tiểu luận, NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO dục CHÍNH TRỊ CHO đội NGŨ sĩ QUAN cơ sở GIAI đoạn HIỆN NAY

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ CHO ĐỘI
NGŨ SĨ QUAN CƠ SỞ GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.
1. Mở đầu:
Giáo dục chính trị (DGCT) là một trong những hình thức cơ bản của
cơng tác tư tưởng-văn hố, là cơ sở xây dựng nhân tố chính trị-tinh thần cho
bộ đội, nhân tố cơ bản để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến
đấu của quân đội, góp phần đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu thủ đoạn của
kẻ thù. Để đạt được hiệu quả cao trong công tác GDCT theo mục tiêu, yêu cầu
đề ra ở từng thời kỳ cách mạng, đòi hỏi tất yếu phải thường xuyên nâng cao
chất lượng GDCT trong tồn qn nói chung và đối với đội ngũ sĩ quan ở đơn
vị cơ sở nói riêng.
Trong giai đoạn mới của cách mạng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đang đặt
ra những yêu cầu cao đối với mọi cán bộ, chiến sĩ, nhất là đội ngũ sĩ quan ở
đơn vị cơ sở. Trong nhiều việc phải làm, có nội dung quan trọng là nâng cao
hơn nữa chất lượng GDCT cho tồn qn nói chung, đội ngũ sĩ quan ở đơn vị
cơ sở nói riêng. Nhận thức rõ tầm quan trọng của nhiệm vụ nêu trên, quán
triệt các Nghị quyết Đại hội của Đảng, của Ban chấp hành Trung ương, của
Đảng ủy quân sự Trung ương, trong những năm qua Tổng cục Chính trị
(TCCT) đã có sự chỉ đạo tích cực đổi mới nâng cao chất lượng cơng tác
GDCT trong tồn qn; đồng thời các đơn vị cơ sở đã quan tâm, có nhiều giải
pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công tác GDCT ở từng đơn vị, nhất là
đối với đội ngũ sĩ quan. Bên cạnh những thành tích và kết quả đã đạt được thì
việc tiến hành cơng tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở vẫn chưa
đáp ứng với những yêu cầu mới ngày càng cao của nhiệm vụ cách mạng và
cịn bộc lộ nhiều thiếu sót, khuyết điểm. Vì vậy, tiếp tục nâng cao chất lượng
GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội là công việc quan
trọng và cấp bách trong giai đoạn hiện nay.


2

2. Vai trị, tầm quan trọng của cơng tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan
ở đơn vị cơ sở trong quân đội giai đoạn hiện nay.
* Đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội:
Đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở là đội ngũ cán bộ của Đảng trong quân
đội, được đào tạo theo các chuyên ngành khác nhau, được nhà nước phong
quân hàm sĩ quan, được bổ nhiệm các chức vụ: tiểu đoàn trưởng, phó tiểu
đồn trưởng, đại đội trưởng, phó đại đội trưởng, trung đội trưởng, chính trị
viên tiểu đồn, chính trị viên đại đội …. Là người được giao trọng trách trực
tiếp lãnh đạo, chỉ huy, quản lý ở đơn vị cơ sở trong quân đội. Đội ngũ sĩ quan
ở đơn vị cơ sở có bản lĩnh chính trị vững vàng, giác ngộ chính trị cao, có sức
khoẻ tốt, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân. Đó là những
“vốn liếng” ban đầu hết sức quý giá để đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở thực
hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, để đáp ứng tốt mọi yêu
cầu công tác ở chức vụ hiện tại cũng như sự phát triển lên cương vị cao hơn
thì kiến thức được trang bị tại các học viện, nhà trường khơng thể thỏa mãn
được. Vì vậy, họ phải thường xuyên được trang bị những kiến thức mới thông
qua nhiều con đường và biện pháp khác nhau, trong đó có GDCT ở đơn vị cơ
sở.
* Quan niệm về giáo dục chính trị cho sĩ quan:
Trong cơng cuộc xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam, Đảng ta và
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm chăm lo đến việc GDCT cho bộ đội,
nhất là đội ngũ sĩ quan, coi việc nâng cao trình độ giác ngộ lí luận, chính trị
cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là đội ngũ sĩ quan, là một trong những nhân tố có
vai trị quan trọng hàng đầu trong việc nâng cao sức mạnh tổng hợp của quân
đội, là cơ sở để quân đội ta hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ mà Đảng và
Nhà nước giao.
Giáo dục chính trị cho sĩ quan chính là truyền bá cho họ những
nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối

3

quan điểm tư tưởng của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhiệm
vụ của cách mạng, của quân đội, của đơn vị; nhằm xây dựng thế giới quan
khoa học, phương pháp luận đúng đắn; nâng cao sự hiểu biết và trình độ
chính trị, xây dựng niềm tin, bản lĩnh chính trị vững vàng, giúp đội ngũ sĩ
quan hồn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.
Quan niệm trên được thể hiện trên những nội dung chủ yếu sau đây:
- Chủ thể của giáo dục chính trị:
Đây là hoạt động truyền bá có mục đích, có tổ chức của tổ chức đảng,
người chỉ huy, cơ quan chính trị và cán bộ chính trị các cấp: Điều 7 quy chế
số 65 về GDCT tại đơn vị trong Quân đội nhân dân Việt Nam chỉ rõ: “Hoạt
động giáo dục chính trị trong quân đội đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng
ủy quân sự Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và trực tiếp của
các tổ chức đảng các cấp.
a, Người chỉ huy và cán bộ chính trị chịu trách nhiệm trước cấp trên
trực tiếp và cấp ủy cấp mình vào việc tổ chức và kết quả giáo dục chính trị
cho các đối tượng trong đơn vị.
b, Cơ quan chính trị phối hợp với cơ quan tham mưu và các cơ quan có
liên quan lập kế hoạch giáo dục chính trị và đưa vào kế hoạch huấn luyện bộ đội
do người chỉ huy phê chuẩn; đồng thời giúp cấp ủy, người chỉ huy hướng dẫn,
chỉ đạo, đôn đốc, kiểm tra … việc thực hiện giáo dục chính trị của đơn vị mình.
c, Tổ chức đảng và các tổ chức quần chúng có trách nhiệm tham gia
vào q trình giáo dục chính trị, bảo đảm cho mọi thành viên và tổ chức mình
tham gia đầy đủ, có chất lượng trong học tập chính trị, đồng thời chủ động tổ
chức tốt việc học tập chính trị của tổ chức mình theo quy định”[10]. Đồng
thời, điều 15 của quy chế 65 nhấn mạnh: “Cán bộ các cấp, các ngành đều có
trách nhiệm tham gia giảng dạy, giới thiệu, hướng dẫn cho cấp dưới các nội
dung học tập chính trị”[10].

