiên cứu, được đồng hành, khám phá, nhận ra những trăn trở của các bạn học sinh
và của bản thân về nhiều khía cạnh khác nhau về vấn đề QRTD bằng lời nói, chúng tơi đã
thu thập được những số liệu khách quan, đáng chú ý và tìm thấy điểm tương đồng giữa cả
hai nhóm đối tượng. Thực tế, QRTD học đường tồn tại ở nhiều hình thức: QRTD bằng lời
nói (verbal sexual harassment), phi lời nói (non-verbal sexual harassment), và QRTD
bằng hành động (physical sexual harassment). Đã có nhiều cơng trình nghiên cứu, các
hoạt động được thông tin đại chúng đề cập đến hai hình thức sau cùng, thế nhưng việc sử
dụng lời nói để QRTD - xuất hiện với tần suất đáng báo động, tuy không gây ra những
hậu quả trực tiếp về mặt thể xác như hành động nhưng nó để lại vơ số tác động nặng nề
lên tâm lí lại chưa được giáo dục phổ biến trong học sinh. Hơn thế, đơi khi những phát
ngơn mà chính bản thân người nói câu ấy lại khơng nhận thức được đó là một dạng của

quấy rối. Do đó, ngày nay, tình trạng quấy rối thơng qua lời nói lại vơ thức trở nên phổ
biến trong học đường. Hiện tượng này không những ảnh hưởng xấu đến q trình phát
triển tâm sinh lí của học sinh mà còn gây tác động tiêu cực đến truyền thống giáo dục
trong nhà trường. Cùng với nhận trải nghiệm của bản thân và những yếu tố nêu trên đã
trở thành động lực khiến chúng tôi quyết định nghiên cứu về đề tài “Phòng ngừa QRTD
học đường bằng lời nói cho học sinh THPT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”.
1.2. Tổng quan tài liệu:
Khi thực hiện nghiên cứu dự án này, nhóm tác giả đã tìm kiếm “Researchment
Verbal Sexual Harassment at School” trên Interernet và mất (0,31 giây) để đưa ra
17.100.000 kết quả. Tuy nhiên trong thực tế, đa số phần lớn những cơng trình nghiên cứu
2


được đề xuất đều có nội dung quấy rối tình dục bằng hành vi hoặc xâm hại tình dục ở
cơng ti, gia đình, ngồi xã hội như cơng trình nghiên cứu của David Finkelhoi (2009),
The Prevention of Childhood Sexual Abuse, The Future of Children 19: 169-194, khác
với nội dung cần tìm kiếm. Rõ ràng, những tư liệu, cơng trình nghiên cứu về quấy rối tình
dục bằng lời nói trong học đường vẫn còn rất hạn chế, thiếu hụt và chưa nhận được sự
quan tâm sâu sắc từ xã hội. Trong khi đó hiện trạng quấy rối tình dục bằng lời nói đang
dần phổ biến và trở nên nguy hiểm ở học đường, cơng trình nghiên cứu “Sexual
harassment in schools Prevalence, structure and perceptions” - Eva Witkowska đã nhấn
mạnh mức độ phổ biến của hiện trạng này “In terms of the actual potentially offensive
behaviors, the most common belonged in the category verbal behaviors, which had been
experienced by over half the boys during the last school year”. Cả hai cơng trình nghiên
cứu đều đã cung cấp đầy đủ những định nghĩa, tuy nhiên đều chưa đề cập đến giải pháp
cụ thể để hành động, biến đổi tích cực hiện trạng này. Trong các cơng trình nghiên cứu về
QRTD ở Việt Nam, chỉ hiện nay các cơng trình nghiên cứu về QRTD đa số tập trung vào
tình hình quấy rối tại nơi làm việc, trong các trường đại học và đã đưa ra một số giải pháp
căn bản và hữu ích như “Bộ quy tắc ứng xử về QRTD nơi làm việc’ (Tổng liên đoàn lao
động Việt Nam, Bộ Lao động thương binh và xã hội và phịng thương mại và cơng

