Tải bản đầy đủ (.pdf) (12 trang)

TIỂU LUẬN: HÃY TRÌNH BÀY VÀ PHÂN TÍCH CÁC TÁC NHÂN CƠ BẢN CỦA QUÁ TRÌNH XÃ HỘI HOÁ pdf

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (161.34 KB, 12 trang )

TR NG Đ I H C K THU T CÔNG NGH TP HCMƯỜ Ạ Ọ Ỹ Ậ Ệ
KHOA QU N TR KINH DOANHẢ Ị
L P 1 XÃ H I H CỚ Ộ Ọ
TI U LU NỂ Ậ
HÃY TRÌNH BÀY VÀ PHÂN TÍCH
CÁC TÁC NHÂN C B N C AƠ Ả Ủ
QUÁ TRÌNH XÃ H I HOÁỘ
Gi ng viên h ng d nả ướ ẫ : TS Tr ng Văn Vươ ỹ
Sinh viên th c hi n:ự ệ Lê Th Vân Anh ị
L p 09DQN3ớ
Tháng 5/2010
I M Đ UỞ Ầ
Trong su t cu c đ i, m i con ng i luôn có s bi n đ i liên t c t hìnhố ộ ờ ỗ ườ ự ế ổ ụ ừ
th c đ n n i dung, b n ch t theo quy lu t v n đ ng c a t nhiên xã h i.ứ ế ộ ả ấ ậ ậ ộ ủ ự ộ
Theo tính liên t c đó , b n thân con ng i luôn ph i ti p thu h c h i v n nụ ả ườ ả ế ọ ỏ ề ề
văn hóa mà h đ c sinh ra, lĩnh h i nh ng kinh nghi m th c t , đ áp d ngọ ượ ộ ữ ệ ự ế ể ụ
đi vào cu c s ng tr thành m t con ng i toàn di n. Quá trình h c t p nàyộ ố ở ộ ườ ệ ọ ậ
không b gi i t i nh ng đi m c a các giai đo n s ng, mà nó di n ra trongị ớ ạ ữ ể ủ ạ ố ễ
su t cu c đ i. Ngay t khi m i sinh ra, m i cá nhân đã h c cách nh n di n,ố ộ ờ ừ ớ ỗ ọ ậ ệ
cách đi, cách nói, khi c p sách đ n tr ng “ h c bi t ch , h c cách làm tính”ắ ế ườ ọ ế ữ ọ
và đ n nh ng giai đo n v sau: tr ng thành, trung niên, cu i đ i, b i vi cế ữ ạ ề ườ ố ờ ở ệ
h c không bao gi gi i h n. Đó là quy trình c b n c a xã h i h c.ọ ờ ớ ạ ơ ả ủ ộ ọ
Do có s liên quan gi a xã h i hóa v i m t văn hóa, mà có s đ m b o vự ữ ộ ớ ặ ự ả ả ề
tính liên t c t th h này sang th h khác, con ng i ch tr thành conụ ừ ế ệ ế ệ ườ ỉ ở
ng i thông qua s t ng tác v i nhi u ng i, nhi u thành viên trong khôngườ ự ươ ớ ề ườ ề
th nhìn nh n nhân cách và cách hòa nh p v i c ng đ ng xã h i. Nh v y xãể ậ ậ ớ ộ ồ ộ ư ậ
h i hóa là gì?ộ

II XÃ H I HÓAỘ
1. Khái ni mệ
Xã h i hóa là m t quá trình mà cá nhân gia nh p vào nhóm xã h i vàoộ ộ ậ ộ


c ng đ ng xã h i và đ c xã h i ti p nh n cá nhân nh m t thành viênộ ồ ộ ượ ộ ế ậ ư ộ
chính th c c a mình, là quá trình cá nhân ti p nh n n n văn hóa xã h i, làứ ủ ế ậ ề ộ
quá trình cá nhân h c t p b t ch c l n nhau và là quá trình h c cáchọ ậ ắ ướ ẫ ọ
đóng vai trò xã h i theo đúng khuôn m u hành vi nh m đáp ng s mongộ ẫ ằ ứ ự
đ i c a toàn xã h i. Đi u quan tr ng trong quá trình cá nhân cá nhân giaợ ủ ộ ề ọ
nh p, hòa h p v i c ng đ ng xã h i là cá nhân đó ph i có đ tiêu chu n,ậ ợ ớ ộ ồ ộ ả ủ ẩ
ph i mài mòn nh ng góc c nh c a mình, c a cái tôi d tìm đ c ti ng nóiả ữ ạ ủ ủ ể ượ ế
chung c a c ng đ ng.ủ ộ ồ
2. Vai trò
Trong khoa h c xã h i, xã h i hóa t ng cá nhân cũng chính là quá trình làmọ ộ ộ ừ
chuy n bi n con ng i t th c th sinh h c thành th c th xã hôi. Đó làể ế ườ ừ ự ể ọ ự ể
quá trình hình thành nhân cách, trong đó có s c sát thích ng c a cá nhânự ọ ứ ủ
v i các gớ iá tr chu n m c c a các khuôn m u hành vi, qua đó cá nhân duyị ẩ ự ủ ẫ
trì đ c kh năng ho t đ ng xã h i.ượ ả ạ ộ ộ
Th c t conự ế ng i ph i hi u bi t xã h i đ s ng, ngoài s t n t i mangườ ả ể ế ộ ể ố ự ồ ạ
tính sinh h c đ n thu n, vi c h p th kinh nghi m xã h i giúp cá nhânọ ơ ầ ệ ấ ụ ệ ộ
nâng cao nâng cách, t o nên h th ng t duy, c m xúc hành đ ng trongạ ệ ố ư ả ộ
t ng tác xã h i. Ch có nh v y con ng i m i có s khác bi t so v iươ ộ ỉ ư ậ ườ ớ ự ệ ớ
đ ng v t. Trong nh ng tr ng h p b cách li hoan toàn v i đ i s ng xãộ ậ ữ ườ ợ ị ớ ờ ố
h i, thì cá nhân đó ch t n t i sinh h c, vô c m , không có ph m ch t xãộ ỉ ồ ạ ọ ả ẩ ấ
h i.ộ
Trong quá trình xã h i hóa, thì s tác đ ng c a xã h i lên cá nhân theoộ ự ộ ủ ộ
cách có đ nh h ng, có ho ch đị ướ ạ ịnh và ng c l i, nghĩa là gia đình, nhàượ ạ
tr ng, xã h i luôn giáo d c m i cá nhân theo h ng làm sao cho cá nhânườ ộ ụ ọ ướ
đó tr thành m t công dân t t, có ích cho xã h i, c ng đ ng. Không ch cóở ộ ố ộ ộ ồ ỉ
s tác đ ng hai chi u nh v y thôi, mà xã h i hóa là quá trình tác đ ng đaự ộ ề ư ậ ộ ộ
chi u, các cá nhân xã h i tác đ ng đ n nhau, đ n ng i khác, h c h iề ộ ộ ế ế ườ ọ ỏ
nhi u thành viên c a xã h i và ng c l i ng i khác tác đ ng đ n mìnhề ủ ộ ượ ạ ườ ộ ế
qua nh ng hành vi, ng x .ữ ứ ử
3.Quá trình xã h i hóa ộ

