Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã
nhận được sự động viên, khuyến khích và sự giúp đỡ nhiệt tình của các cấp
lãnh đạo, của các thầy giáo, cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt
CBQL
CSVC
ĐTB
GV
GDPT
GD&ĐT
HĐDH
HS
KQHT
PHHS
PPDH

Chữ viết đầy đủ
Cán bộ quản lý
Cơ sở vật chất
Điểm trung bình
Giáo viên
Giáo dục phổ thơng
Giáo dục và Đào tạo
Hoạt động dạy học
Học sinh
Kết quả học tập
Phụ huynh học sinh

Phương pháp dạy học

1


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ..........................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................3
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu .................................................3
4. Giả thuyết khoa học ..................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................3
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .......................................................4
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ........................4
8. Những đóng góp mới của đề tài ..................................................6
9. Cấu trúc của luận văn .................................................................6
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH
GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CỦA HỌC
SINH TIỂU HỌC .......................................................................................7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.....................................................7
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập..........7
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực của học sinh tiểu học ............................................................9
1.1.3. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết quả
học tập nhằm phát triển năng lực của học sinh ........................................ 10
1.2. Các khái niệm cơ bản ............................................................... 12
1.2.1. Quản lý ..................................................................................12
1.2.2. Đánh giá kết quả học tập của học sinh.................................. 12
1.2.3. Năng lực

2


1.2.4. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học ..............................................................14
1.3. Các vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học........................................ 15
1.3.1. Chương trình Giáo dục phổ thơng 2018 cấp tiểu học...............15
1.3.2. Những yêu cầu đối với đánh giá kết quả học tập của học sinh
theo Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 ..............................................16
1.3.3. Nguyên tắc đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học theo
chương trình Giáo dục phổ thơng 2018
1.3.4. Hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở
các trường tiểu học ..................................................................................17
1.3.4. Yêu cầu cần đạt được về đánh giá kết quả học tập của học sinh
tiểu học theo năng lực .................................................................................
1.4. Nội dung quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập nhằm phát
triển năng lực học sinh tiểu học ..................................................................18
1.4.1. Quản lý xác định mục tiêu đánh giá kết quả học tập của học sinh
theo năng lực ở các trường tiểu học..........................................................18
1.4.2. Quản lý lựa chọn nội dung đánh giá kết quả học tập của học sinh
theo năng lực ở các trường tiểu học ........................................................18
1.4.3. Quản lý lựa chọn phương pháp, công cụ đánh giá kết quả học tập
của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học .........................................19
1.4.4. Quản lý lựa chọn hình thức thực hiện đánh giá kết quả học tập
của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học ........................................ 19
1.4.5. Quản lý phân tích kết quả đánh giá kết quả học tập của học sinh
theo năng lực ở các trường tiểu học ....................................................... 19
1.4.6. Quản lý các lực lượng có trách nhiệm tham gia vào hoạt động
đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học.. 20

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học................................. 20
1.5.1. Chủ trương, yêu cầu mới về đánh giá học sinh tiểu học ........20
1.5.2. Văn bản chỉ đạo của của cơ quan quản lý các cấp và cơ chế quản
lý dạy học tiểu học................................... 20
1.5.3. Dư luận xã hội và mong muốn của phụ huynh học sinh............20
3


1.5.4. Nhận thức, năng lực của cán bộ quản lý nhà trường và giáo viên
tiểu học ................................... 20
1.5.5. Thái độ, nền nếp và năng lực học tập của học sinh tiểu học
1.5.6. Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học
Kết luận chương 1 .............................................................................20
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH THEO NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU
HỌC QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...................................21
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo của
quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ...........................................................21
2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ........................................................21
2.1.2. Tình hình giáo dục tiểu học ..................................................21
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .......................................................21
2.2.1. Mục đích khảo sát ...................................................................21
2.2.2. Đối tượng và địa điểm khảo sát ..............................................21
2.2.3. Nội dung khảo sát ..................................................................21
2.2.4. Tiến trình thực hiện khảo sát và xử lý kết quả khảo sát .........22
2.2.5.Thời gian tiến hành khảo sát ....................................................22
2.2.6. Tiêu chí và thang đánh giá thực trạng
2.3 Thực trạng hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo

năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà
Nội ...................................................................................................22
2.3.1. Thực trạng xác định mục tiêu đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.............22
2.3.2. Thực trạng lựa chọn nội dung đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội............22
2.3.3. Thực trạng áp dụng phương pháp, công cụ đánh giá kết quả học
tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành
phố Hà Nội .................................. 22
2.3.4. Thực trạng áp dụng hình thức đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .......... 22
4


2.3.5. Thực trạng phân tích kết quả đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ...........22
2.3.6. Thực trạng tham gia của các lực lượng vào hoạt động đánh giá
KQHT của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm,
thành phố Hà Nội.....................................................................22
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............23
2.4.1. Thực trạng quản lý xác định mục tiêu đánh giá KQHT của học sinh
theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .......... 23
2.4.2. Thực trạng quản lý lựa chọn nội dung đánh giá KQHT của học sinh
theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội..23
2.4.3. Thực trạng quản lý áp dụng công cụ, phương pháp đánh giá
KQHT của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm,
thành phố Hà Nội...................... 23
2.4.4. Thực trạng quản lý áp dụng hình thức đánh giá KQHT của học sinh
theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .......23

2.4.5. Thực trạng quản lý kết quả đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ......... 23
2.4.6. Thực trạng quản lý các lực lượng có trách nhiệm tham gia vào
hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học
quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ....................................................23
2.5. Thực trạng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu
học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội .............................................
2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá KQHT
của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố
Hà Nội
2.6.1. Ưu điểm .................................................................................23
2.6.2. Hạn chế ..................................................................................23
Kết luận chương 2 ...........................................................................23
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ

5


HỌC TẬP CỦA HỌC SINH THEO NĂNG LỰC Ở CÁC TRƯỜNG
TIỂU HỌC QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ..............24
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................24
3.1.1 Nguyên tắc bảo đảm tính pháp lý ...........................................24
3.1.2 Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, hiệu quả ............................24
3.1.3 Nguyên tắc tính hệ thống, kế thừa và phát triển ....................24
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.....24
3.2.1 Tổ chức nâng cao nhận thức, trình độ chun mơn của giáo viên về
đánh giá KQHT của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học.... 24
3.2.2. Xây dựng văn bản hướng dẫn và kế hoạch đánh giá kết quả học

tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học...................24
3.2.3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ đánh giá
kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học..............24
3.2.4. Tổ chức đổi mới và hồn thiện quy trình đánh giá kết quả học tập
của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học.........................................25
3.2.5. Chỉ đạo và định hướng các lực lượng thực hiện đánh giá kết quả
học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học ...........................25
3.2.6. Chỉ đạo kết hợp đồng bộ giữa đánh giá thường xuyên và đánh giá
định kỳ trong đánh giá KQHT của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu
học........................25
3.3. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất .............................................................................................................25
3.3.1 Mục đích khảo nghiệm, nội dung khảo nghiệm .....................25
3.3.2 Phương pháp, cách đánh giá kết quả khảo nghiệm ................26
3.3.3. Kết quả khảo nghiệm ..............................................................26
Kết luận chương 3 ............................................................................26
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
.............................................26
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................27
PHỤ LỤC ......................................................................................29

6


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29-NQ / TƯ ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp
hành Trung ương Đảng khóa XI về Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và
đào tạo đã nhấn mạnh: “Chuyển quá trình giáo dục từ kiến thức chủ yếu sang
phát triển kỹ năng, năng lực của học sinh. các học sinh. Phẩm chất ”[3, tr.2].

Đồng thời Nghị quyết còn chỉ rõ: “Đổi mới căn bản hình thức và phương
pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực,
khách quan …. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với
đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của
người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội”
[3]. Hoạt động học tập của học sinh, hoạt động dạy học của giáo viên và công
tác quản lý là những yếu tố cơ bản tạo nên chất lượng giáo dục của nhà
trường, trong đó kết quả học tập của học sinh là tiêu chí quan trọng. Đánh giá
kết quả học tập không chỉ dừng lại ở kiểm tra mức độ nắm vững kiến thức mà
còn quan tâm đến mức độ vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống giúp,
hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. Đánh giá KQHT cịn là q
trình thu thập, phân tích và xử lý thơng tin, tìm ra biện pháp nâng cao chất
lượng học tập của học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
Nhận thức được tầm quan trọng của đánh giá kết quả học tập đối với
việc dạy và học ở cấp tiểu học, Nghị quyết số 88/2014/QH13, ngày 28 tháng
11 năm 2014 về “Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thơng”
đưa chỉ rõ yêu cầu đổi mới căn bản phương pháp đánh giá chất lượng giáo
dục theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, đảm bảo tính chính
xác, khách quan, kịp thời, phản ánh mức độ đạt chuẩn quy định trong chương
trình là cơ sở điều chỉnh hoạt động dạy, hướng dẫn hoạt động học, nâng cao
năng lực học sinh. [47]. Thông tư số 30/2014/TT- BGD&ĐT năm 2014 của
7


Bộ Giáo dục và Đào tạo về “Quy định đánh giá và xếp loại học sinh tiểu học”
[9] và Thông tư 22/2016/TT-BGD&ĐT năm 2016 [10] điều chỉnh và sửa đổi
một số điều của thông tư 30/2014/TT-BGD&ĐT; Thông tư 27/2020/TTBGD&ĐT ngày 4 tháng 9 năm 2020 thay thế cho thông tư 22/2016/TTBGD&ĐT là những văn bản pháp lý quan trọng, chỉ đạo việc đánh giá kết quả
học tập của học sinh tiểu học theo năng lực, đáp ứng chương trình giáo dục
phổ thông mới [11].
Giáo dục tiểu học là cấp học nền tảng có ảnh hưởng sâu sắc đến cả q

trình giáo dục ở các cấp học, trình độ đào tạo sau này, giúp học sinh hình thành
những cơ sở ban đầu về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và nhân cách cơ bản,
là nền tảng để học sinh tiếp tục học lên các cấp học cao hơn. Nâng cao chất
lượng giáo dục tại các trường tiểu học chịu tác động của nhiều điều kiện khách
quan, chủ quan khác nhau, nhưng trong đó cơng tác quản lý trực tiếp của cán bộ
quản lý nhà trường là hết sức quan trọng. Hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học sinh tiểu học từ trước tới nay vẫn chủ yếu thực hiện theo cách truyền
thống, chưa quan tâm đánh giá việc học sinh ứng dụng kiến thức được học vào
trong tình huống thực tiễn.
Đã có một số tác giả trong và ngoài nước nghiên cứu về đánh giá kết
quả học tập của học sinh tiểu học. Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu tổng
thể, đi sâu vào phân tích sự đổi mới trong từng hoạt động đánh giá kết quả
học tập hướng tới phát triển năng lực cho đối tượng học sinh này. Đặc biệt,
quận Hoàn Kiếm là một quận trung tâm của thành phố Hà Nội đang tiến hành
đổi mới mạnh mẽ các hoạt động dạy học và giáo dục theo chương trình giáo
dục phổ thơng 2018, nhưng chưa có cơng trình nào nghiên cứu chun sâu về
quản lý sự đổi mới các hoạt động đánh giá kết quả học tập hướng tới phát
triển năng lực cho học sinh tiểu học. Một trong những nhiệm vụ quan trọng
của các trường tiểu học trên địa bàn quận Hoàn Kiếm là phải đưa đánh giá kết
quả học tập của học sinh diễn ra đúng định hướng, đạt được mục đích của
chương trình giáo dục phổ thơng mới. Để làm được điều này, các cán bộ quản
lý cần phải có các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh một cách phù hợp.
8


Từ những lý do trên, nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động đánh giá
kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận
Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” có tính cấp thiết và có ý nghĩa cả về lý luận
và thực tiễn.