nghiệp Việt Nam phối hợp thực hiện) và một số luận văn thạc sĩ, khố luận tốt nghiệp
hoặc bài nghiên cứu cịn nhỏ lẻ hoặc chỉ gắn với QRTD nói chung trong nhà trường. Còn
sự chú ý cho vấn đề này ở nạn nhân là các trẻ em gái, bạn nữ vị thành niên chưa đúng
mức hoặc thu hẹp trong một cơ sở, đơn vị trường học. Đặc biệt là QRTD bằng lời nói
chưa được chú ý. Vì vậy, có thể xem dự án khoa học của chúng tôi là những bước đi thực
tế để tìm hiểu về tình trạng và đề xuất các giải pháp nhằm phòng ngừa nạn QRTD học
đường bằng lời nói cho học sinh THPT.
c. Cơ sở lí luận: Dựa vào một số tài liệu tìm đọc, chúng tơi đưa ra một số cơ sở lí luận
như sau:
- Một số khái niệm: QRTD là một dạng hành vi có tính phân biệt ứng xử về giới, xảy ra ở

nhiều môi trường, từ công cộng đến riêng tư. QRTD được hiểu là là hành vi có tính chất
tình dục gây ảnh hưởng tới nhân phẩm của nữ giới và nam giới, đây là hành vi không
3


được chấp nhận, không mong muốn và không hợp lý làm xúc phạm đối với người nhận,
và tạo ra môi trường bất ổn, đáng sợ, thù địch và khó chịu. Cả nạn nhân và kẻ quấy rối
đều có thể là phụ nữ hoặc nam giới, nạn nhân và kẻ quấy rối có thể là đồng giới. Mặc dù
luật khơng cấm những hành động trêu chọc đơn giản, bình luận phiến diện hoặc những sự
cố riêng lẻ không quá nghiêm trọng, nhưng hành vi quấy rối là bất hợp pháp khi nó xảy
ra thường xuyên hoặc nghiêm trọng đến mức tạo ra một mơi trường làm việc thù địch
hoặc xúc phạm.“Hình thưc tơi tẹ nhât cua hành vi qy rơi tình duc là nhưng hành vi tân
cơng có tính chât tình duc hoạc hiêp dâm đuơc quy đinh trong pháp luạt xư lý vi pham
hành chính hoạc pháp luạt hình sư” [4;07]
- Các hình thức QRTD:
QRTD nhiều hình thức, trong đó có thể quy vào ba hình thức sau:
+ QRTD băng hành vi mang tính thê chât nhu đụng chạm một cách cố ý ở bất cứ đâu trên

cơ thể; cố tình sờ mó, vuốt ve, cấu véo, ơm hơn, và có thể dẫn đến tấn cơng tình dục.

+ QRTD băng lơi nói là những hành vi nói trong nhiều ngữ cảnh cụ thể, gồm các lời nhận

xét, bình luận thơ lỗ về giới tính, hình thể hay cố tình kể những câu chuyện khiếm nhã,
gợi tình; hình thức này cịn có thể là những lời gạ gẫm, mời mọc gặp gỡ riêng tư hoặc
quan hệ tình dục…
+ QRTD băng hành vi phi lơi nói là những cử chỉ bằng ngơn ngữ cơ thể nhằm khơi gợi

khiêu khích suy nghĩ khơng đứng đắn.
AI. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU

2.1. Giả thuyết khoa học
- QRTD bằng lời nói trong môi trường học đường hiện đang tồn tại ở nhiều hình thức,

nhiều dạng lời nói.
- Nhận thức về hành vi QRTD học đường bằng lời nói chưa cao.
- Có thể đưa ra những nhóm lời nói có tính chất QRTD trong học đường để từ đó đề xuất

các giải pháp cụ thể, hiệu quả nhằm phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi nói mang tính
QRTD.
4


2.2. Câu hỏi nghiên cứu
Thứ nhất, những đối tượng nào thường bị QRTD và thực hiện hành vi QRTD bằng lời nói
trong nhà trường?
Thứ hai, các dạng lời nói nào thuộc QRTD và tồn tại trong các bối cảnh nào?
Thứ ba, phản ứng và hậu quả khi bị QRTD bằng lời nói?
Thứ tư, làm thế nào để phịng ngừa QRTD bằng lời nói trong học đường cho học sinh
THPT?
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.

Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu

- Nhóm đối tượng nghiên cứu chung: học sinh THPT ở các trường Phan Châu Trinh, Lê

Q Đơn, Trần Phú, Thái Phiên.
- Nhóm đối tượng tiềm năng: giáo viên, cựu học sinh, học sinh THPT Phan Châu Trinh

từng là nạn nhân của QRTD.
3.2

Phương pháp thu thập dữ liệu

- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Nhóm tác giả thu thập lí thuyết thơng qua các cơng

trình nghiên cứu đã được cơng bố về QRTD và phòng chống QRTD; các tài liệu giáo dục
kĩ năng cho học sinh.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp trưng cầu ý kiến (Anket); Phương

pháp phỏng vấn sâu; Phương pháp quan sát

5.2. Phương pháp xử lí dữ liệu: Với kết quả phỏng vấn và các dữ liệu lí thuyết thu thập
được, nhóm tác giả xem xét kĩ lưỡng và phân tích, tập hợp theo từng chủ đề căn cứ theo
nội dung nghiên cứu; sau đó sử dụng các chức năng của phần mềm Word để thống kê số
liệu thu thập được. Nhằm kết nối các dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, đề tài sử dụng phương
pháp phân tích và phép tư duy biện chứng để đưa ra những đánh giá, nhận định có cơ sở.

IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
5

Dựa trên các câu hỏi, trên cơ sở khảo sát 121 học sinh đến từ các trường THPT
chuyên Lê Quý Đôn, THPT Phan Châu Trinh, THPT Trần Phú và THPT Thái Phiên,
nhóm nghiên cứu đưa ra một số nhận xét và xác định các số liệu như sau:
4.1. Các dạng đối tượng (quấy rối và bị quấy rối) trong học
đường a. Đối tượng bị quấy rối bằng lời nói
chưa
từng
1%

Bảng 1. Tỉ lệ học sinh từng nghe những lời nói có tính QRTD

Một số liệu đáng lo ngại là đến 99% học sinh đã từng nghe
một số lời nói nằm trong 13 dạng lời nói đã đưa ra. Điều
này đồng nghĩa với việc tình trạng QRTD học đường bằng
lời nói đã và đang là một vấn đề bức xúc trong học sinh.

đã từng
99%

b. Đối tượng thực hiện hành vi quấy rối bằng lời nói
Một số dạng lời nói các bạn học sinh đã từng nghe (được sắp xếp ngẫu nhiên để tránh
trường hợp chọn khơng có chủ ý), đây là những câu nói nhóm khảo sát dựa vào một số
cơng trình nghiên cứu và dựa vào thực tiễn khảo sát để đưa ra, từ đó tìm hiểu về đối
tượng thực hiện hành vi QRTD bằng lời nói, và số liệu như sau:


6

Bảng 2. Số liệu về những lời nói quấy rối

Số liệu trên cho thấy học sinh là đối tượng chủ yếu gây ra QRTD bằng lời nói, tiếp
đến là những người khác (20.2%) có thể là người lạ vào trường. Thầy giáo, cô giáo hay
phụ huynh của các bạn QRTD các bạn qua lời nói ít hơn nhưng đây là vấn đề rất đáng lưu
tâm, khi mà chính người thầy, người cơ vì chủ ý hay khơng có chủ ý đã có những phát
ngơn sai lệch, khơng đảm bảo chuẩn mực về lời nói trong mơi trường học đường.
4.2. Các nhóm lời nói QRTD: Dựa trên những lời nói đã khảo sát, nhóm nghiên cứu đã
nhóm các dạng lời nói vào các nhóm như sau:
Nhóm 1: Lời nói nhận xét về các bộ phận trên cơ thể (giới tính, số đo 3 vịng, bộ phận
sinh dục, bộ phận khác)
Nhóm 2: Lời nói khơi gợi về tình dục (câu chuyện thơ lỗ, phim sex, tạo âm thanh, nội y)
Nhóm 3: Lời nói tung tin (về khả năng quan hệ tình dục, về đời sống tình dục)
Nhóm 4: Lời nói rủ rê, gạ gẫm (về việc đụng chạm, quan hệ)


