Tìm hiểu trò chơi dân gian phổ biến ở Nhật Bản

TÌM HIỂU TRỊ CHƠI DÂN GIAN PHỔ BIẾN Ở NHẬT BẢN
Trương Nguyễn Hoàng Giao, Triệu Lê Nhựt Hào, Nguyễn Thị Thùy Hân, Hồng
Ngọc Lam Vy*
Viện Cơng nghệ Việt - Nhật, Trường Đại học Cơng nghệ TP. Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Phạm Huỳnh Anh Việt, CN. Tiết Thụy Tường Vy

TÓM TẮT
Mỗi quốc gia đều có văn hóa riêng, những nét văn hóa truyền thống hay văn hóa hiện đại đều góp phần tạo
nên bản sắc văn hóa cho quốc gia đó. Trị chơi dân gian cũng là một nét văn hóa truyền thống góp phần tạo
nên nền văn hóa đậm đà bản sắc của dân tộc hay quốc gia. Trò chơi dân gian được ví như “món ăn tinh
thần” gắn bó với những kỷ niệm thời thơ ấu của trẻ em. Ở Việt Nam, các trò chơi dân gian như là dung
dăng dung dẻ, ô ăn quan, rồng rắn lên mây, thường được gắn liền với các bài vè, ca dao hay bài hát được
truyền lại từ đời này sang đời sau. Đối với đất nước mặt trời mọc – Nhật Bản có các trị chơi dân gian nổi
tiếng như Menko, Kendama, Hanetsuki.
Từ khóa: trị chơi dân gian, trị chơi, Nhật Bản, văn hóa Nhật Bản
1. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
Trò chơi: Là một thể hiện cụ thể của sự chơi được quy ước bởi một hình thức hay cách thức nào đó hoặc
cả hai. Một hoạt động có dáng vẻ của đời sống bình thường, khi được tạo cảnh với sự sắm vai khác thường
sẽ trở thành trò chơi. Là một tổ hợp các cách thức, phương và cởi mở, đem đến cho người chơi sự thể hiện
do theo những ước định nhằm đạt tới một hứng khởi tinh thần nào đó.
Trị chơi dân gian: Là một trị chơi mang một nét đẹp văn hóa của dân tộc ta, chúng không chỉ thể hiện sự
lành mạnh, văn minh mà còn giúp các người chơi phát huy sự linh hoạt, nhanh nhạy và cách xử lý vấn đề
thông minh hơn. Trò chơi dân gian còn được xem là hội tụ đầy đủ các tính nghệ thuật trong mỗi trò chơi.
Trò chơi dân gian được xem là một di sản văn hóa phi vật thể trong kho tàng văn hóa truyền thống của
người dân Việt Nam. Trị chơi này cũng được có từ thời xa xưa và khó để có thể xác định được khoảng thời
gian mà trị chơi ra đời cụ thể. Bởi trò chơi dân gian thuộc về quần chúng nhân dân chứ không phải riêng
của một cá nhân nào đó, trị chơi này gắn liền với sự tồn tại, phát triển của cộng đồng trong nhiều chặng
đường phát triển khác nhau và cho đến nay chúng ta được kế thừa từ nó. Trị chơi dân gian cũng được xem
là một "sản phẩm" tinh thần của thế hệ trước để lại và được xuất phát từ quá trình lao động, văn hóa, phong
tục và được truyền tay, truyền miệng từ đời này sang đời khác. Ngoài ra, trò chơi dân gian cũng mang đậm
một dấu ấn lịch sử, văn hóa và chúng được ra đời nhằm mục đích nâng cao đời sống văn hóa và tinh thần.

1379


2. TRỊ CHƠI DÂN GIAN PHỔ BIẾN Ở NHẬT BẢN
Nói đến Nhật Bản, chúng ta thường nghĩ đến sự phát triển, hội nhập nhanh chóng về kinh tế, cơng nghệ
hiện đại hàng đầu thế giới. Nhưng những nét văn hóa đặc trưng truyền thống nơi đây vẫn được người dân
nơi đây giữ gìn và lưu truyền từ đời này sang đời khác. Những nét văn hóa này được thể hiện qua các phong
tục tập quán, lễ hội đặc sắc hay chính trong cuộc sống hàng ngày đã trở thành món ăn tinh thần quan trọng
của người dân xứ mặt trời mọc. Nền văn hóa Nhật Bản từ xưa đã mang nhiều nét độc đáo và đặc sắc

