cẩm nang thú y 1

D# ÉN T°NG C¶òNG C§NG TÉC TH@ Y VIåT NAM
(SVSV)
TÄI LIåU H¶õNG D√N
TÜP HUƒN TH@ Y VI£N
TÜP I
Chuy™n Æ“ 1
CÉC NGUY£N NH¢N G¢Y
BåNH CHO VÜT NU§I
BÈ C»m nang thÛ y vi™n vµ Tµi li÷u
h≠Ìng d…n c∏n bÈ tÀp hu†n gÂm 3
tÀp Æ≠Óc in vÌi s˘ giÛp ÆÏ tµi ch›nh cÒa
ûy ban CÈng ÆÂng Ch©u ¢u
NÈi dung tr◊nh bµy trong BÈ C»m nang
lµ cÒa c∏c t∏c gi∂ vµ kh´ng
th” hi÷n b†t k˙ quan Æi”m nµo
cÒa ûy ban
This Animal Health Worker Manual and
Trainer Kit of 3 volumes has been
prepared with financial assistance from
the Commission of the European
Communities
The content has been prepared by the
authors, and does not represent any
opinion of the Commission
LũI T#A
Khi cc vễng nng thn xa xi, ho lnh thiu cc bc sá th y ặểc ặào to că bn th
Th y vin c chc nđng quan trng nh cc nhân vin th y ph trể. Thng thng, th
y vin là nhng ngi mà ngi chđn nui, ặc biữt là hẩ chđn nui nhã, mi ặn trèc
tin khi gia sc b ậm. Ngi chđn nui mong ch dch v th y c cht lểng tăng xng
vèi chi ph mà h bã ra. Ngoài ra, Th y vin cng là mẩt bẩ phn quan trng cềa Ngành
Th y Nhà nèc trong n lc khậng ch cc dch bữnh ặẩng vt c tôm quan trng ặậi

vèi cẩng ặng.
Thng thng, sau khi ặểc tp hun să bẩ, Th y vin s thc hiữn mẩt sậ dch v th
y ht sc că bn ti ặa phăng. Tuy nhin cng tc tp hun cn gp kh khđn, chng
hn nh ngân sch Nhà nèc dành cho cng tc tp hun cn hn ch; thi gian th y
vin c th dành cho viữc hc tp, thiu chăng trnh tp hun thch hểp và thiu cn bẩ
tp hun giãi cng là mẩt trong sậ nhng yu tậ hn ch trong cng tc này.
Sau khi nghin cu và ặnh gi tnh hnh thc t, D n "Tđng cng cng tc Th y Viữt
Nam thuẩc Cc Th y và Bẩ Nng nghiữp và Pht trin nng thn, và Cẩng ặng Châu
Âu, ặ ặa ra mẩt sậ chề ặ côn tp hun. Do tnh cht hn ch v thi gian cng nh
kh nđng tip thu cềa th y vin, cc nẩi dung ặểc ặa ra ch phễ hểp vèi thi gian tp
hn khng qu 14 ngày. Nẩi dung và ngn ng s dng trong tài liữu này ch trng ặn
trnh ặẩ hc vn cềa th y vin và khng ặ cp nhiu ặn cc thut ng chuyn mn
th y.
Dèi s gim st cềa Dr.Astrid Tripodi - Chuyn gia Dch v Th y că sẻ, cun Cằm nang
Tp hun Th y vin ặểc Thc s T Ngc Snh (Trung tâm Nghin cu gia côm Vn
Phc thuẩc Viữn Chđn nui Quậc gia). Thc s Hoàng Hi Ha và TS. Trôn Thanh Vân
(Trng òi hc Nng lâm Thi Nguyn) bin son. Hoàn chnh bin son cn c s
tham gia t vn cềa TS. Bễi Qu Huy, nguyn Trẻng phng Dch t Cc Th y. Phôn
lèn nẩi dung tài liữu này ặ ặểc th nghiữm qua thc t tp hun cễng vèi cc cn bẩ
th y ẻ tnh Lng Săn.
D n "Tđng cng cng tc Th y Viữt Nam" chân thành cm ăn nhng ặng gp trc
tip hoc gin tip cho viữc pht hành cuận sch này, cm ăn Cẩng ặng Châu Âu ặ
h trể tài chnh cho cuận sch. Cuận sch này s là tài liữu phễ hểp cho nhng ngi
làm cng tc tp hun vn dng và bấ sung nhng vn ặ mèi phễ hểp.
Hà Nẩi, ngày 15/4/2002
Tin sá Bễi Quang Anh Tin s Friedrich Barwinek
òng Gim ặậc D n Quậc gia òng Gim ặậc D n Châu Âu
Cc Trẻng Cc Th y
THE EUROPEAN COMMUNITY AND VIETNAM
The principal objective of the European Community's (EC) co-operation stratygy in

