Báo cáo " Thực hiện các quyền bình đẳng cơ bản của phụ nữ theo CEDAW tại Việt Nam hiện nay" potx

NGhiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ 13






ts. nguyễn hồng bắc *
uyn ph n v quyn tr em l ni dung
c bn ca quyn con ngi, khụng tỏch
khi quyn con ngi. Vn bo v quyn
con ngi núi chung v quyn ca ph n, tr
em núi riờng ó c quy nh trong nhiu
vn bn phỏp lớ quc t nh: Tuyờn ngụn th
gii v nhõn quyn (1948), Cụng c quc t
v cỏc quyn kinh t xó hi v vn hoỏ
(1966), Cụng c quc t v cỏc quyn dõn
s v chớnh tr (1966), Cụng c v loi tr
mi hỡnh thc phõn bit i x vi ph n
nm 1979, Cụng c ngy 29/1/1957 do i
hi ng Liờn hp quc thụng qua v quc
tch ca ngi ph n ly chng nc ngoi,
Cụng c quc t v quyn ca tr em nm
1989 Cỏc vn kin quc t v quyn ca
ph n v tr em núi trờn ó c Vit Nam
tham gia kớ kt, phờ chun. Vic tham gia cỏc
cụng c ny, Nh nc Vit Nam tha nhn
giỏ tr cao quý v cỏc quyn v t do c bn

ca con ngi, tng bc hon thin chớnh
sỏch, phỏp lut trong cụng cuc i mi.
thc hin cỏc cụng c quc t trờn,
Nh nc ta ó ban hnh mt s vn bn phỏp
lut ni lut hoỏ quy nh ca cụng c.
Th nht, trong vic bo v quyn ca ph
n. Vn bo v quyn li ca ngi ph n
l nhim v trng tõm, l mc tiờu trong
phong tro u tranh gii phúng ph n. Nhn
thc ca con ngi v vai trũ ca ngi ph
n v t ra vn bo v quyn li ca h
ó xut hin t rt sm nhng ch thc s
c coi nh mt trỏch nhim, mt yờu cu
cp thit khi Tuyờn ngụn th gii v nhõn
quyn ra i (1948). Tuyờn ngụn ó nhn
mnh: B m v tr em c m bo chm
súc v giỳp c bit (khon 2 iu 25).
õy l s tha nhn ca xó hi i vi chc
nng lm m ca ngi ph n, vi chc
nng ny ngi m c coi l ch th c
bit ca xó hi, h cú quyn c u tiờn
chm súc, giỳp v bo v. Sau Tuyờn ngụn
nhõn quyn, s quan tõm ca nhõn loi i
vi ph n v vic bo v quyn li ca h ó
c th hin ngy cng rừ hn trong cỏc
cụng c quc t nh Cụng c ngy
29/1/1957 v quc tch ca ngi ph n ly
chng nc ngoi do i hi ng Liờn hp
quc thụng qua, Cụng c 1979 v loi tr
mi hỡnh thc phõn bit i vi ph n

Ni dung ca cỏc cụng c quc t ny v
bo v quyn ca ngi ph n ó c th
hin trong vn bn phỏp lut ca Nh nc
Vit Nam. iu 1 Cụng c 1957 v quc
tch ca ngi ph n ly chng quy nh:
Mi nc kớ kt tho thun rng khụng vỡ
vic kt hụn, li hụn gia cụng dõn v ngi
nc ngoi, khụng vỡ vic thay i quc tch
ca ngi chng trong thi gian hụn nhõn m
Q

* Ging viờn chớnh Khoa lut quc t
Tr
ng i hc lut H
N
i



Nghiên cứu - trao đổi
14 Tạp chí luật học -
đặc san phụ nữ
cú th ng nhiờn cú hiu lc vi quc tch
ca ngi v ". phự hp vi tinh thn ca
Cụng c, Lut quc tch Vit Nam nm 1998
quy nh: "Vic v hoc chng nhp hoc mt
quc tch Vit Nam khụng lm thay i quc
tch ca ngi kia". Vn bo v quyn ca
ngi ph n c quy nh c th trong
Cụng c 1979 v loi tr mi hỡnh thc phõn

bit i vi ph n, theo Cụng c "cỏc quc
gia thnh viờn ca cụng c cam kt m bo
quyn bỡnh ng gia nam v n i vi tt c
cỏc quyn kinh t, xó hi m Cụng c ny
ra" (iu 3). Quyn bỡnh ng gia nam v
n ó c ghi nhn qua cỏc bn hin phỏp
ca Vit Nam v Lut hụn nhõn v gia ỡnh
nm 2000 (ti cỏc iu 19, 20, 21, 22, 23).
Phỏp lut hụn nhõn v gia ỡnh ngoi vic
bo v quyn ca ngi ph n bng vic quy
nh quyn bỡnh ng gia nam v n, gia
v v chng cũn bo v quyn lm m thụng
qua vic nuụi con nuụi. Trong vai trũ ca
ngi m, quyn v ngha v v nhõn thõn, ti
sn gia m nuụi v con nuụi c phỏp lut
bo v nh con . Ngi chng, gia ỡnh, xó
hi cú trỏch nhim giỳp cho ngi ph n
thc hin quyn ny. Vi mc ớch to mi
iu kin tt nht giỳp cỏc b m hon
thnh tt chc nng lm m, phỏp lut hụn
nhõn v gia ỡnh cũn c bit bo v quyn
li ca b m trong trng hp li hụn. Phỏp
lut bo v quyn li ca b m trong ch
nh li hụn th hin qua vic quy nh v iu
kin hn ch li hụn ca ngi chng. Tuy
nhiờn, trong trng hp nu ngi v nhn
thy hụn nhõn ca h ch cũn l hỡnh thc,
vic duy trỡ quan h hụn nhõn ú nh hng
n quyn li ca bn thõn v con cỏi, nu h
yờu cu c li hụn thỡ quyn xin li hụn ca

h khụng b hn ch. Phỏp lut hụn nhõn v
gia ỡnh cũn bo v quyn li ca ngi ph
n trong vic chia ti sn ca v chng khi li
hụn. Vic phõn chia ti sn ca v, chng
trong trng hp ny c gii quyt theo
iu 95 Lut hụn nhõn v gia ỡnh nm 2000,
ng thi, phỏp lut cũn quy nh khi phõn
chia ti sn chung ca v, chng phi "bo v
quyn v li ớch hp phỏp ca ngi v v
con cha thnh niờn ". Nh vy, vi t cỏch
l ngi v, ngi m trong gia ỡnh, quyn
ca ngi ph n luụn c phỏp lut bo v.
Phỏp lut Nh nc ta bo v quyn li
mi mt ca ngi ph n, trong ú cú quyn
lm m. iu ú khng nh mi ph n u
cú quyn lm m v c phỏp lut bo v.
Phỏp lut khụng ch bo v quyn li ca cỏc
b m trong quan h hụn nhõn v gia ỡnh m
cũn bo v quyn li ca cỏc b m n thõn,
nhng b m cú con ngoi giỏ thỳ. Lut hụn
nhõn v gia ỡnh nm 2000 khng nh Nh
nc v xó hi khụng tha nhn s phõn bit
gia con trong giỏ thỳ v con ngoi giỏ thỳ
(khon 4 iu 2), ngi m cú quyn yờu cu
xỏc nh cha cho con cha thnh niờn (iu 66).
Nh vy, Nh nc ta tụn trng v bo v
quyn li ca cỏc b m trong trng hp
sinh con ngoi giỏ thỳ. iu ú th hin tớnh
nhõn o trong phỏp lut ca Nh nc ta,
mi ph n u cú quyn lm m. Tuy nhiờn,

phỏp lut cng cn phi cú cỏc chun mc
nht nh quyn lm m ca ngi ph n
n thõn khụng phỏ v thit ch gia ỡnh.
Ngha l lm sao nguyờn tc bo v b m
v tr em khụng mõu thun vi nguyờn tc
hụn nhõn mt v, mt chng. Nh nc cn
cú s quan tõm thớch ỏng n vn ny
trỏnh s lm dng, to k h cho s vi phm


NGhiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học - đặc san phụ nữ 15

ch hụn nhõn mt v mt chng, gõy nờn
s bt n cho xó hi v t nc.
Th hai, trong lnh vc bo v quyn tr
em. Chm súc v bo v tr em t lõu ó l
mi quan tõm ca c cng ng quc t cng
nh tng quc gia trờn th gii. Trong phm
vi quc t, nhõn loi ó cú nhng n lc rt
ln bo v quyn li cho tr em bng hng
lot cỏc hot ng c th v tớch cc nhm
mc ớch a vn bo v tr em c thc
hin trong thc t. Cụng c quc t v quyn
tr em c Liờn hp quc thụng qua ngy
20/11/1989 ó cp mt cỏch ton din v
mt phỏp lớ quyn ca tr em theo hng tin
b, bo v cỏc quyn c bn ca tr em. Ngay
sau khi Cụng c c thụng qua, Vit Nam
l nc th hai trờn th gii ó phờ chun

Cụng c. thi hnh Cụng c, Nh nc
ta ó ban hnh nhiu vn bn phỏp lut chi
tit hoỏ cỏc quy nh ca Cụng c v quyn
tr em nm 1989 nh vn bo v quyn
ca tr em c quy nh trong Lut hụn nhõn
v gia ỡnh Vit Nam v cỏc vn bn hng
dn. Cụng c ó a ra nhng nguyờn tc
bo v quyn tr em nh: m bo cho tr
em c bo v khi mi hỡnh thc phõn bit
i x (iu 2); trong mi hot ng i
vi tr em, nhng li ớch tt nht ca tr em
phi l mi quan tõm hng u (iu 3).
m bo thc hin nhng quyn tr em c
tha nhn trong Cụng c, phỏp lut hụn
nhõn v gia ỡnh Vit Nam quy nh nguyờn
tc khụng phõn bit i x gia cỏc con.
Nguyờn tc ny c ghi nhn ngay trong
Lut hụn nhõn v gia ỡnh u tiờn ca Nh
nc Vit Nam dõn ch cng ho v tip tc
c khng nh ti khon 5 iu 2 Lut hụn
nhõn v gia ỡnh nm 2000.
Trờn c s nguyờn tc vỡ li ớch tt nht
ca tr em trong khi gii quyt cỏc s kin
phỏp lớ v hụn nhõn v gia ỡnh liờn quan trc
tip n a tr. ng thi, quỏn trit t
tng loi ngi phi dnh cho tr em cỏi tt
nht m mỡnh cú, phỏp lut hụn nhõn v gia
ỡnh ó th hin mi quan tõm hng u n
nhng li ớch tt nht ca tr em khi iu
chnh cỏc quan h hụn nhõn v gia ỡnh. Mi

quan tõm ú c th hin, trong khi gii
quyt vic li hụn gia cha v m phi vỡ li
ớch ca con, c bit l con cha thnh niờn
nhm hn ch bt nhng khú khn, thit thũi
m a tr phi gỏnh chu do vic li hụn ca
cha, m v to ra nhng iu kin tt nht cú
th c cho s phỏt trin tip theo ca a
tr; vỡ li ớch ca a tr khi quyt nh vic
nhn hay chm dt vic nuụi con nuụi, nhn
hay chm dt vic u tr em cha thnh
niờn, iu 21 Cụng c v quyn tr em quy
nh: Cỏc quc gia thnh viờn cụng nhn hoc
cho phộp ch nhn lm con nuụi phi m
bo rng nhng li ớch tt nht ca a tr
phi l quan tõm cao nht , phự hp vi tinh
thn ca Cụng c, Lut hụn nhõn v gia ỡnh
Vit Nam khng nh mc ớch ca vic nuụi
con nuụi l nhm gn bú tỡnh cm gia ngi
nuụi v con nuụi trong quan h cha m v con
cỏi m bo cho ngi c nhn lm con
nuụi c trụng nom, nuụi dng, chm súc,
giỏo dc phự hp vi o c xó hi (iu
67). ng thi lut cng quy nh iu kin
chm dt vic nuụi con nuụi (iu 76)
Ngoi cỏc quy nh v nguyờn tc bo v
tr em, Lut hụn nhõn v gia ỡnh cũn quy
nh v bo v quyn nhõn thõn v quyn ti
sn ca tr em, ú l quyn ca a tr c
bit cha m v c cha m mỡnh yờu thng,

