Báo cáo " Sản nghiệp thương mại trong pháp luật của Cộng hoà Pháp " pot

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 10/2008 57





Ths. Trần Thị Vợng *
hỏp lut l phng tin ch yu iu
chnh cỏc quan h xó hi, t chc v
qun lớ i sng xó hi, m bo cho xó hi
phỏt trin theo nh hng ca Nh nc.
qun lớ xó hi bng phỏp lut, Nh nc phi
xõy dng c h thng phỏp lut y ,
thng nht, phự hp vi yờu cu ca cuc
sng. Mt trong nhng yu t th hin s
thng nht ca h thng phỏp lut l th thc
vn bn. Theo ú, vic ban hnh cỏc quy
nh chun v th thc vn bn quy phm
phỏp lut l ũi hi khụng ch mang tớnh
phỏp lớ m cũn cú ý ngha thc tin to ln.
Tuy nhiờn, thc t hin nay nc ta
ang tn ti mt s cỏc quy nh v th thc
ca vn bn quy phm phỏp lut m trong
quy nh ú cũn cú nhng iu bt hp lớ v
thiu s thng nht. iu ny gõy khụng ớt
khú khn cho ngi trc tip son tho vn
bn cng nh vic kim tra, x lớ, tra cu
vn bn sau ny.

Hin nay, th thc v k thut trỡnh by
vn bn quy phm phỏp lut c quy nh
trong mt s vn bn nh Lut ban hnh vn
bn quy phm phỏp lut nm 1996 (sa i,
b sung nm 2002, 2008), Lut ban hnh vn
bn quy phm phỏp lut ca hi ng nhõn
dõn, u ban nhõn dõn nm 2004, cỏc ngh
nh quy nh chi tit v hng dn thi hnh
cỏc Lut ny,
(1)
Ngh nh ca Chớnh ph s
110/2004/N-CP ngy 08/4/2004 v cụng tỏc
vn th, Thụng t liờn tch ca B ni v v
Vn phũng Chớnh ph s 55/2005/TTLT-
BNV-VPCP ngy 06/5/2005 hng dn v
th thc v k thut trỡnh by vn bn. Gn
õy nht l Ngh quyt ca U ban thng v
Quc hi s 1139/2007/UBTVQH11 ngy
03/7/2007 ban hnh Quy ch v k thut trỡnh
by d tho vn bn quy phm phỏp lut ca
Quc hi, U ban thng v Quc hi. Bờn
cnh ú, cỏc c quan khỏc trung ng v
a phng cng ban hnh nhng quy nh v
th thc trỡnh by cỏc loi vn bn quy phm
phỏp lut thuc thm quyn ca mỡnh.
Theo khon 2 mc II Thụng t liờn tch
s 55/2005/TTLT-BNV-VPCP thỡ Th thc
vn bn l tp hp cỏc thnh phn cu thnh
vn bn, bao gm nhng thnh phn chung
ỏp dng i vi cỏc loi vn bn v cỏc

thnh phn b sung trong nhng trng hp
c th . V c bn, phỏp lut hin hnh u
quy nh cỏc thnh phn trong th thc vn
bn quy phm phỏp lut bao gm: Quc hiu;
tờn c quan, t chc ban hnh vn bn; s, kớ
hiu vn bn; a danh, ngy thỏng, nm ban
hnh vn bn; tờn loi v trớch yu ni dung
ca vn bn; ni dung vn bn; chc v, h
tờn v ch kớ ca ngi cú thm quyn; du
ca c quan, t chc; ni nhn. Tuy nhiờn, v
tng phn mc trong th thc vn bn, cỏc
vn bn ó nờu trờn cú cỏc quy nh cha
thng nht, thm chớ mõu thun nhau, c bit
P
* Ging viờn Khoa hnh chớnh - nh nc
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
58 tạp chí luật học số 10/2008

th hin mt s im cha thc s hp lớ.
Trc ht, xin c ch ra mt s quy
nh cha thng nht nh sau:
Trong Thụng t liờn tch s 55/2005/TTLT-
BNV-VPCP, phn quc hiu ca vn bn
c hng dn xỏc lp l Cng ho xó hi
ch ngha Vit Nam/c lp - T do - Hnh
phỳc. Ngh quyt s 1139/2007/UBTVQH11
thỡ li tỏch phn ny thnh Quc hiu Cng