Quá trình xã h i hóa phân ra làm hai c p đ :ộ ấ ộ
Xã h i hóa s c p: là nh ng h c h i đ u tiên trong đ i, cung c p n nộ ơ ấ ữ ọ ỏ ầ ờ ấ ề
t ng cho s nh n th c b n thân và th gi i xung quanh. Giai đo n nàyả ự ậ ứ ả ế ớ ạ
di n ra khi đ a tr đ c sinh ra, đ c giáo d c gia đình. Đây là giaiễ ứ ẻ ượ ượ ụ ở
đo n đ u tiên c a tr , các thành viên trong gia đình là nh ng y u t quanạ ầ ủ ẻ ữ ế ố
tr ng t o đi u ki n giúp tr nh n th c, phát tri n.ọ ạ ề ệ ẻ ậ ứ ể
Xã h i hóa th c p: là s h c h i c a cá nhân nh m m r ng hi uộ ứ ấ ự ọ ỏ ủ ằ ở ộ ể
bi t, k năng… đáp ng nh ng mong đ i c a xã h i, c ng đ ng, nhóm…ế ỹ ứ ữ ợ ủ ộ ộ ồ
Giai đo n này cá nhân không ch còn n m trong s yêu th ng, d y b o,ạ ỉ ằ ự ươ ạ ả
chăm sóc b o v c a gia đình, mà song song đó, cá nhân ph i đ n tr ngả ệ ủ ả ế ườ
h c h i ti p xúc v i nhi u cá nhân khác nh th y cô, b n bè, đ c bi t làọ ỏ ế ớ ề ư ầ ạ ặ ệ
ch u tác đ ng m nh c a các cá nhân truy n thông đ i chúng, và các tácị ộ ạ ủ ề ạ
nhân khác c a xã h i.ủ ộ
III CÁC TÁC NHÂN XÃ H I HÓAỘ
1 Gia đình
1.1 Đ c đi mặ ể
Gia đình là tác nhân đ u tiên và quan tr ng, khi m i sinh ra con ng iầ ọ ớ ườ
không th bi t đi, đ ng, t nuôi s ng b n thân ngay mà ph i nh s giúpể ế ứ ự ố ả ả ờ ự
đ nuôi n ng, b o v c a gia đình trong su t quãng đ i cho đ n khi thôiỡ ấ ả ệ ủ ố ờ ế
c p sách đ n tr ng.ắ ế ườ
Đ i v i h u h t các cá nhân, gia đình là môi tr ng t p th c b n đ uố ớ ầ ế ườ ậ ể ơ ả ầ
tiên d y tr nh ng kinh nghi m s ng, các giá tr tiêu chu n văn hóa, vàạ ẻ ữ ệ ố ị ẩ
d n t đó tr em ti p thu đ a vào hành đ ng c s c a mình. các giaầ ừ ẻ ế ư ộ ư ử ủ Ở
đình Vi t Nam đ c bi t là mi n b c, các b c cha m luôn coi tr ng vệ ặ ệ ở ề ắ ậ ẹ ọ ề
văn hóa l giáo trong vi c giáo d c con cái. Nh ng đ a tr khi sinh t iễ ệ ụ ữ ứ ẻ ạ
nh ng gia đình này luôn đ c d y b o ph i luôn l phép v i ng i l n,ữ ượ ạ ả ả ễ ớ ườ ớ
tr c khi dùng b a ph i m i m i ng i, đ c bi t ph i gi đ c tôn tiướ ữ ả ờ ọ ườ ặ ệ ả ữ ượ
tr t t gia đình cha m nói con cái ph i nghe…, nh ng đi u đó tr thànhậ ự ẹ ả ữ ề ở
s ép bu c đ i v i tr , nh ng d n tr s quen và tr thành tính cách c aự ộ ố ớ ẻ ư ầ ẻ ẽ ở ủ
tr mai sau.ẻ

Các đ c đi m nh ặ ể ư ch ng t củ ộ , tôn giáo, dân t cộ , đ ng c p xã h iẳ ấ ộ đ uề
đ c gia đình truy n th tr c ti p cho tr em và tr thành m t ph n trongượ ề ụ ự ế ẻ ở ộ ầ
khái ni m ệ cái tôi c a tr .ủ ẻ
Gia đình cũng là n i đ u tiên ơ ầ ch d yỉ ạ cho nh ng thành viên m i sinh raữ ớ
c a xã h i nh ng ý ni m v ủ ộ ữ ệ ề gi i tínhớ . Ở trên lĩnh v c này, ự ph n l nầ ớ
nh ng gì chúng ta xem là b m sinh b n thân th c ra đ u là s n ph mữ ẩ ở ả ự ề ả ẩ
c a ủ văn hóa, k t h p vào nhân cách c a chúng ta thông qua xã h i hóa.ế ợ ủ ộ
Cũng chính t i ạ gia đình, trong h u h t các n n văn hóa, tr nh đ c d yầ ế ề ẻ ỏ ượ ạ
r ng con trai c n ph i m nh m , dũng c m , con gái c n ph i d uằ ầ ả ạ ẽ ả ầ ả ị
dàng Xã h i hóa ộ gi i tínhớ luôn là m t trong nh ng ch c năng quan tr ngộ ữ ứ ọ
nh t c a ấ ủ gia đình.
V trí c a m t gia đình trong c c u xã h i (đ c bi t là c c u nghị ủ ộ ơ ấ ộ ặ ệ ơ ấ ề
nghi p) càng th p, thì h càng b thi t thòi v v t ch t, xã h i và văn hóa.ệ ấ ọ ị ệ ề ậ ấ ộ
Và quá trình xã h i hóa t i gia đình khó th thúc đ y ti m năng nh n th c,ộ ạ ể ẩ ề ậ ứ
đ ng c và ngôn ng c a tr .ộ ơ ữ ủ ẻ
M i quan h gi a t ng l p xã h i và s chú tr ng c a cha m vào tínhố ệ ữ ầ ớ ộ ự ọ ủ ẹ
đ c l p và thành tích c a đ a tr r t m nh. Tr em c a t ng l p trungộ ậ ủ ứ ẻ ấ ạ ẻ ủ ầ ớ
l u đ c kỳ v ng ph i có nh ng thành tích cao, đ c bi t t i nhà tr ng,ư ượ ọ ả ữ ặ ệ ạ ườ
chúng bu c ph i h c cách đ c l p ngay t r t s m. Các bà m thu c t ngộ ả ọ ộ ậ ừ ấ ớ ẹ ộ ầ
l p trung l u luôn tìm cách phát tri n kh năng trí tu và thành tích c aớ ư ể ả ệ ủ
đ a trứ ẻ
Nh v y có th nói gia đình là môi tr ng vi mô có vai trò quan tr ngư ậ ể ườ ọ
nh t trong giai đo n xã h i hóa ban đ u. Gia đình không ch tái s n xu t raấ ạ ộ ầ ỉ ả ấ
con ng i v m t th ch t, mà còn t o ra đ i s ng tinh th n, tâm h n vănườ ề ặ ể ấ ạ ờ ố ầ ồ
hóa, t c là xã h i hóa - bi n đ a tr t sinh v t thành con ng i xã h i.ứ ộ ế ứ ẻ ừ ậ ườ ộ
1.2 Các Giai Đo nạ
Gia đình tham gia vào các giai đo n xã h i hóa trong chu kì s ng c a conạ ộ ố ủ
ng i, giai đo n nào thì vai trò c a gia đình luôn đ c bi u hi n nh thườ ở ạ ủ ượ ể ệ ư ế
đ y m t cách khá rõ.ấ ộ
Giai đo n u thạ ấ ơ

