LẬP KẾ HOẠCH GIÁO DỤC SỨC KHỎE potx

LẬP KẾ HOẠCH
GIÁO DỤC SỨC KHỎE
BS. Trần Hữu Phước
BS. Trần Hữu Phước

Mục tiêu
1. Trình bày các điểm cần chú ý khi lập kế hoạch GDSK.
1. Trình bày các điểm cần chú ý khi lập kế hoạch GDSK.
2. Liệt kê đủ các bước của lập kế hoạch GDSK
2. Liệt kê đủ các bước của lập kế hoạch GDSK
3. Phân tích nội dung của các bước lập kế hoạch GDSK.
3. Phân tích nội dung của các bước lập kế hoạch GDSK.

1. Những điểm cần lưu ý khi lập kế
hoạch giáo dục sức khỏe


Phân
tích
nguyên
nhân
(Analysi
s)
Thực
hiện
chương
trình

(Action)
Đánh giá
thực
trạng
Assessm
ent

1.Những điểm cần lưu ý khi lập
kế hoạch giáo dục sức khỏe
1.1.
1.1.
Khảo sát
Khảo sát
( Điều tra nghiên cứu trước )
( Điều tra nghiên cứu trước )
1.2.
1.2.
Lồng ghép
Lồng ghép
kế hoạch GDSK vào các kế hoạch, chương
kế hoạch GDSK vào các kế hoạch, chương
trình y tế, các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội
trình y tế, các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội
1.3.
1.3.
Thống nhất
Thống nhất
được với địa phương
được với địa phương
1.4.

1.4.
Phối hợp
Phối hợp
liên ngành
liên ngành
1.5. Dự kiến những
1.5. Dự kiến những
nguồn lực
nguồn lực
có thể sử dụng trong giáo
có thể sử dụng trong giáo
dục sức khỏe
dục sức khỏe
1.6. Tiến hành
1.6. Tiến hành
thí điểm
thí điểm



2. Các bước lập kế hoạch
giáo dục sức khỏe
Bước 1: Thu thập thông tin,
Bước 1: Thu thập thông tin,
xác định
xác định
các vấn đề cần GDSK
các vấn đề cần GDSK
Bước 2: Chọn vấn đề sức khỏe
Bước 2: Chọn vấn đề sức khỏe

ưu tiên
ưu tiên
cần giáo dục
cần giáo dục
Bước 3: Xác định
Bước 3: Xác định
mục tiêu
mục tiêu
- Đối tượng GDSK
- Đối tượng GDSK
Bước 4: Soạn thảo
Bước 4: Soạn thảo
nội dung
nội dung
GDSK
GDSK
Bước 5: Xác định
Bước 5: Xác định
nguồn lực
nguồn lực
, lựa chọn các phương pháp
, lựa chọn các phương pháp


và phương tiện truyền thông GDSK
và phương tiện truyền thông GDSK
Bước 6:
Bước 6:
Thử nghiệm
Thử nghiệm

các phương pháp và phương tiện
các phương pháp và phương tiện


GDSK
GDSK
Bước 7: Xây dựng
Bước 7: Xây dựng
chương trình
chương trình
hoạt động cụ thể
hoạt động cụ thể
Bước 8: Lập kế hoạch
Bước 8: Lập kế hoạch
đánh giá
đánh giá
chương trình GDSK
chương trình GDSK

Bước 1: Thu thập thông tin,
xác định các vấn đề cần GDSK


Các câu hỏi cần được quan tâm đến là :


+ Vấn đề sức khỏe của cộng đồng là gì.
+ Vấn đề sức khỏe của cộng đồng là gì.

+ Số lượng những người có vấn đề sức khỏe đó.
+ Số lượng những người có vấn đề sức khỏe đó.


+ Những hành vi có thể dẫn đến vấn đề sức khỏe
+ Những hành vi có thể dẫn đến vấn đề sức khỏe


+ Những lý do khác của vấn đề sức khỏe.
+ Những lý do khác của vấn đề sức khỏe.
Các thông tin khác cần được lưu ý:
- Niềm tin, lối sống, phong tục tập quán của cộng đồng.
- Niềm tin, lối sống, phong tục tập quán của cộng đồng.
- Dân số, nghề nghiệp của người dân trong cộng đồng,
- Dân số, nghề nghiệp của người dân trong cộng đồng,
- Mức sống, trình độ văn hóa chung.
- Mức sống, trình độ văn hóa chung.
- Các hình thức sinh hoạt văn hóa, câu lạc bộ. Các tổ
- Các hình thức sinh hoạt văn hóa, câu lạc bộ. Các tổ
chức xã hội tại cộng đồng.
chức xã hội tại cộng đồng.
- Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe đang có.
- Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe đang có.