ho xó hi ch ngha Vit Nam v tiờu ng
c lp - T do - Hnh phỳc. Quy nh ny
trong Ngh quyt s 1139/2007/UBTVQH11
mi thc s chớnh xỏc vỡ Quc hiu ch bao
gm tờn nc v ch chớnh tr ca nh nc,
cũn c lp - T do - Hnh phỳc l tp hp
t ch mc tiờu phn u ca Nh nc. Rừ
rng hai vn bn trờn ó khụng thng nht
trong cỏch hiu v ni dung mt thnh phn
trong th thc vn bn quy phm phỏp lut,
gõy khú khn cho ngi son tho vn bn.
V phn s, kớ hiu vn bn, iu 6 Lut
ban hnh vn bn quy phm phỏp lut, iu 5
Ngh nh s 161/2005/N-CP hng dn thi
hnh Lut ny v khon 3 mc II Thụng t liờn
tch s 55/2005/TTLT-BNV-VPCP quy nh:
S ca vn bn quy phm phỏp lut c ghi
bng ch s -Rp cho tng loi vn bn do
c quan ban hnh trong mt vn bn quy phm
phỏp lut bao gm cỏc ch vit tt tờn loi
vn bn v tờn c quan (hoc chc danh nh
nc) ban hnh vn bn. Trong khi ú, iu
16 Ngh quyt s 1139/2007/UBTVQH11 li
a ra quy nh khụng hon ton thng nht
vi cỏc vn bn trờn: Vi lut, phỏp lnh,
ngh quyt ca Quc hi khụng cú kớ hiu
vit tt cho tng loi vn bn.
Phn a danh, thi gian ban hnh vn bn
quy phm phỏp lut cng cha c quy nh
trỡnh by v trớ thng nht trong c h thng

vn bn phỏp lut hin hnh. Theo hng dn
ti Thụng t liờn tch s 55/2005/TTLT-BNV-
VPCP, phn ny c trỡnh by di quc
hiu, hi chch v phớa tay phi. Nhng thụng
tin ny li c trỡnh by cui vn bn, trc
phn th thc kớ v chc v, h tờn ngi
cú thm quyn kớ trong cỏc d tho phỏp lnh
v d tho ngh quyt ca U ban thng v
Quc hi theo quy nh ti Ngh quyt s
1139/2007/UBTVQH.
Quy nh v vic vin dn cỏc du hiu
cỏ bit hoỏ vn bn c vin dn cng cú s
khụng thng nht gia Thụng t liờn tch s
55/2005/TTLT-BNV-VPCP v Ngh quyt s
1139/2007/UBTVQH11. c bit s khụng
thng nht ny cũn th hin ngay gia nhng
quy nh trong vn bn v cỏc mu vn bn
ph lc kốm theo cỏc vn bn ny (xem khon
1 mc II v ph lc V: cỏc mu 1.5, 1.6 ca
Thụng t liờn tch s 55/2005/TTLT-BNV-
VPCP), thm chớ gia cỏc mu ph lc kốm
theo vn bn (xem mu ph lc 4 v 5 Ngh
quyt s 1139/2007/UBTVQH 11).
Bờn cnh ú, cỏc vn bn phỏp lut nờu
trờn cũn cú mt s quy nh cha thc s
hp lớ v th thc v k thut trỡnh by vn
bn quy phm phỏp lut.
Trc ht, quy nh v vic xỏc lp phn
s, kớ hiu vn bn quy phm phỏp lut ó bc
l nhng im bt hp lớ. Theo quy nh ca

phỏp lut (nh ó núi trờn), phn ny cú th
tr nờn rt di vỡ nú hon ton ph thuc vo
s lng ch cỏi vit tt tờn loi vn bn v tờn
c quan ban hnh vn bn, nht l trong
trng hp vn bn do nhiu c quan nh
nc cú thm quyn cựng phi hp vi nhau
ban hnh. Chng hn: Thụng t liờn tch ca