Sau khi sinh không lâu, tr đã b t đ u h ng đ n th gi i xung quanh vàẻ ắ ầ ướ ế ế ớ
b t đ u h c h i. Các giác quan c a tr b t đ u ho t đ ng m nh, góp ph nắ ầ ọ ỏ ủ ẻ ắ ầ ạ ộ ạ ầ
quan tr ng trong b c đ u xã h i hoá: tr c m nh n đ c s cho ăn, t mọ ướ ầ ộ ẻ ả ậ ượ ụ ắ
r a, nh ng l i ru, l i âu y m ng t ngào c a cha m .ử ữ ờ ờ ế ọ ủ ẹ
Cùng v i vi c t p luy n thói quen, tr t p ch i nh ng trò gi ng ng i l nớ ệ ậ ệ ẻ ậ ơ ữ ố ườ ớ
nh bán hàng, làm cô giáo, h a sĩ… Đi u này giúp tr s m hình dung vư ọ ề ẻ ớ ề
t ng lai, hi u bi t v ngành ngh , và cách c s khi l n lên ph i nh thươ ể ế ề ề ư ử ớ ả ư ế
nào.
Khi tr b t đ u đẻ ắ ầ n tr ng, bên c nh nh ng m i quan h v i th y cô, b nế ườ ạ ư ố ệ ớ ầ ạ
bè… tr còn ch u tác đ ng m nh c a tivi, phim nh, nh ng gia đình v n luônẻ ị ộ ạ ủ ả ư ẫ
bên c nh tr , t ch c h ng d nạ ẻ ổ ứ ướ ẫ các ho t đ ng c a tr : ch i v i ai, cáchạ ộ ủ ẻ ơ ớ
chào h i, m i ăn, xem sách gì, h c tr ng nào, bao gi đ c xem TV vàỏ ờ ọ ườ ờ ượ
ch ng trình nào, ươ
Gia đình giúp tr nh n th c đ c cái đúng, cái sai, cái đ c phép và cáiẻ ậ ứ ượ ượ
không đ c phép b ng cách khuy n khích, đ ng viên, khen ng i khi tr làmượ ằ ế ộ ợ ẻ
đúng, ho c ngăn c m, không b ng lòng khi tr làm không đúng, làm cho trặ ấ ằ ẻ ẻ
có c m giác t i l i và x u h khi vi ph m quy t c; giúp tr hình thành ý th cả ộ ỗ ấ ổ ạ ắ ẻ ứ
trách nhi m thông qua các vi c làm c th .ệ ệ ụ ể
Đi u này không ph i là s dề ả ự ễ dàng đ i v i nh ng b c cha m thi u kinhố ớ ữ ậ ẹ ế
nghi m, đôi khi nh ng l i trách móc n ng n đ i v i nh ng cái sai c a tr cóệ ữ ờ ặ ề ố ớ ữ ủ ẻ
th làm tr m c c m, không giám ho t đ ng , ch i đùa theo s thích c aể ẻ ặ ả ạ ộ ơ ở ủ
mình và kh năng sáng t o c a tr b h n ch . N u lâu dài tình tr ng đó cả ạ ủ ẻ ị ạ ế ế ạ ứ
ti p t c có th hình thành tính cách tiêu c c c a tr , xa r i ng i thân, luônế ụ ể ự ủ ẻ ờ ườ
m c c m, nhút nhát, thu mình vào góc riêng c a chính b n thân. Không b cặ ả ủ ả ậ
cha m , xã h i nào l i mu n con em c a h nh ng th , b i v y chính cácẹ ộ ạ ố ủ ọ ư ế ở ậ
b c cha m ph i bi t:ậ ẹ ả ế
• Hành vi ki m soát c a các b c cha m nh th nào đ phù h p v iể ủ ậ ẹ ư ế ể ợ ớ
s phát tri n c a tr .ự ể ủ ẻ
• M i quan h c m xúc gi a cha m và con cân ph i ch t ch thânố ệ ả ữ ẹ ả ặ ẽ
thi t. Không nh t thi t lúc nào cũng th hi n b ng s âu y m,ế ấ ế ể ệ ằ ự ế

chi u chu ng, ngoài ra h có th thông qua nh ng c ch , ánh m t,ề ộ ọ ể ữ ử ỉ ắ
n c i bi u th s yêu th ng, hay ng h v i nh ng quy t đ nhụ ườ ể ị ự ươ ủ ộ ớ ữ ế ị
c a tr .ủ ẻ
• Cha m ph i luôn nh n m nh đ n s đ c l p và thành tích đ trẹ ả ấ ạ ế ự ộ ậ ể ẻ
s m hòa nh p v i c ng đ ng đang phát tri n không ng ng, cũngớ ậ ớ ộ ồ ể ừ
làm n i b t chính b n thân trong t p th x ng đáng v i các ho tổ ậ ả ậ ể ứ ớ ạ
đ ng lãnh đ o nhóm, l p…ộ ạ ớ
• Lo i hình truy n thông gi a cha m và con cái, đây là m t đi uạ ề ữ ẹ ộ ề
quan tr ng đ h ng d n ho t đ ng c a tr . Nhìn vào nh ng bi uọ ể ướ ẫ ạ ộ ủ ẻ ữ ể
hi n c a tr , thì h bi t tr nh th nào, tr c n gì và đôi khi ch cóệ ủ ẻ ọ ế ẻ ư ế ẻ ầ ỉ
h m i hi u nh ng bi u hi n c a tr mà thôi.ọ ớ ể ữ ể ệ ủ ẻ
Giai đo n tu i thi u niênạ ổ ế
Tr em ti p xúc đa d ng v i th gi i xung quanh là b c đ u hình thànhẻ ế ạ ớ ế ớ ướ ầ
nh ng giá tr , chu n m c, thi t l p quan h v i nh ng ng i xung quanhữ ị ẩ ự ế ậ ệ ớ ữ ườ
tr c h t là v i nh ng ng i trong gia đình, th s c trong các quan h xãướ ế ớ ữ ườ ử ứ ệ
h i, ti n t i hình thành nhân cách đ c l p.ộ ế ớ ộ ậ
giai đo n này gia đình giúp đ và cung c p cho các em nh ng kinh nghi mỞ ạ ỡ ấ ữ ệ
xã h i trong quan h và ng x v i nh ng ng i xung quanh, đ ng viên,ộ ệ ứ ử ớ ữ ườ ộ
thông c m, nâng đ các em khi th t b i và n n trí, giúp các em nh ng ki nả ỡ ấ ạ ả ữ ế
th c, hi u bi t c n thi t đ t ch giai đo nứ ể ế ầ ế ể ự ủ ở ạ d y thì khi c th có nh ngậ ơ ể ữ
thay đ i l n.ổ ớ
l a tu i tr ng thànhỞ ứ ổ ưở
Cá nhân phát tri n b n s c cái tôi, hình thành nh ng kinh nghi m xã h iể ả ắ ữ ệ ộ
n đ nh, chu n b b c vào nh ng nhóm làm vi c, nh ng t ch c xã h i hayổ ị ẩ ị ướ ữ ệ ữ ổ ứ ộ
c ng đ ng m i. ộ ồ ớ
giai đo n này, xã h i hóa s c p h u nh đã hoàn thành, nhân cách v cỞ ạ ộ ơ ấ ầ ư ề ơ
b n đã hình thành. ả
Gia đình giúp cá nhân đã tr ng thành đ nh h ng v ngh nghi p, cáchưở ị ướ ề ề ệ
s ng, và hôn nhân.ố
Giai đo n chu n b k t hôn và làm cha mạ ẩ ị ế ẹ

