Bài: Nghị luận về một bài thơ ,đoạn thơ

Lớp 12TN2
LÀM VĂN:
TrườngTHPT Trần Văn Kiết
§Ị bµi 2: Ph©n tÝch ®o¹n th¬ sau đây trong bµi Tây Tiến cđa Quang
Dũng:
“Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Kèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ
Người đi Châu Mộc chiều sương ấy
Có thấy hồn lau nẻo bến bờ
Có nhớ dáng người trên độc mộc
Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
1948
Đề1 :Phân tích bài thơ “ Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh.
“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa,
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”
1947


I. Nghị luận về một bài thơ,đoạn thơ.
Hãy đọc kỹ và cho biết 2 đề sau đây,
thuộc kiểu bài nghị luận nào? Có
những điểm nào giống và khác nhau ?
* Giống nhau:
* Khác nhau:
Nghị luận văn học, cụ thể là phân tích thơ
Đề 1:Phân tích một bài thơ trọn ven
Đề 2:Phân tích một đoạn thơ trích trong bài

thơ
+ Thời gian: Những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
+ Đòa điểm : Chiến khu Việt Bắc. Lúc này, Chủ tòch Hồ Chí Minh
đang trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp đầy gian
khổ nhưng vô cùng oanh liệt của nhân dân ta.
- Hoàn cảnh ra đời bài thơ:
a.Tìm hiểu đề:
1/Tìm hiểu đề, lập dàn ý:
Đề1 :Phân tích bài thơ “ Cảnh khuya” của
Hồ Chí Minh.
- Nội dung tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ (Luận đề):
+Nội dung:

Vẻ đẹp núi rừng đêm trăng chiến khu Việt Bắc.

Hình ảnh người thi só chiến só cách mạng Hồ Chí Minh
(yêu thiên nhiên , nặng lòng lo nỗi nước nhà)ø
+Nghệ thuật:
Vẻ đẹp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại

- “Tây Tiến” được viết năm 1948 trong cuộc kháng chiến chống
Pháp, một ngày ở Phù Lưu Chanh nhớ về đơn vị cũ, tác giả viết bài thơ
Tây Tiến.
. - o n th thu c kh th Đ ạ ơ ộ ổ ứ hai bài thơ Tây Tiến.
.
- Hoàn cảnh ra đời bài thơ:
a.Tìm hiểu đề:
1/Tìm hiểu đề, lập dàn ý:
§Ị bµi 2: Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ Tây
Tiến của Quang Dũng: “Doanh trại……đuốc hoa”

- Nội dung tư tưởng và nghệ thuật của bài thơ (Luận đề):
+Nội dung:
Nh ng k ni m p v tình ữ ỉ ệ đẹ ề qn dân trong êm đ liên hoan và
cảnh sơng nước miền Tây thơ mộng
+Nghệ thuật:
Vẻ đẹp lãng mạn tài hoa
*Thân bài:
-Luận điểm 1: Cảnh đẹp đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc
+ Luận cứ: Hai câu thơ đầu. Hình nh đ p, thi v : tr ng, hoa, ả ẹ ị ă
c th , ti ng su i.ổ ụ ế ố
- Lu n đi m 2:ậ ể Hình tượng nhân vật trữ tình: thi só - chiến só
+ Luận cứ: Hai câu cuối:

Tâm trạng: chưa ngủ

Tình cảm: yêu thiên nhiên, lo nước
b.Lập dàn ý:
•
*Mở bài:
Hồn cảnh sáng tác, luận đề, trích dẫn bài thơ
GV: Em h·y lËp dµn ý cho
hai ®Ị bµi trªn ( C¸c em cã thĨ
trao ®ỉi víi nhau theo bµn
cđa m×nh). (10')
Đề1 :Phân tích bài thơ “ Cảnh khuya” của
Hồ Chí Minh.
- Luận điểm 3: Vẻ đẹp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện
đại
•
+Luận cứ:


Cổ điển: Thể thơ tứ tuyệt, bút pháp miêu tả,hình ảnh thiên nhiên

Hiện đại: Nhân vật trữ tình không phải là ẩn só lánh đời mà là
chiến só (cảm hứng chủ đạo là tình cảm đất nước)
- Lu n i m4ậ đ ể : Đánh giá nội dung tư tưởng và nghệ thuật
của bài thơ :
Bµi th¬ lµ mét bøc tranh thiªn nhiªn thËt ®Đp song ®Đp h¬n c¶ chÝnh lµ
ch©n dung cđa B¸c, vÞ l·nh tơ v« vµn kÝnh yªu cđa chóng ta
* Kết bài
- Khẳng đònh bài thơ
- Cảm nghó của bản thân về Bác
*Thân bài
-Luận điểm 1: 4 câu đầu - Cảnh đêm liên hoan văn nghệ gi a ữ
những người lính Tây Tiến và người dân Tây Bắc