Tỉ lệ xuất hiện của các nhóm này t như sau:

7


Bảng 3. Mức độ xuất hiện của những lời nói QRTD

Bảng 3 cho thấy có 61.13% lời nói QRTD đã từng thốt ra ở học đường. Có 7.42%
rất thường xuyên và 11.26% thường xuyên. Trong bảng số liệu nhóm 1 được diễn ra
nhiều nhất trong khi nhóm 4 ít phổ biến trong quấy rối. Nhìn tổng quan thì câu nói nhận
xét về giới tính hay lời bình phẩm về cơ thể theo chiều hướng QRTD xuất hiện nhiều
nhất.

Mức độ xuất hiện của các nhóm lời nói QRTD

Nhóm 4
Nhóm 3
Nhóm 2
Nhóm 1
0

20
Rất thường xuyên

40
Thường xuyên

60
Thỉnh thoảng

80
Hiếm khi

100

120

Chưa bao giờ

Bảng 4. Mức độ xuất hiện của các nhóm lời nói QRTD

Trong các nhóm lời nói QRTD, có thể thấy nhóm 1 có mức độ xuất hiện nhiều nhất
trong môi trường học đường với tỉ lệ xuất hiện Rất thường xuyên lên đến 10.3%, thường
xuyên là 20,5%, thỉnh thoảng là 23%.
4.3. Các điều kiện, bối cảnh xuất hiện lời nói quấy rối

8

Các điều kiện, bối cảnh xuất hiện lời nói quấy rối
Bảng 5. Bối cảnh xuất hiện của lời nói QRTD

QRTD thường xảy ra trong lớp học (18.98%) và ở sân trường, hành lang (18.13%)địa điểm tập trung chủ yếu là học sinh. Một phần nhỏ các bạn bị QRTD ở nhà vệ sinh
(1.42%), nơi ít ai nghĩ tới. Và may mắn có 0.28% bạn chưa từng bị quấy rối.
4.4. Phản ứng, hành động của người bị quấy rối/chứng kiến người bị quấy rối
Để có thể có căn cứ đưa ra một số giải pháp phòng ngừa QRTD học đường bằng lời
nói, nhóm nghiên cứu đã khảo sát về thái độ, ứng xử của những học sinh đã từng bị hoặc
từng chứng kiến người khác bị QRTD. Phần này chia làm hai phản ứng:
- Phản ứng cảm xúc: Phần lớn cảm giác của các bạn sau khi bị QRTD là cảm thấy bị

xúc phạm (22.27%) và buồn bực (15.55%), đây là phản ứng tự nhiên. Tuy nhiên, có tới
15.12% các bạn cảm thấy bình thường và 16.39% nghĩ rằng đó là trị đùa. Điều này cho
thấy các bạn một phần khơng có sự nhận thức hay hiểu biết đầy đủ về QRTD bằng lời
nói. Có thể điều này đã trở thành xảy ra hằng ngày, trở thành thói quen của kẻ quấy rối
khiến cho các bạn ngộ nhận đó chỉ là đùa giỡn. Đặc biệt số liệu này lại cao hơn rất nhiều
với đối tượng là các bạn nam sinh, có đến 56% các bạn cho rằng đó chỉ là lời nói đùa,
trong khi con số này ở các bạn nữ là 8.2%.