riêng. Với vị trí địa lý đặc biệt khi bao quanh hoàn toàn bởi biển và do các hòn đảo lớn ghép lại
với nhau. Nhật Bản có những lợi thế về khí hậu cũng như tài nguyên thiên nhiên. Tuy nhiên cũng
phải hứng chịu nhiều thiên tai như động đất, sóng thần, làm thiệt hại về người và của nghiêm trọng.
Mặc dù vậy với ý chí kiên cường và tinh thần đồn kết, người Nhật đã đưa đất nước của mình
vươn lên sánh ngang các cường quốc hàng đầu khiến cả thế giới phải ngưỡng mộ. Khơng phải
ngẫu nhiên mà Nhật Bản có thể trở thành một siêu cường quốc với nền kinh tế, công nghệ kỹ
thuật,... phát triển hàng đầu thế giới từ một nước thất bại trong chiến tranh thế giới thứ hai và hằng
năm phải gánh chịu nhiều thiên tai xảy ra. Chính những yếu tố về mặt văn hóa bên trong con người
nơi đây là sự bền bỉ, kiên cường, tinh thần đoàn kết và những phong tục tập quán như những món
ăn tinh thần thúc đẩy họ thay đổi, vươn lên. Một trong những nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản
đáng phải kể đến đó là các trị chơi dân gian phổ biến sau:
2.1 Hanetsuki
Vào thời kỳ Nara (710 - 794), các nghi lễ Thần đạo thường được thực hiện để cầu mong cho sự phát triển
khỏe mạnh của trẻ em. Trong số đó, Hanetsuki là một nghi lễ dành cho các bé gái và Hamaya dành cho các
bé trai. Dần dần, Hanetsuki đã vượt qua nghi lễ tơn giáo, trở thành trị chơi của giới q tộc thời bấy giờ.
Đến thời Muromachi (1333 - 1568), giải cầu lông Nhật Bản gọi là “Koginoko shobu” đã được tổ chức giữa
các quý tộc trong triều đình. Lúc này, quả cầu lơng – Hane được làm từ trái bồ hịn (無患子 – mukuroji),
các kí tự trong tên của lồi thực vật này mang nghĩa “đứa trẻ không bệnh tật” như ước muốn của các bậc
phụ huynh dành cho con cái của mình. Vào thời gian này, cây vợt gọi là Hagoita dùng trong trò chơi cũng

được du nhập vào Nhật Bản từ nhà Minh, Trung Quốc. Trong thời kỳ Sengoku (1467 - 1615), các yếu tố
nghi thức và lễ hội phát triển mạnh mẽ, Hagoita khi ấy được sử dụng như một tấm bùa may mắn còn Hane
trong văn học lại được ví như những con chuồn chuồn. Thời ấy, bệnh truyền nhiễm thường lây qua vật
trung gian là muỗi và chuồn chuồn được xem là loài động vật hữu ích trong việc tiêu diệt muỗi. Vào thời
Edo (1603 - 1868), các gia đình Samurai bắt đầu trưng bày Hagoita để kỷ niệm ngày sinh của bé gái. Phong
tục này lan rộng trong dân chúng, và việc tặng Hagoita cho các gia đình có con gái như một lá bùa may
mắn vào dịp cuối năm trở nên phổ biến. Đây là nguồn gốc của việc chơi Hanetsuki trong những ngày lễ
đầu năm mới, từ tết Dương lịch đến khoảng 15/01
Cấu tạo của Hanetsuki
1380


