Giáo án bài Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Tiết 18: Làm văn
Ngày dạy: ...../..../10
Ngày soạn:...../..../10

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT BÀI THƠ, ĐOẠN THƠ

A. Mục tiêu:
Giúp HS:
- Có kĩ năng vận dụng các thao tác lập luận, phân tích, bình luận, chứng minh, so
sánh… để làm một bài nghị luận văn học.
- Biết cách làm bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.
B. Phương pháp - phương tiện:
1. Phương pháp:
Khai thác ngữ liệu, HS luyện tập để rút ra nội dung bài học.
2. Phương tiện:
GV: Giáo án.
HS: Phần chuẩn bị bài, sgk, sbt.
C. Tiến trình bài dạy:
Bài cũ: -Thế nào là nghị luận về một hiện tượng đời sống?
- Muốn làm một bài nghị luận về một hiện tượng đời sống cần tiến
hành những bước cơ bản nào?.
Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG BÀI HỌC
GHI CHÚ
HĐ1: HdHS tìm hiểu đề và lập 1. Tìm hiểu đề, lập dàn ý
dàn ý.
Đề bài:
TT1:
Đề 1 – sgk.
GV yêu cầu HS đọc đề 1- sgk, sau a. Tìm hiểu đề:

đó xem kĩ phần gợi ý để tìm hiểu - Hồn cảnh ra đời: Bài thơ ra đời
đề và lập dàn ý.
vào những năm đầu của cuộc
HS: Tiến hành, trả lời.
kháng chiến chống thực dân Pháp.
GV: Gợi dẫn, nhận xét, chốt:
Địa điểm là vùng chiến khu Việt
Bắc. Lúc này Chủ tịch Hồ Chí
Minh đang trực tiếp lãnh đạo cuộc
kháng chiến chống Pháp đầy gian
khổ.
b. Lập dàn ý:
TT2:
- Mở bài: Giới thiệu khái qt
HS
chia
nhóm
nhỏ
(4 hồn cảnh ra đời của bài thơ.
người/nhóm) trao đổi, lập dàn ý - Thân bài:
cho đề bài theo gợi ý sgk.
Gợi ý:
HS: Tiến hành, trình bày kết quả + Vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng
trước lớp.
trong một đêm trăng nơi chiến khu
GV: Yêu cầu các nhóm nhận xét, Việt Bắc.
GV nhận xét chung, định hướng + Nỗi bật lên giữa bức tranh thiên
lại:
nhiên là người chiến sĩ “nặng nỗi
nước nhà” (khác với hình ảnh ẩn sĩ

TT3:
GV yêu cầu HS đọc đề 2- sgk và
gợi ý cho HS tìm hiểu đề.
HS: Tiến hành
GV: Định hướng bằng câu hỏi:
Đoạn thơ có thể chia làm mấy
phần? Nd của từng phần?.
HS: Suy nghĩ, phát biểu
GV: Nhận xét, chốt lại:
TT4:
GV yêu cầu HS đọc gợi ý phần
lập dàn bài, làm việc theo nhóm
và trình bày kết quả trước lớp.
GV nhận xét chung, định hướng
lại:

và thiên nhiên trong thơ cổ).
+ Tính cổ điển và hiện đại trong
phong cách thơ HCM.
* Cổ điển: Thể thơ Đường luật,
hình ảnh thiên nhiên (trăng, suối,
hoa…)
* Hiện đại: Nhân vật trữ tình lo
“nỗi nước nhà”
- Kết bài:
+ Sự hài hòa về tâm hồn nghệ sĩ
và ý chí chiến sỹ trong bài thơ.
+ Đánh giá chung: Khái quát về

nội dung và nghệ thuật của bài
thơ.
Đề 2 – sgk
a. Tìm hiểu đề:
– Nhớ lại quang cảnh chiến đấu
sục sôi, hào hùng của cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp ở Việt
Bắc với nhiều lực lượng tham gia.
- Nhớ lại niềm vui khi tin tức
chiến thắng của mọi miền đất
nước tiếp nối báo về. (4 câu cuối).
b. Lập dàn ý:
- Mở bài: Giới thiệu đoạn thơ.
- Thân bài:
+ Triển khai các ý trong phần tìm
hiểu đề.
+ Nghệ thuật điêu luyện trong việc
sử dụng thể thơ lục bát:
* Cách dùng từ ngữ, hình ảnh.
* Cách vận dụng các biện pháp tu
từ (so sánh, cường điệu).
* Giọng thơ hào húng, sôi nỗi.
- Kết bài:
Đoạn thơ thể hiện thành công cảm
hứng ngợi ca cuộc kháng chiến
chống Pháp của nhân dân ta.
2. Cách viết bài nghị luận về một
bài thơ, đoạn thơ.

HĐ2: Rút ra kết luận về cách làm - Nghị luận về một bài thơ, đoạn

bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ là trình bày ý kiến , nhận xét,
thơ.
đánh giá về nội dung và nghệ thuật


TT1:
GV nêu câu hỏi: Từ kq thảo luận
hãy cho biết thế nào là nghị luận
về một bài thơ, đoạn thơ?
HS: Rút ra kết luận, phát biểu.
GV: Nhận xét, chốt:
TT2:
GV hỏi: Để viết bài nghị luận về
một bài thơ, đoạn thơ cần đạt
những yêu cầu cơ bản nào?
HS: Trả lời
GV: Nhận xét, chốt:
HĐ3: GV cho HS làm bt về nhà
TT1: GV ghi bt lên bảng.
TT2: GV gợi ý, yêu cầu HS lập
dàn ý cho đề bài.

của bài thơ, đoạn thơ đó.
- Yêu cầu khi viết bài nghị luận về
một bài thơ, đoạn thơ:
+ Cần phân tích các yếu tố; ngơn
ngữ, hình ảnh, giọng điệu… của
bài thơ, đoạn thơ đó.
+ Bài viết phải có bố cục mạch
lạc, rõ ràng, lời văn có cảm xúc.

* Luyện tập:
- Bình luận hai câu thơ sau:
“Chở bao nhiêu đạo thuyền không
khẳm
Đâm mấy thằng gian bút chẳng
tà”.


 Dặn dò:
- Bài cũ: + Nắm các bước làm bài nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.
+ Làm bt để trình bày trước lớp trong tiết bs sắp đến
- Bài mới: “Tây Tiến”.
+ Đọc kĩ phần tiểu dẫn, nắm những nd chính của phần này .
+ Đọc bài thơ, xem chú thích từ khó.
+ Đọc lại bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu.
+ Trả lời các câu hỏi phần hướng dẫn học bài- sgk.

Nguyễn Thị Thu Vân ……………………………Trường THPT Vinh Xuân

1