9


Bảng 6. Phản ứng cảm xúc của những học sinh bị QRTD bằng lời nói và chứng kiến QRTD bằng lời nói

- Phản ứng hành động: Đa số phản ứng của các bạn khi nghe lời nói QRTD là nhắc nhở

người thực hiện hành vi (31.29%), một phần các bạn đã có một chút kiến thức để phân
biệt đâu là lời nói QRTD. Tuy nhiên, ở đây lại có tới 15.64% học sinh chịu đựng và bỏ
qua cho kẻ quấy rối. Các bạn khơng biết mình nên làm gì trong trường hợp nay hay có
thể các bạn sợ khơng dám phản kháng, chứng tỏ QRTD qua lời nói một phần nào đó rất
đáng sợ. Tiếp theo, 22.35% các bạn khơng làm gì- một số liệu đáng lưu ý. Các bạn khơng
biết phản ứng ra sao hay có thể khơng biết đâu là QRTD nên mặc kệ, không đáng để tâm,
khiến cho những kẻ quấy rối ngày càng lấn tới khiến tần suất xảy ra ngày càng cao.

Bảng 7. Phản ứng hành động của những học sinh bị QRTD bằng lời nói và chứng kiến QRTD bằng lời nói

Suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của nạn nhân sau khi bị QRTD bằng lời nói được khảo sát
đã cho số liệu như sau:
10


Chưa từng bị 0.43
Khơng làm gì

12.34

Khác ( khơng quan tâm)

2.55

Làm lại với người khác

2.55

Học hành sa sút

Muốn người khác giống mình
Có suy nghĩ tiêu cực
Trải dịng lên các fanpage tâm lí

1.7
1.7
5.53
9.79

Tìm lời khun từ tổ tư vấn tâm lí nhà trường

10.21

Kể cho bạn bè

20

Kể cho thầy cô, bạn bè
8.94

Kể cho gia đình

17.45

Mặc cảm, tránh xa mọi người
6.81

Bảng 8. Cảm xúc, hành vi sau khi bị QRTD bằng lời nói

Phần lớn các bạn tin tưởng bạn bè,

gia đình và chia sẻ chuyện mình nghe
được lời nói QRTD (20%), (17.45%).
Theo sau là tìm lời khun từ tổ tư vấn
tâm lí của trường/ y tá trường (10.21%)
hay là trải lòng lên các fanpage tâm lí
(9.79%). Đây là những cách tích cực để
vượt qua vấn nạn này. Nhưng trong đó,
5.53% các bạn có suy nghĩ tiêu cực, 1.7%
bạn bị ảnh hưởng theo hướng tiêu cực là
học hành sa sút và 1.7% muốn người khác
giống mình. Chúng ta nên quan tâm đến
các bạn này nhiều hơn. Đáng báo động
hơn cả là có 12.34% số học sinh khơng
làm gì. Đây lại là dấu hiệu của việc phân
biệt khơng rõ rang đâu là quấy rối hoặc
nghĩ nó khơng ảnh hưởng lắm đến mình
vì họ đã q quen rồi.


Bên cạnh các số liệu thu thập được,
nhóm nghiên cứu cũng đặt một câu hỏi tự
luận với nội dung: liệt kê một câu nói có
tính QRTD mà bạn từng nghe, từng nói
hoặc từng biết. Số câu nói thu thập được
khiến nhóm nghiên cứu rất lo lắng, bởi đó
là những lời nói rất thơ tục, nhiều loại từ
ngữ có tính ám ảnh, có thể liệt kê ra như
sau: Nhìn em ấy ngon quá ; Em múp míp
thật ; Em đúng là dậy thì thành cơng ;
Ngực mi lép q ; Nhìn mơng con bé đó kìa

; C* mi mấy cm ; Đi với anh không em ;
Em chắc không biết hentai là gì nhỉ ; Nhìn
anh ấy ngon quá ; Mi có nghĩ anh ấy đã
quan hệ tình dục chưa mi ; Lại đây cho ta
nắn miếng nào ; Mi mặc đồ lót màu gì thế.
V. THẢO LUẬN
11