Trị chơi Hanetsuki bao gồm cây vợt gỗ có dạng mái chèo hình chữ nhật được gọi là Hagoita và quả cầu
lông rực rỡ Hane.
- Hagoita ( 羽子板): Đây là mái chèo bằng gỗ của Nhật Bản được sử dụng trong trị chơi truyền thống
Hanetsuki. Hagoita thường có hình chữ nhật, làm từ gỗ của cây paulownia (cây hơng).
Có hai loại vợt: một loại có hình đơn giản thường được dùng trong trò chơi, loại còn lại chỉ được dùng cho
mục đích trang trí và có ý nghĩa mang lại may mắn và sự trưởng thành có tên gọi riêng là “Oshie hagoita”
( 押絵羽子板). Một số hagoita chất lượng cao thậm chí cịn sử dụng lá vàng và lá bạc. Vợt oshie hagoita
được làm thủ công rất cầu kỳ. Những hình trang trí được cắt tạo hình trên các tấm giấy dày, nhồi bơng vào
trong và sau đó được bọc bởi những mảnh vải đẹp và dán lên tấm vợt. Những hình trang trí này thường
khắc hoạ lại những nhân vật nổi tiếng truyền thống thời Edo. Ngoài ra, vợt oshie hagito cịn được trang trí
bởi hình của các ngơi sao điện ảnh và truyền hình cũng như các vận động viên nổi tiếng. Oshie hagoita
được ghép từ 3 miếng gỗ để thêm phần chắc chắn cho phần mặt vợt. Ở phía sau được in hình quả mơ hoặc
những hình khác có ý nghĩa mang đến hạnh phúc và vận may. Oshie hagoita là loại sản phẩm đặc trưng của
thành phố Kasukabe tỉnh Saitama và những người thợ thủ công nơi đây vẫn tiếp tục kế thừa và gìn giữ
truyền thống làm oshie hagoita. Người Nhật cho rằng chơi Hanetsuki là một cách để xua đuổi tà ma vì
chuyển động của Hagoita tương tự như hành động trừ tà “払う - Harau” trong văn hóa Nhật. Vì vậy, chơi
Hanetsuki với Hagoita thường được sử dụng như một lá bùa chống lại cái ác.
- Hane (羽根): Được làm từ hạt quả bồ hịn của cây “無患子 - mukoroji” , có đường kính chưa đến nửa

inch (khoảng 1,27cm) và được bao phủ bởi những chiếc lông chim sơn màu sặc sỡ trông giống như những
bông hoa. Khi Hane được tung lên trời bởi Hagoita, trông chúng như những con chuồn chuồn đang bay,
lồi vật được xem là có thể diệt trừ muỗi. Chính vì thế, người Nhật bắt đầu chơi trị chơi này trong dịp năm
mới để mong muốn con cái của họ khơng bị muỗi đốt.
Cách chơi Hanetsuki
Hanetsuki có hai cách chơi: một là Oibane (追羽根) dành cho hai người chơi đối kháng nhau, hai là agehane
(揚羽根) dành cho một người chơi khi họ thi xem ai tâng được cầu mà khơng để cầu rơi xuống đất nhiều
hơn. Đối với trị Oibane, người nào không đỡ được cầu và để cầu rơi xuống đất sẽ bị quệt mực đen lên mặt.
Tuy nhiên, việc quệt mực đen lên mặt cịn có ý nghĩa trừ tà đầu.
- Cách chơi Oibane: Sở dĩ, Hanetsuki được gọi là cầu lơng Nhật Bản vì cách chơi tương tự nhưng khơng
có lưới như cầu lơng thơng thường. Hai người ở hai đầu sẽ dùng Haigota đánh Hane qua lại sao cho Hane
không bị rơi xuống đất. Nếu ai làm rơi Hane thì sẽ bị đánh dấu bằng mực Ấn Độ lên mặt. Trò chơi kết thúc
khi mặt của một người bị phủ kín bằng mực, đồng nghĩa trở thành người thua cuộc. Việc đánh dấu bằng
mực không chỉ có tác dụng phân định thắng thua mà cũng là hành động cầu may bởi mực Ấn Độ được coi
là có tác dụng bảo vệ khỏi ma quỷ và chống lại bệnh tật do tác dụng khử trùng của nó. Tuy gọi là cầu lơng
Nhật Bản nhưng Hanetsuki lại không được coi là một môn thể thao mà thiên nhiều về trị giải trí.
1381


- Cách chơi Agehane: Người chơi sẽ dùng Hagoita để tâng Hane, ai tâng được lâu nhất sẽ là người giành
chiến thắng. Ở nhiều địa phương, người chơi còn vừa tâng cầu vừa hoà theo điệu nhạc. Ngày nay, tuy trị
chơi Hanetsuki khơng cịn thịnh hành nhưng chiếc vợt Hagoita vẫn là một phần không thể thiếu trong dịp
năm mới của Nhật Bản. Vào tháng 12 hàng năm, Hagoita-Ichi (Hội chợ Battledore) được tổ chức tại chùa
Senso-ji, Asakusa - một trong những điểm đến nổi tiếng nhất ở Tokyo. Trong suốt 350 năm, nơi đây thu
hút một lượng lớn người đến mua cũng như chiêm ngưỡng những tác phẩm Hagoita độc đáo. Nhiều loại
Hagoita với kích cỡ và kiểu dáng khác nhau cũng được bán tại hàng chục quầy hàng ở chợ mỗi năm. Đây
cũng là dịp người Nhật đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và bắt đầu một năm mới với nhiều may mắn.
2.2 Karuta
Karuta là lá bài truyền thống của Nhật Bản. Cách chơi bài lá được du nhập vào Nhật Bản từ giữa thế kỉ 16
bởi một thương nhân người Bồ Đào Nha tên là Francisco Xavie khi ông mang theo bộ bài Tây đến đây.