4

Như vậy, chủ thể chủ yếu của công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở
đơn vị cơ sở chính là tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chính trị và cán bộ
chính trị các cấp. Ngồi ra, các tổ chức, cán bộ có liên quan đều có trách
nhiệm tham gia vào quá trình GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị.
- Đối tượng GDCT cho sĩ quan: toàn thể sĩ quan của đơn vị.
- Phương pháp giáo dục: thường sử dụng phương pháp thuyết trình,
trình bày trực quan, nêu vấn đề, tự nghiên cứu của cá nhân …
- Nội dung giáo dục: Điều 5, quy chế số 65 về GDCT tại đơn vị trong
Quân đội nhân dân Việt Nam nêu rõ: “Quán triệt quan điểm chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, nhiệm vụ cách mạng của Đảng,
đường lối quan điểm, nhiệm vụ quân sự, nhiệm vụ của quân đội; lịch sử,
truyền thống, bản sắc tốt đẹp của dân tộc, của Đảng, của giai cấp, của quân
đội; những chuẩn mực về phẩm chất chính trị, đạo đức, pháp luật Nhà nước,
kỷ luật quân đội; đồng thời trang bị những kiến thức cần thiết về kinh tế, khoa
học, văn hố, xã hội”[10]. Ngồi những nội dung trên, hàng năm căn cứ vào
tình hình cụ thể, TCCT có chỉ thị về cơng tác GDCT và hướng dẫn của Cục
Tư tưởng-văn hoá về những nội dung học tập chính trị của sĩ quan.
- Hình thức giáo dục chính trị: Điều 8 quy chế số 65 quy định có 6 hình
thức GDCT trong qn đội. Đối với sĩ quan ở đơn vị cơ sở, có 3 hình thức chủ
yếu đó là: huấn luyện chính trị, nghiên cứu chun đề của sĩ quan và thơng
báo chính trị thời sự. Trong đó nghiên cứu chuyên đề của sĩ quan là hình thức
cơ bản nhất.
* Vai trị, tầm quan trọng của cơng tác giáo dục chính trị cho đội
ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội giai đoạn hiện nay:
Công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong qn đội có
vai trị chủ đạo trong tồn bộ q trình xây dựng phẩm chất, nhân cách của
người sĩ quan; là yếu tố quan trọng hàng đầu trong xây dựng bản chất chính
trị cho quân đội và là vấn đề cấp bách trong tình hình hiện nay.

5

Xác định vai trị của cơng tác giáo dục chính trị cho đội ngũ sĩ quan ở
đơn vị cơ sở được nêu trên, dựa vào những cơ sở khoa học sau đây:
- Xuất phát từ vị trí, vai trị của đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở: Đội ngũ
sĩ quan ở đơn vị cơ sở là đội ngũ cán bộ của Đảng trong quân đội, họ có vị trí,
vai trị hết sức quan trọng trong lãnh đạo, chỉ huy đơn vị thực hiện nhiệm vụ
chính trị mà Đảng, Nhà nước, qn đội giao phó. Hồ Chí Minh khẳng định:
“Cán bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích
cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng
báo cáo cho Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng.
Vì vậy, cán bộ là gốc của mọi công việc”[3, 269]. Và “công việc thành
công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”[3, 273]. Để đội ngũ sĩ quan
hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao thì họ cần phải có tri thức, có
nhận thức, từ đó để họ có hành động đúng. Để có tri thức và nhận thức đúng
phải thơng qua nhiều con đường khác nhau, nhưng con đường chủ yếu nhất là
bằng cơng tác giáo dục chính trị.
- Xuất phát từ quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh về vai trị của cơng tác giáo dục Cộng sản chủ nghĩa. Chủ nghĩa MácLênin ln khẳng định vai trị to lớn của tính tích cực chủ động, tự giác, tính
sáng tạo của con người khi đã nhận thức được quy luật và chân lí khách quan.
C.Mác và Ph.Ăngghen đã viết: lí luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất
một khi nó thâm nhập vào quần chúng. Trung thành với những nguyên lý cơ
bản của C.Mác và Ph.Ăngghen, Lênin đã khẳng định: “Đối với chúng ta, một
nước mạnh là nhờ ở sự giác ngộ của quần chúng. Nước mạnh là khi nào quần
chúng biết rõ mọi cái, quần chúng có thể phán đốn được về mọi cái và đi vào
hành động một cách có ý thức”[5, 23]. Với ý nghĩa đó, trong tác phẩm
“Đường Cách mệnh” Hồ Chí Minh đã dạy: Cách mệnh trước hết phải làm cho
dân giác ngộ, giác ngộ rồi để mà làm. Người đi tuyên truyền phải giảng giải

cho dân hiểu là: theo Đảng để đạt cái gì? Chủ tịch Hồ Chí Minh ln dạy cán


6

bộ: Chúng ta phải ghi tạc vào đầu cái chân lí này: dân rất tốt, lúc họ đã hiểu
thì việc gì khó khăn mấy họ cũng làm được, hy sinh mấy họ cũng không sợ.
Nhưng trước hết cần phải chịu khó tìm đủ mọi cách giải thích cho họ hiểu
rằng: những việc đó là vì lợi ích cho họ mà làm. Như vậy, bằng nhiều phương
pháp khác nhau, trong đó cơng tác GDCT đã góp phần quan trọng đưa đường
lối, chính sách của Đảng, Nhà nước vào trong nhân dân hiệu quả nhất.
Đối với đội ngũ sĩ quan trong quân đội, khi họ có sự thống nhất giữa
mục tiêu, lí tưởng với nhận thức, nhiệm vụ thì họ sẽ tìm ra được biện pháp
tích cực để thực hiện thắng lợi mục tiêu, lí tưởng đó. Nếu họ nhận rõ quy luật
khách quan, quy luật sự vận động của tự nhiên, xã hội và tư duy thì họ sẽ có
hành động chính xác và hồn thành tốt nhiệm vụ được giao. Lịng tin của cán
bộ, chiến sĩ nói chung, người sĩ quan nói riêng được xây dựng trên cơ sở nhận
thức được quy luật khách quan và sự kết hợp chặt chẽ với tình cảm cách mạng
là lịng tin vững chắc nhất, mãnh liệt nhất. Nó trở thành động lực tinh thần
thôi thúc, cổ vũ động viên họ hành động để thực hiện lí tưởng đã chọn và nếu
cần thì sẵn sàng hy sinh tính mạng của mình. Như vậy, để người sĩ quan nhận
thức rõ mục tiêu, lí tưởng, nhiệm vụ để họ có hành động đúng, chúng ta phải
tiến hành bằng nhiều hình thức, biện pháp khác nhau, nhưng chủ yếu, quan
trọng và hiệu quả nhất là tiến hành cơng tác GDCT.
- Xuất phát từ mục đích của cơng tác giáo dục chính trị. Giáo dục chính
trị là truyền bá lí luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường
lối quan điểm tư tưởng của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhiệm
vụ của cách mạng, của quân đội, của đơn vị và các giá trị đạo đức, tinh thần.
Đó là hệ thống kiến thức cơ bản, toàn diện nhằm xây dựng thế giới quan khoa
học, phương pháp luận đúng đắn, niềm tin Cộng sản, yếu tố cơ sở tạo nên nhân

cách của người quân nhân cách mạng nói chung, người sĩ quan trong quân đội
nói riêng; đồng thời tạo cơ sở thống nhất về chính trị, tinh thần trong tồn qn,