Gia đình t o cho cá nhân đ ng c và mong mu n đi t i k t hôn và giúpạ ộ ơ ố ớ ế
cho các cá nhân bi t cách ng x khi h k t hôn. ế ứ ử ọ ế
M t ng i tr c khi b c vào hôn nhân th ng đã quan sát hôn nhân c a chaộ ườ ướ ướ ườ ủ
m trong m t th i gian dài. Nh th nào là hôn nhân, là đi u mà các cá nhânẹ ộ ờ ư ế ề
đ c h c h i ch y u t trong hôn nhân c a cha m . ượ ọ ỏ ủ ế ừ ủ ẹ
Mô hình hôn nhân c a cha m có vai trò c c kỳ quan tr ng đ i v i vi c xãủ ẹ ự ọ ố ớ ệ
h i hóa vai trò hôn nhân và làm cha m cho con cái. ộ ẹ
Giai đo n b c sang tu i giàạ ướ ổ
Ng i tr tu i có th hình dung đ c cu c s ng c a mình khi b c sangườ ẻ ổ ể ượ ộ ố ủ ướ
tu i già s di n ra nh th nào chính là nh quan sát cu c s ng c a nh ngổ ẽ ễ ư ế ờ ộ ố ủ ữ
ng i già trong gia đình.ườ
Gia đình đóng m t vai trò ch đ o trong quá trình xã h i hóa t i gia đình,ộ ủ ạ ộ ạ
đ c bi t trong 10 năm đ u c a đ a tr , gia đình là nhóm qui chi u, nó đi uặ ệ ầ ủ ứ ẻ ế ề
khi n, và l a ch n nh ng lo i hình giáo d c bên ngoài. Khi đ a tr ti p t cể ự ọ ữ ạ ụ ứ ẻ ế ụ
h c lên cao, nh h ng này gi m d n, thay vào đó là nh ng ph ng ti nọ ả ưở ả ầ ữ ươ ệ
truy n thông đ i chúng và nh ng nhóm b n đ ng l a. Tuy v y gia đình v nề ạ ữ ạ ồ ứ ậ ẫ
là n i đ duy trì nh h ng vào vi c t ch c đ i s ng c a thanh thi u niênơ ể ả ưở ệ ổ ứ ờ ố ủ ế
trong các đ nh h ng v nh ng chu n m c đ o đ c và l p đ nh k ho ch vị ướ ề ữ ẩ ự ạ ứ ậ ị ế ạ ề
ngh nghi p t ng lai. Gia đình v n là đi m t a cho thanh thi u niên.ệ ệ ươ ẫ ể ự ế
2. Nhà tr ngườ
Nhà tr ng là n i con ng i b t đ u đ c ti p xúc v i tính đa d ng xãườ ơ ườ ắ ầ ượ ế ớ ạ
h i, t ng tác v i nh ng thành viên không ph i trong t p th c b n là ộ ươ ớ ữ ả ậ ể ơ ả gia
đình, đ c d y d nhi u đi u khác so n n t ng trong ượ ạ ỗ ề ề ề ả gia đình.
Trong vi c giáo d c và đào t o th h sau, nhà tr ng luôn th hi n đ cệ ụ ạ ế ệ ườ ể ệ ượ
vai trò đ nh h ng xã h i c a mình. Nhà tr ng truy n đ t cho th h sauị ướ ộ ủ ườ ề ạ ế ệ
nh ng tri th c, giá tr , chu n m c ch đ o c a m t xã h i. Đây là môiữ ứ ị ẩ ự ủ ạ ủ ộ ộ
tr ng xã h i hoá chính th c có vai trò đ c bi t quan tr ng v i th h trườ ộ ứ ặ ệ ọ ớ ế ệ ẻ
trong xã h i hi n đ i. Ý th c r t đ y đ v v n đ này, H Chí Minh gi iộ ệ ạ ứ ấ ầ ủ ề ấ ề ồ ả
thích: “T ti u h c, trung h c cho đ n đ i h c, là n i rèn luy n nhi đ ng vàừ ể ọ ọ ế ạ ọ ơ ệ ồ
thanh niên. Óc c a nh ng ng i tr tu i trong s ch nh t m l a tr ng,ủ ữ ườ ẻ ổ ạ ư ấ ụ ắ

nhu m xanh thì nó s xanh, nhu m đ thì nó s đ . Vì v y s h c t p ộ ẽ ộ ỏ ẽ ỏ ậ ự ọ ậ ở
tr ng có nh h ng r t l n cho t ng lai c a thanh niên t c là t ng laiườ ả ưở ấ ớ ươ ủ ứ ươ
cu n c nhà”. Tr ng h c là môi tr ng đa d ng, tác đ ng đ n cá nhân tả ướ ườ ọ ườ ạ ộ ế ừ
nhi u phía. N u t ch c t t môi tr ng này s r t h u ích cho s hình thànhề ế ổ ứ ố ườ ẽ ấ ữ ự
và phát tri n nhân cách c a cá nhân.ể ủ
Nhà tr ng cung c p cho tr em nh ng ki n th c và k năng t th p đ nườ ấ ẻ ữ ế ứ ỹ ừ ấ ế
cao, t đ n gi n đ n ph c t p mà có nh ng đi u không ph i các thành viênừ ơ ả ế ứ ạ ữ ề ả
l n tu i trong ớ ổ gia đình c a chúng đã đ c h p th . Tùy theo t ng đ tu i vàủ ượ ấ ụ ừ ộ ổ
kh năng h p th , trau d i ki n th c mà m i cá nhân đ c nhà tr ng d y,ả ấ ụ ồ ế ứ ỗ ượ ườ ạ
truy n đ t ki n th c m c đ nào, cao sâu hay c b n. ề ặ ế ứ ở ứ ộ ơ ả Nh ng tr c h t cáư ướ ế
nhân s đ c h c nh ng đi u c b n, t ng quát sau đó m i đi sâu vào t ngẽ ượ ọ ữ ề ơ ả ổ ớ ừ
ph n. m i ch ng trình gi ng d y có nhi u c p đ khác nhau, càng đi sâuầ Ở ỗ ươ ả ạ ề ấ ộ
càng đòi h i nh ng h c sinh này s năng đ ng sáng t o và c n cù h n.ỏ ở ữ ọ ự ộ ạ ầ ơ
H th ng tr ng h c Vi t Nam đ c chia thành nhi u c p: m u giáo,ệ ố ườ ọ ở ệ ượ ề ấ ẫ
ti u h c, trung hoc c s , trung h c ph thông, đ i h c và sau đ i h c. Xétể ọ ơ ở ọ ổ ạ ọ ạ ọ
v s khác nhau gi a các c p thì c b n là m c đ ki n th c, vi c s pề ự ữ ấ ơ ả ở ứ ộ ế ứ ệ ắ
x p các ch ng trình theo các c p sao cho phù h p v i kh năng, s phátế ươ ấ ợ ớ ả ự
tri n, tâm sinh lý c a m i cá nhân. trung h c ph thông, h c sinh đ c h cể ủ ỗ ở ọ ổ ọ ượ ọ
khá sâu v nhi u lĩnh v c đ i s ng, văn hóa, khoa h c, làm sao trang b đ yề ề ự ờ ố ọ ị ầ
đ ki n th c t i thi u, c b n cho h c sinh tr c khi b c vào cu c đ i.ủ ế ứ ố ể ơ ả ọ ướ ướ ộ ờ
C p đ i h c sau đ i h c, sinh viên đ c đi sâu vào t ng chuyên ngành, đi uấ ạ ọ ạ ọ ượ ừ ề
này có nghĩa sinh viên ph i có ki n th c sâu r ng trong ngành h c c a mìnhả ế ứ ộ ọ ủ
đ ph c v cho ngh nghi p sau này.ể ụ ụ ề ệ
Ta th y s khác nhau rõ ràng gi a các b c giáo d c, đ u tiên cá nhân đ cấ ự ữ ậ ụ ầ ượ
h c th nào đ hòa nh p v i xã h i, đ c trang b đ y đ nh ng ki n th cọ ế ể ậ ớ ộ ượ ị ầ ủ ữ ế ứ
c b n đ đ đáp ng các ho t đ ng th c ti n h ng ngày, đ đ th c hi nơ ả ủ ể ứ ạ ộ ự ễ ằ ủ ể ự ệ
s t ng tác v i m i cá nhân khác trong cu c s ng th ng nh t, gia đình,ự ươ ớ ọ ộ ố ườ ậ
b n bè, làng xóm… Sau đó cá nhân đ c h c t p ki n th c chuyên môn, đóạ ượ ọ ậ ế ứ
là nh ng ki n th c ph c v ch y u cho cu c s ng sau này. Nh ng ki nữ ế ứ ụ ụ ủ ế ộ ố ữ ế
th c cao c p này đ c cá nhân áp d ng trong công vi c, trong s t ng tácứ ấ ượ ụ ệ ự ươ