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về quản lý đánh giá kết quả
học tập của học sinh tiểu học theo năng lực, đề xuất biện pháp quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu
học quận Hồn Kiếm, thành phố Hà Nội, góp phần đáp ứng mục tiêu giáo dục
trong đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh tiểu học theo năng lực.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết
quả học tập của học sinh ở các trường tiểu học theo năng lực.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học sinh tiểu học theo theo năng lực đã và đang được thực hiện 2 năm qua
tại quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Tuy nhiên, trong điều kiện mới thực
hiện do đó cịn bộc lộ nhiều hạn chế và đang gặp phải những khó khăn, lúng
túng.
Nếu nghiên cứu lý luận và thực tiễn, từ đó đề xuất được các biện pháp
quản lý giúp đổi mới hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh, phù
hợp với việc dạy và học phát triển năng lực của học sinh tiểu học, phù hợp với
chương trình, sách giáo khoa mới thì sẽ góp phần nâng cao được chất lượng
dạy học, phát triển năng lực của học sinh ở các trường tiểu học quận Hoàn
Kiếm, thành phố Hà Nội, đáp ứng mục tiêu giáo dục tiểu học hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh tiểu học theo năng lực.

9

5.2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận
Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.
5.3 Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành
phố Hà Nội.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và các biện pháp quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu
học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.
6.2. Giới hạn về thời gian nghiên cứu
Khảo sát quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội trong 3
năm từ năm 2018 đến năm 2021.
6.3. Khách thể khảo sát
- Về khách thể khảo sát: 30 cán bộ quản lý (Hiệu trưởng; Hiệu phó, Tổ
trưởng chun mơn; Chun viên phịng GD); 180 giáo viên ở các trường tiểu
học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.
- Về địa bàn khảo sát: 06 trường tiểu học công lập tại quận Hoàn
Kiếm, thành phố Hà Nội.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
- Phương pháp tiếp cận hệ thống
Hệ thống quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập theo năng lực của
học sinh tiểu học là một hệ thống có tính đồng bộ, giải quyết các vấn đề quản
lý đánh giá kết quả học tập dựa trên quan điểm phát triển, mang tính khoa
học, hiệu quả và thực tiễn. Do vậy, cơng tác quản lý hoạt động đánh giá kết
quả học tập phải được xây dựng theo quan điểm hệ thống, không chồng chéo
và mâu thuẫn lẫn nhau.

- Phương pháp tiếp cận lịch sử

10


Quá trình nghiên cứu đối tượng, tìm hiểu để phát triển quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập qua thời gian, không gian cụ thể và với những
điều kiện phù hợp nhưng vẫn đảm bảo được các qui luật tất yếu và giữ được
những giá trị truyền thống.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Xây dựng hệ thống câu hỏi
dành cho đối tượng cán bộ quản lý , giáo viên trường tiểu học nhằm điều tra
về hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học theo năng lực.
Phân tích thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh
theo năng lực ở trường tiểu học.
- Phương pháp phỏng vấn sâu: Phỏng vấn các cán bộ quản lý, giáo viên
các trường tiểu học về thực trạng đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu
học theo năng lực và quản lý hoạt động này, làm căn cứ đề xuất những biện
pháp quản lý hiệu quả.
- Phương pháp hồi cứu tư liệu
Thông qua các công trình nghiên cứu, bài báo khoa học, văn bản có liên
quan đến luận văn nghiên cứu, phân tích, tổng hợp, khái quát hoá các vấn đề
về cơ sở lý luận, làm sáng tỏ các khái niệm cơ bản và xây dựng khung cơ sở
lý luận của luận văn.
- Phương pháp điều tra thông qua thu thập báo cáo nhà trường: Xây
dựng đề cương báo cáo về hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh
tiểu học theo năng lực và quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
sinh theo năng lực ở nhà trường tiểu học. Phân tích thực trạng quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở một số trường tiểu
học trên địa bàn quận Hoàn Kiếm.

- Phương pháp chuyên gia: Trưng cầu ý kiến của các chuyên gia thuộc
lĩnh vực quản lý chuyên môn cấp tiểu học (cán bộ quản lý, giáo viên dạy giỏi
có kinh nghiệm, cán bộ nghiên cứu về giáo dục tiểu học) để thu thập thơng tin
về tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập
của học sinh tiểu học.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
11


Các số liệu thu thập được từ khảo sát thực tế sẽ được xử lý qua phần
mềm SPSS và Excel.
8. Những đóng góp mới của đề tài
8.1. Về lý luận
Góp phần làm sáng tỏ và phong phú thêm cơ sở lý luận về quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học theo theo chương trình
giáo dục phổ thơng 2018.
8.2. Về thực tiễn
- Đưa ra thực trạng về đánh giá kết quả học tập và quản lý hoạt động
đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học
quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội.
- Đề xuất hệ thống biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hồn Kiếm, thành
phố Hà Nội có tính khoa học và có thể áp dụng trong thực tiễn.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ
lục, luận văn bao gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học.
Chương 2: Cơ sở thực tiễn của quản lý hoạt động kết quả học tập của
học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà

Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà
Nội.

12


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH THEO NĂNG LỰC Ở CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập
Đánh giá KQHT của HS được các tác giả nghiên cứu ở nhiều góc độ
khác có mạnh ý nghĩa và tầm quan trọng của kiểm đánh giá KQHT đó là tạo
động lực cho việc dạy và học phát triển. Các cơng trình nghiên cứu đề cập đến
các bước xây dựng hoàn thiện cơ sở lý thuyết cơ sở thực tiễn và quy trình cho
đánh giá KQHT của người học và những nội dung địi hỏi tích hợp kiến thức
đồng môn, liên môn, sáng tạo, liên hệ thực tiễn.
Trong vài chục năm gần đây, các nhà khao học giáo dục Việt Nam đã
có nhiều cơng trình nghiên cứu về hệ thống lý luận dạy học, lý luận giáo dục,
về hệ thống QLGD, quản lý nhà trường, quản lý chất lượng GD… trong đó có
nhiều cơng trình nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý luận về hoạt động KT, ĐG kết
quả học tập.
Hoàng Đức Nhuận, Lê Đức Phúc (1995) [40] nêu ra các khái niệm,
thuật ngữ về đánh giá giáo dục cũng như nội dung và kỹ thuật đánh giá kết
quả học tập. Các tác giả cho rằng đánh giá kết quả học tập sẽ có 2 cách, đó là
đánh giá theo tiêu chí và đánh giá theo chuẩn. Nguyễn Thị Lan Phương,
Dương Văn Hưng, Nguyễn Đức Minh và Nguyễn Lê Thạch (2011) [44] với