7

tạo điều kiện cho người sĩ quan phát triển các phẩm chất nhân cách cần thiết
khác.
Xây dựng nhân cách của người sĩ quan phải toàn diện, tổng hợp cả về
phẩm chất và năng lực. Phẩm chất nhân cách người sĩ quan bao gồm một hệ
thống các phẩm chất chính trị, đạo đức, tâm lý, lối sống; trong đó phẩm chất
chính trị giữ vai trò quan trọng hàng đầu. Lênin đã khẳng định: “trong mọi
cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng
đang đổ máu trên chiến trường. Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự
giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của những người anh
em là yếu tố nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu đựng được
những khó khăn chưa từng thấy”[7, 147]. Việc xây dựng phẩm chất cho cán bộ,
chiến sĩ nói chung, đội ngũ sĩ quan nói riêng được tiến hành bằng nhiều con
đường, nhưng trước hết là bằng công tác tư tưởng, trong đó cơng tác GDCT là
hình thức cơ bản, giữ vị trí chủ đạo trong hệ thống giáo dục Cộng sản chủ
nghĩa, nó trực tiếp xây dựng nhân tố chính trị tinh thần cho đội ngũ sĩ quannhân tố cơ bản nhất để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu
của quân đội cách mạng. Đặc biệt, trước những âm mưu thủ đoạn thâm độc của
kẻ thù hịng “phi chính trị hóa qn đội”, xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng đối với
quân đội, xóa nhịa niềm tin lí tưởng cách mạng, thì GDCT để nâng cao bản
lĩnh chính trị của đội ngũ sĩ quan càng trở nên quan trọng và cấp thiết hơn bao
giờ hết.
- Cùng với việc xây dựng nhân cách, GDCT còn trang bị cho đội ngũ sĩ
quan ở đơn vị cơ sở một phương tiện vũ khí sắc bén để đấu tranh có hiệu quả
trên mặt trận tư tưởng, lí luận, bảo vệ vững chắc trận địa tư tưởng của Đảng.
Lênin đã khẳng định: “nhiệm vụ cơ bản của công tác giáo dục và của Đảng

Cộng sản, đội tiên phong trong cuộc đấu tranh là phải giúp đỡ việc giáo dục
và rèn luyện quần chúng lao động để khắc phục những thói quen cũ, những
tập quán của người tư hữu đã tiêm nhiễm sâu vào quần chúng”[7, 474]. Đối


8

với đội ngũ sĩ quan ở đơn vị càng đặc biệt quan trọng, GDCT giúp họ tự khắc
phục và giáo dục bộ đội xoá bỏ những tư tưởng lạc hậu, những tàn tích của
thế giới quan cũ, nâng cao giác ngộ chính trị, nhiệt tình cách mạng, nhạy bén
về chính trị, giúp họ “tự miễn dịch” trước những luận điệu xuyên tạc của kẻ
thù.
- Đồng thời, GDCT còn là cơ sở thúc đẩy các hình thức hoạt động của
cơng tác tư tưởng-văn hố, các mặt cơng tác khác của đơn vị. Giáo dục chính
trị là hình thức quan trọng nhất của cơng tác tư tưởng-văn hố, làm cơ sở, làm
nền tảng cho công tác thi đua, tuyên truyền cổ động, văn hố quần chúng. Mặt
khác, GDCT cịn là cơ sở, là động lực quan trọng thúc đẩy công tác quân sự,
hậu cần, kỹ thuật của đơn vị.
- Thực tiễn lịch sử đã chứng minh, bất cứ một giai cấp nào tổ chức ra
quân đội cũng đều tiến hành GDCT, bảo đảm cho quân đội mang bản chất của
một giai cấp, là cơng cụ bạo lực bảo vệ lợi ích của giai cấp đó. Đối với quân
đội cách mạng, do Nhà nước và Đảng của giai cấp công nhân tổ chức và lãnh
đạo, đã luôn luôn giáo dục cho quân đội vững vàng về chính trị làm cơ sở xây
dựng sức mạnh tổng hợp, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao.
Trong sự nghiệp xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội ta,
Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thường xuyên quan tâm đến công tác
GDCT cho cán bộ, chiến sĩ, nhất là đội ngũ cán bộ. Người dạy: Cán bộ là gốc
của mọi cơng việc. “Vì vậy, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng” [3,
269]. Huấn luyện cán bộ là một công việc rất cần. “Những cơng việc rất dễ
dàng cịn phải học. Huống chi cơng việc cách mạng, cơng việc kháng chiến,

khơng có huấn luyện thì làm sao xi”[3, 247]. Đặc biệt, trước mỗi bước ngoặt
của cách mạng, khi tình hình nhiệm vụ thay đổi, Đảng ta đã chú trọng giáo dục
cán bộ, chiến sĩ, trước hết là đội ngũ sĩ quan quán triệt sâu sắc các chỉ thị, Nghị
quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước; tình hình nhiệm vụ của cách mạng,
của quân đội và của đơn vị, tạo cơ sở cho sự thống nhất ý chí và hành động để


9

thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ. Hồ Chí Minh bao giờ cũng coi: chính trị là
một động lực to. Người cịn ln nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ ra sức học tập,
khơng ngừng nâng cao trình độ về mọi mặt để làm tròn nhiệm vụ của quân đội
cách mạng. Chính nhờ thường xun làm tốt cơng tác GDCT mà đội ngũ sĩ
quan ln nắm vững đường lối, chính sách của Đảng, vững vàng trước mọi khó
khăn thử thách, có trình độ giác ngộ chính trị cao, trung thành vơ hạn với Tổ
quốc XHCN, với nhân dân, với lí tưởng của Đảng, hoàn thành thắng lợi mọi
nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho.
- Trong giai đoạn cách mạng mới, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc, sự nghiệp xây dựng quân đội đang đặt ra những yêu cầu cấp bách đối
với việc nâng cao phẩm chất và năng lực cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở.
Sự phát triển, đổi mới về biên chế, tổ chức, vũ khí kỹ thuật ….đang đặt ra
những yêu cầu mới trong tổ chức chỉ huy chiến đấu, trong huấn luyện cũng
như trong công tác giáo dục bộ đội. Mặt khác, chủ nghĩa đế quốc đứng đầu là
đế quốc Mĩ đang đẩy mạnh thực hiện chiến lược “diễn biến hoà bình” nhằm
xóa bỏ CNXH ở nước ta. Trên lĩnh vực chính trị tư tưởng-văn hố hiện nay,
các thế lực thù địch đang chống phá ta quyết liệt nhằm thực hiện ý đồ “phi
chính trị hóa qn đội” mà mũi nhọn là tập trung vào đội ngũ sĩ quan ở đơn vị
cơ sở. Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị
trường theo định hướng XHCN bên cạnh những yếu tố tích cực thì những mặt
trái, tiêu cực đang hàng ngày, hàng giờ tác động đến nhận thức chính trị, tư

tưởng, tình cảm của cán bộ, chiến sĩ nói chung, đội ngũ sĩ quan nói riêng.
Đồng thời trong giai đoạn hiện nay, chúng ta phải xây dựng quân đội cách
mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại, lấy xây dựng chính trị làm
cơ sở để nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của qn đội…
Vì vậy, địi hỏi chúng ta phải “tăng cường cơng tác giáo dục chính trị tư
tưởng, bồi dưỡng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ
Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng, nâng cao trình độ kiến thức của


10

cán bộ đảng viên và nhân dân”[1, 17-18]. Không ngừng nâng cao chất lượng
và hiệu quả của công tác GDCT là góp phần tích cực vào việc qn triệt Nghị
quyết của Đảng đến từng cán bộ, chiến sĩ, mà trước hết là đội ngũ sĩ quan, tạo
nên sự đổi mới về nhận thức, nâng cao nhiệt tình cách mạng, tinh thần yêu
nước, yêu CNXH, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
- Xuất phát từ thực trạng công tác giáo dục chính trị ở các đơn vị cơ sở
trong quân đội trong những năm qua.
+ Ưu điểm:
Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sát, đúng của Đảng ủy
quân sự Trung ương, TCCT và Cục Tư tưởng-văn hoá, cùng với sự nổ lực cố
gắng của các đơn vị cơ sở trong tồn qn, cơng tác GDCT cho đội ngũ sĩ
quan đã đạt được nhiều kết quả cao đáng khích lệ, thể hiện:
Tuyệt đại đa số sĩ quan ở đơn vị cơ sở kiên định với mục tiêu lí tưởng
của Đảng, trung thành với chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước; khơng
có sự thối hóa về phẩm chất chính trị; hồn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Lãnh đạo, chỉ huy các cấp đã có sự chuyển biến trong nhận thức về vị
trí, vai trị của công tác GDCT; đã đi sâu nghiên cứu, quán triệt, cụ thể hóa
các chỉ thị, Nghị quyết của trên vào tình hình nhiệm vụ của đơn vị mình.

Trong Nghị quyết lãnh đạo hàng tháng, quý, năm, tổ chức đảng các cấp đã
biết lồng ghép nội dung GDCT để lãnh đạo và tổ chức thực hiện, nhất là các
đợt ra quân huấn luyện, các đợt diễn tập. Trên cơ sở kế hoạch cơng tác GDCT
hàng năm của cơ quan chính trị, các đơn vị đã có kế hoạch cụ thể về cơng tác
GDCT của đơn vị mình và đơn đốc thực hiện tương đối tốt.
Đội ngũ giáo viên lên lớp chính trị được chọn lựa, bồi dưỡng khá chu
đáo về trình độ nhận thức, phương pháp giảng dạy; nhất là đã phát huy được
khả năng và thái độ nhiệt tình, có trách nhiệm với cơng tác GDCT.


11

Đồng thời, qua tìm hiểu cho thấy, nội dung chương trình GDCT cho sĩ
quan ở các đơn vị cơ sở được thực hiện đầy đủ, khơng bỏ sót nội dung theo
quy định của trên. Hình thức, phương pháp giáo dục khá đa dạng và phong
phú. Kết quả GDCT của các đơn vị hàng năm cao, thường đạt 100% yêu cầu,
có trên 80% khá và giỏi.
+ Khuyết điểm:
Bên cạnh những ưu điểm, những kết quả đạt được trong công tác
GDCT đối với đội ngũ sĩ quan, các đơn vị cơ sở vẫn còn bộc lộ một số khuyết
điểm, hạn chế chủ yếu đó là:
Một là: Qua tìm hiểu thực tế thấy rằng, chất lượng, hiệu quả công tác
GDCT đối với đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở chưa cao, còn thiếu chiều sâu, độ
bền; cá biệt một số sĩ quan chưa nhạy bén về chính trị, ít quan tâm về chính trị.
Biểu hiện, ngại đọc báo, nghe đài, xem ti vi, coi đó là trách nhiệm của chiến sĩ.
Cá biệt, có cấp ủy, chỉ huy đơn vị, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị của một
số đơn vị cịn chưa coi trọng cơng tác GDCT cho sĩ quan. Biểu hiện: lập kế
hoạch GDCT không khả thi, nặng về hình thức, mẫu biểu; hoặc dù đã có kế
hoạch học tập rồi nhưng tổ chức thực hiện không nghiêm với nhiều lý do: bận
huấn luyện quân sự, thiếu giáo viên, quân số luôn thiếu vắng …..

Hai là: Khâu chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc của lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan
chính trị, cán bộ chính trị đối với nhiệm vụ học tập chính trị của sĩ quan có lúc
thiếu kiên quyết, báo cáo không trung thực, kết quả GDCT phản ánh chưa
thực chất. Khơng ít đơn vị có kết quả kiểm tra cao là để báo cáo thành tích với
cấp trên hoặc đủ tiêu chuẩn cho những sĩ quan đến niên hạn thăng quân hàm,
bình xét phân loại đảng viên và xét thành tích của tập thể, cá nhân,.
Ba là: Năng lực của đội ngũ giáo viên ở đơn vị cơ sở còn nhiều hạn
chế. Lên lớp các chuyên đề của sĩ quan, nói chuyện thời sự, nếu giáo viên là
Chính ủy trung đồn, chủ nhiệm chính trị trung đồn, trợ lý tuyên huấn thì
chất lượng thường đảm bảo; nhưng giáo viên là chính trị viên tiểu đồn, đại


12

đội hoặc trợ lý chính trị thì chất lượng thường không được tốt. Biểu hiện: chất
lượng giáo án không cao, ít cập nhật thông tin mới (nhiều giáo án chép
nguyên xi đề cương hướng dẫn của trên), phương pháp giảng bài đơn điệu
(nặng về thuyết trình-đọc và ghi chép). Một số đơn vị không thực hiện tốt
khâu thông qua bài giảng, phê chuẩn giáo án; không giảng thử, giảng mẫu.
Bốn là: Một số sĩ quan chấp hành không nghiêm quy chế GDCT, chưa
thực sự coi học tập chính trị là quyền lợi và là trách nhiệm của bản thân. Biểu
hiện: khơng tham gia đầy đủ các buổi học tập chính trị do đơn vị tổ chức; ghi
chép sơ sài; ngồi trong hội trường khơng tập trung, nói chuyện riêng, nghe điện
thoại di động; kiểm tra chính trị cuối năm, cịn có đồng chí chép bài thu hoạch,
bài kiểm tra của nhau. Qua kết quả khảo sát một số đơn vị, số sĩ quan có kế
hoạch tự học tập, tự nghiên cứu lí luận chính trị khơng nhiều; nếu có thì khơng
có tiêu chí, định hướng rõ ràng trong việc tự học, tự nghiên cứu.
Năm là: Chế độ, chính sách đãi ngộ của Đảng và Nhà nước đối với đội
ngũ sĩ quan chưa nhất quán, như chính sách nhà ở, quân hàm, chế độ phục vụ
vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, hậu phương gia đình chưa giải quyết hài

hịa giữa nghĩa vụ và quyền lợi của sĩ quan. Vì vậy, chưa động viên kịp thời
đội ngũ sĩ quan ở đơn vị an tâm công tác, an tâm bồi dưỡng kiến thức.
+ Nguyên nhân của những ưu điểm:
Có được những ưu điểm nêu trên, trước hết là sự thành công của gần 20
năm đổi mới đất nước, đã tác động mạnh mẽ đến tâm tư tình cảm của cán bộ,
chiến sĩ nói chung, đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở nói riêng; sự lãnh đạo, chỉ
đạo chặt chẽ về nội dung, chương trình, kế hoạch học tập chính trị cho đội
ngũ sĩ quan của TCCT, của lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp; đội
ngũ giáo viên nhiệt tình, có trách nhiệm với cơng tác GDCT; phần đơng sĩ
quan có ý thức, thái độ học tập chính trị tốt.
+ Nguyên nhân của những khuyết điểm:


13

Một là, một số cấp ủy, chỉ huy, sĩ quan chưa nhận thức đầy đủ, sâu sắc
vị trí, vai trị của công tác GDCT ở đơn vị cơ sở; chưa làm tốt cơng tác quản
lý kế hoạch học tập chính trị, theo dõi, kiểm tra, đôn đốc, nắm chất lượng học
tập chính trị của từng đơn vị và cá nhân. Đối với sĩ quan, cá biệt có một số
người cho rằng, kiến thức chính trị được trang bị tại trường là đủ rồi, khơng
cần học thêm nhiều làm gì, nếu cần thì đọc thêm sách báo là đủ.
Hai là, chất lượng của đội ngũ giáo viên chưa ngang tầm với tình hình
nhiệm vụ và chưa thực sự đáp ứng với nhu cầu thông tin của phần đông đội
ngũ sĩ quan hiện nay.
Ba là, ý thức tự học tập, tự nghiên cứu của một số sĩ quan chưa cao,
gặp chăng hay chớ, gặp gì đọc đấy.
Bốn là, nội dung, hình thức, phương pháp GDCT chưa thực sự đổi mới
để đáp ứng với thực tiễn; đảm bảo vật chất, phương tiện giáo dục còn thiếu và
chưa đáp ứng với sự phát triển của khoa học công nghệ và sự bùng nổ thông
tin hiện nay; chế độ, chính sách đãi ngộ, đời sống vật chất, tinh thần của đội

ngũ sĩ quan có đơn vị chưa quan tâm đúng mức dẫn đến một số sĩ quan không
an tâm công tác, không an tâm học tập, rèn luyện.
Như vậy, công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở có ý
nghĩa hết sức quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và chiến đấu của quân
đội nói chung cũng như đối với việc hoàn thành chức trách, nhiệm vụ của bản
thân mỗi sĩ quan nói riêng. Bởi vì, người sĩ quan khơng những là nhà chỉ huy
quân sự, mà còn là nhà giáo dục. Họ phải gương mẫu về chính trị tư tưởng,
đạo đức và tác phong công tác. Họ phải là người nắm vững chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước
để lãnh đạo, chỉ huy đơn vị hoàn thành nhiệm vụ được giao.
2. Những yêu cầu và giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng GDCT
cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội giai đoạn hiện nay.
* Những yêu cầu chủ yếu:


14

Một là: Giáo dục chính trị cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở phải quán
triệt sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
đường lối quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, nhiệm
vụ của cách mạng, quân đội, đơn vị; nguyên lý giáo dục, phương châm huấn
luyện và tiêu chuẩn người cán bộ trong thời kỳ mới.
Hai là: Giáo dục chính trị cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở phát phát
huy đầy đủ trách nhiệm của các cấp, các ngành, các lực lượng, đặc biệt chú
trọng phát huy vai trò của tổ chức đảng, người chỉ huy, cơ quan chính trị, đội
ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở.
Ba là: Công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở phải tiến
hành thường xuyên, liên tục; nội dung giáo dục phải đáp ứng yêu cầu của thực
tiễn, vừa nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, phương pháp tác phong công
tác, đồng thời nâng cao kiến thức cho đội ngũ sĩ quan.
Bốn là: Công tác GDCT phải vận dụng linh hoạt và kết hợp chặt chẽ

các hình thức, phương pháp; phát huy được sức mạnh tổng hợp các hình thức
của cơng tác tư tưởng-văn hố, chế độ chính sách trong đơn vị.
* Một số giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng giáo dục chính trị
cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội giai đoạn hiện nay.
Từ vị trí, vai trị của cơng tác GDCT, từ những cơ sở lí luận, thực tiễn,
từ thực trạng và những yêu cầu của công tác GDCT cho sĩ quan, để nâng cao
chất lượng GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội trong
những năm tới, chúng ta cần thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau đây:
Giải pháp thứ nhất là: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của lãnh
đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và đội ngũ sĩ quan ở đơn
vị cơ sở đối với công tác giáo dục chính trị.
- Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa quyết định chất
lượng, hiệu quả công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan. Bởi lẽ hoạt động của


15

con người bao giờ cũng dựa trên cơ sở nhận thức. Điều đó có nghĩa là, nếu
con người có nhận thức đúng thì mới có hành động đúng. Hồ Chí Minh đã
dạy: “tư tưởng đúng thì hành động mới khỏi sai lệch và mới làm tròn nhiệm
vụ cách mạng được”[4, 50]. Chính vì vậy, nếu lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan
chính trị, cán bộ chính trị và đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở có nhận thức đúng
vị trí, vai trị, tầm quan trọng, nội dung, u cầu của cơng tác GDCT thì mới
định hướng rõ nhận thức và nâng cao khả năng hành động đúng, mới áp dụng
vào thực tiễn cơng tác giáo dục có hiệu quả. Đồng thời, phải coi “học tập là
nghĩa vụ, trách nhiệm, và quyền lợi của mỗi cán bộ, đảng viên, trước hết là
cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp phải có kế hoạch thường xun học tập nâng
cao trình độ lí luận chính trị, kiến thức chun mơn và năng lực hoạt động
thực tiễn”[9].
- Thực tế trong những năm qua, do trình độ nhận thức của đội ngũ sĩ

quan đã được nâng lên, sự phát triển như vũ bão của các phương tiện thơng
tin đại chúng nên khơng ít lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị, cán bộ chính
trị các đơn vị đã có biểu hiện coi nhẹ cơng tác GDCT. Bởi vậy, quán triệt sâu
sắc vị trí vai trị của cơng tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan đang đặt ra yêu cầu
cấp bách hiện nay.
- Để nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của lãnh đạo, chỉ huy, cơ
quan chính trị, cán bộ chính trị và đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở về công tác
GDCT, trước hết, lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị cấp trên, trên cơ sở
quán triệt sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, đường lối của Đảng, quan điểm giáo dục Cộng sản chủ nghĩa, làm cho
lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp và đội ngũ sĩ
quan ở đơn vị cơ sở nhận rõ vị trí, vai trị tầm quan trọng, nội dung, u cầu
của cơng tác GDCT trong quân đội nói chung, với đội ngũ sĩ quan nói riêng.
Các đơn vị phải coi “kết quả học tập lí luận chính trị là một trong tiêu chuẩn


16

để xem xét, đánh giá, sử dụng và thực hiện chính sách đối với cán bộ, đánh
giá tư cách đảng viên và tổ chức đảng trong sạch vững mạnh”[9].
Việc quán triệt được tiến hành thông qua phổ biến, triển khai thực hiện
quy chế GDCT của TCCT, kế hoạch GDCT của cấp trên; thơng qua hội nghị
qn chính, lễ ra qn huấn luyện hàng năm; và thông qua các hội nghị sơ
tổng kết, giao ban, hội ý…
Đồng thời, phải làm cho lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp
nhận thức đúng đắn vị trí, vai trị của đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở đối với
công tác GDCT. Đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở là người chỉ huy, lãnh đạo ở
những cương vị khác nhau. Họ là những người trực tiếp giáo dục, quản lý bộ
đội, vì vậy mỗi chỉ thị, mệnh lệnh của họ đều quyết định đến sự thành công
hay thất bại trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời sự gương mẫu trong công

tác, trong đạo đức lối sống của đội ngũ sĩ quan đều có tác dụng nêu gương tốt
cho bộ đội. Vì vậy, trước hết họ phải được giáo dục chu đáo và tồn diện.
Bên cạnh đó, mỗi sĩ quan ở đơn vị cơ sở phải tự nhận thức sâu sắc vị
trí, ý nghĩa tầm quan trọng của cơng tác GDCT, phát huy tinh thần ham học
hỏi, cầu tiến bộ; phải thực sự coi việc học tập lí luận chính trị thành nhu cầu
trực tiếp, vừa là quyền lợi, vừa là nghĩa vụ của mỗi người.
- Khắc phục những nhận thức lệch lạc trong việc thực hiện công tác
GDCT ở đơn vị cơ sở, coi học tập chính trị cho sĩ quan ở đơn vị cơ sở là
không quan trọng; hoặc cho rằng, ngày nay khoa học công nghệ đã phát triển,
nguồn thông tin đa dạng, phong phú nên mỗi sĩ quan không cần thiết phải tập
trung để học tập chính trị, nghe thơng báo thời sự mất thời gian. Đó là những
nhận thức khơng đúng với bản chất của công tác giáo dục Cộng sản chủ
nghĩa, càng không đúng với mục tiêu, yêu cầu của công tác GDCT trong quân
đội.


17

Giải pháp thứ hai là: Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên kiêm
chức và tích cực đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp phương pháp
giáo dục chính trị cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở.
- Đội ngũ giáo viên có vai trị rất quan trọng trong việc đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ. Hồ Chí Minh đã dạy: “phải lựa chọn rất cẩn thận những nhân
viên phụ trách việc huấn luyện đó. Những người lãnh đạo cần phải tham gia
vào việc dạy”[3, 273]. Khi nói về mối quan hệ giữa chất lượng bài giảng và
đội ngũ giáo viên, Lênin khẳng định: “trong bất kỳ trường hợp nào, điều quan
trọng nhất là phương hướng chính trị và tư tưởng của các bài giảng. Cái gì
quyết định phương hướng đó: hồn tồn và chỉ là thành phần các giảng viên
thơi”[8, 248]. Chính vì vậy, nếu đội ngũ giáo viên khơng có năng lực và phẩm
chất tốt, nhất là năng lực sư phạm thì chất lượng cơng tác GDCT cho đội ngũ

sĩ quan sẽ không cao, không đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra.
- Mặt khác, nội dung, hình thức, phương pháp phương pháp giáo dục
cũng là vấn đề hết sức quan trọng, bởi nếu khơng tích cực đổi mới thì cơng
tác GDCT sẽ rơi vào chủ nghĩa kinh nghiệm, hiệu quả thấp. Ngày nay, trình
độ của đội ngũ sĩ quan đã được nâng cao, nguồn thông tin đa dạng, phong
phú, khoa học công nghệ phát triển, nếu chúng ta không quan tâm đến việc
đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp GDCT thì sẽ khơng đáp ứng được
yêu cầu nhận thức ngày càng cao của đội ngũ sĩ quan.
- Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, trước hết chúng ta cần
giáo dục, nâng cao nhận thức cho họ về vị trí, vai trị, tầm quan trọng của
công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở; đặc biệt là giáo dục cho
đội ngũ giáo viên ý thức, thái độ, trách nhiệm cao, nhiệt tình với cơng việc
nhằm nâng cao chất lượng cơng tác GDCT.
Đồng thời, các đơn vị cần đảm bảo đủ số lượng và chất lượng đội ngũ
giáo viên để đảm nhiệm cơng tác giáo dục có hiệu quả. Chú trọng nâng cao


18

chất lượng tồn diện, trước hết là chất lượng chính trị của đội ngũ giáo viên ở
đơn vị cơ sở và “cần phải ưu đãi các giáo viên và khen thưởng những những
lớp tổ chức tốt”[3, 271].
Bên cạnh đó, các đơn vị phải tích cực bồi dưỡng đội ngũ giáo viên,
như: cử giáo viên tham gia các lớp tập huấn, các lớp đào tạo ngắn do cấp trên
mở, hoặc tổ chức tập huấn tại đơn vị hàng năm nhằm nâng cao trình độ sư
phạm, phương pháp giảng dạy; tăng cường tổ chức giảng thử, giảng mẫu, dự
giờ, bình giảng; tổ chức thi giáo viên dạy giỏi … để thường xuyên rút kinh
nghiệm và nâng cao khả năng, tay nghề cho họ.
Cùng với việc bồi dưỡng của cấp trên và của đơn vị là việc các giáo
viên phải tự bồi dưỡng, tự rèn luyện nâng cao trình độ, khả năng thực hiện

công tác GDCT trong thực tiễn.
- Để đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp GDCT cho đội ngũ sĩ
quan ở đơn vị cơ sở có hiệu quả, chúng ta cần quan tâm:
Về nội dung: trên cơ sở nội dung đã quy định của TCCT, căn cứ tình
hình cụ thể, các đơn vị cần biên soạn nội dung phù hợp với từng đối tượng
(cấp tá riêng, cấp úy riêng; hoặc sĩ quan trung cấp riêng, sĩ quan cơ cấp riêng),
nhằm đáp ứng với trình độ nhận thức. Trong thời lượng nội dung 20% GDCT
(ngoài 80% nội dung quy định), các đơn vị cần lựa chọn những nội dung cần
thiết cho sĩ quan của đơn vị mình, tránh tràn lan, làm cho xong nhiệm vụ. Để
đảm bảo chất lượng nội dung lên lớp chính trị, các giáo viên được cử lên lớp
cần nghiên cứu, soạn giáo án có chất lượng, phải thể hiện rõ tính tư tưởng,
tính thực tiễn và tính chiến đấu cao. Chỉnh ủy hoặc chủ nhiệm chính trị các
đơn vị thông qua và phê chuẩn giáo án chặt chẽ đúng quy định.
Về hình thức và phương pháp giáo dục: Các đơn vị cần nghiên cứu tình
hình cụ thể và áp dụng phù hợp với từng đối tượng. Ví dụ như, đối với sĩ quan
cấp tá chúng ta vừa tổ chức lên lớp, vừa trao đổi mạn đàm, tăng cường thời gian


19

thảo luận ở tổ, nghiên cứu tài liệu; trong thời gian lên lớp, giáo viên nên chú
trong gợi mở, nêu vấn đề, định hướng; kiểm tra đánh giá kết quả nên cho viết thu
hoạch là chủ yếu. Đối với sĩ quan cấp úy, chú trọng hình thức lên lớp, sử dụng
phương pháp thuyết trình, trực quan; hình thức kiểm tra, nên tổ chức thi viết
hoặc thi vấn đáp nhằm đánh giá chính xác trình độ nhận thức và kết quả học tập.
Việc đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp GDCT cho sĩ quan phải
kết hợp chặt chẽ với nhau khơng tách rời và phải căn cứ vào tình thình cụ thể
của từng đơn vị, của từng loại đối tượng; đồng thời các đơn vị cần quan tâm
đầu tư đúng mức việc trang bị cơ sở vật chất, phương tiện dạy học nhằm hỗ
trợ đắc lực cho việc đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp GDCT.

- Hết sức tránh, lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị
các đơn vị khơng chú trọng bồi dưỡng phẩm chất và năng lực của đội ngũ
giáo viên; nội dung, hình thức, phương pháp chậm đổi mới; giáo án chép lại
nguyên xi đề cương bài giảng của trên; hoặc không phân rõ đối tượng …
Giải pháp thứ ba là: Phát huy tinh thần tự học tập, tự nghiên cứu
của mỗi cá nhân.
- Đây là vấn đề rất quan trọng, quyết định trình độ, nhận thức của mỗi sĩ
quan. Lênin đã dạy: “người ta chỉ trở thành người cộng sản khi biết làm giàu trí
óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả những kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo
ra”[7, 374]. Điều đó có nghĩa là, phẩm chất, năng lực của sĩ quan không phải là
vấn đề tự có, cái vốn có, mà nó phải được thường xuyên tự học tập, tự nghiên
cứu, tự rèn luyện bền bỉ, lâu dài trên cơ sở tri thức của các thế hệ cha ơng đã đúc
rút nên. Vì vậy, nếu người sĩ quan không thường xuyên tự học tập, tự nghiên
cứu, “lười học tập, lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp nhận những thông tin
mới, những hiểu biết mới, cũng là biểu hiện của sự thối hóa”[2, 141].
Thực tế hiện nay, khơng ít sĩ quan do khơng thường xun tự giác học tập,
nghiên cứu nâng cao trình độ và rèn luyện bản thân nên việc giáo dục, thuyết


20

phục của họ đối với bộ đội không cao, thậm chí khơng hồn thành được nhiệm
vụ được giao.
- Để mỗi sĩ quan thực hiện việc tự học tập, tự nghiên cứu tốt, trước hết
lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị, đội ngũ giáo viên kiêm chức của các đơn vị
cần giáo dục nâng cao nhận thức, định hướng tốt cả về nội dung, hình thức,
phương pháp tự học, tự nghiên cứu và đảm bảo đầy đủ tài liệu nghiên cứu cho
đội ngũ sĩ quan để họ có nhận thức đúng và có nội dung tự học tập, tự nghiên
cứu tốt.
Đồng thời “cấp ủy có kế hoạch, biện pháp cụ thể nhằm khuyến khích,

giúp đỡ đảng viên tự học; tăng cường quản lý, kiểm tra đôn đốc việc thực hiện
chế độ học tập, kết quả học tập qua thực tiễn công tác của cán bộ, đảng viên;
tuyên dương, khen thưởng cán bộ đảng viên có thành tích trong học tập trong
dịp sơ kết, tổng kết công tác hàng năm của đơn vị; tạo phong trào thi đua học
tập lí luận chính trị trong chi bộ, đảng bộ, đưa việc học tập lí luận chính trị
vào nề nếp thường xuyên”[9].
Mỗi sĩ quan cần nhận rõ: tự học tập, tự nghiên cứu “là nghĩa vụ bắt
buộc đối với mọi cán bộ, đảng viên và phải được qui định thành chế độ”[2,
141]. Đó là con đường tích cực nhất để nâng cao trình độ, năng lực, phẩm
chất của bản thân. Đồng thời, mỗi sĩ quan phải nắm vững nội dung yêu cầu,
mục tiêu của cơng tác GDCT để lấy đó làm phương hướng, tư tưởng chỉ đạo.
Mỗi cá nhân cần phải có kế hoạch tự học tập, tự nghiên cứu cụ thể và quyết
tâm thực hiện tốt kế hoạch đó.
Hình thức tự học tập có thể qua sách vở, qua các phương tiện thông tin
đại chúng, qua đồng nghiệp, kết hợp với sự hướng dẫn của cơ quan chính trị,
cán bộ chính trị và đội ngũ giáo viên các cấp.
- Phê phán biểu hiện, các đơn vị khoán trắng việc tự học tập, tự nghiên
cứu của sĩ quan; không quan tâm hướng dẫn, cung cấp tài liệu, không kiểm tra


21

đôn đốc thực hiện kế hoạch tự học của sĩ quan. Đối với sĩ quan quá coi trọng
bằng cấp, cho rằng mình đã có bằng cử nhân, bằng đại học là đủ rồi, khơng
cần phải học thêm làm gì, nhất là học chính trị; hoặc một số sĩ quan ngại học
lí luận chính trị; càng xem nhẹ việc tự học, tự nghiên cứu; nếu có tự học, tự
nghiên cứu thì lại khơng có kế hoạch, gặp chăng hay chớ, gặp đâu đọc đó,
khơng đặt ra chỉ tiêu, mục đích rõ ràng.
Giải pháp thứ tư là: Cơng tác giáo dục chính trị cho đội ngũ sĩ
quan ở đơn vị cơ sở phải được tiến hành đồng bộ với các phương pháp,

hình thức giáo dục khác như: thi đua, tuyên truyền cổ động, văn hóa
quần chúng, khen thưởng, kỉ luật, nêu gương.
- Để cơng tác GDCT có hiệu quả thì nó phải được kết hợp chặt chẽ với
các phương pháp, hình thức giáo dục khác như: thi đua, tuyên truyền cổ động,
văn hóa quần chúng, khen thưởng, kỉ luật, nêu gương. Chỉ trên cơ sở tiến
hành đồng bộ các hình thức, phương pháp trên, thì mới phát huy được sức
mạnh tổng hợp trong công tác GDCT, mới bảo đảm cho công tác giáo dục
chính trị cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở đạt hiệu quả cao.
Bởi vì, mỗi hình thức, phương pháp có vị trí, vai trị, tầm quan trọng
khác nhau; tuy nhiên các hình thức, biện pháp đó đều tác động tồn diện, trực
tiếp đến tư tưởng, tình cảm, nhu cầu, lợi ích của đội ngũ sĩ quan. Vì vậy, việc
kết hợp các phương pháp, hình thức giáo dục cũng là biện pháp nâng cao hiệu
quả công tác GDCT. Hồ Chí Minh ln lưu ý mỗi cán bộ, đảng viên khi làm
cơng tác giáo dục: khơng coi hình thức giáo dục là vạn năng, mà phải kết hợp
với “chính sách đúng và kỉ luật nghiêm”[4, 560].
Thực tiễn cho thấy, nếu đơn vị nào, cán bộ nào vận dụng, kết hợp tốt
các hình thức, phương pháp giáo dục khác trên cơ sở cơng tác GDCT thì đơn
vị đó, người cán bộ đó ln hồn thành xuất sắc nhiệm vụ, đơn vị đoàn kết


22

tốt, kỉ luật nghiêm. Ngược lại, nếu ở đâu, lúc nào coi nhẹ, hoặc thiên lệch một
hình thức, phương pháp nào đó, thì kết quả hồn thành nhiệm vụ khơng cao.
- Nắm vững và thực hiện tốt giải pháp này, yêu cầu các tổ chức Đảng,
cơ quan chính trị, đội ngũ giáo viên các cấp phải thấy rõ vị trí, vai trò, tầm
quan trọng của việc phát huy sức mạnh tổng hợp trong công tác GDCT.
Các đơn vị cần thường xuyên kết hợp chặt chẽ công tác GDCT với
công tác thi đua, tuyên truyền cổ động, văn hoá quần chúng, khen thưởng, kỉ
luật, nêu gương; đặc biệt phải tăng cường giáo dục, thuyết phục với việc phát

huy dân chủ, tăng cường kỉ luật quân đội, quy định của đơn vị; quan tâm đúng
mức đời sống vật chất, tinh thần của đội ngũ sĩ quan.
- Kiên quyết phê phán và có biện pháp xử lí thích đáng với những sĩ
quan vi phạm quy chế GDCT. Kết hợp sức mạnh của giáo dục thuyết phục với
sức mạnh của kỉ luật để đấu tranh với biểu hiện trốn tránh học tập chính trị, đi
muộn về sớm, quân số tham gia học tập không đầy đủ. Đồng thời, cần tránh
khuynh hướng tách rời hoặc đối lập giữa các hình thức, phương pháp đó, hoặc
kết hợp một cách bị động, chắp vá.
Giải pháp thứ năm là: Thường xuyên thực hiện tốt chế độ, chính
sách đãi ngộ đội ngũ sĩ quan.
- Đi đôi với các biện pháp nói trên, chúng ta phải thường xuyên thực
hiện tốt chế độ, chính sách đãi ngộ đội ngũ sĩ quan. Đây là vấn đề rất quan
trọng trong công tác cán bộ. Bởi, có thực hiện tốt chế độ, chính sách đãi ngộ
cán bộ thì họ mới an tâm cơng tác, có động lực vươn lên trong học tập lí luận
chính trị, thực hiện tốt nhiệm vụ. Hồ Chí Minh đã dạy: quân đội mạnh là nhờ
giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và kỷ luật nghiêm.
Thực tế trong những năm qua, chế độ chính sách, đời sống vật chất,
tinh thần của đội ngũ sĩ quan đã được cải thiện. Tuy nhiên, có lúc, có nơi, có
đơn vị cịn có biểu hiện xem nhẹ, thiếu quan tâm đến chế độ đãi ngộ nói