v i đ ng nghi p, đ i th c nh tranh,… ớ ồ ệ ố ủ ạ
Tính đa d ng xã h i nhà tr ng th ng ạ ộ ở ườ ườ làm cá nhân nh n th c rõ ràngậ ứ
h n v v trí c a mình trong c u trúc xã h i đã hình thành trong quá trình xãơ ề ị ủ ấ ộ
h i hóa ộ ở gia đình. gia đình, cá nhân nh n th c v trí c a mình thông quaỞ ậ ứ ị ủ
cách x ng hô, c s là con, cháu, anh, ch , em và b n ph n c a cá nhân trongư ư ử ị ộ ậ ủ
v trí đó. Nh ng trong nhà tr ng, cá nhân đ c trang b ki n th c, đ o đ cị ư ở ườ ượ ị ế ứ ạ ứ
m t cách đ y đ , đa d ng và vi c nh n th c v trí c a cá nhân không ch bộ ầ ủ ạ ệ ậ ứ ị ủ ỉ ị
bó h p t i gia đình mà đ c m r ng toàn xã h i. V trí c a cá nhân lúc nàyẹ ạ ở ượ ở ộ ộ ị ủ
là h c sinh, sinh viên, m t ng i đang tham gia giao thông, là công dân c aọ ộ ườ ủ
m t n c, là b n bè c a t t c m i ng i… , t t c nh ng nh n th c trênộ ướ ạ ủ ấ ả ọ ườ ấ ả ữ ậ ứ
đ u đ c nhà tr ng đ a vào gi ng d y. Nh v y khi bi t đ c nhi m v ,ề ượ ườ ư ả ạ ư ậ ế ượ ệ ụ
b n ph n c a t ng v trí, cá nhân s có đ ng l c m nh đ phát tri n, v nổ ậ ủ ừ ị ẽ ộ ự ạ ể ể ươ
t i hoàn thành t t v trí c a mình. Đây cũng là n n t ng cho cá nhân tr c khiớ ố ị ủ ề ả ướ
b c vào môi tr ng công vi c. Đ có đ c v trí, đ a v trong c quan bu cướ ườ ệ ể ượ ị ị ị ơ ộ
cá nhân ph i không ng ng nâng cao ki n th c, kh năng c a mình.ả ừ ế ứ ả ủ
Thông qua t ng tác v i các thành viên khác, ươ ớ con ng iườ nh n biậ ết thêm
nh ng khía c nh c a ữ ạ ủ ch ng t củ ộ , gi i tínhớ , đ ng c pẳ ấ giàu nghèo cũng như
u và khuy t do s phân c p, s khác nhau gi a v trí con ng i.ư ế ự ấ ự ữ ị ườ
Tr ng ườ h c cũng là b máy ọ ộ hành chính đ u tiên mà h u h t ầ ầ ế con ng iườ
đ c ti p xúc, nhượ ế ư th i khóa bi u, ờ ể n i quyộ cho họ có ý ni m v m t nhóm,ệ ề ộ
t ch c l n cũng nh vai trò là m t b ph n trong đó.ổ ứ ớ ư ộ ộ ậ Đi u c b n này giúpề ơ ả
tr h c đ c cách s ng trong công đ ng, t p th ph i tuân theo quy lu t, kẻ ọ ượ ố ồ ậ ể ả ậ ỉ
lu t chung, ngay c đ i v i chính cá nhân cũng ph i t p đ c tính t l p, tậ ả ố ớ ả ậ ượ ự ậ ự
giác đ có đ c k t qu t t nh t.ể ượ ế ả ố ấ
Các ch ng trình gi ng d y góp ph n hình thành nh ng giá tr , tiêu chu nươ ả ạ ầ ữ ị ẩ
văn hóa quan tr ng, bên c nh đó cá nhân đ c đánh giá theo năng l c, d aọ ạ ượ ự ự
vào tiêu chu n ph bi n ch không ph i các m i quan h cá nhân c th ẩ ổ ế ứ ả ố ệ ủ ể ở
gia đình. Đi u này cá nhân ph i nhân th c rõ ràng và đôi khi nhi u cá nhânề ả ứ ề
còn d a vào đó đ phát huy kh năng, thi đua h c t p v i b n bè.ự ể ả ọ ậ ớ ạ
M t đi u quan tr ng trong ch ng trình gi ng d y mà ch t ch H Chíộ ề ọ ươ ả ạ ủ ị ồ