Vietnam is to help consolidate Vietnam's transition towards a maket economy, whilst
promoting sustained growth and sustainable development and mitigating the social
effects of this transition.
EC development co-operation gives priority to the protection of the environment and
natural resources (in particular tropical forests), sustainable development of the rural
sector and improvement of food security levels and support to social sectors affected by
the transition to a market economy - mainly health and human resources.
EC economic co-operation is devised to improve the economic, legal and social
environment for the private sector, including small and medium enterprises, to support
no-going economic and administrative reforms and to promote the integration of Vietnam
into regional and global economic frameworks.
The EC Delegation opened officially in 1996 and since then programmes for about 230
million Euro have been, or are being, implemented. For the period 2002 - 2006 a budget
of 162 million Euro has been allocated in grant assistance to Vietnam.
CúNG òÔNG CHÂU ÂU V VIồT NAM
Mc tiu că bn cềa chin lểc hểp tc cềa Cẩng ặng châu Âu (EC) là gip ặẽ cềng cậ
qu trnh chuyn ặấi cềa Viữt Nam sang nn kinh t th trng trong khi thc ặằy pht
trin bn vng và hn ch tc ặẩng v mt x hẩi cềa qu trnh chuyn ặấi này.
Hểp tc pht trin cềa Cẩng ặng châu Âu u tin bo vữ mi trng và cc ngun thin
nhin (ặc biữt là rng nhiữt ặèi), pht trin bn vng khu vc nng thn, nâng cao mc
an toàn lăng thc và h trể cc lnh vc trong x hẩi chu nh hẻng cềa qu trnh
chuyn ặấi sang nn kinh t th trng - chề yu là ngun nhân lc và y t.
Hểp tc kinh t cềa Cẩng ặng châu Âu ặểc xây dng ặ hoàn thiữn mi trng php
l, kinh t và x hẩi cho khu vc t nhân, k c cc doanh nghiữp va và nhã, h trể cng
cuẩc ci cch hành chnh và kinh t ặang tin hành và thc ặằy Viữt Nam hẩi nhp vào
nn kinh t toàn côu và nn kinh t khu vc.
Phi ặoàn Châu Âu chnh thc khai trăng t nđm 1996 và k t ặ cc chăng trnh vèi
tấng kinh ph khong 230 triữu Euro ặ hoc ặang ặểc thc hiữn. Khon ngân sch 162
triữu Euro ặ ặểc h trể Viữt Nam cho giai ặon t 2002 - 2006.
ACKNOWLEDGEMENTS

The credit for the development of the AHW Manual and the Trainer Kit is given to the
team led by Dr. Astrid Tripodi (SVSV Project), with Mr Ta Ngoc Sinh, Mr Hoang Hai Hoa
and Mr Bui Thanh Van.
Acknowledgement is also given to Mr. Do Huu Dung (SVSV Project) and Dr Bui Quy Huy
(formerly of DAH) for proof reading and text contributions.
Thanks is extended for the use of illustrations, which were kindly made available from the
following sources (figure reference numbers):
JICA: 9.1, 10.1, 10.2, 14.1, 14.2, 17.1, 17.2, 20.2, 22.2, 28.1, 29.1.
CTVM Archives, University of Edinburgh, UK: 30.3, 32.1.
Martyn Edelsten, University of Edinburgh, UK: 32.2
A. Tripodi: 1.1, 2.2, 5.1, 7.1, 7.2, 7.3, 8.1, 8.2, 11.1, 12.1, 12.2, 13.1, 13.2, 19.1, 19.2,
19.3, 19.4, 20.1, 21.1, 23.1, 23.2, 25.1, 28.2, 28.3, 30.1, 30.2, 33.1, 36.1.
LũI CM N
Cuận cằm nang Th y vin và Tài liữu hèng dn cn bẩ tp hun ặểc nhm cn bẩ că
sẻ do bà Astrid Tripodi - trẻng nhm (D n Tđng cng nđng lc Th y), và cc ng
T Ngc Snh, Hoàng Hi Ha, Bễi Thanh Vân xây dng và bin son.
D n xin chân thành cm ăn ng ò Hu Dng (D n Tđng cng Nđng lc Th y) và
ng Bễi Qu Huy (nguyn cn bẩ Cc Th y) v nhng ặng gp kin qu bu cho tp
sch.
Chng ti cng xin bày tã li cm ăn tèi cc că quan, c nhân dèi ặây ặ cho phọp
chng ti s dng nhng hnh nh minh ha trong viữc bin son:
Tấ chc JICA: 9.1, 10.1, 10.2, 14.1, 14.2, 17.1, 17.2, 20.2, 22.2, 28.1, 29.1.
Th viữn cềa Trung tâm Th y Nhiữt ặèi, Trng òi hc Edinburgh, Văng Quậc Anh:
30.3, 32.1.
Đng Martyn Edelsten, Trng òi hc Edinburgh, Văng Quậc Anh: 32.2
Bà A. Tripodi: 1.1, 2.2, 5.1, 7.1, 7.2, 7.3, 8.1, 8.2, 11.1, 12.1, 12.2, 13.1, 13.2, 19.1, 19.2,
19.3, 19.4, 20.1, 21.1, 23.1, 23.2, 25.1, 28.2, 28.3, 30.1, 30.2, 33.1, 36.1.
TI LIồU HảừNG DN CẫN Bú TĩP HUN TH@ Y VIÊN
(Bẩ câu hãi kim tra và ặp n)
Tp I