5.1. Tóm tắt kết quả
a. Về đối tượng và nhận thức:
- Đối tượng bị QRTD bằng lời nói: cả nam sinh lẫn nữ sinh đều đã từng là nạn nhân của

những lời nói QRTD.
- Đối tượng quấy rối: đa số lời nói quấy rối đến từ học sinh, nhưng vẫn có đối tượng là

phụ huynh học sinh, thầy giáo, cơ giáo.
- Nhận thức về lời nói QRTD: đa số những học sinh là nạn nhân hay từng chứng kiến

việc QRTD bằng lời nói đều nhận ra được những lời nói có tính trực tiếp liên quan đến
vấn đề tình dục. Tuy nhiên vẫn có nhiều bạn cho rằng những lời nói trên có tính đùa cợt,
khơng có dụng ý gì.
b. Về các nhóm lời nói QRTD: Có các nhóm lời nói sau đây:
Nhóm 1: Lời nói nhận xét về các bộ phận trên cơ thể (giới tính, số đo 3 vịng, bộ phận
sinh dục, bộ phận khác).
Nhóm 2: Lời nói khơi gợi về tình dục (câu chuyện thơ lỗ, phim sex, tạo âm thanh, hỏi về
nội y).
Nhóm 3: Lời nói tung tin (về khả năng quan hệ tình dục, về đời sống tình dục).
Nhóm 4: Lời nói rủ rê, gạ gẫm (về việc đụng chạm, quan hệ).
c. Về bối cảnh nảy sinh những lời nói QRTD: Đa số lời nói QRTD xuất hiện trong các

giờ học, các buổi sinh hoạt tập thể, và phần nhiều xuất hiện trong khuôn viên trường hoặc
xung quanh trường.
d. Về phản ứng của nạn nhân và người chứng kiến QRTD bằng lời nói: Đa số nạn
nhân có phản ứng thụ động, chỉ một phần nghĩ đến việc đấu tranh (bằng hành động hoặc
lời nói nhắc nhở, tố giác). Đáng lo ngại là một số các bạn lựa chọn cách thức im lặng chịu
đựng.
5.3. Đề xuất giải pháp
a. Giải pháp chung:
12


Thứ nhất, đối với các cơ quan chức năng: cần phối hợp với các nhà trường đẩy
mạnh công tác giáo dục ý thức chấp hành pháp luật về QRTD bằng lời nói, đạo đức cho
học sinh.
Thứ hai, đối với các bộ phận, tổ chức đoàn thể trong nhà trường (Ban giám hiệu,
Cơng đồn, Đồn thanh niên, y tế, tổ tư vấn tâm lí, các CLB, Đội, Hội, Nhóm): tăng
cường cơng tác tuyên truyền giáo dục, theo dõi, quan tâm sâu sát và có hình thức xử lí
phù hợp khi có hiện tượng xảy ra.
Thứ ba, đối với giáo viên và cha mẹ học sinh: Cần nhận thức đúng đắn về lời nói
QRTD, có lời nói chuẩn mực (theo Phụ lục Bộ quy tắc ứng xử trong nhà trường); quan
tâm giáo dục lời nói cho học sinh và con em.
Thứ tư, đối với học sinh: cần tăng cường nhận thức về hành vi QRTD bằng lời nói
để phịng ngừa việc trở thành kẻ quấy rối hay bị quấy rối tình dục bằng lời nói.
b. Giải pháp cụ thể:
Thứ nhất, về kế hoạch giáo dục: Cần đưa vấn đề giáo dục nhận thức và hành vi
phòng ngừa QRTD học đường bằng lời nói vào Kế hoạch giáo dục hằng năm của nhà
trường.
Thứ hai, về chương trình giáo dục: Cụ thể hố kế hoạch giáo dục bằng nhiều hình
thức như: Chương trình ngoại khoá trong các buổi sinh hoạt tập thể, với các hình thức
phong phú, sinh động và lơi cuốn; lồng ghép bài giảng về phịng ngừa QRTD bằng lời

nói cho học sinh THPT trong các tiết Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp; lồng ghép
trong các tiết dạy bộ môn khao học xã hội về “Lời nói chuẩn mực” để nâng cao hiểu biết
và việc sử dụng lời nói phù hợp của học sinh.
Thứ ba, về bộ quy tắc ứng xử: Hiện nay trường THPT Phan Châu Trinh có ban hành
“Bộ quy tắc ứng xử của học sinh trường THPT Phan Châu Trinh (Ban hành kèm theo QĐ
số 348/QĐ-THPTPCT ngày 12/10/2019 của trường THPT Phan Châu Trinh), nhóm tác
giả bổ sung Phụ lục đính kèm quy tắc ứng xử phịng tránh QRTD bằng lời nói trong học
đường để cụ thể hơn yêu cầu về ngôn ngữ giao tiếp. Bộ quy tắc này có thể phổ biến cho
các trường THPT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Bên cạnh đó là các hình thức tuyên
13


truyền bằng tờ nhằm nâng cao nhận thức của các bạn học sinh, giáo viên, phụ huynh,...
về hiện trạng QRTD bằng lời nói trong học đường.
Thứ tư, về mảng truyền thơng, nhóm tác giả đã thành lập một trang mạng “Podcast
Anti-Sexual Harassment” trên Facebook để các bạn học sinh có thể thoải mái chia sẻ ẩn
danh những câu chuyện liên quan đến hành vi QRTD. Những câu chuyện đó sau khi
được sự cho phép của các bạn sẽ được nhóm tác giả chia sẻ lên YouTube của kênh
“PASH 2020” thông qua hình thức Podcast, nhằm tăng thêm kinh nghiệm, hiểu biết cho
các bạn học sinh và cho xã hội về hiện trạng QRTD bằng lời nói trong học đường.
5.3. So sánh với các kết quả nghiên cứu trước đó:
So với các cơng trình nghiên cứu trước đó, dự án của chúng tôi đã đưa ra kết quả
nghiên cứu cụ thể tình trạng QRTD bằng lời nói trong học đường, điều mà trước đó chưa
có cơng trình nghiên cứu nào chú ý đào sâu. Vì vậy có thể nói dự án nghiên cứu của
chúng tơi đã đóng góp mới vào việc nhận thức hiện trạng QRTD trong học đường, từ đó
đóng góp vào hiệu quả giáo dục trong nhà trường, hỗ trợ tâm lí cho học sinh kịp thời, Từ
đó tạo ra một môi trường học đường lành mạnh, trong sáng và có tính giáo dục cao.
5.4. Kết luận:
Hiện trạng QRTD bằng lời nói trong học đường là rất báo động, bởi số liệu nhóm
nghiên cứu thu thập được có đến 99% học sinh từng là nạn nhân của lời nói QRTD. Đặc

biệt là nhận thức của học sinh về vấn đề này còn chưa cao. Đáng lo ngại hơn là những lời
nói có tính quấy rối xuất phát từ phụ huynh học sinh hay giáo viên đứng lớp. Có lẽ do
nhận thức về các dạng lời nói này chưa cao, cho rằng đó chỉ là lời nói đùa vơ hại. Tuy
nhiên những lời nói này lại có tác động khơng nhỏ đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của
người bị hại. Bên cạnh đó là trong mơi trường học đường, những lời nói quấy rối đã làm
mất đi sự trong sáng, lành mạnh của môi trường giáo dục, khi chính nó xuất hiện trong
các tiết học văn hố, học thể dục, quốc phịng hay ngoại khố. Vì vậy cần thiết phải thực
hiện các giải pháp giáo dục phù hợp và kịp thời để thay đổi nhận thức và hành vi của học
sinh, cha mẹ học sinh, giáo viên, nhân viên trong nhà trường, từ đó có thể phịng ngừa
QRTD học đường bằng lời nói cho học sinh một cách hiệu quả, thiết thực.
TỔNG KẾT
14