Thời gian trôi qua, những lá bài Tây được người Nhật biến tấu và lồng ghép để trở thành bộ bài Karuta như
ngày nay. Karuta bản địa sớm nhất được phát minh ở thị trấn Miike thuộc tỉnh Chikugo vào khoảng cuối
thế kỷ 16. Nhà tưởng niệm Miike Karuta nằm ở Oomuta, Fukuoka, là bảo tàng thành phố duy nhất ở Nhật
Bản dành riêng cho lịch sử của karuta.
Karuta khá đa dạng với nhiều biến thể khác nhau, nhưng có 3 loại phổ biến nhất là Uta garuta, Iroha karuta
và Hanafuda.
- Uta garuta (歌ガルタ): Theo phiên âm trong tiếng Nhật, “歌 - Uta” có nghĩa là bài hát hoặc bài thơ cổ
nên nói cách khác, đây là loại bài ngâm thơ. Trên những lá bài được in các bài thơ trong tập “百人一首 Hyakunin Isshu” gọi là tập “Thơ trăm nhà”. Đây là tập thơ cổ tập hợp 100 bài thơ của 100 nhà thơ khác
nhau sống trong khoảng thế kỉ VII đến thế kỉ XII và ra đời vào khoảng năm 1235. Tất cả các bài thơ đều
được làm theo thể Tanka (Đoản Ca) dài 5 câu với 35 âm tiết. Vì vậy, đây được coi là loại bài khó chơi nhất
vì người chơi phải nhớ tất cả các câu thơ trong 100 bài thơ.
Bộ bài Uta garuta sẽ được chia thành hai bộ nhỏ là “読札 - Yomifuda” (bài đọc), in những bài thơ hồn
chỉnh, hình ảnh và tên tác giả của bài thơ đó và bộ cịn lại được gọi là “取り札 - Torifuda” (bài lấy), mỗi
lá Torifuda sẽ tương ứng với một lá Yomifuda và in những dòng cuối của mỗi bài thơ. Mỗi bộ nhỏ bao gồm
100 lá bài.
- Iroha karuta: Đây là loại bài xuất hiện từ thời Edo (1603 - 1868), thường dùng cho trẻ em chơi. Một bộ
bài có tổng cộng 96 lá, trong đó 48 lá in các câu tục ngữ (Yomifuda), các lá cịn lại in các hình ảnh kèm
một chữ Hiragana ở góc trên cùng (Torifuda).
- Hanafuda: Đây là loại bài in các loài hoa, cây cối và động vật tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Mỗi
tháng sẽ có 4 lá bài và mỗi lá sẽ được vẽ cách điệu theo đặc trưng của từng mùa. Bài Hanafuda gồm 4 chất
là Kasu, Tanzaku, Tane và Hikari. Trong đó Kasu (カス) có nghĩa là “rác”, là lá bài có điểm thấp nhất, chỉ
có 1 điểm. Hình ảnh của Kasu thường là cây hoặc hoa đứng một mình, mỗi tháng sẽ có 2 hoặc 3 lá Kasu.
1382


Tiếp đến là Tanzaku (短冊) - những mảnh giấy nhỏ dài để viết thơ hoặc điều ước lên đó. Tanzaku trong bộ
bài Hanafuda có 5 lá, gồm 2 loại là Akatan (赤短) với hình mảnh giấy màu đỏ và Aotan (青短) với hình
mảnh giấy màu tím. Tổng mỗi lá bài này là 5 điểm. Tane (タネ) là những lá bài thường có hình động vật
hoặc một đồ vật tượng trưng cho văn hố Nhật Bản. Tane có tổng cộng 9 lá, mỗi lá trị giá 10 điểm. Và cuối
cùng là Hikari (光), đây là những lá bài cao điểm nhất với mỗi lá là 20 điểm. Mỗi bộ bài sẽ có 5 lá Hikari.