M|C L|C
Hèng dn cn bẩ tp hun 1
Chuyn ặ 1 : Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui 9
Chuyn ặ 2 : Phng bữnh cho vt nui 17
Chuyn ặ 3 : Thuậc cha bữnh cho vt nui 23
Chuyn ặ 4 : Cch khm bữnh cho vt nui 31
Chuyn ặ 5 : òiu tr vt thăng, p xe 37
Chuyn ặ 6 : òc ặim sinh l - gii phu cềa gà và cch mấ khm 43
Chuyn ặ 7 : Bữnh Niu-ct-xăn (Gà rễ) 51
Chuyn ặ 8 : Bữnh Gumboro 60
Chuyn ặ 9 : Bữnh òu gà 66
Chuyn ặ 10 : Bữnh vim ph qun truyn nhim ẻ gà 73
Chuyn ặ 11 : Bữnh Dch t vt 75
Chuyn ặ 12 : Bữnh T huyt trễng gia côm (Toi gà, vt) 81
Chuyn ặ 13 : Bữnh E.coli 87
Chuyn ặ 14 : Bữnh thăng hàn bch l gà 93
Chuyn ặ 16 : Ngẩ ặẩc thc đn do ặẩc tậ nm 99
Chuyn ặ 17 : Bữnh k sinh trễng ẻ gia côm 105
Chuyn ặ 18 : Mẩt sậ ặc ặim sinh l - gii phu cềa lển và cch mấ khm 115
Chuyn ặ 19 : Bữnh dch t lển 123
Chuyn ặ 20 : Bữnh ph thăng hàn lển 131
Chuyn ặ 21 : Bữnh t huyt trễng lển 137
Chuyn ặ 22 : Bữnh ặng du lển 143
Chuyn ặ 24 : Chuằn ặon phân biữt 5 bữnh quan trng ẻ lển 149
Chuyn ặ 25 : Bữnh k sinh trễng ẻ lển 155
Chuyn ặ 26 : Hẩi chng a chy ẻ lển con 165
Chuyn ặ 27 : Mẩt sậ ặc ặim sinh l - gii phu cềa trâu b và cch x l 169
chèng hăi d cã
Chuyn ặ 28 : Bữnh lẻ mm long mng 175
Chuyn ặ 29 : Bữnh t huyt trễng trâu b 181