chuyên khảo “đánh giá kết quả học tập của học sinh phổ thông- Một số vấn đề
lý luận và thực tiễn” đã cung cấp các khái niệm chung về Đánh giá kết quả
giáo dục, các phương pháp đánh giá trên lớp học, trên diện rộng, thi tốt
nghiệp phổ thơng.
Trần Bá Hồnh trong “đánh giá trong giáo dục” [22] cho rằng đánh giá
là quá trình hình thành những nhận định, phán đốn về kết quả cơng việc, dựa
13


vào sự phân tích những thơng tin thu được, đối chiếu với những mục tiêu, tiêu
chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải thiện thực
trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu quả cơng việc. đánh giá là một
mắt xích trọng yếu trong q trình dạy học. Nó khơng chỉ dừng lại ở việc giải
thích thơng tin về trình độ kiến thức, kỹ năng hoặc thái độ của học sinh mà
còn gợi ra những định hướng "bổ khuyết sai sót hoặc phát huy kết quả”.
Đánh giá trong giáo dục hiện đại không chỉ từ một phía giáo viên mà
cịn phát huy cả vai trò của người học. Để điều chỉnh hoạt động học tập một
cách có hiệu quả thì việc thu nhận thơng tin và phản hồi ngược từ phía người
học là căn cứ rất cơ bản.
Trần Thị Tuyết Oanh [42] khẳng định đánh giá kết quả học tập có vai
trị quan trọng khơng thể thiếu của q trình dạy học. đánh giá kết quả học tập
không phải là một phần độc lập với bài giảng, là một hoạt động địi hỏi có sự
phối hợp các lực lượng cùng tham gia như nhà quản lý, giáo viên, học sinh.
Tác giả Nguyễn Tuyết Nga nhấn mạnh vai trò của kiểm tra đánh giá đối
với quá trình dạy và cho thấy đánh giá là thành tố khơng thể thiếu đối với việc
hình thành năng lực của người học [38].
Tác giả Trịnh Khắc Thẩm khẳng định đánh giá là được coi là khâu chủ
chốt trong nâng cao chất lượng dạy và học [48].
Lê Đức Ngọc [39] đã mô tả các công cụ đánh giá kết quả học tập như
các phương pháp đo lường, các loại câu hỏi trắc nghiệm. Lưu Bản Cố [12],

Đoàn Thị Cúc [13], Đặng Bá Lãm [31] giới thiệu quy trình xây dựng đề kiểm
tra đánh giá kết quả học tập của học sinh phổ thông. Trần Thị Tuyết Oanh
[42] giới thiệu ba hình thức đánh giá cơ bản thường được các nhà trường sử
dụng trong quá trình dạy học hiện nay là: đánh giá thường xuyên, đánh giá
định kỳ và đánh giá tổng kết. Tác giả đã mô tả, chỉ ra ưu điểm, hạn chế và yêu
cầu đối các phương pháp đánh giá kết quả học tập.
Dương Văn Hưng [25] với đề tài “ Nghiên cứu phương pháp, kỹ thuật
đánh giá thường xuyên kết quả học tập của học sinh tiểu học theo chương
14


trình giáo dục” đã đưa ra những số liệu khảo sát thực trạng đánh giá thường
xuyên của học sinh tiểu học, đưa ra những khuyến nghị, đề xuất về kỹ thuật
đánh giá thường xuyên kết quả học tập của học sinh tiểu học.
Trong “Thực trạng việc đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học
bằng hình thức nhận xét”, Nguyễn Tuyết Nga [38] đề cập tới thực trạng sử
dụng nhận xét trong đánh giá của học sinh môn Đạo đức, TN&XH, Âm nhạc,
Mĩ thuật, Thủ công và Thể dục ở các lớp 1, 2, 3.
Nguyễn Thị Hạnh [18] đã nêu ra những quan điểm mới về việc đánh
giá kết quả học tập và thực trạng của việc đánh giá kết quả học tập môn tiếng
Việt cấp tiểu học. Nội dung, loại hình, cơng cụ đánh giá và hướng dẫn biên
soạn trong môn tiếng Việt ở cấp tiểu học, cùng một số đề kiểm tra viết tham
khảo.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu về đánh giá kết quả học tập của
học sinh tiểu học theo năng lực
Theo Nguyễn Thành Ngọc Bảo [5], đánh giá năng lực học sinh “chính
là đánh giá khả năng vận dụng, thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, thực tế và phát
triển tư duy bậc cao (phân tích, tổng hợp, đánh giá) của học sinh chứ khơng
dừng lại ở mức độ đánh giá phân hố riêng rẽ các phương diện kiến thức, kỹ
năng, thái độ không chỉ là đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ học tập của học

sinh mà phải hướng tới việc đánh giá khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng
và thái độ của học sinh để thực hiện nhiệm vụ học tập theo một chuẩn nhất
định. Do vậy, đánh giá nhằm phát triển năng lực học sinh chủ yếu là đánh giá
dựa trên hoạt động thực hiện và áp dụng kiến thức vào thực tế của học sinh”.
Tác giả Dương Thu Mai [35] đề cập đến các phương pháp chính để
đánh giá nhằm phát triển năng lực học sinh như phương pháp quan sát,
phương pháp phỏng vấn sâu và thảo luận với học sinh, nhật ký người học, bài
thu hoạch học tập hàng ngày, báo cáo thường kỳ, đánh giá thực hành, hồ sơ
học tập, tự đánh giá và đánh giá đồng cấp. Bên cạnh đó tác giả cũng nêu

15


những khó khăn và biện pháp khi áp dụng các phương pháp đánh giá này ở
Việt Nam.
Nguyễn Thu Hà [16] cho rằng phương pháp đánh giá đóng góp rất lớn
vào hiệu quả đánh giá nhằm phát triển năng lực học sinh. Giáo viên phải đánh
giá bằng nhiều hình thức và thơng qua nhiều cơng cụ, phương pháp đánh giá
thì mới đạt được hiệu quả. Các chương trình giảng dạy và các phương pháp
đánh giá cũng phải kết hợp đánh giá được các yếu tố như khả năng sử dụng
kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và thái độ để giải quyết vấn đề trong những bối
cảnh cụ thể thì mới đánh giá được năng lực học sinh.
Về năng lực sử dụng từ ngữ của học sinh phổ thông được tác giả
Nguyễn Thị Hiền đề cập tới trong “đánh giá năng lực sử dụng từ ngữ của học
sinh phổ thông” [20].
Các tác giả Nguyễn Thị Lan Phương, Dương Văn Hưng, Nguyễn Đức
Minh và Nguyễn Lê Thạch [44] đã đưa ra đề xuất khung đánh giá kết quả học
tập của học sinh nhằm phát triển năng lực gồm 6 thành tố.
Trần Ngọc Lan [30] cho rằng phương pháp để đánh giá kết quả học tập
của học sinh tiểu học nhằm phát triển năng lực cần coi trọng đánh giá cả quá

trình, phối hợp hợp lý và đa dạng các phương pháp và hình thức đánh giá bao
gồm: đánh giá ngay trong quá trình học với các hoạt động trên lớp (quan sát
thái độ, tinh thần học tập; phân tích các sản phẩm: câu trả lời, cách lập luận để
đi đến đáp số, cách giải bài toán, cách sử dụng kiến thức toán trong hoạt động
vui chơi… Ngoài ra, cần đánh giá bằng việc kiểm soát các hoạt động vận
dụng kiến thức toán khi giải quyết vấn đề; kỹ năng sử dụng ngôn ngữ toán
học; kỹ năng suy luận; kỹ năng kết nối các tri thức và kinh nghiệm thực tiễn
vào tiếp thu các kiến thức tốn học…).
1.1.3. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá kết
quả học tập của học sinh theo năng lực
Trần Đăng An [1] cho rằng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học sinh bao gồm các bước như Xây dựng kế hoạch; tổ chức thực hiện kế
16


hoạch; chỉ đạo hoạt động, công tác kiểm tra hoạt động; đảm bảo các điều kiện
hỗ trợ hoạt động.
Trịnh Khắc Thẩm [48] khẳng định nhà lãnh đạo và nội dung lãnh đạo là
hai thành tố quan trọng tạo ra chất lượng hiệu quả hoạt động quản lý. Một nhà
lãnh đạo có năng lực cần phải được phát triển tồn diện, cả về tư duy, nhận
thức, phương pháp quản lý, xây dựng tổ chức, triển khai các kế hoạch, đề
án....
Trần Ngọc Lan [30] cho rằng việc tổ chức đánh giá kết quả học tập của
học sinh theo năng lực cần thật nghiêm túc theo chuẩn đã định, không thách
đố học sinh, không tạo áp lực đối với học sinh và cha mẹ học sinh. Để tổ chức
đánh giá cần thiết kế nội dung đánh giá và giải trình được các mục tiêu về
năng lực và phẩm chất với mỗi nội dung khi cần thiết. Học sinh đạt tới mức
nào trong thang đánh giá (biết; hiểu; vận dụng trực tiếp hoặc vận dụng có
sáng tạo linh hoạt…), người tổ chức đánh giá cần phải để ngun mức đó
khơng điều chỉnh kết quả, không “nuông chiều” theo tâm lý kỳ vọng của cha

mẹ học sinh (nhất là cha mẹ học sinh học sinh tiểu học).
Nguyễn Đức Minh [36] đã giới thiệu công cụ đánh giá năng lực của
học sinh cuối cấp tiểu học dành cho cán bộ quản lý. Các năng lực của học
sinh tiểu học được nêu trong tài liệu này là năng lực làm toán, năng lực đọc
hiểu, năng lực khoa học, năng lực nội tâm, năng lực giao tiếp, năng lực vận
động và năng lực xúc cảm thẩm mĩ. Trong đó nêu rõ các bảng tiêu chí kỹ
thuật giúp cho hoạt động đánh giá đảm bảo tính khoa học, khách quan, chính
xác đối với các tiêu chí ở mức độ có thể có và phù hợp với năng lực của số
đông học sinh lứa tuổi cuối cấp tiểu học.
Qua các cơng trình nghiên cứu được đề cập ở trên đã cho thấy được
tầm quan trọng của việc đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực,
các khái niệm, cách thức, thực trạng đánh giá kết quả học tập. Tuy nhiên, số
lượng các cơng trình nghiên cứu sâu về quản lý đánh giá kết quả học tập
nhằm phát triển năng lực học sinh tiểu học chưa nhiều. Qua việc tổng quan
17


các cơng trình nghiên cứu trong và ngồi nước nói trên đã giúp tác giả luận
văn có thêm cơ sở để xây dựng những nội dung nghiên cứu cơ bản của việc
quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh tiểu học theo năng lực.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Quản lý là một hoạt động xã hội bắt nguồn từ tính chất cộng đồng dựa
trên sự phân công và hợp tác làm mọi công việc để đạt được mục tiêu. Có
nhiều định nghĩa, khái niệm khác nhau về quản lý.
Theo quan điểm của Nguyễn Lộc [33], Đặng Vũ Hoạt, Hà Thị Đức và
Phan Văn Kha thì quản lý không phải là một hoạt động đơn lẻ mà là một q
trình có mục tiêu (mục đích). Q trình này bao gồm đầy đủ các bước theo chức
năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra. Để đạt được mục
tiêu mà người quản lý mong muốn thì cần phải huy động các thành viên tổ chức