Thu thập thông tin
Thu thập thông tin

Thu thập thông tin sẽ giúp cho cán bộ Y tế
nhận biết rõ vấn đề sức khỏe đó là gì,
tầm quan trọng và ảnh hưởng như thế nào đến

đời sống kinh tế chính trị, xã hội.
Thu thập thông tin chính xác, đầy đủ sẽ giúp
cho cán bộ Y tế lựa chọn giải pháp, chiến lược
thích hợp để giải quyết vấn đề sức khỏe.

Các phương pháp thu thập
thông tin:



- Quan sát
- Quan sát






- Phỏng vấn
- Phỏng vấn






-Thu thập thông tin qua sổ sách
-Thu thập thông tin qua sổ sách

và các tài liệu báo cáo lưu trữ
và các tài liệu báo cáo lưu trữ

Bước 2: Chọn vấn đề sức khỏe ưu tiên
cần giáo dục


Các tiêu chuẩn để xét ưu tiên
Các tiêu chuẩn để xét ưu tiên
TCC
TCC
SXH
SXH
VĐHH
VĐHH
TNGT
TNGT
1. Mức độ phổ biến
4
4
3
3
5
5
2
2
2. Mức độ trầm trọng
2
2
3

3
0
0
5
5
3. Ảnh hưởng đến người nghèo
5
5
5
5
5
5
5
5
4. Đã có kỹ thuật phương tiện giải quyết
0
0
1`
1`
0
0
0
0
5. Cộng đồng chấp nhận
5
5
5
5
5
5

5
5
6. Kinh phí chấp nhận được
5
5
4
4
4
4
3
3


Cộng điểm
Cộng điểm
21
21
21
21
19
19
20
20

Bước 3: Xác định mục tiêu giáo dục sức khỏe -
Đối tượng giáo dục



Mục tiêu GDSK

chính là những thay đổi hành vi có lợi
chính là những thay đổi hành vi có lợi
cho sức khỏe của đối tượng sau khi được giáo dục mà
cho sức khỏe của đối tượng sau khi được giáo dục mà
trước đó họ có những hành vi có hại cho sức khỏe.
trước đó họ có những hành vi có hại cho sức khỏe.

Các yếu tố của một mục tiêu GDSK
cụ thể gồm:
cụ thể gồm:


+ Một hành động
+ Một hành động


+ Mức độ hoàn thành
+ Mức độ hoàn thành


+ Nêu rõ đối tượng đích
+ Nêu rõ đối tượng đích


+ Các điều kiện để hoàn thành
+ Các điều kiện để hoàn thành


( Ví dụ: 60% các bà mẹ đang nuôi con nhỏ tự pha được dung dịch
( Ví dụ: 60% các bà mẹ đang nuôi con nhỏ tự pha được dung dịch

OREZOL và các dung dịch thay thế tại nhà ).
OREZOL và các dung dịch thay thế tại nhà ).

Bước 4: Soạn thảo nội dung GDSK


Nguyên tắc :


Dựa vào mục đích GDSK và những kiến thức Y học cần
Dựa vào mục đích GDSK và những kiến thức Y học cần
thiết để soạn thảo nội dung cần giáo dục
thiết để soạn thảo nội dung cần giáo dục




*
*
Thông tin phải biết
Thông tin phải biết
: Là thông tin mà mỗi người dân phải
: Là thông tin mà mỗi người dân phải
biết và họ có thể tiếp thu được và thực hiện được.
biết và họ có thể tiếp thu được và thực hiện được.

*
*
Thông tin cần biết
Thông tin cần biết
: Giúp cho đối tượng hiểu biết nhiều
: Giúp cho đối tượng hiểu biết nhiều
hơn và liên quan đến vấn đề cần giáo dục.
hơn và liên quan đến vấn đề cần giáo dục.


*
*
Thông tin nên biết
Thông tin nên biết
: Giúp cho đối tượng nắm vững chủ
: Giúp cho đối tượng nắm vững chủ
đề và có thể sẵn sàng giải đáp thắc mắc.
đề và có thể sẵn sàng giải đáp thắc mắc.

