khoa hoc tu nhien 9 bai 61 cong nghe te bao

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Khoa học tự nhiên 9 bài 61: Cơng nghệ tế bào
A. Hoạt động khởi động
- Hãy thảo luận và kể tên các phương pháp mà các nhà vườn thường áp dụng
để nhân giống cây. Trình bày ưu và nhược điểm của mỗi phương pháp.
- Em biết gì về ưu điểm và cơ sở di truyền học của phương pháp nuôi cấy tế
bào?
Bài làm:
* Các phương pháp thường áp dụng để nhân giống trong nhà vườn:
1. Giâm cành


Cắt một đoạn mắt, chồi



Cắm cành xuống đất cho cành bén rễ, phát triển thành cây mới



Một số cây sử dụng giâm cành: mía, sắn, ...


2. Chiết cành


Là phương pháp làm cho cành ra rễ ngay trên cây rồi mới cắt đem trồng
thành cây mới.



Cách làm:



Lột một khoanh vỏ và đắp bầu đất cho tới khi mọc rễ

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí



Tách cành ra và trồng xuống đất



Thường sử dụng cho các cây ăn quả


3. Ghép cành


Là dùng một bộ phận sinh dưỡng (mắt ghép, chồi ghép, cành ghép) của một
cây gắn vào một cây khác (gốc ghép) cho tiếp tục phát triển.



Một số cây có thể ghép: hoa hồng, dâu tằm, ...



* Nhân giống vơ tính trong ống nghiệm hay nuôi cấy tế bào là phương pháp tạo
rất nhiều cây mới từ một mơ.
B. Hoạt động hình thành kiến thức
I. Khái niệm công nghệ tế bào

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Trả lời câu hỏi:
- Cơng nghệ tế bào là gì? Gồm những cơng đoạn thiết yếu nào? Hãy kể ra một
số ứng dụng công nghệ tế bào trong thực tiễn mà em biết.
- Theo em, công nghệ tế bào có thể phát triển tương tương lai khơng? Tại sao?
Bài làm:
Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về quy trình ứng dụng phương pháp



ni cấy tế bào hoặc mơ để tạo cơ quan hoặc cơ thể hồn chỉnh.
Cơng nghệ tế bào gồm 2 công đoạn:




Tách tế bào hoặc mô từ cơ thể rồi mang nuôi cấy để tạo mơ sẹo



Dùng hoocmon sinh trưởng kích thích mơ sẹo phân hóa thành cơ
quan hoặc cơ thể hồn chỉnh
Ứng dụng




Nhân giống vơ tính trong ống nghiệm (vi nhân giống) ở cây trồng



nuôi cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng



Nhân bản vơ tính ở động vật
Với ưu điểm sau, cơng nghệ tế bào có thể ngành phát triển mạnh mẽ



trong tương lai:





Tạo số lượng cây lớn trong thời gian ngắn



Các cây con giống nhau và giống cây ban đầu
Triển vọng: Giúp bảo tồn nguồn gen thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt

chủng
II. Ứng dụng cơng nghệ tế bào
1. Nhân giống vơ tính trong ống nghiệm ở cây trồng
- khi nói về những ưu điểm và triển vọng của phương pháp nhân giống vơ tính
trong ống nghiệm, những phát biểu nào sau đây đúng?
a, nhân nhanh số lượng cây trồng trong một thời gian ngắn
b, nhân nhanh các giống vật nuôi
c, giúp sinh vật sinh trưởng và phát triển nhanh chóng

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

d, quy trình nhân giống vơ tính trong ống nghiệm với khoai tây, mía, dứa, và
một số giống phong lan đã được hồn thiện
e, nhiều phịng thí nghiệm bước đầu đạt kết quả trong nhân giống cây rừng và
một số cây thuốc quý
f, phương pháp này còn giúp cho việc bảo tồn một số nguồn gen thực vật q
hiếm có nguy cơ tuyệt chủng
- Vì sao từ một tế bào của cơ quan sinh dưỡng lại có thể phát triển thành một
cơ thể con hoàn chỉnh?
Bài làm:
- các phát biểu đúng: a, d, e,f
- Vì trong quá trình nhân giống người ta đã kích thích để tế bào ngun phân và
sau đó biệt hóa để hình thành các cơ quan => cơ thể hồn chỉnh

2. Ứng dụng ni cấy tế bào và mô trong chọn giống cây trồng
Hãy mô tả các bước thực hiện phương pháp nuôi cấy mô và tế bào và ứng
dụng.

Bài làm:
- Bước 1: nuôi cấy tế bào và mô đươc lấy từ các cơ quan khác nhau
- Bước 2: phát hiện và chọn lọc các dịng tế bào xoma biến dị
- Bướ 3: ni dưỡng và biệt quá các dòng tế bào để tạo các cây mang biến dị
khác nhau
3. Nhân bản vơ tính động vật
- Hãy vẽ sơ đồ và giải thích các bước nhân bản vơ tính.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

- Trả lời các câu hỏi:
+ Nhân bản vơ tính là gì? Vì sao người ta khơng giữ lại nhân trong tế bào xoma
để kích thích thành cơ thể mới mà lại sử dụng nhân tế bào xoma đưa vào tế bào
trứng mất nhân để kích thích thành cơ thể mới? Cơ thể con lai có đặc điểm
giống động vật cho trứng hay động vật cho tế bào xoma? Tại sao?
+ Theo em ưu điểm và triển vọng của nhân bản vơ tính là gì? Theo em có nên
thực hiện nhân bản vơ tính ở người khơng?
Bài làm:
* Nhân bản vơ tính:


