Nguồn gốc và tiến hoá của tính ký sinh của vi khuẩn gây bệnh hại thực vật potx

Nguồn gốc và tiến hoá của tính ký sinh
của vi khuẩn gây bệnh hại thực vật


Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm
Để có thêm thông tin, xin tham khảo danh sách các loại bệnh do vi khuẩn
hại thực vật.
Tính ký sinh ở vi khuẩn
gây bệnh thực vật bắt nguồn từ khả năng dinh dưỡng
những mô tế bào thực vật chết. Trong thiên nhiên, tàn dư cây trồng sau các vụ thu
hoạch rơi rụng trên mặt đất, vùi sâu trong đất là nguồn cung cấp thức ăn cho vi
khuẩn. Mặt khác một số vi khuẩn có thể rơi vào các vùng mô tế bào chết của cây vì
một lý do nào đó và sử dụng các tến bào chết đó làm thức ăn. Ngoài những yếu tố
ngoại cả
nh kích thích sự hoạt động các enzyme của vi khuẩn cũng giữ một vai trò
khá quan trọng trong quá trình tiến hoá của tính ký sinh ở vi khuẩn gây bệnh cây.
Các loài vi khuẩn gây bệnh cây không phải cùng có chung một tổ tiên, mà có lẽ
chúng xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau. Có thể nói rằng vi khuẩn gây bệnh cây
được bắt nguồn từ các nhóm sau đây:
• Các nhóm vi khuẩn hoại sinh trong đất (Pseudomonas sp.)
• Các nhóm vi khuẩn sống phụ sinh trên các bộ phận khác nhau của cây
(Xanthomonas herbicola
).
• Các nhóm vi khuẩn sống trong đất vùng rễ cây.
Sự hình thành tính ký sinh của vi khuẩn gây bệnh cây xuất phát từ các nhóm trên
đây đi theo các con đường khác nhau. Con đường đó trải qua một số giai đoạn nhất
định và ở mỗi giai đoạn như vậy tính ký sinh được hình thành ngày càng rõ nét. Ở
mỗi giai đoạn như vậy các yếu tố ngoại cảnh cũng có ảnh hưởng rất lớn và có
trường hợp các yếu tố bên ngoài có thể làm cho con đường đi lên của vi khuẩn ký
sinh trở thành quanh co và có thể có những lúc phải quay trở lại, nghĩa là tính ký
sinh mới được hình thành, chưa kịp củng cố có thể bị mất đ

i. Trong mỗi giai đoạn
tiến lên của tính ký sinh, cây trồng cũng có những phản ứng chống đối nhất định và
làm cho con đường đi lên của tính ký sinh không phải là con đường thuận lợi dễ
dàng.
Nói chung con đường tiến lên của tính ký sinh ở vi khuẩn gây bệnh cây có thể bao
gồm các bước sau đây:
• Điểm xuất phát: các dạng vi khuẩn hoại sinh trong đất, trong tập đoàn vi
sinh vật rễ cây, trên các bộ phận của cây, muốn tiến lên gây bệnh cho cây
trước hết chúng phải sử dụng được tế bào chết của cây làm thức ăn.
• Xâm nhập vào các bộ phận của cây đang ở trong tình trạng không hoạt động
sinh lý, các bộ phận ở trong tình trạng ngủ nghỉ: củ cây, hom giống
• Gây bệnh cho các bộ phận của cây đang ở trong trạng thái tích cực hoạt
động sinh lý. ở bước này vi sinh vật phải thông qua hai giai đoạn:
1. Gây bệnh có tính chất nhất thời, trong trường hợp gặp những điều
kiện thuận lợi nhất và chỉ gây bệnh được ở những bộ phận nhất định
của cây. Các loại vi khuẩn ở giai đoạn phát triển này còn chưa mấ
t
hẳn khả năng sống hoại sinh. Vì vậy gặp trường hợp bất thuận chúng
có thể trở lại sống hoại sinh, tuy vậy khả năng hoại sinh và chống đối
với những tác động của các loại vi khuẩn hoại sinh khác có bị giảm
sút đi nhiều và chúng không thể sống bình thường trong điều kiện
hoại sinh được. Mặt khác tính ký sinh ở các loại vi khuẩn này vẫn
chưa
được ổn định.
2. Gây bệnh lâu dài hơn và bệnh lan rộng khắp các bộ phận ký chủ. Tuy
ở giai đoạn này vi khuẩn đã gây bệnh được cho cây, nhưng phạm vi
ký chủ của chúng rất rộng. Phần lớn là các loài vi khuẩn đa thực.
Quan hệ của chúng với các loài cây xác định chưa được xác lập, khả
năng lựa chọn của chúng chưa hình thành.
• Phạm vi ký chủ bị thu hẹp dần và tính chuyên hoá được hình thành. Các loài

vi khuẩn gây bệnh cây ở bước phát triển này phần lớn là những loài vi khuẩn
chuyên tính. Ở mức độ phát triển này vi khuẩn bị mất hẳn khả năng hoại
sinh và quan hệ của chúng với cây trở nên rất khăng khít và chúng không
còn khả năng sinh trưởng phát triển ngoài tế bào cây trồng.