soan bai gioi thieu danh gia mot tac pham tho cd

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu họ c tập miễn phí

Soạn bài Giới thiệu, đánh giá một tác phẩm thơ CD
1. Định hướng
a) Giới thiệu, đánh giá một tác phẩm thơ là trình bày trước người nghe những thông
tin cơ bản về bài thơ như: nhan đề, tác giả, nội dung (đề tài, chủ đề, cảm xúc,…) và
đặc sắc nghệ thuật (thể loại, từ ngữ, vần, nhịp, các biện pháp tu từ,...); đồng thời,
nêu nhận xét, ý kiến của người giới thiệu về nội dung, nghệ thuật,... của bài thơ đó.
b) Để giới thiệu, đánh giá một tác phẩm thơ, các em cần:
- Lựa chọn bài thơ định giới thiệu, đọc kĩ để hiểu bài thơ.
- Xác định thời lượng và người nghe bài giới thiệu để có cách trình bày phù hợp.
- Tìm ý và lập dàn ý cho bài nói.
- Chuẩn bị các tư liệu, tranh ảnh, thiết bị hỗ trợ (nếu có).
- Kết hợp ngơn ngữ nói với các yếu tố phi ngơn ngữ (nét mặt, ánh mắt, giọng điệu,...)
phù hợp với nội dung giới thiệu.
2. Thực hành
Bài tập(trang 86 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Hãy giới thiệu và nêu ý kiến đánh giá
của em về một bài thơ thuộc đề tài quê hương đất nước.
a) Chuẩn bị - Đọc kĩ đề bài và xác định yêu cầu của đề.
-Lựa chọn bài thơ về đề tài quê hương đất nước mà em muốn giới thiệu với mọi
người. Ví dụ: bài Đất nước (Nguyễn Đình Thi), Linh đảo hát tình ca trên đảo (Trần
Đăng Khoa), Mùa hoa mận (Chu Thuỳ Liên), ... hoặc một bài thơ tự chọn.
- Văn bản bài thơ được trình bày trên giấy hoặc trên trang trình chiếu của máy tính
(slide), hình ảnh, sơ đồ (nếu cần thiết).
- Tập đọc diễn cảm bài thơ.
b) Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý cho bài giới thiệu theo gợi dẫn sau:
+ Hoàn cảnh ra đời, để tài của bài thơ có gì cần chú ý?
→ Tác phẩm viết trong khoảng thời gian từ 1948 đến 1955. Bài thơ là sự tổng hợp
của những sáng tác Sáng mát trong như sáng năm xưa (1948), Đêm mít tinh (1949)
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu họ c tập miễn phí

và Đất nước (1955). Đây là thời gian ông trải nghiệm, trưởng thành cùng Đất Nước
trong kháng chiến chống Pháp lần 2.
+ Bài thơ thể hiện tâm trạng, cảm xúc gì của nhân vật trữ tình?
→ Yêu thương xen lẫn tự hào
+ Bài thơ có những đặc sắc nào về nghệ thuật?
→ Câu thơ dài, ngắn xen kẽ nhau, nhịp điệu biến đổi linh hoạt; hình ảnh sinh động,
biểu cảm, có những đoạn hình ảnh tương phản, có sức khái quát cao; diễn tả sâu sắc,
tinh tế tiếng nói nội tâm của nhân vật trữ tình, có sự kết hợp giữa cảm xúc và suy
tưởng.
+ Bài thơ thể hiện cái nhìn của tác giả về con người và cuộc đời như thế nào?
→ Viết Đất nước, nhà thơ muốn tạo dựng một tượng đài Tổ quốc Việt Nam trong
Cách mạng tháng Tám, trong chín năm kháng chiến anh hùng phần nào tương xứng
với tầm vóc cao đẹp của đất nước ta trong lịch sử. Với mong muốn này, dễ hiểu vì
sao nhà thơ phải đầu tư thời gian, cần tập trung tâm trí và đưa vào đây (tất nhiên có
sửa chữa) một số đoạn vốn ở các bài thơ khác. Lẽ thường, khi vượt qua một chặng
đường lịch sử, nhìn lại để tổng kết, để tự hào, mới có thể hồn thiện bức tượng đài.
Đất nước trở thành một sáng tác mang tính chất tổng hợp, hài hoà giữa cảm hứng sử
thi hùng tráng với rung cảm trữ tình thiết tha khi ca ngợi một đất nước từ trong gông
xiềng áp bức, từ trong lam lũ đói nghèo vùng dậy tự giải phóng, anh dũng chiến đấu
bảo vệ quyền độc lập tự do thiêng liêng và rực rỡ trong ánh sáng thời đại mới.
+ Yếu tố (nội dung hay hình thức) nào để lại trong em ấn tượng sâu đậm nhất? Vì
sao?
→ - "Trời xanh đây là của chúng ta…" → Mùa thu độc lập, tự chủ
- "Nước chúng ta… vọng nói về". → Suy tư về hồn thiêng đất nước
Thể hiện niềm tự hào về đất nước thể hiện qua hình ảnh thơ giàu sức gợi, câu thơ
giàu tính nhạc, vận dụng hiệu quả phép điệp, giọng thơ phấn chấn sôi nổi, cảm xúc

