II. BẢN CHẤT PHƯƠNG PHÁP BIỄU DIỄN THÍ NGHIỆM

I. VAI TRỊ CỦA THÍ NGHIỆM
TRONG DẠY HỌC SINH HỌC
Biểu diễn thí nghiệm (BDTN) là phương
pháp quan trọng nhất để tổ chức nghiên cứu
các hiện tượng sinh học, vì:
Thí nghiệm là mơ hình đại diện cho hiện
thực khách quan, là cơ sở xuất phát cho quá
trình nhận thức của HS.


I. VAI TRỊ CỦA THÍ NGHIỆM
TRONG DẠY HỌC SINH HỌC
Thí nghiệm là cầu nối giữa lí thuyết và thực
tiễn. Vì nó là phương tiện duy nhất giúp HS hình
thành kĩ năng, kĩ xảo thực hành và tư duy kĩ thuật.
Thí nghiệm giúp HS đi sâu tìm hiểu bản chất
của hiện tượng, các q trình sinh học.
Thí nghiệm do GV biểu diễn là mẫu mực về
thao tác, để HS học tập, bắt chước. Dần dần, khi
HS tiến hành được thí nghiệm, họ sẽ rèn luyện
được kĩ năng thực hành, thí nghiệm.


I. VAI TRỊ CỦA THÍ NGHIỆM
TRONG DẠY HỌC SINH HỌC

TN có thể được sử dụng để tổ chức hoạt động nhận thức
của HS với các mức độ tích cực, tự lực và sáng tạo khác
nhau: thơng báo, tái hiện, tìm tịi bộ phận, nghiên cứu.
Tóm lại, thí nghiệm được sử dụng để học bài mới; củng
cố, hoàn thiện kiến thức; kiểm tra, đánh giá kiến thức.

Thí nghiệm có thể do GV biểu diễn, hoặc HS tự tiến hành.
TN có thể tiến hành trên lớp, trong phịng thí nghiệm, ngồi
vườn, ruộng hoặc tại nhà.


II. BẢN CHẤT PHƯƠNG PHÁP BIỄU
DIỄN THÍ NGHIỆM-NGHIÊN CỨU
TN được biểu diễn theo logic nghiên cứu
thì bản thân nó là nguồn tri thức mới cho HS.
Trong trường hợp này TN là điểm xuất phát
cho q trình tìm tịi của HS để đi đến việc
hình thành tri thức mới.


II. BẢN CHẤT PHƯƠNG PHÁP BIỄU
DIỄN THÍ NGHIỆM-NGHIÊN CỨU
Giáo viên

Hệ thống câu hỏi

m
ì
T

Tri thức mới

i
ị
t

ập
l
c
ộ
đ

Học Sinh


Giáo viên
Biểu diễn
thí nghiệm

Học Sinh
Quan sát
Phân tích
So sánh
Thiết lập mối quan hệ
nguyên nhân-hệ quả,
trả lời câu hỏi.

Kết luận khái quát, phản ánh bản
chất của hiện tượng sinh học.


II. BẢN CHẤT PHƯƠNG PHÁP BIỄU
DIỄN THÍ NGHIỆM-NGHIÊN CỨU
Như vậy với phương pháp này, HS ở vào vị trí
người nghiên cứu, chủ động giành tri thức
lĩnh hội tài liệu sâu sắc, đầy đủ hơn.

Biểu diễn TN-NC gồm các bước sau:


Để HS nắm được mục đích, điều kiện TN, GV
nên giới thiệu trước cho HS, nhưng tốt hơn là để HS
tự hiểu qua mạn đàm mở đầu.
Quan sàt TN là hoạt động nhận thức tự lực của
HS.
Thầy: theo dõi, uốn nắn HS tri giác hiện tượng
một cách đúng đắn.
Việc rút ra các kết luận, các mối quan hệ nhânquả là giai đoạn thu hoạch cuối cùng quan trọng
nhất của phương pháp BDTN.


Chúng chính là những tri thức mới mà HS đã rút
ra từ sự gia công các tài liệu qua sự quan sát các diển
biến TN.
Hoạt động nhận thức của HS để rút ra tri thức
mới chính là sự tìm tịi câu trả lời cho những câu hỏi
mà giáo viên đặt ra trước, trong hoặc sau khi biểu
diễn thí nghiệm.


Giai đoạn vạch ra bản chất của hiện tượng
quan sát được, đòi hỏi phát triển ở HS khả
năng trừu tượng hóa. Tính tích cực sáng tạo
của HS càng lớn nếu HS thảo luận về mục
đích thí nghiệm, nêu được các giả thiết khoa

học và dự đốn được kết quả có thể xảy ra.