Luận cứ:
+ Khơng khí sơi nổi, tình tứ.
+ Âm thanh ,màu sắc hòa quyện.
+ Đường nét uyển chuyển,man dại.
-Lu n đi m 2:ậ ể 4 câu sau - Cảnh sơng nước miền Tây thơ mộng

Luận cứ:
+Khơng gian dòng sơng trong một buổi chiều sương huyền
ảo, thơ mộng vừa hoang dại .
+Dáng hình mềm mại, uyển chuyển của cô gái Tây B c ắ
trên chiếc thuyền độc mộc
b.Lập dàn ý
•
*Mở bài

Hồn cảnh sáng tác, luận đề, trích dẫn đoạn thơ
§Ị bµi 2: Ph©n tÝch ®o¹n th¬ sau
trong bµi Tây Tiến cđa Quang D ng:ũ
- Lu n đi m 3: ậ ể Bút pháp lãng mạn, tài hoa (từ ngữ gợi tả,hình
ảnh chọn lọc, trữ tình…)
- Luận điểm 4: Đánh giá nội dung tư tưởng và nghệ thuật c a ủ
bài thơ : Hoài niệm tinh tế mà sâu nặng, bâng khuâng, da
diết của tác giả với vùng đất gắn bó một thời với binh đoàn
Tây Tiến
*Kết bài
- Hồn thơ lãng mạn của QD như được chắp cánh bởi vẻ đẹp
của thiên nhiên và con người Tây Bắc.
- Đoạn thơ khiến người đọc như lạc vào thế giới của cái đẹp,
thế giới của cõi mơ, của âm nhạc. Tám câu thơ đã hội tụ tất
cả nét tài hoa của người nghệ só đa tài, đa tình này: thơ –
nhạc
Căn cứ vào cách khai thác đề
bài trên hãy nêu các b8ớc nghị
luận về một bi thơ,on th?
2. Các b8ớc làm bài nghị luận một bài thơ, on
th
- Đọc chậm nhiều lần bài thơ,on th để có cảm nhận chung
về tác phẩm: bài thơ nói về vấn đề gì, tình cảm của tác giả nh1
thế nào?
- Tìm hiểu sâu về bài thơ, on th cả hai ph8ơng diện nội
dung và nghệ thuật. Chú ý phân tích những từ ngữ, hình ảnh,
chi tiết nghệ thuật tiêu biểu.
- Lập dàn ý cho bài phân tích của mình theo các luận điểm đã
tìm đ1ợc.
-

Viết bài theo dàn ý đã lập bằng phong cách nghị luận văn học
với cảm hứng của mình.
*Chỳ ý: Nu l on th cn lu ý v trớ on th;í ngha
on th (t trong bi th).
II. Ghi nh (SGK trang 86 )
Từ việc khai thác các
đề bài trên, em hãy cho
biết đối t8ợng, nội
dung của bài nghị luận
về một bài thơ, đoạn
thơ?
III. Luyện tập
Đề bài: Hãy phân tích đoạn thơ sau trong bài "Tràng
giang" của Huy Cận:
"Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,
Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời con n+ớc
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà"
Thảo luận
Gi ý: 1/ Tỡm hiu :
*Xut x: Trớch kh cui ca bi th Trng Giang- mt
bi th c sc ca Huy Cn trc cỏch mng.
*Ni dung: Cnh vt bui chiu v ni nh quờ hng da
dit:
- Cảnh chiều xuống trên sông: đẹp nh1ng buồn.
- Tâm trạng của nhà thơ: Nỗi buồn nhớ nhà, nhớ quê h1ơng.
*Nghệ thuật:
+ Hình ảnh đối lập, gợi cảm: núi mây hùng vĩ/cánh chim bé
nhỏ.
+ m điệu phù hợp: dập dềnh, mênh mang nh1 sóng n1ớc

trên Tràng giang.
+ Tứ thơ mới mẻ có sự kết hợp giữa bút pháp cổ điển của thơ
Đ1ờng với bút pháp lãng mạn của thơ mới.
2/Lập dàn ý: (hs làm ở nhà)
a/Mở bài:
b/Thân bài:
c/Kết luận: