Đau cách hồi ở chân: Triệu chứng bệnh mạch máu dễ nhầm docx

Đau cách hồi ở chân: Triệu chứng bệnh mạch máu
dễ nhầm
Tại các phòng khám xương khớp và mạch máu, khoảng hơn một nửa số bệnh nhân
than phiền là triệu chứng xảy ra ở hai chân. Đây là nhóm triệu chứng rất thường
gặp. Nguyên nhân gây ra có thể đa dạng: bệnh lý cơ xương khớp, bệnh lý thần
kinh, bệnh lý mạch máu.
Trong số đó, đau cách hồi là triệu chứng thường dễ bị bỏ sót, hoặc có thể bị nhầm
lẫn nếu như khai thác không đầy đủ. Nếu bỏ qua hoặc điều trị nhầm lẫn, bệnh nhân
có thể bỏ mất cơ hội điều trị và theo dõi bệnh mạch máu ở giai đoạn sớm, hoặc có
thể dẫn tới những hậu quả đáng tiếc về sau.
Thực tế, gần như hầu hết bệnh nhân mạch máu đến khám và điều trị với các triệu
chứng đã quá rõ ràng, nghĩa là bệnh đã ở giai đoạn muộn, như đau chân dữ dội
ngay khi nghỉ ngơi, teo cơ thiểu dưỡng nặng nề, hoặc thậm chí tím tái chân, hoại
tử chân Với các tình huống này, kết quả điều trị bệnh mạch máu sẽ rất kém và tỷ
lệ đoạn chi rất cao.
Đau cách hồi là gì?
Đau cách hồi là thuật ngữ y khoa, được dịch từ Intermittent claudication, có nguồn
gốc Latinh là limp, nghĩa là đi khập khiễng. Đây là cơn đau được mô tả với cảm
giác co rút, thắt chặt, đau nhức, rất khó chịu, xảy ra sau khi người bệnh hoạt động,
đi lại một quãng đường nhất định. Vị trí thường ở vùng cẳng chân.
Cơn đau thường chỉ giảm đi, nhẹ bớt khi người bệnh ngồi nghỉ, để thõng chân.
Nếu tiếp tục đi lại, sau một quãng đường cố định như cũ, cơn đau sẽ xuất hiện trở
lại. Đau cách hồi làm người bệnh không thể đi liên tục trong một quãng đường dài,
mà phải khập khiễng và ngắt quãng với từng đoạn đường ngắn, vừa đi vừa nghỉ
từng chút một.
Nếu người bệnh hoạt động nặng, chạy nhanh, đi lên dốc, hoặc lội nước, cơn đau sẽ
xuất hiện sớm hơn so với đi trên đường bằng phẳng. Vị trí cơn đau cũng có thể
xảy ra ở vùng đùi hoặc mông, kèm theo chứng rối loạn cương dương ( hội chứng
Lerich), phản ánh khá chính xác vị trí mạch máu bị hẹp tắc.
Đau cách hồi được coi là triệu chứng điển hình của bệnh hẹp tắc động mạch. Bệnh
càng tiến triển, quãng đường đi được càng ngắn lại. Cơn đau có thể diễn tiến ngay

cả khi nghỉ ngơi nếu bệnh chuyển sang giai đoạn nặng hơn.
Phân biệt đau cách hồi do bệnh mạch máu với các trường hợp đau nhức chân
do nguyên nhân khác:
Đau cách hồi mạch máu: Ngoài các đặc điểm như đã mô tả ở trên, đau cách hồi
điển hình do mạch máu có thể kèm theo các dấu hiệu khác do động mạch bị hẹp
tắc mạn tính như giảm hay mất mạch một bên chân, sờ một bên thấy lạnh hơn bên
đối diện, teo cơ, rụng lông, hư móng, chân tái nhợt hơn khi giơ cao Đau cách hồi
do hẹp tắc mạch rất ít đáp ứng với các thuốc điều trị giảm đau thông thường.
Đau do nguyên nhân thần kinh: Cơn đau do dây thần kinh bị chèn ép, cũng thường
xảy ra và nặng hơn khi người bệnh đi lại. Đau do nguyên nhân này thường nặng
hơn ngay khi người bệnh đi những bước đầu, khi có cử động của chân, làm họ
phải đi khập khiễng và rất khó khăn trên toàn bộ quãng đường, chứ ít khi xảy ra
sau khi đã đi được một quãng đường như đau cách hồi điển hình mạch máu. Khi
dây thần kinh bị chèn ép lâu ngày, có thể kèm theo các triệu chứng khác như tê
rần, kiến bò, hoặc giảm cảm giác, teo cơ Chân vẫn bắt được mạch rõ, tưới máu
tốt, nhìn thấy hồng hào, sờ thấy ấm.
Đau do nguyên nhân xương khớp: Cơn đau do các bệnh lý viêm khớp hoặc thương
tổn của gân cơ, dây chằng xảy ra ra khi có chuyển động của các khớp xương, do
đó cũng sẽ xuất hiện ngay khi người bệnh bắt đầu cử động, đi lại, thay đổi tư thế.
Quãng đường người bệnh đi được không cố định như trong đau cách hồi mạch
máu, mà có thể thay đổi ngắn dài tùy theo mức độ đau chân.
Đau có thể xảy ra ở một tư thế nhất định, khi có sự co kéo, dãn các khớp, dây
chằng, hoặc có thể kèm theo các dấu hiệu của viêm khớp như sưng, nóng, đỏ, ấn
đau tại chỗ, biến dạng khớp Đau thường đáp ứng với các thuốc kháng viêm giảm
đau và các thuốc bổ trợ về xương khớp đường toàn thân hay tại chỗ khác, sau một
thời gian điều trị.
Các triệu chứng khó chịu ở chân do bệnh suy tĩnh mạch:
Bệnh suy tĩnh mạch mạn tính ít khi gây ra các cơn đau thực sự. Người bệnh
thường hay mô tả các cảm giác nặng nề, nhức mỏi, ê ẩm, căng cứng chân, tê rần
xảy ra sau khi đứng lâu, sau một ngày làm việc. Các triệu chứng nặng hơn về

chiều tối, và thường nhẹ hơn vào buổi sáng, hay sau khi nghỉ ngơi, gác chân cao.
Điểm khác biệt là: đau do hẹp tắc mạch máu sẽ trầm trọng hơn nếu ngồi gác chân
cao; người bệnh thường phải ngồi để thõng chân xuống giường.
Các triệu chứng kèm theo của suy tĩnh mạch giúp phân biệt với đau do tắc mạch
như tình trạng sưng phù chân quanh mắt cá, vọp bẻ về đêm, dãn các tĩnh mạch
nông ngoài da, chân nóng ấm
Cần lưu ý phân biệt các triệu chứng đau chân có phải là đau cách hồi mạch
máu hay không, nhất là trên cơ địa có yếu tố nguy cơ của bệnh hẹp tắc động
mạch. Hay nói khác đi, những cơn đau xảy ra trên những người tuổi trên 50, đái
tháo đường, rối loạn chuyển hóa mỡ trong máu, hút thuốc lá, xơ vữa động mạch,
bệnh mạch vành kém đáp ứng với các điều trị giảm đau thông thường, cần nghĩ
đến nguyên nhân hẹp tắc động mạch. Bệnh nhân nên khám và tư vấn tại các
chuyên khoa mạch máu để giúp có thể phát hiện sớm bệnh hẹp tắc động mạch mạn
tính, tăng khả năng bảo tồn chi, tránh các biến chứng nặng có thể dẫn tới hoại tử,
đoạn chi sau này.