Minh đã t ng nh c nh đó là nguyên lý “h c đi đôi v i hành”. Ng i cănừ ắ ở ọ ớ ườ
d n: ặ m t ng i t t nghi p đ i h c n u ch có ki n th c sách v không màộ ườ ố ệ ạ ọ ế ỉ ế ứ ở
không bi t gì v công vi c th c t , thì anh ta m i ch là trí th c m t n a.ế ề ệ ự ế ớ ỉ ứ ộ ử
Ng i trí th c là c n bi t mang kh i ki n th c sách v đó áp d ng vào th cườ ứ ầ ế ố ế ứ ở ụ ự
t đ gi i quy t các v n đ do th c t đ t ra. Đi u đó cũng có nghĩa trongế ể ả ế ấ ề ự ế ặ ề
quá trình xã h i hoá cá nhân không đ n thu n ch bi t h c h i kinh nghi mộ ơ ầ ỉ ế ọ ỏ ệ
c a xã h i, mà đi u quan tr ng còn ph i bi t sáng t o ra các kinh nghi m đủ ộ ề ọ ả ế ạ ệ ể
tác đ ng vào xã h i.ộ ộ
Dù tr ng h c là m t n i d y h c sinh nh ng ki n th c, tiêu chu n vănườ ọ ộ ơ ạ ọ ữ ế ứ ẩ
hóa h u nh tuy t đ i nh ng v n không tránh kh i nh ng tiêu c c khuy tầ ư ệ ố ư ẫ ỏ ữ ự ế
đi m ph bi n trong xã h i nh n n mua bán đi m, trù d p h c sinh, h c giể ổ ế ộ ư ạ ể ậ ọ ọ ả
b ng thi t, gian l n trong thi c … nh ng đi m đen này xu t hi n do m t bằ ệ ậ ử ữ ể ấ ệ ộ ộ
ph n th y cô, h c sinh, ph huynh ý th c th p, không còn sáng su t và đậ ầ ọ ụ ứ ấ ố ủ
tâm trong công tác giáo d c đào t o th h tr , ngu n nhân l c cho đ t n c.ụ ạ ế ệ ẻ ồ ự ấ ướ
Có bao nhiêu tiêu c c nh v y trong ngành giáo d c thì ta cũng không thự ư ậ ụ ể
ph nh n vai trò tích c c và b n ch t t t đ p c a nhà tr ng, m t tác nhânủ ậ ự ả ấ ố ẹ ủ ườ ộ
tích c c tuy t đ i trong quá trình xã h i hóa t ng cá nhân.ự ệ ố ộ ừ
3. B n Bèạ
Nhóm b n cùng l a tu i có l là nh ng ng i khá quan tr ng đ i v i quáạ ứ ổ ẽ ữ ườ ọ ố ớ
trình xã h i hóa. H cùng tu i v i nhau, di n bi n tâm lý gi ng nhau, hoànộ ọ ổ ớ ễ ế ố
c nh tác đ ng c a môi tr ng và s quan tâm c a xã h i gi ng nhau. B i cóả ộ ủ ườ ự ủ ộ ố ở
nhi u đi u t ng đ ng nhau nh v y, nên h d dàng ti p c n và ch i v iề ề ươ ồ ư ậ ọ ễ ế ậ ơ ớ
nhau nhi u h n.ề ơ
S tác đ ng c a b n bè, nhóm b n đ i v i cá nhân r t đ c bi t, hi u theoự ộ ủ ạ ạ ố ớ ấ ặ ệ ể
h ng tích c c, b n bè d dàng c m thông v i nhau h n b i nh n đ nh c aướ ự ạ ễ ả ớ ơ ở ậ ị ủ
h v v n đ nào đó th ng d ng l i cách hi u theo l a tu i c a h . khiọ ề ấ ề ườ ừ ạ ở ể ứ ổ ủ ọ
m t cá nhân này ph m l i, hay có chuy n bu n h s đ c b n bè c a hộ ạ ỗ ệ ồ ọ ẽ ượ ạ ủ ọ
quan tâm, khuyên b o, thông c m, đ ng viên, vì v y h d dàng v t quaả ả ộ ậ ọ ễ ượ
khó khăn h n.ơ
Đi u quan trong h n, b n bè nhóm b n còn là m t môi tr ng khá t t đề ơ ạ ạ ộ ườ ố ể

cho cá nhân th c hi n s t ng tác và hòa nh p v i m i ng i. Theo đánhự ệ ự ươ ậ ớ ọ ườ
giá nh n đ nh c a s đông, khi cá nhân s m k t b n và có nhi u c h i đậ ị ủ ố ớ ế ạ ề ơ ộ ể
ti p xúc v i b n bè nh h p nhóm, đi ch i, tham gia nhi u phong trào… thìế ớ ạ ư ọ ơ ề
vi c giao ti p, ng x trong các ho t đ ng xã h i s khéo léo, và giành đ cệ ế ứ ử ạ ộ ộ ẽ ượ
nhi u thi n c m. Đ c bi t h n là h s luôn th y yêu đ i vì h c m nh nề ệ ả ặ ệ ơ ọ ẽ ấ ờ ọ ả ậ
đ c s quan tâm giúp đ c a b n bè, đ i v i h tình b n là m t li u thu cượ ự ỡ ủ ạ ố ớ ọ ạ ộ ề ố
b , là ni m vui ti ng c i, là n i có th xoa d u n i ni m c a h , trong khiổ ề ế ườ ơ ể ị ỗ ề ủ ọ
nh ng ng i khác nh th y cô, cha m khó có th th c hi n đ c b iữ ườ ư ầ ẹ ể ự ệ ượ ở
kho ng cách, s e ng i…ả ự ạ
Trong nhóm b n, vai trò đ c l p c a cá nhân góp ph n hình thành các ạ ộ ậ ủ ầ kinh
nghi mệ trong quan h xã h i cũng nh ý th c v b n thân khác v i nh ng gìệ ộ ư ứ ề ả ớ ữ
có trong gia đình. B n bè, nhóm b n là nh ng ng i lý t ng đ bày t tìnhạ ạ ữ ườ ưở ể ỏ
c m, suy nghĩ, cũng nh t o nên ni m vui, nh ng không ph i đó là n i đả ư ạ ề ư ả ơ ể
d a d m, đ đ c yêu th ng chi u chu ng b ng tình th ng c a gia đình,ự ẫ ể ượ ươ ề ộ ằ ươ ủ
cha m . Cá nhân ph i t đ ng v ng, ph i t đ c l p b i b n bè không thẹ ả ự ứ ữ ả ự ộ ậ ở ạ ể
cho h m i th nh gia đình. Khi cá nhân có kinh nghi m v s đ c l pọ ọ ứ ư ở ệ ề ự ộ ậ
c a mình h s d dàng b c ra kh i xã h i và ti p t c ch ng đ ng sóngủ ọ ẽ ễ ướ ỏ ộ ế ụ ặ ườ
gió đó là tr ng thành và t tìm ki m ngh nghi p…Nh v y chính b n bèưở ự ế ề ệ ư ậ ạ
là m t môi tr ng t o tính t l p cho cá nhân, đi u này di n ra ch y uộ ườ ạ ự ậ ề ễ ủ ế
trong th i gian cá nhân đ n tr ng, đ c bi t là ph i tr xa gia đình đ ti pờ ế ườ ặ ệ ả ở ọ ể ế
t c con đ ng h c hành.ụ ườ ọ
Nhóm b n cũng t o ra c h i cho các thành viên chia s , th o lu n v cácạ ạ ơ ộ ẻ ả ậ ề
m i quan tâm.ố Có nh ng v n đ , đ tài mà cá nhân quan tâm h ng thú và dữ ấ ề ề ứ ễ
dàng chia s trao đ i bàn b c v i b n bè cùng l a tu i, trong khi đi u này r tẻ ổ ạ ớ ạ ứ ổ ề ấ
khó th c hi n đ i v i ng i l n nh cha m , th y cô b i các v n đ đóự ệ ố ớ ườ ớ ư ẹ ầ ở ấ ề
không n m trong ph m vi quan tâm ho c hoàn toàn nh t nh o đ i v i h vàằ ạ ặ ạ ẽ ố ớ ọ
khi chia s d dàng nh n đ c k t qu không mong đ i. Ngoài ra vi c traoẻ ễ ậ ượ ế ả ợ ệ
đ i th o lu n trong nhóm b n v v n đ h c t p hay nh ng ki n th c xã h iổ ả ậ ạ ề ấ ề ọ ậ ữ ế ứ ộ
s t o nhi u thu n l i đ cá nhân hi u v n đ m t cách sâu s c và kĩ l ngẽ ạ ề ậ ợ ể ể ấ ề ộ ắ ưỡ
h n, cá nhân d dàng h c đ c nh ng kĩ năng m m trong giao ti p, ho tơ ễ ọ ượ ữ ề ế ạ