QRTD học đường đang diễn ra với nhiều hình thức, trong đó hình thức lời nói có tần
suất xuất hiện khá cao, và hầu như tất cả các bạn học sinh đã và đang phải trải qua vấn
nạn này. Ở đây chúng ta cần lưu ý là lời nói mang tính QRTD khác với lời nói đùa ở dụng
ý Quấy rối tình dục qua lời nói có dụng ý quấy rối người nghe. Vì vậy, tất cả những lời

nói đùa mang hàm ý này đều là lời nói QRTD. Hầu như sau khi bị quấy rối, các bạn đều
cảm thấy bị xúc phạm hay buồn bực trong người, chứng tỏ họ đã có phần nào đó ý thức
được đâu là hành vi QRTD qua lời nói. Tuy nhiên, vẫn có ít các bạn cảm thấy đó là điều
bình thường hay là trị đùa. Đây là tình trạng đáng báo động về nhận thức và về thói quen
sử dụng ngơn ngữ của học sinh. Khi là nạn nhân hay chứng kiến hiện tượng QRTD bằng
lời nói, đa số bạn quyết định nhắc nhở người thực hiện hành vi này nhưng lại có một số
bạn khơng làm gì và chịu đựng, bỏ qua. Nguyên nhân là họ có thể chưa nhận thức đúng
đắn hay đầy đủ về QRTD qua lời nói hay chỉ nghĩ đó là điều q đỗi bình thường, là đùa
giỡn, có số ít các bạn khơng quan tâm, khơng muốn chống đối lại hành vi này. Về đối
tượng quấy rối, đáng lo ngại là phần lớn xuất phát từ học sinh và giáo viên. Những lời nói
chủ ý hay khơng có chủ ý QRTD đã thốt ra và gây áp lực tâm lí rất lớn cho học sinh.

Trong mơi trường giáo dục, nhưng nơi xảy ra hiện trạng QRTD bằng lời nói lại là lớp học,
sân trường hành lang nơi học sinh tập trung đông đúc trong các buổi sinh hoạt tập thể.
Đây là những kết luận dựa trên cơ sở thực chứng bằng phiếu khảo sát và phỏng vấn sâu,
và cũng là kết quả đáng lo ngại cho vấn đề giáo dục giới tính, giáo dục kĩ năng sống và
giáo dục văn hố lời nói trong nhà trường THPT.
Kết quả của dự án nghiên cưu có được là nhơ sự nỗ lực, cố gắng của bản thân nhóm
tác giả; sự quan tâm, giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn; sự tạo điều kiện của BGH Trường
THPT Phan Châu Trinh, sự hợp tác của các bạn học sinh ở các trường THPT chuyên Lê
Quý Đôn, Trần Phú, Thái Phiên. Tuy vậy, do có những giới hạn nhất định về điều kiện
nghiên cưu lí luận và khả năng tiếp cận thực tiễn nên báo cáo kết quả nghiên cứu của dự
án vẫn khơng tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế nhất định. Với kết quả nghiên cứu,
nhóm tác giả định hình khả năng phát triển của đề tài nằm ở quy mơ, phạm vi và phát
triển về lí luận hơn. Nhóm nghiên cưu mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các
chuyên gia thẩm định, của các thầy cô giáo và các bạn học sinh để dự án tiếp tục được
hoàn thiện hơn trong thời gian tới.
15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyên Võ Kỳ Anh (1998), Giáo duc ki nang sông trong giáo duc sưc khoe cho hoc

sinh, Vu Giáo duc thê chât, Bọ Giáo duc và Đào tao.
2. Nguyên Thi Đào (2014), Phòng ngưa xâm hai tình duc trẻ em và vai trị cua cơng tác

xã họi.
3. Bọ Lao đọng - Thuong binh - Xã họi, Tơng Liên đồn Lao đọng Viẹt Nam và Phịng

Thuong mai - Công nghiẹp Viẹt Nam (25/5/2015), Bọ Quy tăc ưng xử vê qy rơi tình
duc tai noi làm viẹc ở Viẹt Nam.
4. Browne, A., & Finkelhor, D. (1986), Impact of child sexual abuse: A review of the

research, Psychological Bulletin, 99(1), 66-77.
5. David Finkelhoi (2009), The Prevention of Childhood Sexual Abuse, The Future of

Children 19: 169-194.

16