Lấy trừng của con cừu ra khỏi cơ thể



Loại bỏ nhân của trứng



Lấy nhân của tế bào vú đưa vào tế bào trứng



Nuôi trứng trong ống nghiệm để phát triển thành phôi



Cấy phôi và tử cung của cừu
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

* Trả lời câu hỏi:
- Nhân bản vơ tính là hiện tượng chuyển nhân của 1 tế bào xoma vào tế bào
trứng đã lấy nhân, rồi kích thích phát triển thành phơi, từ đó làm cho phơi phát
triển thành 1 cơ thể mới.
- Đối với động vật khả năng biệt hóa cao nên muốn kích thích tế bào xoma
thành cơ thể mới rất khó. Nhưng với tế bào trứng thì dễ dàng hơn.
- Cơ thể con giống với tế bào cho xoma vì nhân chứa NST mới quyết định đặc
điểm di truyền
- Ưu điểm:


Tạo số lượng cây lớn trong thời gian ngắn



Các cây con giống nhau và giống cây ban đầu

- Triển vọng: Giúp bảo tồn nguồn gen thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt
chủng
C. Hoạt động luyện tập
1. Hãy cho các ứng dụng công nghệ sau đây và cho biết những ứng dụng này
thuộc lĩnh vực nào. Từ các ứng dụng này, hãy nêu triền vọng phát triển của các
lĩnh vực công nghệ này trong tương lai. (Thông tin SGK trang 174)
2. Hãy chọn phương án đúng nhất trong các câu trắc nghiệm sau đây:
- Nguyên tắc của nhân bản vơ tính là:
A. chuyển nhân của tế bào xoma (2n) vào 1 tế bào trứng, rồi kích thích tế bào
trứng phát triển thành phơi rồi tiếp tục hình thành cơ thể mới.
B. chuyển nhân của1 tế bào trứng vào tế bào xoma (2n), rồi kích thích tế bào
trứng phát triển thành phơi rồi tiếp tục hình thành cơ thể mới.
A. chuyển nhân của tế bào xoma (n) vào 1 tế bào trứng đã lấy nhân, rồi kích
thích tế bào trứng phát triển thành phơi rồi tiếp tục hình thành cơ thể mới.
A. chuyển nhân của tế bào xoma (2n) vào 1 tế bào trứng đã lấy nhân, rồi kích
thích tế bào trứng phát triển thành phơi rồi tiếp tục hình thành cơ thể mới.
- Điều nào sau đây khơng đúng đối với vai trị của nhân bản vơ tính ở động vật?
A. có triển vọng nhân nhanh nguồn gen động vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt
chủng.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

B. tạo cơ quan nội tạng động vật từ các tế bào động vật đã được chuyển gen
người.
C. mở ra khả năng chủ động cung cấp các cơ quan thay thế cho các bệnh nhân
bị họng các cơ quan tương ứng.
D. để cải tạo và tạo ra các động vật mới có ưu thế hơn giống ban đầu.
- Phát biểu nào sau đây khơng đúng với vai trị của nhân giống vơ tính trong
ống nghiệm ở cây trồng?
A. tạo ra các giống cây mới trồng.
B. tạo ra số lượng cây giống lớn trong một thời gian ngắn.
C. bảo tồn một số nguồn gen của thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng.
D. tiết kiệm được diện tích sản xuất giống.
Bài làm:
1. Ngành được đề cập đến là công nghệ tế bào.
Triển vọng: tạo ra các cơ quan nội tạng mới thay thế cho cơ quan bị hỏng ở
người, nhân nhanh nguồn gen động vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng
2. các đáp án đúng theo thứ tự là D - D - A
D. Hoạt động vận dụng
- Hãy giải thích ứng dụng của ni cấy tế bào da để điều trị bỏng, nuôi cấy tế
bào biểu bì mơ giác mạc, tế bào nội tạng, .. trong Y học.
- Kể tên một số thành tựu mà em biết về công nghệ tế bào.
Bài làm:
- Với những người bị bỏng hay các cơ quan hư hỏng, hiện nay để thay thế
người ta lấy trực tiệp tế bào của người đó để ni cấy và biệt hóa tạo thành cơ
quan mới.
=> điều này giúp cho việc cơ quan mới ghép vào dễ dàng được tiếp nhận bởi cơ
thể của người bệnh
- Một số thành tựu về công nghệ tế bào:
+ nhân nhanh nguồn gen động, thực vật quý hiếm có nguy cơ tuyệt chủng

+ tạo da nhân tạo cấy ghép cho những người bị bỏng nặng

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

E. Hoạt động tìm tịi mở rộng
- Hãy đề xuất quy trình nhân giống lan Hồ Điệp.
- Thực hành sưu tầm và thiết kế một tập san về các thành tựu công nghệ tế bào
trên thế giới và ở Việt Nam.
Bài làm:
- Chúng ta có thể sử dụng phương pháp nhân giống vơ tính trong ống nghiệm
để nhân giống lan Hồ Điệp.
- Tập san các em cần có:
+ tiêu đề
+ nội dụng chia thành 2 phần là thành tựu thế giới và Việt Nam
Mỗi phần các em sưu tầm cả 3 thành tựu theo 3 phương pháp đã học.

Xem tiếp tài liệu tại: />
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí