LUẬN văn THẠC sĩ HAY quản lý hoạt động giáo dục đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh niên ở các trường trung học phổ thông thành phố thái nguyên, tỉnh thái nguyên​

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DƯƠNG THỊ NHƯ

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC LỐI SỐNG CHO ĐỒN VIÊN THANH NIÊN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN
Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
1. PGS.TS. Phùng Thị Hằng
2. TS. Nguyễn Mậu Đức

THÁI NGUYÊN - 2020

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả
nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn
Dương Thị Như

i

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập, nhận và triển khai nghiên cứu đề tài, hoàn
thành luận văn, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy Cô
trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.
Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào
tạo, các thầy cô khoa Tâm lý - Giáo dục. Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc đến PGS.TS. Phùng Thị Hằng và TS. Nguyễn Mậu Đức đã tận tình chỉ bảo,
hướng dẫn em trong thời gian nghiên cứu để hồn thành luận văn và có thể áp
dụng có hiệu quả trong q trình cơng tác.
Tác giả xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Đồn TNCS Hồ Chí
Minh tỉnh Thái Ngun, Đồn TNCS Hồ Chí Minh thành phố Thái Ngun, Ban
Giám hiệu, Đồn TNCS Hồ Chí Minh các trường THPT trên địa bàn thành phố Thái
Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tơi có được những thơng tin bổ ích phục
vụ q trình nghiên cứu.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong q trình nghiên cứu xong luận văn
khơng tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong tiếp tục nhận được ý kiến góp ý
của các thầy cô giáo cùng các đồng nghiệp.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020
Học viên
Dương Thị Như

ii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii
MỤC LỤC .............................................................................................................. iii
DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT .............................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... viii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học ............................................................................................. 3
6. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................. 3
7. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4
8. Cấu trúc của luận văn .......................................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC - LỐI SỐNG CHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ............................................................ 6
1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................... 6
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ....................................................................... 9
1.2.1. Quản lý........................................................................................................... 9
1.2.2. Đạo đức - lối sống........................................................................................ 10
1.2.3. Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ..................................... 12
1.2.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ........................ 14
1.3. Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở trường THPT .............. 14
1.3.1. Tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN
ở các trường THPT...................................................................................... 14
1.3.2. Nội dung của hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở
trường THPT ............................................................................................... 15

iii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


1.3.3. Phương pháp giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở trường THPT ...... 17
1.3.4. Hình thức tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho
ĐVTN ở trường THPT .............................................................................. 19
1.3.5. Các lực lượng tham gia hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho
ĐVTN ở trường THPT ................................................................................ 21
1.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở trường THPT........ 22
1.4.1. Vai trị của Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trường THPT trong
cơng tác quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN.............. 22
1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở
trường THPT ............................................................................................... 24
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống
cho ĐVTN ở trường THPT ......................................................................... 30
1.5.1. Năng lực của cán bộ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ......................................... 30
1.5.2. Cơ chế phối hợp hoạt động của các lực lượng giáo dục: Nhà trường đoàn thanh niên - xã hội .............................................................................. 31
1.5.3. Đặc điểm tâm lý, sinh lý của ĐVTN ở trường THPT ................................. 32
1.5.4. Sự phối hợp giữa các hoạt động giáo dục trong trường THPT ................... 32
1.5.5. Điều kiện kinh tế - văn hóa - xã hội, phong tục tập quán tại địa phương ... 33
1.5.6. Sự phát triển khoa học công nghệ, cách mạng công nghiệp 4.0. ................ 34
Tiểu kết chương 1 .................................................................................................. 36
Chương 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC - LỐI SỐNG CHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN Ở CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THÀNH PHỐ THÁI
NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN .................................................................... 37
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội và các trường THPT của thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên .......................................................... 37
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của thành phố Thái Nguyên ... 37
2.1.2. Vài nét khái quát về các trường THPT trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.... 38

2.2. Mục đích, nội dung và phương pháp khảo sát thực trạng .............................. 40

iv

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2.2.1. Mục đích khảo sát ........................................................................................ 40
2.2.2. Nội dung khảo sát ........................................................................................ 40
2.2.3. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu................................... 40
2.3. Kết quả khảo sát thực trạng ............................................................................... 41
2.3.1. Thực trạng hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường
THPT của thành phố Thái Nguyên ................................................................ 41
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở
các trường THPT thành phố Thái Nguyên .................................................. 50
2.3.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục đạo
đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT............................................. 61
2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng công tác giáo dục đạo đức - lối sống
cho ĐVTN ở các trường THPT thành phố Thái Nguyên .......................... 63
Tiểu kết chương 2 .................................................................................................. 67
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
- LỐI SỐNG CHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN Ở CÁC TRƯỜNG THPT
THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN ................................... 68
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 68
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ............................................................. 68
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .............................................................. 68
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ............................................................... 69
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ................................................................ 69
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ................................................................. 70
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN

ở các trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên ................ 70
3.2.1. Tổ chức các hoạt động nâng cao nhận thức cho CBQL, GV, ĐVTN về
tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN
ở các trường THPT...................................................................................... 70
3.2.2. Bồi dưỡng nâng cao năng lực tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức - lối
sống cho đội ngũ CBQL, GV và cán bộ Đoàn trường THPT. .................... 75

v

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


3.2.3. Chỉ đạo xây dựng tập thể chi đoàn thanh niên tự quản ở trường THPT ..... 78
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới nội dung, hình thức tổ chức hoạt động giáo dục đạo
đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT............................................ 80
3.2.5. Tăng cường phối hợp các lực lượng giáo dục và phát huy vai trị của tổ
chức Đồn trong hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ......... 83
3.2.6. Chỉ đạo đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động
giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT thành phố
Thái Nguyên ................................................................................................ 87
3.2.7. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất để tổ chức tốt các hoạt động giáo
dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT .............................. 89
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................................... 93
3.4. Khảo nghiệm các biện pháp đề xuất ............................................................... 94
3.4.1. Mục đích ...................................................................................................... 94
3.4.2. Nội dung và cách tiến hành ......................................................................... 94
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ................................................................................... 95
Kết luận chương 3 .................................................................................................. 98
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 99
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 103

PHỤ LỤC..................................................................................................................

vi

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
BDGV

: Bồi dưỡng giáo viên

BGH

: Ban Giám hiệu

CBQL

: Cán bộ quản lý

CSVC

: Cơ sở vật chất

ĐVTN

: Đoàn viên thanh niên

GD

: Giáo dục

GD&ĐT

: Giáo dục và đào tạo

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

PHHS

: Phụ huynh học sinh

THPT

: Trung học phổ thông

vii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV, ĐVTN về tầm quan trọng của hoạt động giáo
dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT ....................................42

Bảng 2.2. Đánh giá của CBQL, GV, ĐVTN về nội dung giáo dục đạo đức - lối sống
cho ĐVTN ở các trường THPT .........................................................................44
Bảng 2.3. Đánh giá của các khách thể khảo sát về phương pháp giáo dục đạo đức lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT.............................................................46
Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL, GV, ĐVTN về hình thức tổ chức hoạt động giáo
dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT ....................................48
Bảng 2.5. Đánh giá của các khách thể điều tra về nội dung kế hoạch thực hiện
hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT
thành phố Thái Nguyên.........................................................................................50
Bảng 2.6. Đánh giá của các khách thể điều tra về tổ chức thực hiện giáo dục đạo đức
- lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT thành phố Thái Nguyên .................53
Bảng 2.7. Đánh giá của các khách thể điều tra về chỉ đạo thực hiện hoạt động
giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT thành phố
Thái Nguyên...........................................................................................................56
Bảng 2.8. Đánh giá của các khách thể điều tra về biện pháp kiểm tra, đánh giá kết
quả hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT...59
Bảng 2.9. Đánh giá của khách thể điều tra về các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý
hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT .........61
Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt
động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường THPT ..................95

viii

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Từ khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, việc
giữ gìn và phát huy các giá trị đạo đức - lối sống truyền thống cũng như việc xây
dựng hệ giá trị đạo đức - lối sống mới ở nước ta đã và đang đặt ra nhiều vấn đề

cần phải được giải quyết. Thực tế cho thấy, trong đời sống xã hội đã có những
biểu hiện xem nhẹ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, chạy theo thị
hiếu không lành mạnh. Cuộc đấu tranh giữa cái tiến bộ và cái lạc hậu, giữa lối
sống lành mạnh trung thực, có lý tưởng…với lối sống ích kỉ, thực dụng đang diễn
ra hàng ngày. Bên cạnh những hệ giá trị mới được hình thành trong quá trình hội
nhập, những cái tiêu cực cũng đang xâm nhập vào đạo đức - lối sống của nhiều
tầng lớp nhân dân, đặc biệt là đội ngũ học sinh, sinh viên.
Ở Việt Nam, các nhà giáo dục đã rất coi trọng việc giáo dục đạo đức - lối
sống thông qua việc dạy “làm người”. Chủ tịch Hồ Chí Minh kính u đã từng
nói: “có tài mà khơng có đức thì là người vơ dụng, có đức mà khơng có tài thì làm
gì cũng khó” qua đó thấy rằng Người đặc biệt coi trọng đến đạo đức - lối sống.
Cho đến nay, giáo dục đạo đức - lối sống vẫn đang là nội dung được toàn xã hội,
các nhà nghiên cứu giáo dục, nhà quản lý giáo dục, giáo viên, phụ huynh và học
sinh quan tâm. Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam
theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa; hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng
thì vấn đề này càng trở nên có ý nghĩa cấp thiết.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI đã nêu “Giáo dục và đào tạo
có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp
phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hóa con người Việt Nam.
Phát triển giáo dục và đào tạo cùng với phát triển khoa học công nghệ là quốc
sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển”. Nghị quyết
cũng nhấn mạnh đến mục tiêu cụ thể của đổi mới căn bản tồn diện giáo dục phổ
thơng là “Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực
công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học

1

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền
thống, đạo đức - lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận
dụng kiến thức vào thực tiễn”. Điều này đặt ra cho giáo dục nói chung và bậc
THPT nói riêng việc đổi mới quan niệm về quá trình giáo dục trong nhà trường.
Học sinh đến trường không chỉ để học tri thức mà cần học cách rèn luyện những
phẩm chất đạo đức - lối sống lành mạnh, có sức khỏe, có kỹ năng nghề nghiệp.
Hiện nay, trong các nhà trường, giáo dục đạo đức - lối sống đang được lồng
ghép vào chương trình học phổ thơng từ bậc tiểu học cho đến trung học phổ thông,
chủ đạo là môn Giáo dục công dân. Các nhà trường đang triển khai nhiều hoạt
động dạy đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên, tuy nhiên, kết quả thực hiện
chưa đạt được mục tiêu đề ra.
Ở các trường THPT, học sinh có độ tuổi từ 16 đến 18 tuổi, đang có những
phát triển nhanh chóng về thể chất, trí tuệ, tâm lý và nhân cách. Vì vậy, họ là đối
tượng cần được trang bị những giá trị đạo đức - lối sống. Trên thực tế, nhiều đoàn
viên thanh niên thiếu giá trị đạo đức - lối sống hoặc chưa hoàn thiện giá trị đạo
đức - lối sống như giao tiếp, ứng xử, bảo vệ mơi trường, giáo dục giới tính v.v.
Một số biểu hiện của việc thiếu giá trị đạo đức - lối sống đang ngày càng gia tăng
như: Bạo lực học đường, học sinh đánh giáo viên, quan hệ tình dục, nạo phá thai,
thiếu hiểu biết và kỹ năng phòng tránh các tệ nạn xã hội; nói tục, chửi bậy, đánh
nhau; thiếu ý thức bảo vệ môi trường v.v.
Việc giáo dục và quản lý giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh
niên ở các trường THPT là rất cần thiết, nhất là trong bối cảnh hiện nay. Với
những lý do đó, chúng tơi chọn vấn đề “Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối
sống cho đoàn viên thanh niên ở các trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên” làm đề tài luận văn để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp quản
lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở các trường
THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, góp phần nâng cao hiệu quả

2

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên trên địa
bàn thành phố Thái Nguyên.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở
trường THPT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở
các trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động và quản lý hoạt động giáo dục
đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở trường THPT.
4.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng hoạt động, quản lý hoạt động giáo dục
đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở trường THPT thành phố Thái
Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.
4.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối
sống cho đoàn viên thanh niên ở trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên.
5. Giả thuyết khoa học
Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở trường
THPT thành phố Thái Ngun, tỉnh Thái Ngun cịn có những hạn chế nhất
định như: Nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động chưa hiệu quả,
chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý
phù hợp với tình hình thực tiễn thì hiệu quả của hoạt động giáo dục đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh niên ở trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh
Thái Nguyên sẽ được nâng cao.

6. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu và đề xuất một
số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên

3

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


thanh niên ở trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Ngun (Đối với
Bí thư Đồn TNCS Hồ Chí Minh trường THPT).
- Về khách thể điều tra: Gồm 263 người, trong đó có 103 cán bộ quản lý
và giáo viên; 160 đoàn viên thanh niên thuộc các trường: THPT Lương Ngọc
Quyến, THPT Thái Ngun, THPT Ngơ Quyền, THPT Khánh Hịa.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái qt hóa các tài liệu lý luận về giáo
dục và quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở
các trường THPT để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp đàm thoại: Là phương pháp tổ chức trò chuyện giữa giáo
viên và học sinh về các vấn đề đạo đức - lối sống, dựa trên một hệ thống câu hỏi
được chuẩn bị trước.
- Phương pháp quan sát: Đây là phương pháp dựa trên tri giác có chủ định
nhằm xác định các đặc điểm tâm lý của đoàn viên thanh niên qua hành vi, cử chỉ,
hành động, xúc cảm... của đoàn viên thanh niên.
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phương pháp này được sử dụng với
mục đích khảo sát nhu cầu, nhận thức, sự đánh giá của các khách thể điều tra về
các hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở các trường
THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.

- Phương pháp chuyên gia: Phương pháp này được sử dụng với mục đích
xin ý kiến của các chuyên gia, các nhà quản lý, các giáo viên có nhiều kinh
nghiệm về việc xây dựng và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo
đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở các trường THPT, đồng thời kiểm tra
tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
Sử dụng một số cơng thức tốn học như tính điểm trung bình, tính phần
trăm để xử lý các số liệu đã thu thập được từ các phương pháp khác.

4

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu; Kết luận và Khuyến nghị; Tài liệu tham khảo; Phụ
lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương như sau:
Chương 1. Cơ sở lý luận về hoạt động và quản lý hoạt động giáo dục đạo
đức - lối sống cho đoàn viên thanh niên ở trường THPT.
Chương 2. Thực trạng hoạt động và quản lý hoạt động giáo dục đạo đức lối sống cho đoàn viên thanh niên ở các trường THPT thành phố Thái Nguyên,
tỉnh Thái Nguyên.
Chương 3. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho đoàn
viên thanh niên ở các trường THPT thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên.

5

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC LỐI SỐNG CHO ĐOÀN VIÊN THANH NIÊN Ở TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề
Đạo đức là khái niệm xuất hiện rất sớm. Những tư tưởng về đạo đức, giá trị
đạo đức đã hình thành hơn 2500 năm trước đây trong triết học cổ đại. Ngày nay, ở
các quốc gia có nền giáo dục tiên tiến, việc giáo dục cho thanh thiếu niên, hình
thành ở học sinh các giá trị đạo đức nhân cách được gắn với các giá trị nhân văn
tốt đẹp đã thành hệ giá trị văn hóa truyền thống của quốc gia, chứ không hẳn là hệ
giá trị đạo đức dân tộc. Môn học Giáo dục công dân trong trường học chủ yếu
nhằm hình thành các giá trị văn hóa cho học sinh và giúp họ thích ứng với cuộc
sống xã hội đương đại. Các giá trị đạo đức được hình thành chủ yếu bằng con
đường trải nghiệm cá nhân, được nhà trường tổ chức và cộng đồng tham gia rất
thuận lợi, chứ không chỉ thông qua môn học Giáo dục công dân trong Nhà trường.
Hầu như chỉ các lớp thuộc bậc tiểu học và THCS mới có mơn Đạo đức, cịn mơn
Giáo dục cơng dân thì dạy ở bậc THPT với mục tiêu hình thành những phẩm chất
của người cơng dân tích cực, với những mục tiêu đơn giản và rõ ràng.
Trong khi các nước Âu - Mỹ chủ yếu quan tâm giáo dục giá trị văn hóa cá
nhân, giáo dục đạo đức cơng dân giúp các thế hệ đi sau thành công trong cuộc
sống hiện đại thì giáo dục đạo đức, đặc biệt là những giá trị truyền thống thì chỉ có
ở một số nước châu Á, tiêu biểu là ở các dân tộc có truyền thống văn hóa đạo Phật
và đạo Khổng.
Đạo đức - lối sống là một hình thái ý thức xã hội được hình thành và phát
triển theo sự phát triển của xã hội loài người. Việc giáo dục đạo đức - lối sống
luôn là vấn đề đặt ra từ xưa đến nay và thay đổi theo sự phát triển của xã hội.
Chính vì vậy, nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học đã đưa ra các mơ hình quản lý
giáo dục đạo đức - lối sống phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của từng

6

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

giai đoạn phát triển của đất nước. Cơng trình nghiên cứu khoa học của tác giả
Phạm Minh Hạc và các cộng sự: “Về phát triển toàn diện con người thời kỳ cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa” NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội năm 2001 đã phần nào
cụ thể hóa được mục tiêu giáo dục trong các nhà trường, trong đó có hệ thống các
trường trung học cơ sở và đã cụ thể hóa được các hoạch định chiến lược giáo dục
toàn diện cho học sinh trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo con người phát triển
toàn diện. Xuất phát từ đặc trưng tâm lý học, tác giả đã nêu ra các định hướng giá
trị đạo đức - lối sống con người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại
hóa. Từ thực trạng đạo đức - lối sống - lối sống của sinh viên, học sinh hiện nay,
cơng trình nghiên cứu đã nêu ra một số giải pháp ở tầm vĩ mô về giáo dục và đào
tạo với các yêu cầu đặt ra như: tiếp tục đổi mới hình 15 thức, nội dung, hình thức
giáo dục đạo đức - lối sống trong các trường học; củng cố ý tưởng giáo dục ở gia
đình và cộng đồng, kết hợp chặt chẽ giáo dục nhà trường trong việc giáo dục đạo
đức - lối sống cho mọi người,… [11].
Với đề tài “Biện pháp quản lý giáo dục đạo đức - lối sống cho sinh viên
Học viện Quản lý giáo dục trong giai đoạn hiện nay”, mã số C2011-29-11 (năm
2013), tác giả Đỗ Thị Thanh Thủy đã điều tra thực trạng công tác giáo dục đạo
đức - lối sống cho sinh viên Học viện Quản lý giáo dục cho thấy: Đại đa số sinh
viên có nhận thức tốt về vai trị và tầm quan trọng của công tác giáo dục đạo đức lối sống. Tuy nhiên, vẫn cịn khơng ít sinh viên chưa nhận thức đúng về vai trò và
tầm quan trọng của giáo dục đạo đức - lối sống [21].
Qua điều tra khảo sát và phân tích thực trạng, kết hợp với nghiên cứu lý
luận, đề tài đã đề xuất các giải pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo
đức - lối sống cho sinh viên Học viện Quản lý giáo dục.
Luận án tiến sĩ “Giáo dục đạo đức - lối sống cho học sinh trường trung học
cơ sở tại thành phố Hồ Chí Minh trong điều kiện đổi mới giáo dục hiện nay” của
Đỗ Tuyết Bảo (2001) đã đề cập đến vai trò giáo dục đạo đức - lối sống với sự hình
thành và phát triển nhân cách thế hệ trẻ, tác động đổi mới của xã hội với giáo dục
đạo đức - lối sống cho học sinh trường trung học cơ sở tại thành phố Hồ Chí

7

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Minh. Tác giả đưa ra các giải pháp như: Đổi mới về nhận thức giáo dục đạo đức lối sống; Đổi mới phương pháp giáo dục đạo đức - lối sống; Đổi mới hình thành tổ
chức hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống và xây dựng môi trường đạo đức - lối
sống; Tăng cường những đảm bảo cơ sở vật chất giáo dục đạo đức - lối sống; lãnh
đạo và quản lý công tác giáo dục đạo đức - lối sống trong nhà trường nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục đạo đức - lối sống cho học sinh [3].
Luận án tiến sĩ : “Xây dựng mơ hình quản lý công tác giáo dục đạo đức - lối
sống cho sinh viên các trường ĐHSP trong giai đoạn hiện nay” của Nguyễn Thị
Hoàng Anh (năm 2011) đã nghiên cứu lý luận, thực trạng và đề xuất các giải pháp
quản lý công tác giáo dục đạo đức - lối sống cho sinh viên sư phạm trong các
trường đại học sư phạm - Đại học sư phạm Huế, trường Đại học sư phạm - Đại
học Đà Nẵng, trường Đại học Đồng Tháp nhằm đề xuất mơ hình mới về quản lý
cơng tác giáo dục đạo đức - lối sống cho sinh viên sư phạm và các giải pháp thực
hiện mơ hình [1].
Luận án tiến sĩ: “Quản lý giáo dục đạo đức - lối sống nghề nghiệp cho sinh
viên trường cao đẳng sư phạm miền Đông Nam Bộ” của Nguyễn Thanh Phú (năm
2014) đã làm rõ thêm khái niệm đạo đức - lối sống, ý nghĩa , vai trò của quản lý
giáo dục đạo đức - lối sống; xác định các yếu tố ảnh hưởng tới việc quản lý giáo
dục đạo đức - lối sống nghề nghiệp cho sinh viên các trường cao đẳng sư phạm.
Trong luận án, tác giả còn điều tra khảo sát ba trường cao 17 đẳng sư phạm tại khu
vực miền Tây Nam Bộ và đề xuất một số giải pháp quản lý nhằm đổi mới và nâng
cao kết quả giáo dục đạo đức - lối sống nghề nghiệp cho sinh viên các trường cao
đẳng sư phạm, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên cho các trường sư
phạm. Đó là những phạm trù phản ánh nội dung khách quan của đời sống xã hội,
nó liên hệ hữu cơ với tình cảm con người trong mối quan hệ giữa con người với

đời sống xã hội [19].
Như vậy, các cơng trình nêu trên đã có đóng góp nhất định trong việc nêu
rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về yêu cầu của việc giáo dục đạo đức - lối
sống và các tác động của bối cảnh tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế tới sự biến đổi
của đạo đức, giá trị đạo đức của nước ra trong q trình đổi mới. Các cơng trình đã
8

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


đề cập đến các khía cạnh khác nhau của hoạt động giáo dục đạo đức lối sống cho
học sinh ở nhà trường v.v. Những nghiên cứu đó đã cung cấp cơ sở khoa học lý
luận và thực tiễn quan trọng cho việc tiếp tục nghiên cứu vấn đề này. Tuy nhiên,
vấn đề quản lý hoạt động giáo dục đạo đức lối sống cho ĐVTN ở các trường
THPT cịn rất ít cơng trình đề cập đến. Do vậy chúng tơi nhận thấy đây là vấn đề
cần phải tiếp tục được quan tâm, nghiên cứu.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Có nhiều quan niệm và cách hiểu khác nhau về quản lý:
H. Koontz cho rằng: Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo những
phối hợp nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục đích của tổ chức. Như
vậy, với Koontz, quản lý là một hoạt động phối hợp các cá nhân, các lực lượng để
thực hiện mục tiêu đề ra của tổ chức [16].
Theo Annapu FF, quản lý là một hệ thống xã hội, là một khoa học, một
nghệ thuật tác động vào một hệ thống xã hội, chủ yếu là quản lý con người nhằm
đạt được những mục tiêu xác định. Hệ thống đó vừa tĩnh vừa ổn định, bao gồm
nhiều thành phần có tác động qua lại với nhau [16].
Theo các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc, hoạt động quản
lý là hoạt động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý)
đến khách thể quản lý (người bị quản lý) tron một tổ chức làm cho tổ chức vận

hành và đạt được mục đích của tổ chức [6, tr.15].
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến những người lao động (khách thể quản lý) nhằm
thực hiện những mục tiêu dự kiến” 17.
Từ những quan niệm trên chúng tơi thấy, ở những góc độ khác nhau có nhiều
quan niệm khác nhau về quản lý, quan niệm này phụ thuộc vào cái nhìn chủ quan và
tính mục đích hoạt động của hệ thống. Nhưng chúng ta có thể hiểu một cách khái
quát là: Quản lý một đơn vị (cơ sở sản xuất, cơ quan, trường học, xí nghiệp…) với
tư cách là một hệ thống xã hội là khoa học và nghệ thuật tác động vào hệ thống, vào

9

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


trong thành tố của hệ thống bằng phương pháp thích hợp nhằm đạt được mục tiêu
đề ra. Tuy có các cách tiếp nhận khác nhau nhưng trong quá trình nghiên cứu tác giả
thấy khái niệm quản lý bao hàm một số ý nghĩa chung đó là:
- Quản lý là các hoạt động để đảm bảo mục đích chung là hồn thành công
việc qua nỗ lực của các cá thể trong tổ chức. Đối tượng tác động của quản lý là
một hệ thống xã hội hoàn chỉnh như một cơ thể sống gồm nhiều yếu tố liên kết
hữu cơ theo một quy luật nhất định tồn tại trong thời gian, không gian cụ thể.
- Mục tiêu cuối của quản lý là chất lượng sản phẩm vì lợi ích phục vụ con
người. Người quản lý tựu trung lại là nghiên cứu khoa học nghệ thuật giải quyết
các mối quan hệ giữa con người với nhau vô cùng phức tạp không chỉ giữa chủ thể
và khách thể trong hệ thống mà còn trong mối quan hệ tương tác với các hệ thống
khác nhằm hướng đến mục tiêu chung của tổ chức mình.
Như vậy, bản chất của quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động.
Đó là q trình tác động có định hướng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý
nhằm sử dụng có hiệu quả các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức để đặt ra trong

điều kiện biến động của môi trường. Xã hội ngày càng phát triển các loại hình lao
động ngày càng phong phú, phức tạp, tinh vi thì hoạt động quản lý càng có vai trị
quan trọng và quyết định để tổ chức hướng tới đích bằng con đường ngắn nhất,
hiệu quả nhất. Với bản chất là một khoa học và nghệ thuật trong việc điều khiển
và phối hợp sự nỗ lực của con người vì mục tiêu chung. Trong xã hội hiện đại,
tính khoa học và nghệ thuật của quản lý được đề cao.
Kế thừa những quan niệm nêu trên về quản lý, chúng ta có thể hiểu: Quản
lý là sự tác động có ý thức, có tính hướng đích của chủ thể quản lý đến đối tượng
quản lý nhằm đạt mục tiêu đã đề ra.
1.2.2. Đạo đức - lối sống
* Đạo đức:
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, là tổng hợp những quy tắc, nguyên
tắc, chuẩn mực xã hội nhờ đó mà con người tự điều chỉnh hành vi của mình sao
cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của con người và tiến bộ xã hội trong quan hệ
giữa con người với con người, giữa cá nhân với xã hội.

10

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Trong Từ điển tiếng Việt của tác giả Hoàng Phê, khái niệm đạo đức được
định nghĩa như sau: Đạo đức là “1. Những tiêu chuẩn, nguyên tắc được dư luận
xã hội thừa nhận, quan hệ của con người đối với nhau và đối với xã hội; 2.
Phẩm chất tốt đẹp của con người do tu dưỡng theo những tiêu chuẩn đạo đức
mà có” [18, tr.365].
Theo giáo sư Phạm Minh Hạc, “Đạo đức, theo nghĩa hẹp là những luân
lý, những quy định, những chuẩn mực ứng xử trong quan hệ của con người.
Nhưng trong điều kiện hiện nay, chính quan hệ của con người cũng đã mở rộng
đạo đức bao gồm những quy định, những chuẩn mực ứng xử của con người với

con người, với công việc và với bản thân, kể cả với thiên nhiên và môi trường
sống” [12, tr.35].
Theo Phạm Khắc Chương “Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội phản
ánh những tồn tại xã hội, phản ánh những quan hệ xã hội thực hiện trên cơ sở
kinh tế. Sự phát triển của đạo đức xã hội từ thấp đến cao như những nấc thang
giá trị của văn minh con người, trên cơ sở phát triển của sức sản xuất và thông
qua đấu tranh, gạn lọc, kế thừa mà nội dung đạo đức ngày càng phong phú và
hồn thiện hơn” [7, tr.25].
Mặc dù có nhiều cách định nghĩa khác nhau về đạo đức, song có thể khái
quát như sau: Đạo đức là hệ thống các quy tắc, chuẩn mực xã hội mà nhờ đó con
người tự giác điều chỉnh hành vi, phương thức ứng xử của bản thân cho phù hợp
với lơi ích của cộng đồng và xã hội.
* Lối sống:
Theo từ điển Tiếng Việt, lối sống được hiểu là: “những nét điển hình, được
lặp đi lặp lại và định hình thành phong cách, thói quen trong đời sống cá
nhân, nhóm xã hội, dân tộc, hay là cả một nền văn hóa. Lối sống cá nhân được đặc
trưng bởi cái nhìn về thực tại, cá tính, bản sắc cá nhân cũng như những ảnh hưởng
bởi môi trường xung quanh như gia đình, nơi sinh sống, giáo dục, văn hóa và đặc
biệt là truyền thơng [18, tr.734].
Lối sống của con người là các chiều cạnh chủ quan của văn hóa, là q
trình hiện thực hóa các giá trị văn hóa thơng qua hoạt động sống của con người.

11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Lối sống bao gồm tất cả những hoạt động sống và phương thức tiến hành các hoạt
động sống được một bộ phận lớn hoặc tồn thể nhóm hay cộng đồng người chấp
nhận và thực hành trong một khoảng thời gian tương đối ổn định, đặt trong mối

tương tác biện chứng của các điều kiện sống hiện hữu và trong các mối liên hệ lịch
sử của chúng.
Nói khác đi, lối sống chứa đựng các giá trị văn hóa, bao gồm các khuôn
mẫu ứng xử, các giá trị xã hội thể hiện trong toàn bộ các hoạt động sống của dân
tộc, các nhóm xã hội, các cá nhân và phản ánh tổng hợp tất cả các cấu trúc, nền
văn hóa, đặc trưng văn hóa của con người hay cộng đồng trong một hình thái kinh
tế - xã hội nhất định.
Lối sống thể hiện tồn tại và đặc điểm của từng giai đoạn lịch sử, do đó, bên
cạnh tính phổ qt, lối sống cịn thể hiện tính riêng, đặc thù của từng dân tộc, từng
địa bàn dân cư.
Từ những điểm phân tích nêu trên có thể hiểu: Lối sống là những nét điển
hình được lặp đi lặp lại và định hình thành phong cách, thói quen trong đời sống
cá nhân hay nhóm xã hội.
* Đạo đức - lối sống:
Từ hai khái niệm đạo đức, lối sống đã nêu ở trên, có thể hiểu: Đạo đức - lối
sống là toàn bộ những quy tắc, chuẩn mực xã hội có tác dụng điều chỉnh mọi hành
vi, phương thức ứng xử đã trở thành thói quen của con người trong cuộc sống.
1.2.3. Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN
1.2.3.1. Hoạt động giáo dục
* Giáo dục:
Theo nghĩa rộng, giáo dục là sự hình thành nhân cách được tổ chức một
cách có mục đích, có tổ chức thơng qua các hoạt động và các quan hệ giữa nhà
giáo dục và người được giáo dục nhằm giúp người được giáo dục chiếm lĩnh kinh
nghiệm của xã hội loài người.
Theo nghĩa hẹp, giáo dục là quá trình hình thành những cơ sở khoa học của
thế giới quan, niềm tin, lý tưởng, động cơ, tình cảm, thái độ, tính cách, hành vi,
thói quen cư xử đúng đắn trong xã hội.

12

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Giáo dục được xem như một hoạt động - hoạt động giáo dục. Hoạt động
giáo dục trong nhà trường diễn ra với những nội dung, phương pháp, hình thức cụ
thể trong những điều kiện nhất định.
* Hoạt động giáo dục:
Từ những phân tích nêu trên, có thể hiểu: Hoạt động giáo dục (theo nghĩa
hẹp) là quá trình tác động của nhà giáo dục đến đối tượng giáo dục, giúp đối
tượng giáo dục có nhận thức đúng về các chuẩn mực đạo đức xã hội, từ đó có
hành vi, thói quen ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội đó.
Hoạt động giáo dục chỉ có hiệu quả khi được thực hiện trên cơ sở vừa tác
động đến nhận thức, vừa tác động đến tình cảm và hành vi của ĐVTN.
1.2.3.2. Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN
Từ các khái niệm: hoạt động giáo dục, đạo đức - lối sống đã nêu ở trên, có
thể hiểu: Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN là quá trình tác động
của nhà giáo dục đến ĐVTN nhằm biến các chuẩn mực đạo đức- lối sống từ
những địi hỏi bên ngồi của xã hội thành những đòi hỏi bên trong của mỗi
ĐVTN, thành niềm tin, nhu cầu, thói quen của ĐVTN.
Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống
bao gồm các nội dung: Giáo dục thế giới quan, nhân sinh quan; giáo dục tư tưởng
chính trị và giáo dục các phẩm chất đạo đức cho ĐVTN.
Các hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống có thể tiến hành trong nhà
trường, tại gia đình hay tại cộng đồng; hoặc phối hợp, tích hợp từ các tác động từ
các chủ thể khác nhau, không chỉ nhằm mục đích các giá trị đạo đức - lối sống cho
thế hệ trẻ, mà cịn góp phần định hướng và hình thành lối sống mới cho họ.
Chính vì thế, các hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống nói chung, hoạt
động giáo dục đạo đức - lối sống trong nhà trường nói riêng ln gắn chặt với các
mục tiêu và nội dung giáo dục tư tưởng - chính trị, giáo dục pháp luật, giáo dục trí
tuệ, thể chất, thẩm mỹ và lao động, hướng nghiệp và thường được kết hợp giữa

nhà trường - gia đình - cộng đồng.

13

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


1.2.4. Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN
Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN là hoạt động của
nhà quản lý nhằm tập hợp và tổ chức các lực lượng giáo dục, huy động tối đa các
nguồn lực xã hội để giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN.
Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống chính là cơng việc của nhà
trường mà người quản lý trường học thực hiện các chức năng quản lý tổ chức công
tác giáo dục đạo đức - lối sống. Đó chính là những hoạt động có ý thức, có kế
hoạch và hướng đích của chủ thể quản lý nhằm trang bị cho học sinh những giá trị
đạo đức - lối sống phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, trình độ học vấn và
bối cảnh sống của các em.
Từ các khái niệm: quản lý, hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho học
sinh đã nêu ở trên, có thể hiểu: Quản lý hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho
ĐVTN là sự tác động có mục đích, có phương pháp của chủ thể quản lý đến hoạt
động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN, giúp cho hoạt động này diễn ra có
hiệu quả, đạt được mục tiêu của q trình quản lý.
1.3. Hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở trường THPT
1.3.1. Tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các
trường THPT
Vấn đề giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức - lối sống cho thế hệ trẻ luôn
được Đảng, Nhà nước, gia đình, nhà trường và tồn xã hội quan tâm. Những năm
qua, nhiều nghị quyết, chỉ thị của Đảng về công tác thanh niên và giáo dục thế hệ
trẻ đã được triển khai, đạt nhiều kết quả. Hệ thống pháp luật, công tác quản lý nhà
nước về thanh thiếu nhi ngày càng được hoàn thiện. Giáo dục về chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đạo đức - lối sống cho thế hệ trẻ không ngừng được

tăng cường và đổi mới. Thông qua các hoạt động giáo dục, các cuộc vận động,
phong trào thi đua yêu nước đã tạo môi trường lành mạnh để thế hệ trẻ rèn luyện,
trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức - lối sống cao
đẹp, lối sống nghĩa tình, tn thủ pháp luật, từng bước hồn thiện nhân cách.
- Trang bị cho ĐVTN ở các trường THPT những tri thức cơ bản về đạo đức
- lối sống, các yêu cầu biểu thị dưới dạng các chuẩn mực về đạo đức - lối sống,

14

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


các quy tắc về đạo đức - lối sống, các khái niệm về đạo đức - lối sống... để giúp
cho ĐVTN ý thức được ý nghĩa, tính đúng đắn, giá trị của các hành vi đạo đức lối sống phù hợp với các yêu cầu để ứng xử đúng đắn trong các tình huống đạo
đức - lối sống.
- Hình thành ở ĐVTN niềm tin và thái độ tích cực đối với các chuẩn mực
về đạo đức - lối sống, từ đó hình thành ở các em động cơ đạo đức, tính sẵn sang
đối với hành động có đạo đức và thói quen tích cực trong cuộc sống.
- Hình thành ở ĐVTN những hành vi, thói quen tốt về mặt đạo đức - lối
sống thông qua việc tổ chức cho các em tập dượt trong các hoạt động (học tập, lao
động, cơng tác xã hội, sinh hoạt tập thể, ...). Thói quen, hành vi về đạo đức - lối
sống chỉ được hình thành và trở nên bền vững thơng qua hoạt động, mối quan hệ
đa dạng của ĐVTN ở với những người khác.
Như vậy, hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở các trường
THPT có tầm quan trọng đặc biệt trong việc tác động trực tiếp đến học sinh để
hình thành ý thức tình cảm và niềm tin đạo đức - lối sống, tạo lập được những thói
quen hành vi đạo đức - lối sống cho ĐVTN.
1.3.2. Nội dung của hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN ở trường THPT
Nội dung của hoạt động giáo dục đạo đức - lối sống cho ĐVTN bao gồm
các vấn đề cơ bản như: Giáo dục về tư tưởng chính trị, giáo dục về phẩm chất đạo

đức, giáo dục về lối sống đẹp.
* Giáo dục về tư tưởng, chính trị:
- Giáo dục thế giới quan khoa học, giáo dục lịng u nước, có ý thức thực
hiện đường lối chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước, lòng yêu thương,
nhân ái, lòng tự hào dân tộc, niềm tin vào chế độ chủ nghĩa xã hội, có hồi bão, có
lối sống lành mạnh. Giáo dục thái độ tích cực tham gia các hoạt động chính trị, xã
hội, phân biệt, đánh giá các sự kiện chính trị, xã hội; nhận biết và phê phán những
âm mưu, thủ đoạn chính trị của các thế lực thù địch. Giáo dục lòng nhân ái, bao
dung, độ lượng, biết trân trọng các giá trị dân tộc, xác định trách nhiệm, nghĩa vụ
của bản thân, tư cách, tác phong đúng đắn của người công dân.

15

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


- Giáo dục ý thức tuân thủ pháp luật, trước tiên là thực hiện nội quy, quy
định của nhà trường và chấp hành các quy định của nơi cư trú. Giáo dục nhận
thức, hành vi, thói quen, lối sống văn minh, tiến bộ, phù hợp với bản sắc dân tộc
Việt Nam.
* Giáo dục về phẩm chất đạo đức:
- Giáo dục phẩm chất đạo đức trong mối quan hệ với bản thân: Tự trọng, tự
kiềm chế, tự tin…
- Phẩm chất đạo đức trong mối quan hệ với người khác, xã hội: Tôn trọng,
chân thành, nhân ái…
- Phẩm chất đạo đức trong mối quan hệ với gia đình: Là sự hiếu thảo,
ngoan, lễ phép của con đối với ông bà, cha mẹ.
Giáo dục đạo đức, lối sống trong gia đình trước hết phải đánh thức lương
tâm, tình yêu thương con người, làm việc thiện trừ cái ác như đạo lý tốt đẹp của
dân tộc. Giáo dục trong mơi trường gia đình mang nét đặc thù riêng. Ở đó, tình

u thương, gắn kết ruột thịt có ý nghĩa đặc biệt tạo nên sự bền vững, lâu dài. Nội
dung xây dựng đạo đức, lối sống gia đình chính là kế thừa tinh hoa truyền thống
và tiếp thu có chọn lọc những giá trị mới trong cuộc sống hiện đại như bình đẳng
giới, xóa bỏ bạo lực gia đình, chống thói gia trưởng... Việc giáo dục nhằm tu
dưỡng, bồi đắp phẩm chất đạo đức, tạo nên cốt cách của con người.
- Phẩm chất đạo đức trong mối quan hệ với cơng việc: Có ý thức trách nhiệm
trong các cơng việc được giao; có tinh thần hợp tác, chia sẻ trong công việc.
- Phẩm chất đạo đức trong mối quan hệ với môi trường tự nhiên: Yêu và
bảo vệ môi trường tự nhiên.
* Giáo dục về lối sống đẹp:
- Tuân thủ quy tắc ứng xử xã hội: Tuân thủ các quy tắc ứng xử văn hóa
trong trường học, cộng đồng, chấp hành đúng luật giao thông; được hình thành và
phát triển trong cuộc sống, được cả xã hội thừa nhận về thiện, ác, lẽ phải, công
bằng, văn minh, lương tâm, trách nhiệm, mục đích cuộc sống, nếp sống, lối sống,
trong gia đình, trong tập thể, trong cộng đồng và xã hội.

16

LUAN VAN CHAT LUONG download : add