mãnh liệt…
- Lập dàn ý cho bài giới thiệu theo bố cục sau:
Mở đầu

Giới thiệu bài thơ và vấn đề trình bày.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu họ c tập miễn phí

Lần lượt giới thiệu bài thơ theo trình tự phù hợp. Ví dụ:

Nội
dung
chính

+ Đọc diễn cảm bài thơ; giới thiệu hoàn cảnh ra đời, nội dung chính
(nhân vật trữ tình và cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài
thơ, ...).
+ Chỉ ra đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ (thể thơ, hình ảnh, nhịp điệu,
từ ngữ, biện pháp tu từ, ...) và tác dụng của chúng.
+ Phát biểu chủ đề, tư tưởng mà tác giả muốn gửi đến người đọc.
+ Nêu ấn tượng sâu đậm và những nhận xét, đánh giá của em về nội
dung, nghệ thuật của bài thơ, ...

Kết
thúc

Khẳng định lại ý nghĩa của bài thơ và bày tỏ mong muốn nhận sự trao

đổi, thảo luận của người nghe.

c) Thực hành nói và nghe
Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1 (trang 37).
d) Kiểm tra và chỉnh sửa
Tham khảo các yêu cầu đã nêu ở Bài 1 (trang 37).
* Bài nói mẫu tham khảo:
Bài thơ “Đất nước” là tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Đình Thi, thể hiện rõ tâm tư
và tình cảm của tác giả về quê hương, Tổ quốc. Trước hết, tác giả thể hiện cảm xúc
dâng trào trước những đổi thay của mùa thu đất nước:
“Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới”
Mở đầu bài thơ, tác giả đã gợi lên cho người đọc khơng khí mùa thu tươi đẹp của
đất nước. Đó là một mùa thu đầy ánh sáng với hương cốm phảng phất, là một đặc
trưng của thủ đô Hà Nội. Chỉ với vài nét chấm phá, cả không gian lẫn thời gian đều
được khắc họa một cách rõ nét. Chính cái khơng khí ấy đã làm cho tác giả gợi nhớ
đến mùa thu trước kia của đất nước. Đó là một mùa thu “chớm lạnh với gió heo may
thổi đầy trên “phố dài”. Đó là hình ảnh người chiến sĩ dứt áo “ra đi đầu không
ngoảnh lại”, quyết tâm chiến đấu vì hịa bình và hạnh phúc. Nếu thuở Lưu Trọng Lư,

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu họ c tập miễn phí

hình ảnh người ra đi đượm buồn thì ở đây, Nguyễn Đình Thi đã khắc họa lên hình
ảnh những người chiến sĩ ra đi dứt khốt, vì lý tưởng cao đẹp.
“Tơi nhớ những ngày thu đã xa
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may

Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.”
Ẩn sâu từng lời thơ là hình ảnh thủ đơ Hà Nội 1000 năm văn hiến. Mùa thu Hà Nội
hiện lên đẹp đẽ, đặc trưng, xen kẽ khơng gian man mác, đậm chất thơ là hình ảnh
con người với những khát vọng rất đáng trân trọng.
Tiếp theo đó, tác giả lý từ quá khứ đến hiện tại. Mùa thu của đất nước đầy vui tươi,
hòa ca cùng niềm chiến thắng, độc lập mà biết bao con người đã cùng nhau chiến
đấu mới giành được. Mùa thu đi đã khác, con người đã có thể hiên ngang đứng
“giữa núi đồi” để ngân để ngân vang bài ca chiến thắng. Tiếng “nói cười”, tiếng hát,
như hịa cùng núi sông “xanh biếc”. Và mùa thu của hôm đi dường như đã khác
mùa thu ngày hơm qua. Nói như mở ra tương lai của đất nước tươi đẹp, hứa hẹn
những đột phá ở phía trước.
“Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dịng sơng đỏ nặng phù sa”
Với điệp từ “đây”, “chúng ta”, “những”,… Nguyễn đình Thi như đã khắc họa được
lời ca tiếng hát của biết bao nhiêu con người trong ngày chiến thắng. Giờ đây, bầu
trời, núi xanh, những cánh đồng, ngả đường hay là cả những con sơng đều đã là của
“chúng ta”. Đó như lời ngân vang tràn đầy hạnh phúc và tự hào của nhân dân bởi
những nỗ lực và chiến đấu khơng ngừng đã giành được sự độc lập và hịa bình cho
đất nước. Chỉ với vài vần thơ, Nguyễn Đình Thi đã khắc họa được tâm thế và
những xúc cảm của cả một thế hệ.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu họ c tập miễn phí