Nghiên cứu - trao đổi
16 Tạp chí luật học -
đặc san phụ nữ
chm súc, giỏo dc. iu 7 Cụng c v
quyn tr em ngoi vic tha nhn quyn ca
tr em c ng kớ khai sinh, cú h tờn, cú
quc tch cũn quy nh: trong chng mc cú
th, quyn bit cha m mỡnh v c cha m
mỡnh chm súc. Phỏp lut hụn nhõn v gia ỡnh
Vit Nam quy nh c th v cỏch thc, th tc
xỏc nh cha, m, con. Hip nh tng tr t
phỏp Vit Nam kớ kt vi nc ngoi quy nh
v lut ỏp dng trong vic xỏc nh cha, m cho
con khi cha, m l ngi nc ngoi xin nhn
con ngoi giỏ thỳ l cụng dõn Vit Nam hay khi
cụng dõn Vit Nam xin nhn con ngoi giỏ thỳ
l ngi nc ngoi thng trỳ ti Vit Nam.
Theo Cụng c v quyn tr em thỡ tr em
khụng b buc phi cỏch li cha, m tr trng
hp lut nh v li ớch ca chớnh a tr.
Nu phi cỏch li thỡ s cỏch li ú phi do nh
chc trỏch cú thm quyn quyt nh. Cụng
c cng quy nh quyn ca tr em b cỏch li
khi cha, m vn c duy trỡ nhng quan h
riờng t v c tip xỳc trc tip vi cha,
m. Nhm c th hoỏ quy nh ca Cụng c,
Lut hụn nhõn v gia ỡnh cm cha m hnh
h, ngc ói con cỏi, ng thi quy nh v
vic hn ch mt s quyn ca cha m nu vi

phm iu cm trờn ti iu 41. Quyn ca
tr em c t do th hin quan im v cỏc
vn cú liờn quan n cỏc em c quy nh
ti iu 12 Cụng c v quyn tr em. Quy
nh ny c c th húa trong phỏp lut hụn
nhõn v gia ỡnh Vit Nam, theo ú tr em
c hi ý kin trong khi gii quyt cỏc s
kin phỏp lớ v hụn nhõn v gia ỡnh liờn quan
trc tip n quyn v li ớch ca a tr
(khon 2 iu 71 Lut hụn nhõn v gia ỡnh
nm 2000). Ngoi ra, Lut hụn nhõn v gia
ỡnh quy nh mt s quyn khỏc nh quyn
ca tr em cú ngi i din cho li ớch ca
mỡnh trc phỏp lut, quyn cú ti sn ca
con cha thnh niờn.
Nh vy, cỏc quy nh v bo v tr em
trong iu c a phng m Vit Nam tham
gia ó c "ni lut hoỏ" trong cỏc vn bn
phỏp lut liờn quan ca Vit Nam. Tuy cú mt
s iu c quc t a phng Vit Nam
cha tham gia nhng nhng t tng tin b
ca chỳng ó c chuyn th vo trong phỏp
lut Vit Nam. Cụng c La Haye nm 1993
v bo v tr em v hp tỏc trong lnh vc
nuụi con nuụi gia cỏc nc, tuy Vit Nam
cha tham gia nhng cỏc quy nh ca Cụng
c ó c "ni lut hoỏ" trong Lut hụn
nhõn v gia ỡnh nm 2000 v Ngh nh s
68/CP ca Chớnh ph. Nhng quy nh nh
Nh nc Vit Nam ch gii quyt cho ngi

nc ngoi nhn tr em Vit Nam lm con
nuụi trong trng hp Vit Nam v nc ú kớ
kt iu c quc t v vn ny, c quan
u mi trong vic gii quyt nuụi con nuụi l
c quan con nuụi quc t ó bo v quyn
ca tr em Vit nam lm con nuụi nc
ngoi v õy chớnh l nhng quy nh ca
Cụng c La Haye nm 1993.
Túm li, bo v quyn ca ph n v
quyn ca tr em l ni dung c bn ca quyn
con ngi, khụng tỏch khi quyn con ngi.
Ph n cú quyn thc hin chc nng lm m
ca mỡnh, c xó hi chm súc, giỳp . Tr
em c to nhng iu kin tt nht phỏt
trin v c bo v trong mi trng hp.
Bo v quyn ca ph n v tr em l mc
tiờu, trỏch nhim ca nhõn loi trong quỏ trỡnh
thc hin quyn con ngi./.