23

chung, chế độ quân hàm, đi học, hậu phương gia đình sĩ quan nói riêng, trong
khi đa số sĩ quan ở đơn vị cơ sở cơng tác nơi vùng khó khăn, gian khổ… nên
đã tác động không nhỏ đến tâm tư, tình cảm khơng chỉ sĩ quan trong đơn vị
mà cả đội ngũ sĩ quan trong quân đội.
- Vì vậy, để đội ngũ sĩ quan an tâm công tác, cống hiến nhiều hơn cho
sự nghiệp cách mạng, trước hết chúng ta cần giáo dục làm rõ tình hình kinh
tế, chính trị, xã hội của đất nước cho đội ngũ sĩ quan để họ nhận thức sâu sắc,

cùng chia sẽ với những khó khăn của đất nước, quân đội. Mặc dù nền kinh tế
của đất nước đã có bước phát triển, nhưng đời sống nói chung của xã hội cịn
nhiều khó khăn, bão lụt, thiên tai xảy ra liên miên, nên việc giải quyết chế độ
chính sách cho sĩ quan khơng phải một sớm, một chiều.
Trong lúc chờ đợi sự hoàn thiện hệ thống chế độ, chính sách của Đảng,
Nhà nước cho đội ngũ sĩ quan, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị cần chủ động làm
tốt cơng tác chính sách hậu phương quân đội, đảm bảo tốt đời sống vật chất,
tinh thần cho đội ngũ sĩ quan coi đây như là một trong những công cụ quan
trọng thúc đẩy tinh thần lao động, tích cực sáng tạo, tinh thần học tập của đội
ngũ sĩ quan; bên cạnh đó cần cụ thể hóa chính sách của Đảng và Nhà nước
phù hợp với từng đơn vị; có quy chế, nguyên tắc đãi ngộ đúng đắn, tùy điều
kiện của đơn vị mà không trái với quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà
nước; có chế độ thưởng, phạt nghiêm minh; có chính sách giữ gìn và thu hút
nhân tài, nhằm làm cho đội ngũ sĩ quan gắn chặt được giữa quyền lợi và trách
nhiệm, giữa cống hiến và hưởng thụ.
Bên cạnh đó, phải thực sự quan tâm đến đời sống, cuộc sống hàng ngày
của sĩ quan bằng những việc làm cụ thể như: bảo đảm đầy đủ tiêu chuẩn, chế
độ, quyền lợi chính trị của sĩ quan, tích cực cải tiến phương thức phục vụ,
khai thác có hiệu quả mọi tiềm năng của đơn vị, nhằm nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ nói chung, đội ngũ sĩ quan nói riêng; đồng


24

thời các đơn vị thường xuyên tạo điều kiện để họ tự học tập, tự tu dưỡng để
không ngừng trưởng thành, tránh được sự thối hóa, biến chất.
- Hết sức tránh, lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị không quan tâm đúng mức
đời sống vật chất, tinh thần của sĩ quan, ỷ lại cấp trên, hoặc quá đề cao hơn so
với mặt bằng chung của đất nước, của cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị đều không
đúng.

Năm giải pháp cơ bản nêu trên nằm trong sự thống nhất biện chứng
không tách rời; trong đó giải pháp nâng cao nhận thức và trách nhiệm của
lãnh đạo, chỉ huy, cơ quan chính trị, cán bộ chính trị và đội ngũ sĩ quan ở
đơn vị cơ sở đối với công tác GDCT là quan trọng nhất, chi phối đến các giải
pháp còn lại; đồng thời những giải pháp đó nằm trong thể thống nhất với việc
thực hiện các giải pháp lớn về công tác tư tưởng-văn hoá của Đảng trong quân
đội. Làm tốt những vấn đề trên sẽ góp phần xây dựng đội ngũ sĩ quan ở đơn
vị cơ sở trong quân đội cả về phẩm chất và năng lực, từng bước xây dựng
Quân đội ta vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở.
Bản thân là giáo viên khoa học xã hội và nhân văn quân sự, luôn qn
triệt và nhận thức sâu sắc vị trí, vai trị quan trọng của cơng tác GDCT đối với
đơn vị nói chung, đối với đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở nói riêng, từ đó vận
dụng sáng tạo vào công tác giảng dạy, giáo dục đội ngũ sĩ quan.
Thường xun tự mình nâng cao trình độ lí luận chủ nghĩa Mác-Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh; nắm vững đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách
và luật pháp của Nhà nước; bồi dưỡng kiến thức mọi mặt để làm cơ sở vững
chắc trong công tác giảng dạy và GDCT cho sĩ quan.
Trong giảng dạy, giáo dục, tuyên truyền đường lối, chính sách của
Đảng, nhiệm vụ quân đội, bản thân phải lấy giáo dục, thuyết phục làm chính,
khơng dùng mệnh lệnh, phải nắm chắc đối tượng, phải hiểu đặc điểm tâm lí
của đối tượng; ở mọi lúc, mọi nơi, nói phải đi đôi với làm; vấn đề nào đưa ra


25

phải có cơ sở lí luận và thực tiễn rõ ràng, khơng lí luận sng, khơng tơ hồng
hoặc bơi đen; nơi nào khó khăn nhất, sĩ quan nào yếu nhất là bản thân có mặt
để giáo dục, thuyết phục họ tự giác thực hiện tốt nhiệm vụ học tập, rèn luyện.
Trong công tác cũng như trong đời sống, bản thân phải luôn mô phạm
về tư cách, gương mẫu để đội ngũ sĩ quan noi theo; phải học tập tu dưỡng bền

bỉ, lâu dài, khơng bao giờ ngại khó, ngại khổ; thường xuyên tìm hiểu, học tập
nhân cách Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ cán bộ chính trị đi trước về
cách thức tổ chức, phương pháp tiến hành để nâng cao hiệu quả cơng tác
GDCT và hồn thiện bản thân mình.
Đồng thời, bản thân biết vận dụng kết hợp với các hình thức, phương
pháp khác nhằm hỗ trợ tích cực cho cơng tác GDCT, biết phát huy sức mạnh
cơng tác GDCT của tổ chức với vai trị tự học tập, tự nghiên cứu của mỗi sĩ
quan để họ đủ sức hồn thành nhiệm vụ được giao.
* Kết luận:
Cơng tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở trong quân đội là
một trong những hình thức cơ bản của công tác tư tưởng. Công tác GDCT cho
đội ngũ sĩ quan là hoạt động có mục đích, có kế hoạch của lãnh đạo, chỉ huy,
cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp nhằm truyền bá chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, chính sách và
pháp luật của Nhà nước, tiếp tục bồi dưỡng, nâng cao giác ngộ chính trị,
phẩm chất đạo đức, lối sống cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở.
Nâng cao chất lượng GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở là việc
làm thường xuyên, lâu dài, tiến hành đồng bộ nhiều giải pháp khác nhau. Các
giải pháp chủ yếu nêu trên là những giải pháp nằm trong thể thống nhất với
việc thực hiện các giải pháp lớn về công tác tư tưởng-văn hố của Đảng trong
qn đội, có như vậy công tác GDCT cho đội ngũ sĩ quan ở đơn vị cơ sở mới
đạt được kết quả cao.