và sử dụng tất cả các nguồn lực sẵn có của mình. Những mục tiêu này đặc trưng
cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong muốn.
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng: “Quản lý giáo dục là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý
nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng,
thực hiện được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà
tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới
mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất” [20].
Tác giả Trần Kiểm cho rằng: “Quản lý là những tác động của chủ thể
quản lý trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối
các nguồn lực trong và ngoài tổ chức một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của
tổ chức với mục đích cao nhất” [13, 14].
Trong nội dung nghiên cứu của luận văn, quản lý hoạt động đánh giá
kết quả học tập nhằm phát triển năng lực học sinh diễn ra trong bối cảnh nhà
trường. Theo đó khái niệm quản lý trong luận văn được hiểu: Quản lý là quá
trình chủ thể quản lý lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và, giám sát, kiểm tra
18


việc thực hiện nhiệm vụ của các khách thể quản lý trong tổ chức nhằm đạt
được mục tiêu đã đề ra của tổ chức.
1.2.2. Đánh giá kết quả học tập của học sinh
Trong từ điển Ngơn ngữ ( 2005) có định nghĩa:“ Đánh giá là đoán
định
về giá trị”. Khái niệm đánh giá này có tính khái qt cao và đề cập tới cái cốt
lõi của hoạt động, đó là giá trị sản phẩm. [24]
Khái niệm đánh giá theo quan điểm của Nguyễn Đức Chính: Đánh giá
là q trình thu thập và xử lí, thơng tin một cách có hệ thống nhằm xác định
mục tiêu đã và đang đạt được ở mức độ nào. Hoặc đánh giá là quá trình thu
thập và xử lí thơng tin để đưa ra quyết định. [10]. Với cách hiểu này thì xem

xét đánh giá như một q trình, đó là q trình thu thập và xử lí thơng tin có
hệ thống trên cơ sở đó để xác định mục tiêu đã và đang đạt được ở mức độ
nào - tức là xem xét mức độ đạt được của mục đích hoạt động. Trong khái
niệm này, tác giả Nguyễn Đức Chính muốn nhấn mạnh tới mục đích của đánh
giá là nhằm xác định các mục tiêu mà chủ thể hoạt động đã và đang đạt được
và để làm được điều đó thì chủ thể đánh giá phải tiến hành việc thu thập và xử
lí nhiều thơng tin có liên quan.
Theo Trần Khánh Đức [14] thì “đánh giá là q trình thu thập thơng tin,
chứng cứ về đối tượng cần đánh giá và đưa ra những nhận định, phán xét về
mức độ đạt được theo thang đo hoặc tiêu chí đã được đưa ra trong các tiêu
chuẩn hay chuẩn mực”.
Theo Lâm Quang Thiệp thì đánh giá là căn cứ vào các số đo và các tiêu
chí xác định năng lực và phẩm chất của sản phẩm đào tạo để nhận định, phán
đoán và đề xuất các quyết định nhằm nâng cao không ngừng chất lượng đào
tạo. Phạm Xuân Thanh và Nguyễn Bá Kim đồng quan điểm khi cho rằng để
có thể đưa ra các quyết định nhằm cải tiến thực trạng, điều chỉnh nâng cao
chất lượng và hiệu quả giáo dục cần phải thông qua việc đánh giá . đánh giá

19


chính là thu thập thơng tin một cách có hệ thống, đối chiếu với mục tiêu, tiêu
chuẩn đã đề ra và xử lý, phân tích dữ liệu.
Hồng Đức Nhuận và Lê Đức Phúc [40] cho rằng “đánh giá là một bộ
phận của quá trình giáo dục, bao gồm nhiều yếu tố, trong đó các yếu tố chính
là mục tiêu, kinh nghiệm học tập và các quy trình đánh giá ”. Đồng thời đã
đưa ra cách hiểu về kết quả học tập theo 2 quan niệm khác nhau: thứ nhất là theo
tiêu chí (criterion) và thứ hai là theo chuẩn (norm). Theo quan niệm thứ nhất thì
kết quả học tập sẽ được đối chiếu với mục tiêu đã đề ra và theo quan niệm thứ
hai là so với bạn học.

Từ cách tiếp cận của các nhà khoa học, trong luận văn này chúng tôi
chung quan điểm với tác giả Nguyễn Đức Chính và Đặng Bá Lãm cho rằng:
Đánh giá là một q trình có hệ thống bao gồm việc thu thập, phân tích, giải
thích thơng tin nhằm xác định mức độ người học đạt được các mục tiêu giáo
dục.
Kết quả học tập là một bộ phận của quá trình dạy học, có quan hệ biện
chứng với các thành tố khác trong hệ thống cấu trúc với các yếu tố khác với
bên ngồi như mơi trường xã hội, gia đình.
Theo tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc: “Kết quả dạy học là những trình độ
phát triển mới trong nhân cách người học đạt được sau mỗi quá trình dạy
học. Trình độ phát triển mới là tri thức mới, thái độ mới của người học đạt
được trong quá trình học tập” [9].
Theo tác giả Nguyễn Đức Chính: “Kết quả học tập là mức độ kiến thức
kỹ năng hay nhận thức của người học trong một lĩnh vực một mơn học nào
đó” [10].
Kết quả học tập được thể hiện ở mức độ đạt được các mục tiêu của dạy
học, trong đó bao gồm 3 mục tiêu lớn là: nhận thức, hành động, xúc cảm. Các
mục tiêu này cụ thể với từng mơn học sẽ chính là các mục tiêu về kiến thức,
kỹ năng và thái độ. Nói cách khác, KQHT chính là mức độ thành tích mà học

20


sinh đã đạt được trong quá trình học tập và rèn luyện tại trường so với mức độ
năng lực đề ra đối với từng khối học, cấp học theo chương trình giáo dục.
Đánh giá kết quả học tập là thu thập thông tin nhằm đưa ra quyết định
xem người học đạt được mức độ mục tiêu về kiến thức và kỹ năng nào. Tác
giả Trần Thị Tuyết Oanh cho rằng đánh giá kết quả học tập giúp giáo viên,
nhà trường đưa ra những quyết định sư phạm sau một quá trình thu thập, xử lý
thơng tin về trình độ, khả năng mà người học và cũng giúp bản thân người

học tiến bộ hơn. đánh giá kết quả học tập của học sinh là hoạt động diễn ra
sau một giai đoạn học tập. Mục đích của hoạt động này là so sánh mức độ
hoành thành của học sinh so với các mục tiêu đề ra ban đầu. Từng môn học cụ
thể sẽ có các mục tiêu khác nhau. Kết quả của quá trình giáo dục của học sinh
sẽ được thể hiện qua kết quả đánh giá kết quả học tập [42].
Như vậy, hầu hết các tác giả đều chung quan điểm kết quả học tập của
học sinh là kết quả dạy học. Trong luận văn này chúng tôi chung quan điểm
với tác giả Nguyễn Đức Chính nhìn nhận kết quả học tập của học sinh theo
mơn học sau đó cho rằng: Kết quả học tập là mức độ kiến thức, kỹ năng, thái
độ của người học trong một lĩnh vực một mơn học nào đó.
Đánh giá kết quả học tập của học sinh là một bước quan trọng của quá
trình dạy học, thông qua việc đánh giá kết quả học tập của HS giúp cho người
giáo viên thu được những thông tin ngược chiều từ HS như khả năng tiếp thu
tri thức, ý thức trong học tập, sự tiến bộ của học sinh cũng như nắm được thực
trạng kết quả học tập của HS so với mục tiêu dạy học đã đề ra.
Theo đó, đánh giá kết quả học tập của học sinh là q trình thu thập,
phân tích và lý giải thơng tin một cách có hệ thống để mơ tả thực trạng kiến
thức, kỹ năng, thái độ của học sinh đạt được trong quá trình học tập và rèn
luyện tại trường, đối chiếu với mục tiêu giáo dục đã được đặt ra nhằm đưa ra
kết luận về mức độ năng lực học sinh đạt được so với mục tiêu giáo dục và
những nhận xét để giúp học sinh có thể cải thiện thành tích.
1.2.3. Năng lực
21


Năng lực là một thuật ngữ được sử dụng cả trong bối cảnh khoa học và
ngôn ngữ hàng ngày. Phạm Minh Hạc cho rằng năng lực là “một tổ hợp đặc
điểm tâm lý của một người (còn gọi là tổ hợp thuộc tính tâm lý của một nhân
cách), tổ hợp đặc điểm này vận hành theo một mục đích nhất định tạo ra kết
quả một hoạt động nào đó” [27] . Tác giả Đặng Thành Hưng quan niệm:

“năng lực là thuộc tính cá nhân cho phép cá nhân thực hiện thành công hoạt
động nhất định, đạt kết quả mong muốn trong những điều kiện cụ thể” [39] .
Ngơ Cơng Hồn và Trương Thị Khánh Hà [32] cho rằng năng lực
không phải bẩm sinh, năng lực người học được hình thành từ quá trình hoạt
động (nhận thức, thể chất, cảm xúc..). Theo Hoàng Tuấn Anh, Nguyễn Đăng
Bắc [2] trong bài viết “Tiếp cận dạy học định hướng phát triển năng lực” cho
rằng năng lực có nguồn gốc từ tiếng La Tinh “competentia”. Các tác giả cho
rằng khi một người thành thạo và có khả năng thực hiện một cơng việc thì
người đó được gọi là có năng lực.
Như vậy, có rất nhiều quan niệm khác nhau về năng lực. Luận văn sử
dụng định nghĩa của chương trình giáo dục phổ thơng 2018 về năng lực:
“Năng lực là thuộc tính cá nhân được hình thành, phát triển nhờ tố chất sẵn
có và quá trình học tập, rèn luyện, cho phép con người huy động tổng hợp
các kiến thức, kỹ năng và các thuộc tính cá nhân khác như hứng thú, niềm tin,
ý chí,... thực hiện thành cơng một loại hoạt động nhất định, đạt kết quả mong
muốn trong những điều kiện cụ thể”.
Các năng lực cần phát triển cho học sinh tiểu học theo thông tư
22/2016/TT BGDĐT” bao gồm: tự phục vụ tự quản, hợp tác, tự học và giải
quyết vấn đề. Nguyễn Đức Minh đã giới thiệu các nhóm năng lực chung cần
hình thành và phát triển cho học sinh tiểu học như: (1) Nhóm năng lực làm
chủ và phát triển bản thân: năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng
lực sáng tạo, năng lực tự quản lý; (2) Nhóm năng lực về quan hệ xã hội: năng
lực giao tiếp, năng lực hợp tác; (3) nhóm năng lực công cụ: năng lực sử dụng

22


công nghệ thông tin và truyền thông; năng lực ngôn ngữ và năng lực tính tốn
[36].
1.2.4. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh theo

năng lực ở các trường tiểu học
Hoạt động đánh giá kết quả học tập là một bộ phận trong hoạt động
giáo dục tồn diện của nhà trường tiểu học, do đó quản lý hoạt động đánh giá
kết quả học tập vừa phải phù hợp với quản lý giáo dục nói chung, vừa phải
mang tính đặc thù của hoạt động đánh giá kết quả học tập. Quản lý hoạt động
đánh giá kết quả học tập của học sinh mang tính chất quản lý hành chính sư
phạm, quản lý theo pháp luật, theo những quy định, thơng tư có tính chất bắt
buộc trong hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đồng thời việc
quản lý phải tuân thủ các quy định của hoạt động đánh giá kết quả học tập,
diễn ra trong môi trường sư phạm, lấy hoạt động đánh giá kết quả học tập và
quan hệ thầy- trò trong hoạt động này làm đối tượng quản lý. Bên cạnh đó,
quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập mang tính đặc trưng của khoa học
quản lý, nó phải vận dụng hiệu quả các đặc thù của quản lý trong việc điều
khiển hoạt động đánh giá kết quả học tập.
Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh là lĩnh vực
quản lý con người, là q trình tác động có mục đích, có kế hoạch đảm bảo
tính pháp lý của nhà quản lý giáo dục (Hiệu trưởng) và thầy cô giáo và học
sinh trong quá trình dạy học nhằm xác định tri thức của học sinh nắm được so
với yêu cầu của chương trình, với yêu cầu của giáo dục đào tạo để hình thành
và phát triển nhân cách, thực hiện mục tiêu giáo dục, đánh giá vừa là tiền đề,
vừa là điều kiện để thực hiện tốt quá trình dạy- học; vừa là tiền đề, vừa là điều
kiện để thực hiện quá trình quản lý tiếp theo. Vì vậy quản lý hoạt động đánh
giá kết quả học tập của học sinh là khâu không thể tách rời trong công tác
quản lý của người Hiệu trưởng.
Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh bao gồm như:
Quản lý thực hiện mục tiêu đánh giá kết quả học tập, quản lý việc áp dụng
23


hình thức, phương pháp, cơng cụ đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển

năng lực học sinh, quản lý việc lưu trữ, phân tích, sử dụng và cơng bố kết quả
đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực tiểu học và quản lý các
điều kiện đảm bảo trong quá trình đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển
năng lực học sinh tiểu học.
Theo tác giả luận văn, quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học là quá trình chủ thể quản lý chỉ
đạo, tổ chức, giám sát các hoạt động đánh giá kết quả học tập bám sát yêu
cầu phát triển năng lực học sinh theo chương trình đổi mới GDPT 2018, từ
đó đề ra biện pháp để giúp học sinh phát triển năng lực đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay.
Quản lý hoạt động đánh giá KQHT của học sinh tiểu học là việc người
quản lý nhà trường tiểu học thực hiện các chức năng quản lý: như lập kế
hoạch; tổ chức; chỉ đạo; kiểm tra giám sát toàn bộ hoạt động đánh giá kết quả
học tập học sinh nhằm đảm bảo các yêu cầu kiểm tra đánh giá và mục tiêu
giáo dục của nhà trường của nhà trường.
1.3. Các vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh theo năng lực ở các trường tiểu học
1.3.1. Chương trình Giáo dục phổ thơng 2018 cấp tiểu học
Chương trình GDPT 2018 cấp tiểu học xác định vị trí, vai trị của từng
mơn học trong thực hiện mục tiêu giáo dục phổ thông, mục tiêu và yêu cầu
cần đạt, nội dung giáo dục cốt lõi của từng môn học cụ thể ở mỗi lớp học và
cấp học đối với tất cả học sinh trên phạm vi toàn quốc, định hướng kế hoạch
dạy học, phương pháp và hình thức tổ chức, đánh giá kết quả giáo dục của
từng mơn học.
Trong đó, đối với cấp Tiểu học, chương trình GDPT 2018 có mục tiêu
hình thành, phát triển cho học sinh tiểu học 5 phẩm chất chủ yếu ( yêu nước,
nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) và 10 năng lực cốt lõi ( 3 năng lực
chung: năng lực tự chủ và tự học; năng lực giao tiếp và hợp tác; năng lực giải
24

quyết vần đề và sáng tạo và 7 năng lực đặc thù: ngơn ngữ; tính tốn, khoa
học; cơng nghệ; tin học; thẩm mỹ; thể chất.)
Các môn học và hoạt động giáo dục bao gồm như sau: Môn học và
hoạt động giáo dục bắt buộc trong chương trình mới. (10 mơn học và 01 hoạt
động) Gồm: 1) Tiếng Việt; 2) Toán; 3) Đạo đức; 4) Ngoại ngữ (Lớp 3,4,5); 5)
Tự nhiên và xã hội (Lớp 1,2,3); 6) Lịch sử và Địa lý ( Lớp 4,5); 7) Khoa học (
Lớp 4,5); 8) Tin học và Công nghệ (Lớp 3,4,5); Giáo dục thể chất; 10) Nghệ
thuật (Âm nhạc và Mĩ thuật) và Hoạt động trải nghiệm (trong đó có tích hợp
nội dung giáo dục của địa phương). Các môn học tự chọn ( dạy ở những nơi
có đủ điều kiện dạy học và phụ huynh học sinh có nguyện vọng ); Tiếng dân
tộc thiểu số ( dạy từ lớp 1 đến lớp 5); Ngoại ngữ 1( dạy ở lớp 1,2).
1.3.2 Những yêu cầu đối với đánh giá kết quả học tập của học sinh

theo Chương trình giáo dục phổ thơng 2018
Kế thừa Thơng tư số 30/2014/TT-BGDĐT và Thông tư 22/2016/TTBGDĐT, Thông tư số 27/2020/TT-BGDĐT về việc quy định đánh giá học
sinh tiểu học yêu cầu cụ thể về đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
Chương trình Giáo dục phổ thơng 2018, cụ thể:
Học sinh được đánh giá thông qua đánh giá mức độ đáp ứng yêu cầu
cần đạt và biểu hiện cụ thể về các thành phần năng lực của từng môn học và
những biểu hiện phẩm chất, năng lực của học sinh theo yêu cầu của chương
trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học.
Đánh giá thường xuyên bằng nhận xét, đánh giá định kỳ bằng điểm số
kết hợp với nhận xét và có sự kết hợp đánh giá của giáo viên, học sinh, cha
mẹ học sinh, trong đó đánh giá của giáo viên là đánh giá quan trọng nhất.
Đánh giá sự tiến bộ và vì sự tiến bộ của học sinh; coi trọng việc động
viên, khuyến khích sự cố gắng trong học tập, rèn luyện của học sinh; giúp học
sinh phát huy nhiều nhất khả năng, năng lực; đảm bảo kịp thời, công bằng,
khách quan; không so sánh học sinh này với học sinh khác, không tạo áp lực
cho học sinh, giáo viên và cha mẹ học sinh.

25