Bước 4: Soạn thảo nội dung GDSK
Yêu cầu :




-
-
Cần phải biết bài GDSK viết cho ai ? Viết những gì ?
Cần phải biết bài GDSK viết cho ai ? Viết những gì ?

- Lượng thông tin cần và đủ.
- Lượng thông tin cần và đủ.
- Chỉ viết những vấn đề chắc chắn được khẳng định
- Chỉ viết những vấn đề chắc chắn được khẳng định
- Khả năng của người hướng dẫn
- Khả năng của người hướng dẫn
- Chuẩn bị đủ tài liệu cần hổ trợ cho phần kỹ thuật
- Chuẩn bị đủ tài liệu cần hổ trợ cho phần kỹ thuật

Bước 5: Xác định nguồn lực, lựa chọn các
phương pháp và phương tiện TT GDSK




Nguồn lực bao gồm:
Nguồn lực bao gồm:


+ Nhân lực:
Ai sẽ tham gia vào các hoạt động giáo dục
Ai sẽ tham gia vào các hoạt động giáo dục
sức khỏe ?
sức khỏe ?

+ Kinh phí:
Kinh phí địa phương cấp, kinh phí theo kế
Kinh phí địa phương cấp, kinh phí theo kế
hoạch, đóng góp của cộng đồng, của các tổ chức khác
hoạch, đóng góp của cộng đồng, của các tổ chức khác

+ Cơ sở vật chất:
phương tiện, trang bị nào có thể huy
phương tiện, trang bị nào có thể huy
động vào hoạt động TT GDSK
động vào hoạt động TT GDSK

+ Thời gian:
Nên sắp xếp thời gian hợp lý, đồng thời
Nên sắp xếp thời gian hợp lý, đồng thời
cũng nên dự kiến thời gian nào sẽ tiến hành chưong
cũng nên dự kiến thời gian nào sẽ tiến hành chưong
trình GDSK để đạt được kết quả cao nhất
trình GDSK để đạt được kết quả cao nhất





Bước 5: Xác định nguồn lực, lựa chọn các
phương pháp và phương tiện TT GDSK

Lựa chọn phương pháp - phương tiện TT GDSK.




Tùy theo các phương tiện sẵn có mà lựa chọn phương
Tùy theo các phương tiện sẵn có mà lựa chọn phương
pháp GDSK thích hợp để đạt được mục tiêu đã dự định.

pháp GDSK thích hợp để đạt được mục tiêu đã dự định.




Điều cần lưu ý là các phương pháp GDSK bao giờ cũng
Điều cần lưu ý là các phương pháp GDSK bao giờ cũng
gắn liền với việc sử dụng phương tiện TT GDSK.
gắn liền với việc sử dụng phương tiện TT GDSK.




Phương pháp và phương tiện TT- GDSK có thể sử
Phương pháp và phương tiện TT- GDSK có thể sử
dụng phối hợp với nhau và được lựa chọn phù hợp với
dụng phối hợp với nhau và được lựa chọn phù hợp với
điều kiện thực tế, nguồn lực có sẵn, thời gian, địa điểm,
điều kiện thực tế, nguồn lực có sẵn, thời gian, địa điểm,
nội dung giáo dục và đặc biệt là
nội dung giáo dục và đặc biệt là
thích hợp với đối tượng
thích hợp với đối tượng


đích.
đích.

Bước 6: Thử nghiệm các phương pháp và
phương tiện GDSK

-
-
Thử nghiệm sẽ mang lại hiệu quả kinh tế, tránh lãng
Thử nghiệm sẽ mang lại hiệu quả kinh tế, tránh lãng
phí những nguồn lực không cần thiết
phí những nguồn lực không cần thiết
- Nêu một số câu hỏi thử nghiệm trên một nhóm đối
- Nêu một số câu hỏi thử nghiệm trên một nhóm đối
tượng đích được chọn ngẫu nhiên để tránh kết quả
tượng đích được chọn ngẫu nhiên để tránh kết quả
sai lệch và nhiễu
sai lệch và nhiễu
- Sau khi thử nghiệm cần thảo luận đi đến quyết định
- Sau khi thử nghiệm cần thảo luận đi đến quyết định
sửa đổi, bổ sung và thử nghiệm lại nếu cần sau đó
sửa đổi, bổ sung và thử nghiệm lại nếu cần sau đó
quyết định lựa chọn phương pháp, phương tiện
quyết định lựa chọn phương pháp, phương tiện
GDSK thích hợp nhất.
GDSK thích hợp nhất.