Sau những xúc cảm về mùa thu của đất nước, tác giả hồi tưởng lại quãng thời gian
đất nước trong cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt, hào hùng. Đó là đất nước
với những con người bất khuất, dũng cảm, chiến đấu hết mình vì độc lập, tự do của
dân tộc:
“Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất
Ðêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về!”
Đất nước dường như có sức sống vơ cùng bền bỉ. Đó là đất nước của những con
người sống mãi với thời gian bởi họ đã dành cả tuổi thanh xuân của mình vì một lý
tưởng chung. Đó là một truyền thống nghìn đời của dân tộc. Và sự hào hùng, bất
khuất ấy dường như in sâu vào lớp trầm tích ngàn năm với những tiếng “rì rầm”
“vọng nói về”, để rồi tiếp thêm sức mạnh cho ngày hơm nay.
Qua ngịi bút của Nguyễn Đình Thi, đất nước hiện lên đau thương nhưng cũng rất
đỗi anh hùng:
“Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều”
Những nỗi đau trong quá khứ, những mất mát mà cuộc chiến tranh mang lại có lẽ sẽ
khơng bao giờ có thể quên được. Biết bao con người đã ngã xuống, biết bao cánh
đồng xanh mướt một màu đỏ của máu, của khói lửa. Đến cả những con vật vô tri,
“những gốc lúa bờ tre hồn hậu” “cũng bật lên những tiếng căm hờn” bởi tội ác dã
man mà quân giặc tạo ra. Thế nhưng dù quân giặc của tàn ác đến đâu, dân tộc Việt
Nam vẫn luôn ln dũng cảm, lạc quan, sẵn sàng chiến đấu:
“Xiềng xích chúng bay khơng khóa được
Trời đầy chim và đất đầy hoa
Súng đạn chúng bay khơng bắn được
Lịng dân ta u nước thương nhà!”
Lời thơ như khẳng định dù có phải chịu biết bao nhiêu đè nén, tàn ác của thực dân
thì đất nước Việt Nam vẫn ln là mình, hồn hậu, tươi đẹp với “chim”, “hoa”. Và
hơn cả là “lòng (…) yêu nước thương nhà” của nhân dân đoàn kết.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu họ c tập miễn phí

Vượt qua tất cả những điều tàn ác, ách đô hộ của kẻ thù, đất nước đã “đứng lên”,
“bật lên” để rồi tạo nên kỳ tích mà bình và cho đến tận bây giờ, mỗi khi nhắc lại, bất
cứ kẻ thù nào cũng đều phải run sợ:
“Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lịa”
Chỉ với bốn câu thơ lục ngơn, Nguyễn Đình Thi đã khép lại bài thơ bằng giọng điệu
đanh thép, kiên cường, tự hào. Khẳng định rằng, mỗi khi đất nước lâm nguy, nhân
dân Việt Nam sẽ đứng lên, “rũ bùn đứng dậy sáng lịa”. Đó là một sức mạnh cộng
đồng rất đáng trân trọng của nhân dân. Và đó cũng là định nghĩa về đất nước rất thơ
của Nguyễn đình Thi. Đó là một đất nước nhỏ bé, lam lũ, suốt chiều dài của lịch sử
hết đế quốc này đến địa chỉ khác lăm le xâm lược, Thế nhưng vượt lên trên tất cả,
đất nước ấy luôn đứng dậy, kiên cường, mạnh mẽ, viết nên những trang sử hào hùng
của dân tộc.
Bài thơ Đất nước của Nguyễn Đình Thi Với giọng điệu đầy chất thơ, những hình
ảnh quen thuộc đậm chất gợi hình, gợi tả, Nguyễn Đình Thi đã khắc họa quá khứ
hào hùng của dân tộc và một niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng của đất
nước. Bài thơ “Đất nước” cùng với biết bao tác phẩm khác đã khắc họa nên một đất
nước Việt Nam tươi đẹp, có bề dày lịch sử, văn hố rất đáng trân trọng.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188