Chuyn ặ 30 : Bữnh k sinh trễng ẻ trâu b 187
Chuyn ặ 31 : Hẩi chng ặau bng nga 195
Chuyn ặ 32 : Bữnh nhiữt thn 201
Chuyn ặ 33 : Bữnh uận vn 205
Chuyn ặ 34 : Bữnh di 209
Chuyn ặ 35 : Mẩt sậ dng c th y và cch s dng 215
Chuyn ặ 36 : Cch thin gia sc 221
7
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
I. HảừNG DN S^ D|NG Bú TI LIồU TĩP HUN TH@ Y VIÊN
Bẩ tài liữu tp hun th y vin này ặểc bin son da trn că sẻ cc chăng trnh tp
hun ặ ặểc D n "Tđng cng cng tc th y Viữt Nam" th nghiữm ti tnh Lng Săn.
Vèi mc ặch cung cp cho cc cn bẩ cềa cc Chi cc Th y cc tnh - nhng ngi ặ
và ặang tin hành tp hun cho th y vin - mẩt cng c phễ hểp cho viữc ging dy ti
tuyn că sẻ, nhm bin son ặ la chn nhng bữnh thng gp nht, nhng ká nđng
côn thit nht ặậi vèi mẩt th y vin ặ ặa vào nẩi dung ging dy. Bẩ sch này gm
36 chuyn ặ, ặểc chia thành 7 phôn chnh: Phôn ặi căng, bữnh gia côm, bữnh lển,
bữnh trâu b, bữnh nga, mẩt sậ bữnh truyn nhim nguy him chung gia gia sc và
ngi, và mẩt sậ thề thut th y că bn.
Xọt ặn tnh hiữu qu cềa hnh thc tp hun th y vin nn trong khun khấ cc nẩi
dung ặ cp trong bẩ sch này, thi gian d kin cho chăng trnh s là 20 ngày và cc
buấi tp hun cch nhau t 2-3 tuôn, ngha là s côn hăn 1 nđm ặ c th hoàn thành
36 chề ặ trong chăng trnh tp hun. Mi buấi tp hun côn c hai cn bẩ tp hun ặ
h trể ln nhau.
Bẩ sch tp hun th y vin gm cc phôn sau:
- Cằm nang th y vin
- Bẩ câu hãi kim tra và ặp n

- Bng lt (Flipcharts, khấ giy A4)
- Bẩ nh minh ho
Cằm nang th y vin cha cc nẩi dung tp hun. Cn bẩ tp hun s dng phôn
này trong qu trnh tp hun. Hc vin cng côn ặểc pht phôn tài liữu giậng nh vy.
Bẩ câu hãi kim tra và ặp n gm cc câu hãi kim tra dành ring cho tng chề ặ
tăng ng trong phôn tài liữu, ặng thi c ặp n km theo. Cn bẩ tp hun côn pho-
tocopy cc câu hãi kim tra và pht cho cc hc vin vào ặôu mi buấi hc ặ kim tra
kin thc cềa hc vin ặậi vèi bài hc trèc ặ. Viữc chm bài nn tin hành ngay trong
buấi hc ặ và tr bài cho hc vin vào cuậi mi buấi tp hun.
Bng lt (Flip-charts) gm mẩt tp hểp nhng mu bng lt, là loi trể hun c ặểc
s dng ht sc phấ bin và ặem li hiữu qu cao trong cc loi hnh tp hun ti că sẻ.
Cn bẩ tp hun s da trn nhng mu bng lt này ặ sn xut bẩ bng lt khấ lèn
(60 x 85cm) ặ dễng trong ging dy (Xem phôn 5 -Trể hun c).
Bẩ nh minh ho là mẩt bẩ nh minh ho triữu chng bữnh tch ặin hnh cềa cc
bữnh. Nhng nh km theo bẩ sch này ặểc in cẽ lèn, cn bẩ tp hun s dng trc
tip nhng nh này trong qu trnh tp hun mà khng côn phi phng to.
II. NH~NG HảừNG DN CHUNG KHI TIN HNH TĩP HUN
1. To ặiu kiữn hc tp
Cn bẩ tp hun côn phi làm g?
Trèc khi bổt ặôu chăng trnh tp hun, cn bẩ tp hun phi c bèc ặnh gi tm
hiu v hc vin. Phi tm hiu xem h là ai, bao nhiu tuấi, t ặâu ặn, h làm cng viữc
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
8
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
g và h c nui gia sc, gia côm khng, trnh ặẩ vđn ho nh th nào. Cn bẩ tp hun
côn tm hiu xem cc hc vin c th làm ặểc nhng g v chuyn mn ri và h hiu
bit nh th nào v chđn nui và th y.
Viữc khuyn khch hc vin t ni v bn thân h và nhng kho hc chuyn mn mà
trèc ặ ặ tham gia là ặiu rt quan trng. òiu này khng ch gip cho cn bẩ tp hun

hiu r hăn v cc hc vin mà cn cho phọp hc vin chia s và so snh nhng kinh
nghiữm cềa h. T ặ, s khng ch nổm bổt ặểc trnh ặẩ cềa tng ngi mà cn bit
ặểc rêng hc vin mong muận hc ặểc g trong kho hc này. Cn bẩ tp hun c th
s nhn thy rêng do ặa sậ cc hc vin xut thân t nng thn nn mẩt sậ ngi c
biu hiữn bo thề và c l thch ci l hăn nhng ngi khc. Cn bẩ tp hun khng nn
cậ tranh ci vèi nhng ngi nh vy nhng côn nhn bit h, và s phi dôn dôn thay
ặấi quan ặim cềa h trong qu trnh din ra kho hc thng qua cch chng minh.
Trong nhng phôn ặôu cềa kho hc, cn bẩ tp hun cng côn phi nổm bổt ặểc
kh nđng ặc và vit cềa hc vin. C trng hểp ngi ta ặ hc trung hc ri nhng
cc ká nđng ặc vit vn khng tật. Côn phi c ká nđng ặc và vit thc s và cn bẩ
tp hun phi ặa vào trong nhng phôn ặôu cềa kho hc cch thc kim tra tng ngi
v nhng ká nđng này. C th quyt ặnh kim tra trc tip v nhng ká nđng này nhng
cng c th c th ặnh gi kh nđng cềa hc vin bêng cch tham gia vào nhng cuẩc
tho lun nhm.
Phi bit chnh xc hc vin côn ặểc tp hun v nhng lnh vc nào và phi làm r
mẩt cch chnh xc rêng ngi ta mong ặểi hc vin s hc ặểc ci g. Phôn ặôu cềa
mi bài hc trong cuận sch này là Mc tiu cềa bài hc, trong ặ nu ra rêng hc vin
mong ặểi s hc ặểc g hoc c kh nđng làm ặểc g sau khi hoàn tt bài hc ặ.
Cn bẩ tp hun côn chuằn b tht ká lẽng trể hun c (nhng vt dng h trể viữc
ging dy) ặ qua ặ gip hc vin thc hành nhng ká nđng ặểc hc. òây là cng viữc
ặi hãi phi ặôu t nhiu thi gian nhng ht sc quan trng, quyt ặnh s thành cng
cềa buấi tp hun. Phi chuằn b cc bài tp mà qua ặ gip hc vin làm ặểc nhng
nẩi dung theo yu côu cềa bài hc. Côn phi to cho hc vin nhiu că hẩi thc hành v
ká thut. Thng thng th kh c ặẩng vt ặ thc nghiữm nhng c th mua ặẩng vt
ẻ chể và dễng trong tp hun sau ặ li bn ặi. Mẩt sậ ngi chđn nui c th s ặng
ặ hc vin hc và thc tp trn ặẩng vt cềa h.
òiu kiữn hc tp
ò to ặiu kiữn thun lểi cho viữc thc hiữn mẩt chăng trnh tp hun, cn bẩ tp
hun côn phi lp k hoch ging dy, thu xp cho viữc thc hành và cc dng c khc
tht cằn thn. ò làm ặểc ặiu ặ, ngi cn bẩ tp hun côn lu mẩt sậ ặim lin

quan sau:
òim th nht côn xem xọt là cc hc vin ặu là xut thân t nng thn và hôu ht
ặu quen thuẩc vèi chđn nui gia sc. Trong nhiu trng hểp hc vin c nhng cch
thc cềa ring mnh v chđm sc và cha bữnh gia sc ặểc truyn t ặi này qua ặi
khc. Mẩt sậ trong nhng phăng php này ặ ặểc tch t thng qua thc t và hu ch
trong khi nhng phăng php khc th t nht cng là v dng nu khng muận ni là c
hi. Cn bẩ tp hun nn khuyn khch hc vin tho lun nhng phăng php khc
nhau ặang ặểc s dng ti ặa phăng mnh. Nn tho lun v nhng phăng php này
và khen ngểi nhng phăng php hu ch. Cn bẩ tp hun phi chng minh lểi ch cềa
phăng php mà mnh mong muận hc vin hc và thng qua thc hành và tho lun,
9
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
khuyn khch hc vin p dng nhng phăng php mèi hc ặểc. Theo cch này, hc
vin ặểc khuyn khch t quyt ặnh phăng php nào c lểi. Hc vin ch c th hc
ặểc cc ká nđng nu h c că hẩi thc hành nhiu lôn dèi s hèng dn cềa cn bẩ
tp hun. V th cn bẩ tp hun phi thành tho v loi hnh tp hun này. òiu thit
yu là cn bẩ tp hun và că quan tấ chc tp hun phi chuằn b nhng phăng tiữn ặ
hc vin c th hc theo cch này.
Cn bẩ tp hun côn chuằn b dng c trể ging phễ hểp và to ặiu kiữn cho hc
vin tip cn vèi gia sc ặ h thc hành cc ká nđng hc ặểc. òậi vèi mẩt sậ ká nđng
c th thc hành mà khng côn ặn ặẩng vt sậng, chng hn nh thc hành ká nđng
tim bêng cch tim vào qu cam, gia sc cht hoc tht, trèc khi thc tp trn ặẩng vt
sậng. Cn bẩ tp hun phi chuằn b trèc gia sc non (b, lển con) ặ hc vin thc tp
thin và gia sc trẻng thành ặ thc tp cch cậ ặnh gia sc.
Cn bẩ tp hun côn chuằn b mẩt sậ trể hun c nh tranh v khấ lèn và cc mu
vt. Phi cho hc vin xem nhng dng c th y quan trng, chng hn nh km thin,
ngay c khi vào thi ặim ặ h cha th c dng c ặ v c th sau này h li c ặểc
nhng dng c ặ.