Cách chơi:
- Uta garuta: Những người chơi bài sẽ được chia làm 2 nhóm ngồi trên chiếu Tatami. Người điều khiển trò
chơi (người ngâm thơ) sẽ giữ trong tay đầy đủ 100 lá bài Yomifuda, còn những lá Torifuda sẽ đặt trước mặt
các đối thủ. Khi một lá Yomifuda được ngâm, người chơi cần nhanh chóng tìm ra thẻ Torifuda có ghi nửa
sau của bài thơ tương ứng.
Uta Garuta được người Nhật coi là một môn thi đấu, được tổ chức hàng năm tại Đền Omi Jingu vào mùng
2 Tết. Người chơi sẽ được xếp hạng thi từ A đến D, người đứng đầu sẽ được phong danh hiệu Meijin với
nam và Queen với nữ.
- Iroha karuta: Luật chơi bộ bài cũng tương tự như Uta garuta, người đọc sẽ cầm bộ Yomifuda gồm 48 lá
tục ngữ và phải đọc những gì viết trên đó, trong khi những người xung quanh sẽ phải tìm lá Torifuda tương
ứng. Người tìm ra trước sẽ thắng vịng đó và được nhận quân bài và người sở hữu nhiều lá bài nhất sẽ thắng.
Iroha karuta được thiết kế để giúp trẻ em dễ dàng ghi nhớ bảng chữ cái Hiragana.
- Hanafuda: Mỗi ván Hanafuda thường kéo dài 2 – 5 phút và một trận đấu sẽ kéo dài trong 12 ván hoặc ít
hơn tuỳ vào thoả thuận người chơi. Khi chơi Hanafuda, người được điểm cao hơn sẽ là người chiến thắng.
Số điểm được tính dựa vào những lá bài trên tay bạn. Lá bài được đánh ra để bắt các lá bài trên sàn chung,
tạo thành các bộ gọi là Yaku (gồm 5 lá bài nhiều điểm). Mỗi Yaku lại tượng trưng cho một số điểm nhất
định.
Hanafuda là loại bài phức tạp nhất trong các loại bài Karuta, từ cầu trúc, nét vẽ đến cách chơi. Tuy vậy,
loại bài này thường được người Nhật chơi để giảm căng thẳng sau khi làm việc.
2.3 Menko
Xuất hiện đầu thế kỉ XVIII, vào giữa thời Edo. Menko lúc đó giờ có tên là “Hanaichi”. Người ta sẽ dùng
các loại động vật có vỏ hoặc các loại hạt và ném vào một cái hố được đào sẵn trên mặt đất. Ai ném vào
trước sẽ là người chiến thắng. Vào thời đại Tempo, Menko được nặn từ bùn và đất sét trở nên phổ biến hơn.
Đến thời Minh Trị, sự xuất hiện của bìa cứng đã thay đổi chất liệu của trò chơi Menko này và cái tên
“Menko” xuất hiện và trở thành cái tên của trò chơi này cho đến hiện tại.
Những năm đầu thế kỷ XX là thời kì vàng son của Menko vì lúc này trên Menko khắc lên những hình ảnh
của những dũng sĩ Samurai bằng chì và nhanh chóng trở thành xu hướng. Tuy nhiên, việc vẽ bằng chì lên
Menko đã dẫn đến việc nhiều trẻ em bị ngộ độc và nhiễm chì. Vì vậy chính phủ đã can thiệp và ngăn cấm
1383