đ ng nhóm, lãnh đ o nhóm…ộ ạ
Vi c cá nhân trong môi tr ng b n bè t o nhi u đi u ki n v n xa trongệ ườ ạ ạ ề ề ệ ươ
h c t p, ho t đ ng, cá nhân s m nh n ra v trí c a mình trog nhóm b n, t đóọ ậ ạ ộ ớ ậ ị ủ ạ ừ
t o l c đ y đ ti n t i b ng ho c cao h n b n bè h . B n bè là môi tr ngạ ự ẩ ể ế ớ ằ ặ ơ ạ ọ ạ ườ
khá t t đ cá nhân th c hi n quá trình xã h i hóa theo h ng tích c c. Nh ngố ể ự ệ ộ ướ ự ư
trên khía c nh khác, nhóm b n đôi khi t o ra các tác đ ng tiêu c c đ n cácạ ạ ạ ộ ự ế
thành viên trong nhóm đó ho c nhóm khác qua các ho t đ ng ru ng b , làmặ ạ ộ ồ ỏ
x u h th m chí hành h b n bè c a h . Đi u này hoàn toàn ng c l i v iấ ổ ẩ ạ ạ ủ ọ ề ượ ạ ớ
nh ng gì t t đ p mà quá trình xã h i hóa b n bè mang l i, thay vì con ng iữ ố ẹ ộ ạ ạ ườ
d dàng hòa nh p v i m i ng i thì h d b đ ng, không giám k t b n vàễ ậ ớ ọ ườ ọ ễ ị ộ ế ạ
thu mình vào trong cái v b c c a riêng mình. B n bè, nhóm b n là tác nhânỏ ọ ủ ạ ạ
đ c bi t, là c s đ th c hi n quá trình xã h i hóa nh ng tác h i do nhómặ ệ ơ ở ể ự ệ ộ ư ạ
b n gây ra thì không th nói là ít và cũng khó đ tránh kh i. ạ ể ể ỏ
Vi c ti p xúc v i b n bè có th t o ra mâu thu n gi a cá nhân và gia đìnhệ ế ớ ạ ể ạ ẫ ữ
v các m u văn hóa luôn thay đ i mà các m i quan tâm c a gia đình luônề ẫ ổ ỗ ủ
mang tính đ nh h ng, khuôn phép. Nh v y vi c ch n b n đ ch i c a m iị ướ ư ậ ệ ọ ạ ể ơ ủ ỗ
cá nhân ph i có s ch p nh n, qu n lý c a gia đình, đ ng th i các b c chaả ự ấ ậ ả ủ ồ ờ ậ
m cũng luôn ph i t đ i m i ph ng pháp d y c a mình sao cho phù h pẹ ả ự ổ ớ ươ ạ ủ ợ
v i t ng cá nhân cũng nh th i đ i.ớ ừ ư ờ ạ
Đ i v i cá nhân thì b n bè t t thì nhi u, nh ng cá nhân cũng d b lôi kéoố ớ ạ ố ề ư ễ ị
theo nh ng chi u h ng x u n u không bi t cách ch i hay ch n b n. Vàữ ề ướ ấ ế ế ơ ọ ạ
trong cu c lôi kéo c a quá trình xã h i hóa gia đình, nhà tr ng, xã h i… thìộ ủ ộ ườ ộ
b n bè chi m ph n th ng l n nh t, m t tác nhân h t s c lo ng i, b i đi u gìạ ế ầ ắ ớ ấ ộ ế ứ ạ ở ề
cũng có th s y ra, vi c cá nhân b lôi kéo theo chi u h ng x u hay t t cònể ả ệ ị ề ướ ấ ố
ph thu c r t nhi u vào nh n th c c a chính cá nhân và vi c nuôi d y c aụ ộ ấ ề ậ ứ ủ ệ ạ ủ
gia đình, nhà tr ng đ i v i chính cá nhân đ y.ườ ố ớ ấ
4. Ph ng Ti n Truy n Thông Đ i Chúngươ ệ ề ạ
Ph i nói r ng t khi các ph ng ti n truy n thông đ i chúng xu t hi n, xãả ằ ừ ươ ệ ề ạ ấ ệ
h i loài ng i đã có m t s thay đ i v t b c, t m nhìn xã h i đ c mộ ườ ộ ự ổ ượ ậ ầ ộ ượ ở
r ng không ng ng, s xu t hi n c a con ng i không d ng l i m t gi iộ ừ ự ấ ệ ủ ườ ừ ạ ở ộ ớ

h n nh t đ nh mà ngày càng đ c m r ng h n n a.ạ ấ ị ượ ở ộ ơ ữ
Ngày nay, các ph ng ti n truy n thông đ i chúng đã quá ph bi n v i t tươ ệ ề ạ ổ ế ớ ấ
c m i ng i m i l a tu i, nhi u tr em đã s m ti p xúc v i truy n hìnhả ọ ườ ở ọ ứ ổ ề ẻ ớ ế ớ ề
tr c khi đi h c và đi u này có nh h ng r t nhi u đ n s phát tri n c aướ ọ ề ả ưở ấ ề ế ự ể ủ
tr theo hai h ng có h i và có l i. Theo các nhà nghiêng c u v tác đ ngẻ ướ ạ ợ ứ ề ộ
c a tivi đ n s phát tri n c a tr em, thì tr càng s m ti p xúc v i tivi vàủ ế ự ể ủ ẻ ẻ ớ ế ớ
xem v i l ng th i gian dài càng làm tr th đ ng, kh năng sáng t o vàớ ượ ờ ẻ ụ ộ ả ạ
vi c t p nói, di n đ t, k năng giao ti p c a tr gi m d n đi. V n đ nàyệ ậ ễ ạ ỹ ế ủ ẻ ả ầ ấ ề
đ c các b c cha m quan tâm không đúng cách, cho r ng tr s m quan tâmựơ ậ ẹ ằ ẻ ớ
đ n truy n hình s giúp tr sáng t o và nh n th c đ c nhi u v n đ h n,ế ề ẽ ẻ ạ ậ ứ ượ ề ấ ề ơ
nh ng k t qu l i ng c l i.ư ế ả ạ ượ ạ
Nói v v n đ mà các ph ng ti n thông truy n đ i chúng mang l i choề ấ ề ươ ệ ề ạ ạ
m i cá nhân, thì nó là m t tác nhân tích c c khi nó đã th c s là m t y u tọ ộ ự ự ự ộ ế ố
c a cu c s ng. Nó m ra cho m i cá nhân nh ng chân tr i m i, nh ng ki nủ ộ ố ở ỗ ữ ờ ớ ữ ế
th c, cũng nh là m t ngu n s ng đ b i d ng c m hóa lòng ng i, h ngứ ư ộ ồ ố ể ồ ưỡ ả ườ ướ
con ng i đ n v i nh ng đi u t t đ p, chân thành cao c , nó cho ta bi tườ ế ớ ữ ề ố ẹ ả ế
cu c s ng đang v n đ ng th nào và ta ph i chu n b nh ng gì đ b c vàoộ ố ậ ộ ế ả ẩ ị ữ ể ướ
vòng đ i đó.ờ Truy n thông cũng làm cho các thành viên trong m t xã h i g nề ộ ộ ắ
k t v i nhau h n thông qua nh ng m i quan tâm chung, nh ng giá tr chungế ớ ơ ữ ố ữ ị
đ c bi t là khi có nh ng s ki n n i b t nh h ng nhi u đ n đ i s ng xãặ ệ ữ ự ệ ổ ậ ả ưở ề ế ờ ố
h i. Ch nh ng đi u đ n gi n đó thôi cũng m t ph n nào làm thay đ i m t cáộ ỉ ữ ề ơ ả ộ ầ ổ ộ
nhân nào đó, cũng nh làm thay đ i cách mà cá nhân đó t ng tác v i xã h i. ư ổ ươ ớ ộ
Ph ng ti n thông tin đ i chúng là tác nhân xã h i hóa khá quan tr ng,ươ ệ ạ ộ ọ
nh ng v n còn nhi u h n ch , ư ấ ề ạ ế truy n thôngề r t ít ho c không mang tínhấ ặ
t ng tác, khán thính gi không th th o lu n hay bày t thái đ tr c ti pươ ả ể ả ậ ỏ ộ ự ế
v i nh ng ng i làm ra ch ng trình ớ ữ ườ ươ truy n thôngề . Chính vì th , v t xa r tế ượ ấ
nhi u nh ng gì mà truy n thông đ a đ n nh m t ngu n gi i trí, nó là ề ữ ề ư ế ư ộ ồ ả m tộ
ph ng ti n l p trình thái đ và ni m tin c a chúng taươ ệ ậ ộ ề ủ .
[6]
Vì lý do đó, các v nấ