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 10/2008 59

B lao ng, thng binh v xó hi - B vn
hoỏ, th thao v du lch - Trung ng on
thanh niờn cng sn H Chớ Minh s
20/2007/TTLT-BLTBVXH-BVHTTVDL-
TUTNCSHCM. S di dũng ca tp hp
ch cỏi vit tt ny va nh hng ti tớnh
thm m ca vn bn va lm cho vic vo
s, vin dn vn bn tr nờn bt tin. Mt
khỏc, nhng thụng tin cú th c suy oỏn
t phn ny l thụng tin trựng lp vi nhng
phn khỏc trong vn bn (nm ban hnh cú
trong phn a danh, ngy, thỏng, nm ban
hnh vn bn; tờn loi vn bn v c quan
ban hnh cng ó c trỡnh by y trong
vn bn bng kiu ch in hoa, ng m ).
Do vy, tỏc dng cỏ bit hoỏ vn bn ca
nhng thụng tin trong phn ny khụng cao.
Quy nh v phn ghi a danh ban hnh

vn bn cng bc l nhng im cha thc s
hp lớ. Thụng t liờn tch s 55/2005/TTLT-
BNV-VPCP quy nh: a danh ghi trờn
vn bn l tờn gi chớnh thc (tờn riờng ca
tnh, thnh ph trc thuc trung ng;
huyn, qun, th xó, thnh ph thuc tnh;
xó, phng, th trn) ni c quan, t chc
úng tr s (khon 4 mc II). Theo ú,
vn bn quy phm phỏp lut do cỏc c quan
cp tnh ban hnh thỡ phn a danh ghi tờn
tnh; vn bn quy phm phỏp lut do cỏc c
quan cp huyn ban hnh ghi tờn huyn; vn
bn ca hi ng nhõn dõn, u ban nhõn dõn
cp xó ban hnh ghi tờn xó. Nhng hin nay,
ch cú tờn ca 64 tnh, thnh ph trc thuc
trung ng l khụng cú s trựng lp, cũn tờn
ca cỏc qun, huyn, xó, phng trong c
nc thỡ tỡnh trng trựng tờn gi l khỏ ph
bin. Nh vy, nu ghi tờn c quan ban hnh
vn bn quy phm phỏp lut theo quy nh
trờn thỡ trong nhiu trng hp s rt khú
phõn bit vn bn y c ban hnh bi c
quan thuc tnh, thnh ph no. Vớ d: Vn
bn do Hi ng nhõn dõn hoc U ban nhõn
dõn huyờn Chõu Thnh ban hnh, phn a
danh xỏc lp Chõu Thnh, ngy thỏng
nm s rt khú xỏc nh huyn Chõu
Thnh ny thuc tnh no trong s 10 tnh,
thnh ph khu vc min Tõy v min ụng
Nam B u cú huyn mang tờn Chõu Thnh.

Cỏch thc xỏc lp phn tờn gi vn bn
quy phm phỏp lut trong phỏp lut hin hnh
cng cha c quy nh rừ rng, cha bao
quỏt ht cỏc cỏch t tờn vn bn quy phm
phỏp lut trong thc t. Thụng t liờn tch s
55/2005/TTLT-BNV-VPCP hng dn: Tờn
loi vn bn l tờn ca tng loi vn bn do
c quan, t chc ban hnh (khon 5 mc II).
Dựng tờn loi vn bn t tờn cho vn bn
quy phm phỏp lut ch l mt trong nhng
cỏch t tờn vn bn quy phm phỏp lut.
Trong thc t, cỏc vn bn quy phm phỏp
lut cũn cú nhng cỏch t tờn khỏc: dựng tờn
loi vn bn + ca + tờn c quan ban hnh
vn bn hoc ngi ng u c quan nh
nc (vớ d: Ngh nh ca Chớnh ph/V
vic tuyn dng, s dng cỏn b, cụng chc
trong cỏc c quan nh nc, Quyt nh ca
B trng B t phỏp/V vic ban hnh tiờu
chun giỏm c s t phỏp); dựng tờn loi
vn bn kt hp vi vn hoc loi vic m
vn bn cp hoc gii quyt. õy l cỏch
c dựng t tờn cho hu ht cỏc lut v
phỏp lnh hin hnh Vit Nam, vớ d: Lut
t ai, Lut khiu ni, t cỏo, Phỏp lnh cỏn
b, cụng chc, Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh Cỏc cỏch t tờn vn bn ny va
m bo s rừ rng, chớnh xỏc, va cú kh

nghiªn cøu - trao ®æi
60 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2008

năng cá biệt hoá văn bản cao ngay khi văn
bản không có phần trích yếu nội dung văn
bản (như trường hợp đặt tên các văn bản luật,
pháp lệnh). Do vậy, phần này trong Thông tư
liên tịch số 55/2005/TTLT-BNV-VPCP không
nên đặt là “tên loại văn bản” mà nên đặt là
“tên của văn bản pháp luật” như trong Nghị
quyết số 1139/2007/UBTVQH11 (Điều 17
và Điều 18) thì hợp lí hơn.
Điều bất hợp lí thể hiện rõ nhất khi các cơ
quan ban hành văn bản xác lập phần cơ sở ban
hành văn bản quy phạm pháp luật. Pháp luật
hiện hành quy định chung chung, không rõ
ràng cụ thể nên trong thực tế các cơ quan nhà
nước xác lập theo những cách khác nhau, nhất
là với những văn bản quy phạm pháp luật viết
theo kết cấu điều khoản. Điển hình là việc viện
dẫn các văn bản quy phạm pháp luật trong
phần cơ sở pháp lí: có trường hợp thì dẫn theo
trình tự văn bản quy định về thẩm quyền của
chủ thể ban hành văn bản sau đó là văn bản
liên quan đến nội dung; có trường hợp lại dẫn
văn bản theo thứ bậc hiệu lực pháp luật, bất kể
văn bản được viện dẫn minh chứng cho sự
đúng đắn về thẩm quyền của chủ thể ban hành
hay sự hợp pháp về nội dung văn bản. Đặc
biệt, vì không có quy định cụ thể nên trong

thực tế, khi viện dẫn các văn bản quy phạm
pháp luật đã từng được sửa đổi, bổ sung nhiều
lần, người soạn thảo văn bản gặp nhiều lúng
túng. Có trường hợp, phần cơ sở ban hành
văn bản viện dẫn đầy đủ văn bản quy phạm
pháp luật chính và tất cả các văn bản sửa đổi,
bổ sung, ví dụ: “Căn cứ Pháp lệnh cán bộ,
công chức ngày 26 tháng 02 năm 1998, Pháp
lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp
lệnh cán bộ, công chức ngày 28 tháng 4 năm
2000 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số
điều của Pháp lệnh cán bộ, công chức ngày
29 tháng 4 năm 2003”;
(2)
có trường hợp
người soạn thảo lại chỉ viện dẫn tên văn bản
chính và văn bản sửa đổi, bổ sung sau cùng
(tính đến thời điểm văn bản được soạn thảo),
ví dụ: “Căn cứ Pháp lệnh cán bộ, công chức
ngày 26 tháng 02 năm 1998 và Pháp lệnh sửa
đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh cán
bộ, công chức ngày 29/4/2003”.
(3)
Lại có
trường hợp (thường ở các địa phương) trong
tình huống này, họ chọn cách viện dẫn tắt,
chẳng hạn: “Căn cứ Pháp lệnh cán bộ, công
chức ngày 26 tháng 02 năm 1998 (đã được
sửa đổi, bổ sung vào các năm 2000 và 2003).
Có thể thấy với những quy định về thể

thức và kĩ thuật trình bày văn bản quy phạm
pháp luật vừa không thống nhất, vừa thiếu cụ
thể và còn nhiều điểm chưa hợp lí như hiện
nay thì tình trạng hệ thống văn bản pháp
luật không được trình bày theo thể thức
thống nhất là không thể tránh khỏi. Điều này
gây khó khăn không nhỏ cho người soạn
thảo văn bản và cơ quan có thẩm quyền kiểm
tra, xử lí văn bản quy phạm pháp luật.
Để khắc phục tình trạng này, nhất là để
tạo ra những quy định đảm bảo tính hợp lí
trong việc trình bày văn bản quy phạm pháp
luật, góp phần tạo nên hệ thống pháp luật
thống nhất, chúng tôi thấy cần phải chuẩn
hoá thể thức của văn bản quy phạm pháp
luật. Về vấn đề này, chúng tôi xin đề xuất
một vài ý kiến sau:
Một là, chỉ nên có một cơ quan nhà nước
được quyền ban hành quy chuẩn về thể thức
của văn bản quy phạm pháp luật. Theo tôi,
Chính phủ cần ban hành nghị định quy định
chi tiết và hướng dẫn về kĩ thuật trình bày
thể thức văn bản. Tất cả các cơ quan nhà