2. ònh gi s tin bẩ cềa hc vin
Cn bẩ tp hun phi xc ặnh cch thc làm th nào ặ ặnh gi kh nđng cềa hc
vin vèi viữc thc hiữn nhng cng viữc c th. Thng thng nn kim tra cc ká nđng
cềa hc vin vào ặôu mi bài hc và vào cuậi kho hc. Cch tật nht ặ ặnh gi là
xem cch hc vin thc hiữn mẩt cng viữc c th và ặậi chiu vèi mẩt danh mc nhng
yu côu ặ ặểc cn bẩ tp hun chuằn b trèc khi bổt ặôu kho hc. ò làm ặểc viữc
này, nht là ặậi vèi nhng nẩi dung phc tp, th côn phi chia nhã thành nhng cng
viữc ring r, ặăn gin hăn. Sau ặ cn bẩ tp hun phi xc ặnh mc ặẩ thc hiữn c
th chp nhn ặểc ặậi vèi mi phôn cềa cng viữc ặ. Nu hc vin khng ặt ặểc
mc ặẩ yu côu th cn bẩ tp hun phi gii thch ti sao anh hay ch y ặ khng làm
ặng và sau ặ to că hẩi cho hc vin ặ thc hành li nhng phôn này trong cng viữc
tấng qut ặ. Côn phi nhè rêng viữc hãi hc vin rêng h s thc hiữn cng viữc ặ nh
th nào và ri nhn ặểc câu tr li ẻ dng bài vit hay tr li miững ặu khng phi là
mẩt cch ặnh gi tho ặng. Viữc hãi nh vy khng phi là cch c th kim tra kh
nđng thc hiữn mẩt cng viữc thc t cềa hc vin.
Sau mẩt qu trnh hc tp hc vin s c kh nđng cho chng ta bit liữu c mc tiu
nào ặ côn phi thay ặấi hay ặ b bã qun, liữu c côn ặa ra mc tiu mèi hay khng,
và liữu nhng bài kim tra ặ c tho ặng hay khng. Hc vin cng s c kh nđng
ặnh gi liữu cc ặiu kiữn hc tp c tho ặng hay côn phi thay ặấi. Theo cch này
cn bẩ tp hun s c th ci tin chăng trnh cho thch hểp.
Nhng nẩi dung ặăn gin và nẩi dung phc tp
Nn trèc tin bổt ặôu tp hun vèi nhng nẩi dung ặăn gin trèc khi bổt ặôu vèi
nhng nẩi dung phc tp hăn. Côn phi chia nẩi dung phc tp thành nhiu nẩi dung ặăn
gin và dn dổt hc vin qua tng nẩi dung này. Nu viữc tp hun và ặnh gi da trn
nn tng này th s d xc ặnh ặểc nhng vn ặ kh khđn mà hc vin c th vp
phi và cho phọp thc hành thm ặ c th ặt ặểc mc ặẩ yu côu. S dng phăng
php này cng s gip ch cho cn bẩ tp hun trèc khi tip tc tp hun trong nhng
lôn sau. òng thi cng c th bit ặểc nhng ká nđng nào hc vin cha ặểc thc
hành ặ to că hẩi cho h bấ tc hoc thc hành thm sau ặ.
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM

TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
10
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
Pht trin kh nđng hc cềa hc vin
Cn bẩ tp hun côn gip ặẽ hc vin ặ h trẻ thành "ngi t hc", c ngha là h t
hc, ặẩc lp vèi cn bẩ tp hun, thng qua viữc dễng sch vẻ và kinh nghiữm cềa h.
ò s dng ặểc sch vẻ hc vin côn c kh nđng ặ ặc và hiu sch. Mẩt sậ hc vin
s muận ặểc hc theo kiu hc trn lèp mà h cn nhè khi cn ặi hc phấ thng và muận
cn bẩ tp hun ni cho h bit mi th. Khng nn s dng cch hc này và cn bẩ tp
hun phi dôn dôn tng bèc làm cho nhng hc vin nh vy t hc ặiu g ặ.
Hc vin phi bit tnh ton ặ c th làm cc phọp ton ặăn gin và lu gi cc ghi
chọp. Cn bẩ tp hun nn kt hểp sậ hc vào kho hc ặ ặm bo rêng hc vin c
th làm ặểc cc phọp ton ặăn gin côn thit cho cng viữc cềa mnh.
Cc ká nđng khc mà hc vin s côn ặn là nhng ká nđng v x hẩi, c ngha là
kh nđng to quan hữ vèi nhng ngi khc. Hc vin côn bi ặổp kh nđng lổng nghe
ngi khc mẩt cch tn trng, khuyn khch ngi khc ni v nhng vn ặ cềa h.
Hc vin phi ặậi x mẩt cch tn trng nhng kin quyt ặậi vèi tng ngi ti năi mnh
ẻ. Hc vin cng côn c kh nđng xc ặnh ặiu g là quan trng và ặiu g khng quan
trng và pht trin cc ká nđng thuyt phc mi ngi làm nhng viữc côn thit ặ ci
thiữn tnh hnh dch bữnh gia sc trong ặa bàn cềa mnh. Trong mẩt sậ trng hểp viữc
này c th ặậi nghch vèi cc phăng thc chđn nui truyn thậng.
Bêng cch quan st thi ặẩ cềa hc vin, cn bẩ tp hun s c th bit ặểc nhng ai
c yu ặim v nhng ká nđng giao tip. Côn phi ci thiữn nhng ká nđng này và gip cc
hc vin t tin hăn. Hc vin s chuằn b ặiu này bêng cch phậi hểp ặi lc trong kho
hc ặ tho lun trong lèp và nu côn th ph ặo ring tng ngi v cc ká nđng giao
tip. Khi hoàn thành kho hc, hc vin s trẻ v ặa bàn cềa mnh và cn bẩ tp hun phi
tip tc theo di s tin bẩ cềa h. òiu này s ặm bo rêng nhng hc vin gp kh khđn
s ặểc gip ặẽ và cung cp thng tin phn hi v s thành cng cềa kho hc.
ònh gi hot ặẩng cềa hc vin và s thành cng cềa chăng trnh tp hun
Hc vin s ặểc ặnh gi lin tc trong suật kho hc ặ xc ặnh bt k vn ặ trẻ

ngi nào và ặm bo rêng h c că hẩi ặ pht trin cc ká nđng yu côu. òng thi viữc
nổm bổt ặểc cc vn ặ mà hc vin gp phi s ch ra ặim yu cềa chăng trnh ặào
to và kh nđng cềa ngi cn bẩ tp hun ặ tin hành chăng trnh tp hun. Tt c
nhng bài kim tra s dng ặ ặnh gi kh nđng cềa hc vin ặu phi phễ hểp và ặề
ặẩ tin cy. C ngha là cc bài kim tra côn xc ặnh chnh xc ci g là côn thit, chng
hn nh hc vin hiu bit ẻ mc ặẩ nào v mẩt vn ặ và hc vin ặ c th làm g vèi
vn ặ ặ. Bài kim tra cng côn phi c mc tiu và nhng ngi hãi thi ặẩc lp khc
nhau phi thậng nht ặâu là câu tr li tho ặng.
Khi hc vin tin hành làm viữc ti ặa bàn cềa mnh, viữc gim st cng viữc cềa h
s ch ra:

Liữu nhng kin thc mà h hc ặểc c thch hểp vèi cng viữc cềa h khng.

Liữu h c gp kh khđn g v gp phi vn ặ mà cha ặểc hc hay khng

Liữu th y vin c làm viữc vèi nim ham m và thoi mi khng.

Liữu th y vin c tip tc cng viữc cềa h hay khng.

Liữu ngi chđn nui c hài lng vèi dch v mà th y vin ặa ra hay khng.
11
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
Sau ặ c th s dng nhng thng tin thu ặểc thng qua cng tc gim st này ặ
xc ặnh xem c côn sa ặấi chăng trnh tp hun cht nào hay khng. Viữc làm này
cng s gip xc ặnh xem tng th y vin côn h trể thm nh th nào.
3. Cc bài hc và phôn hc
Mc tiu hc tp ặểc hc vin xây dng, cho bit ặậi vèi mi bài hc, hc vin côn
bit ci g hoc c kh nđng làm g sau khi hoàn thành tng bài hc c th. Vèi kinh