Bước 7: Xây dựng chương trình hoạt động cụ thể




Chương trình hoạt động cụ thể phải nêu rõ:
Chương trình hoạt động cụ thể phải nêu rõ:

Những việc cần phải làm

, làm
, làm khi nào
? ai chịu trách
? ai chịu trách
nhiệm, cơ quan phối hợp, phương tiện, phương pháp
nhiệm, cơ quan phối hợp, phương tiện, phương pháp
nào, nguồn lực cần những gì? Mọi hoạt động cần ghi chi
nào, nguồn lực cần những gì? Mọi hoạt động cần ghi chi
tiết trên thời gian biểu để tiện theo dõi khi thực hiện.
tiết trên thời gian biểu để tiện theo dõi khi thực hiện.




Các hoạt động
Các hoạt động GDSK thường phối hợp với các hoạt
động dịch vụ y tế
( các hoạt động chủ yếu) và các hoạt
( các hoạt động chủ yếu) và các hoạt
động hổ trợ nhằm tạo thuận lợi cho các hoạt động chính
động hổ trợ nhằm tạo thuận lợi cho các hoạt động chính
như: tổ chức cộng đồng tham gia, phối hợp liên nghành
như: tổ chức cộng đồng tham gia, phối hợp liên nghành

Bước 7: Xây dựng chương trình hoạt động cụ thể
Mẫu kế hoạch hoạt động cụ thể

- Tên chương trình GDSK:
- Mục tiêu: 1/
2/

Tên các
Tên các
hoạt động
hoạt động
Thời gian
Thời gian


Người
Người
thực hiện
thực hiện


Người,
Người,
cơ quan
cơ quan
phối hợp
phối hợp
Người
Người
giám sát
giám sát
Nguồn
Nguồn
lực cần
lực cần
thiết
thiết

Kết quả
Kết quả
dự kiến
dự kiến


Bắt đầu
Bắt đầu
Kết thúc
Kết thúc
Lưu ý: Kế hoạch càng cụ thể và chi tiết sẽ giúp cho
việc điều hành và giám sát kế hoạch dễ dàng thuận lợi.

Bước 8: Lập kế hoạch đánh giá
chương trình GDSK



Người lập kế hoạch GDSK cần xác định các
phương pháp đánh giá thích hợp dựa trên các
chỉ tiêu, chỉ số được xây dựng để đo lường mục
tiêu đã đề ra

2. Chọn
vấn đề SK
ưu tiên
8. Lập
kế hoạch
đánh giá
1. Xác định

vấn đề
SK
3. Xác định
mục tiêu và
đối tượng
4. Xác định
nội dung
GDSK
5. Xác định
nguồn lực,
phương tiện
PP GDSK
7. Xây dựng
chươngtrình
Hành động
6. Thử
nghiệm
PP, PT
GDSK
CÁC BƯỚC
LẬP KẾ HOẠCH GDSK

TÓM LẠI
Kế hoạch GDSK phải trả lời được các câu hỏi sau đây:

Tại sao
Tại sao
phải giáo dục vấn đề đó ?
phải giáo dục vấn đề đó ?


Giáo dục
Giáo dục
cho ai
cho ai
?
?

Nội dung
Nội dung
giáo dục là gì ?
giáo dục là gì ?

Giáo dục bằng những
Giáo dục bằng những
hình thức nào
hình thức nào
?
?

Dùng
Dùng
phương tiện nào
phương tiện nào
? Tài liệu gì ?
? Tài liệu gì ?

Ai làm được
Ai làm được
? Cần đào tạo và huấn luyện không ?
? Cần đào tạo và huấn luyện không ?


Ngân sách
Ngân sách
từ đâu?
từ đâu?

Làm ở đâu
Làm ở đâu
?
?

Làm thế nào
Làm thế nào
? Vấn đề nào làm trước? Vấn đề nào làm sau ?
? Vấn đề nào làm trước? Vấn đề nào làm sau ?

Làm sao để đánh giá
Làm sao để đánh giá

Bài học
Bài học
rút ra là gì ?
rút ra là gì ?

Cần làm gì nếu không đạt được mục tiêu
Cần làm gì nếu không đạt được mục tiêu
như đã định?
như đã định?