đ nh ề ư qu ng cáoả , b o l cạ ự , l i s ng trên các ph ng ti n thông tin đ iố ố ươ ệ ạ
chúng th ng là ch đ gây tranh cãi.ườ ủ ề
Th c s các ph ng ti n thông tin r t t t cho m i cá nhân m i khíaự ự ươ ệ ấ ố ọ ở ọ
c nh, t o nhi u c h i và đi u ki n đ cá nhân hoàn thi n b n thân mình vạ ạ ề ơ ộ ề ệ ể ệ ả ề
nhân cách, đ o đ c, tri th c. Nh ng mu n v y ph i bi t s d ng, ch n l cạ ứ ứ ư ố ậ ả ế ử ụ ọ ọ
nh ng gì c n thi t quan tr ng, đ h c t p, gi i trí, tránh l m d ng quá m cữ ầ ế ọ ể ọ ậ ả ạ ụ ứ
s gây h u qu x u.ẽ ậ ả ấ
5. Các Tác Nhân Khác
Ngoài t p th chính,con ng i cũng ch u tác đ ng c a d lu n.Tôn giáo,ậ ể ườ ị ộ ủ ư ậ
nhà n c cũng là nh ng tác nhân xã h i hóa.ướ ữ ộ Nh ng nghi l tôn giữ ễ áo và
nh ng quy đ nh c a nhà n cữ ị ủ ướ nh ư đ tu i kêt hôn,ộ ổ đ tu i lái xe…cũng đ nhộ ổ ị
hình nh n th c,ậ ứ hành vi c a các cá nhânủ .
Con ng i, tuy cùng m t t ng l p xã h i, nh ng có nh ng hành đ ng khácườ ộ ầ ớ ộ ư ữ ộ
nhau, suy nghĩ khác nhau, giá tr khác nhauị , hoàn c nh s ng khác nhau s cóả ố ẽ
nh ng thái đ , hành vi khác nhau hay nói cách khác nh ng l i s ng khác nhau.ữ ộ ữ ố ố
Nh ng ng i có tôn giáo, truy n th ng vùng, hoàn c nh kinh t , khuôn m uữ ườ ề ố ả ế ẫ
đ nh h ng văn hóa gi ng nhau s t o nên nh ng môi tr ng t ng đ iị ướ ố ẽ ạ ữ ườ ươ ố
gi ng nhau. Ngoài ra, m t s tác nhân tham gia vào quá trình xã h i hóa cáố ộ ố ộ
nhân nh ch làm vi c th ng chi m m t th i gian r t l n trong ngày đ iư ỗ ệ ườ ế ộ ờ ấ ớ ố
v i nh ng ng i trong đ tu i đi làm. ch làm vi c con ng i ti p t cớ ữ ườ ộ ổ Ở ỗ ệ ườ ế ụ
đ c xã h i hóa thành ngh nghi p và ng x phù h p v i ngh nghi p đó.ượ ộ ề ệ ứ ử ợ ớ ề ệ
D u n c a ngh nghi p trong xã h i hóa có th th y rõ trong b nh nghấ ấ ủ ề ệ ộ ể ấ ệ ề
nghi p… Các nhà xã h i h c th ng phân ra nhi u lo i l i s ng theo môiệ ộ ọ ườ ề ạ ố ố
tr ng, hoàn c nh s ng th nào mà cá nhân có tính cách th đó nh môiườ ả ố ế ế ư
tr ng khóai l c, môi tr ng ti u t s n, môi tr ng b o th , môi tr ngườ ạ ườ ể ư ả ườ ả ủ ườ
công nhân, môi tr ng h ng đ n thăng ti n. Nh v y mà ta có th gi iườ ướ ế ế ờ ậ ể ả
thích t i sao xã h i Vi t Nam hi n nay có nh ng “tr em con nhà giàu ph iạ ộ ệ ệ ữ ẻ ả
v t khó”, nh ng c u m, cô chiêu ph i ng i tù vì t i đua xe trái phép, hayượ ữ ậ ấ ả ồ ộ
nh ng th khoa đ i h c con nhà nghèo.ữ ủ ạ ọ
IV K T LU NẾ Ậ

B t kỳ m t cá nhân nào t n t i trong xã h i đ u tr i qua quá trình xã h iấ ộ ồ ạ ộ ề ả ộ
hóa. Xã h i hóa cá nhân là m t quá trình vô cùng quan tr ng hình thành nênộ ộ ọ
nhân cách con ng i,trong đó cá nhân luôn t ng tác v i xã h i, ch u s ki mườ ươ ớ ộ ị ự ể
soát c a xã h i,ch u s chi ph i c a xã h i…Cá nhân mu n phát tri n m tủ ộ ị ự ố ủ ộ ố ể ộ
cách đ y đ và hoàn thi n v nhân cách thì cá nhân đó ph i đ c s ng trongầ ủ ệ ề ả ượ ố
m t môi tr ng xã h i, ph i nh n đ c đ y đ t đó s chăm sóc, giáo d cộ ườ ộ ả ậ ượ ầ ủ ừ ự ụ
c b n nh t, đi u đó có ý nghĩa quy t đ nh đ n quá trình phát tri n c a conơ ả ấ ề ế ị ế ể ủ
ng i.ườ

Trong quá trình y, gia đình và tr ng h c có vai trò ấ ườ ọ đ c bi t quan tr ngặ ệ ọ
D i góc đ khoa h c xã h i, xã h i hoá là m t quá trình di n ra th ngướ ộ ọ ộ ộ ộ ễ ườ
xuyên liên t c trong su t cu c đ i c a m t con ng i. Đi u này có nghĩaụ ố ộ ờ ủ ộ ườ ề
trong cu c s ng, chúng ta ph i liên t c h c t p, th ng xuyên trau d i ki nộ ố ả ụ ọ ậ ườ ồ ế
th c, đ b t k p v i s phát tri n c a xã h i.ứ ể ắ ị ớ ự ể ủ ộ

×