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 10/2008 61

nc t trung ng ti a phng, k c
Quc hi, khi ban hnh vn bn quy phm

phỏp lut u phi tuõn th theo nhng quy
nh v th thc vn bn trong ngh nh
ny. iu ú s trỏnh c s chng chộo
dn n thiu thng nht nh hin nay (Quc
hi, U ban thng v Quc hi, Chớnh ph,
B ni v v mt s b, ngnh, thm chớ
chớnh quyn a phng u cú quy nh v
vn ny) ng thi m bo cho vic ỏp
dng cỏc quy nh v th thc v k thut
trỡnh by vn bn quy phm phỏp lut cú s
thng nht trong cỏc c quan nh nc.
Hai l, khi a ra cỏc quy nh v vn
trờn cn phi da trờn mt s tiờu chớ nht
nh, chng hn cỏc thnh phn ca th thc
vn bn phi y , chớnh xỏc, thụng tin
cha ng trong ú phi cú tỏc dng cỏ bit
hoỏ vn bn ng thi cỏch thc trỡnh by
phi m bo tớnh thm m cho vn bn v
thun tin cho ngi ch bn vn bn trờn
mỏy vi tớnh cng nh ngi vo s, tra cu,
vin dn vn bn sau ny. Hay núi cỏch khỏc,
ngoi vic quan tõm n cỏc phn, mc th
thc cn c thit lp trong vn bn, cp cú
thm quyn cn phi quy nh v cỏch thc
trỡnh by theo hng ngn gn nhng y
va khai thỏc ý ngha khoa hc va m
bo s hp lớ ca chỳng ng thi cng nờn
quan tõm ti vic b trớ chỳng nhng v trớ
thun tin cho vic qun lớ, theo dừi vn bn.
Chng hn, phn s, kớ hiu vn bn quy phm

phỏp lut nờn quy nh theo hng ngn gn
hn va cú th cỏ bit hoỏ vn bn li va
m bo tớnh thm m ca vn bn m li
trỏnh c s trựng lp v thụng tin hoc
phn a danh ban hnh vn bn ch nờn ghi
tờn tnh, thnh ph trc thuc trung ng ni
c quan ban hnh vn bn úng tr s. Cỏch
ghi ny phự hp vi mi loi c quan trung
ng hay a phng li va trỏnh c s
nhm ln gia cỏc qun, huyn, phng, xó
trong cỏc tnh khi cú s trựng lp v tờn gi.
Ba l, cỏc c quan nh nc cú thm
quyn cn nhanh chúng tin hnh hp nht cỏc
vn bn lut v phỏp lnh ó c sa i, b
sung nhiu ln. Thi gian gn õy cỏc nh
nghiờn cu lp phỏp Vit Nam ó bn nhiu
n vn hp nht cỏc vn bn quy phm
phỏp lut sau khi c sa i, b sung v
trong Ngh quyt s 1139/2007/UBTVQH11
ó quy nh mt s iu cú liờn quan n k
thut hp nht vn bn (Chng VIII, t iu
43 n iu 46). khc phc tỡnh trng trỡnh
by phn c s ban hnh vn bn quy phm
phỏp lut thiu thng nht khi vin dn nhng
vn bn quy phm phỏp lut ó c sa i,
b sung nhiu ln (nh phn trờn ó phõn
tớch), vic tin hnh hp nht cỏc vn bn quy
phm phỏp lut l rt cn thit. iu ny
khụng ch to s thng nht trong vic vin
dn cỏc vn bn quy phm phỏp lut khi ban

hnh vn bn quy phm phỏp lut mi m
cũn giỳp cho vic tỡm hiu, ỏp dng, tra cu
vn bn c thun li, d dng; gúp phn
tng hiu qu ca vic thc thi vn bn./.

(1).Xem: Ngh nh ca Chớnh ph s 161/2005/N-CP
ngy 27/12/2005, Ngh nh ca Chớnh ph s
91/2006/N-CP ngy 06/9/2006.
(2).Xem: Quyt nh ca B ni v s 03/2007/Q-
BNV ngy 26/02/2007 v vic ban hnh Quy ch ng
x ca cỏn b, cụng chc, viờn chc lm vic trong
b mỏy chớnh quyn a phng.
(3).Xem: Ngh nh ca Chớnh ph s 117/2003/N-CP
ngy 10/10/2003 v vic tuyn dng, s dng, qun lớ
cỏn b, cụng chc trong cỏc c quan nh nc.