việc vẽ Menko bằng chì. Cuối thế kỉ XIX, Nhật Bản bước vào thời kì “phục hưng văn hóa”, văn hóa và lối
sống của người phương Tây du nhập vào Nhật Bản. Vì thế Menko lúc này được in hình các nhân vật truyện,
anh hùng, dũng sĩ hay những ngôi sao nổi tiếng của Nhật Bản. Đa dạng và phong phú hơn là các hình ảnh
của cầu thủ bóng chày, bóng đá,…
Cấu tạo của Menko:
Menko là vật thể có hình trịn hoặc hình chữ nhật, được làm bằng giấy, đất sét hoặc bìa cứng. Có kích thước
sao cho vừa lịng bàn tay. Ở hai mặt của thẻ menko sẽ in hình các dũng sĩ Samurai, vận động viên nổi tiếng,
ngơi sao, nhân vật hoạt hình,…
Cách chơi Menko:
Trị chơi này địi hỏi phải có 2 người chơi trở lên, số lượng càng đông sẽ càng vui.
Đầu tiên, tiến hành oẳn tù tì hoặc bốc thăm để quyết định thứ tự của người chơi. Sau khi đã quyết định được
thứ tự chơi, trừ người đến lượt thì tất cả mọi người sẽ bỏ thẻ Menko của mình vào một ơ vng được kẻ
bằng phấn ở dưới đất. Người đến lượt sẽ dùng Menko của mình đậm vào những thẻ trong ơ. Nếu những
tấm thẻ của ai rơi ra ngồi thì chủ sở hữu của thẻ đó sẽ thua cuộc. Nếu khơng có tấm thẻ nào được rơi ra
khỏi ô, người tiếp theo theo thứ tự sẽ tiếp tục cho đến khi không cịn tấm thẻ nào trong ơ. Ngày nay có
nhiều biến thể về cách chơi Menko. Họ có thể quy định rằng ai đánh văng các tấm thẻ ra khỏi vùng quy
định có thể sở hữu nó. Hoặc cũng có thể đặt ra số lượng thẻ cụ thể để đặt cược, người chơi nào đập thẻ của
mình lên thẻ của đối phương và lật được mặt thẻ có thể nhận được số thẻ đã cược. Có thể thấy sự đa dạng
và đa sắc màu của Menko đã tạo nên một nét đẹp văn hóa bản sắt của Nhật Bản. Menko được ví như một
bức tranh khắc gỗ bỏ túi Hokusai. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại Menko với mức giá khác nhau,
từ vài USD đến hàng trăm USD tùy theo thời kì và độ độc đáo của Menko. Điều này làm cho nhiều người
trở trên yêu thích và bắt đầu sưu tầm những bộ Menko độc đáo và sáng tạo.
KẾT LUẬN
Trò chơi dân gian Nhật Bản là một trong những kho tàng của di sản văn hoá dân tộc. Đó là sản phẩm mang
tính chất vận động và tinh thần xuất phát từ lao động, sản xuất, có giá trị lịch sử, văn hố, khoa học,... Trị
chơi dân gian đã tạo nên sự đa dạng và đặc sắc cho văn hóa cổ truyền dân tộc, đồng thời làm phong phú
đời sống văn hóa tinh thần, phong tục tập quán các vùng miền đất nước. Trò chơi dân gian như một phần
khơng thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần, tạo thêm sợi dây gắn kết mọi người với q hương, xứ
sở. Trị chơi dân gian mang tính giải trí lành mạnh, rèn luyện thể lực, kích thích trí thơng minh, tài khéo léo

của con người, mang tính cộng đồng rất cao, lôi cuốn mọi người cùng vui chơi và ai cũng có thể tham gia.
Ngày nay, từ sự phát triển mạnh mẽ của cơng nghệ, trị chơi dân gian đang dần được thay thế bởi các trò
chơi điện tử. Trẻ em dần có xu hướng chơi các trị chơi mang tính cá nhân trên các thiết bị điện tử, làm cho
khoảng cách giữa những đứa trẻ ngày một xa. Lợi ích lớn nhất của trị chơi dân gian là tạo sự gắn kết của
trẻ với bạn bè. Trẻ sẽ học được tính đồn kết, hợp tác, chịu trách nhiệm, biết chia sẻ và yêu thương người
1384


khác. Trong khi lo ngại những trò chơi điện tử có thể làm trẻ có xu hướng trở nên bạo lực, ích kỷ, dễ cáu
gắt. Nhưng với cuộc sống tràn ngập cơng nghệ, chắc chắn người lớn có thể nhìn thấy sự chênh lệch nghiêm
trọng và sự cần thiết phải cân bằng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Thị Lan Anh (dịch). Tìm hiểu văn hóa truyền thống Nhật Bản, NXB Trẻ, Việt Nam.
2. Kim Ngân. Karuta: Những lá bài cổ mang nhiều ý nghĩa của người Nhật, KilalaeMagazine, 01/2022,
/>3. Karuta, Bách khoa tồn thư miễn phí "Wikipedia",01/2022, />%E3%81%8B%E3%82%8B%E3%81%9F#%E8%B5%B7%E6%BA%90
4. Fun!JAPAN Team. Hanetsuki - Môn cầu lông truyền thống vào dịp lễ tết Nhật Bản, 12/2021,
/>5. Hanetsuki, Bách khoa tồn thư miễn phí "Wikipedia", 01/2022, />
wiki/%E7%BE%BD%E6%A0%B9%E7%AA%81%E3%81%8D
6. Natsume. Hanetsuki - Từ nghi thức trừ tà cho đến trị chơi cầu lơng truyền thống dịp năm mới,
KilalaeMagazine, 01/2022, />7. Menko trò chơi bé trai, 日本紹介, 01/2022, />
1385