nghiữm cềa mnh ngi cn bẩ tp hun c th sa ặấi Mc tiu cềa bài hc. Trong mi
bài hc cn bẩ tp hun côn lin hữ ặn bữnh, cch ặiu tr, v.v vèi tn ặa phăng, cc
loi thuậc hiữn c, v.v Hc vin côn ghi chọp li nhng tn này.
Cn bẩ tp hun chia nhã bài hc thành thành nhng nẩi dung ring r khc nhau và
xc ặnh hc phôn bao trễm mi nẩi dung. Sau ặ, cn bẩ tp hun c th xây dng k
hoch tp hun bao gm toàn bẩ bài hc ặ gip cho viữc dy và hc tin hành d dàng
hăn.
Nn thc hiữn theo phăng php dèi ặây cho mi bài trong chăng trnh tp hun:
a) Nu vn ặ hoc mc ặch
b) Xc ặnh cc mc tiu cềa bài hc
c) Tm hiu xem hc vin ặ bit g v nẩi dung ặ
d) Xc ặnh xem hc vin côn bit ci g (kin thc) và h côn c kh nđng làm g
(cc ká nđng)
e) Da trn kin thc và ká nđng cềa hc vin
f) La chn và liữt k cc phăng php hc và dy theo th t phễ hểp nht ặp ng
cc mc tiu ging dy
g) Lin tc ặnh gi s tin bẩ cềa hc vin.
4. K hoch bài ging
Cn bẩ tp hun côn chuằn b "K hoch bài ging" cho mi bài ging. "K hoch bài
ging" c hnh thc gôn tăng t vèi gio n cềa cc gio vin. K hoch hoch bài ging
ặểc chuằn tật, ká càng s gp phôn ht sc quan trng ặn s thành cng cềa bài
ging.
V d: K hoch bài ging Chuyn ặ 19: Bữnh Dch t lển
Mc tiu: Sau khi hc tp chuyn ặ này hc vin nổm ặểc:

Tôm quan trng cềa bữnh Dch t lển

Cch nhn bit

Biữn php phng bữnh Dch t lển.

Toàn bẩ chuyn ặ này trao ặấi v bữnh Dch t lển. Cn bẩ tp hun côn ặnh r ặểc
nhng phôn nào cềa bài c th p dng ặểc trong ặiu kiữn thc tin ẻ ặa phăng cềa
hc vin. V d vèi phăng php phng bữnh Dch t lển bêng tim phng vổc-xin, c cc
loi vổc xin trong nèc và vổc xin nhp nẩi, hc vin c th chn la loi nào phễ hểp,
d p dng vèi ặa phăng mnh.
K hoch bài ging:
Cn bẩ tp hun côn ặnh r cc nẩi dung cềa chuyn ặ s trao ặấi (bữnh Dch t
lển) và nhổc li mc tiu cềa chuyn ặ. K hoch bài ging c th chia theo cc phôn
nh sau:
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
12
Hèng dn cho cn bẩ tp hun

Phôn ặc ặim chung: Phi ch r ti sao ặây là bữnh nguy him nht trong 4
bữnh ặã ẻ lển.

Phôn triữu chng và phôn bữnh tch: ẻ phôn này côn hèng dn ặ hc vin nổm
ặểc nhng du hiữu quan trng ặ nhn bit bữnh Dch t lển.

Phôn biữn php phng bữnh: côn hèng dn cc biữn php phng bữnh c th,
tho lun biữn php nào phễ hểp và p dng ặểc ti ặa phăng cềa hc vin.
Tm ra nhng ặiu mà hc vin ặ bit:
Gểi hc vin ni ra nhng ặiu mà hc ặ bit thng qua cc câu hãi nh: "C ai ặ
tng thy lển b bữnh Dch t cha? Nu ặ thy th biu hiữn bữnh nh th nào?". "Mi
ngi c bit s nguy him cềa bữnh này khng?", "Ti sao bữnh này ch ni ặn cch
phng mà khng cha?", "Làm th nào ặ phng bữnh DTL?".v.v
Thc hành:

Chuằn b: bng lt, tranh nh v triữu chng và bữnh tch cềa bữnh Dich t lển,

cc loi vổc xin phng bữnh DTL thng dễng.

Cho hc vin m t li triữu chng bữnh tch cềa bữnh DTL theo tranh nh chuằn
b sn.
òt câu hãi kim tra xem hc vin c nổm ặểc cc ặc ặim ặ nhn bit bữnh
DTL khng.

Cho hc vin xem mu vt là cc loi vổc xin thng dễng ặ phng bữnh này,
c th nh mẩt hc vin trong lèp ặc to hèng dn s dng cho c lèp cễng nghe
ri cho cc hc vin t côm xem.
òt câu hãi ặ kim tra xem hc vin c nổm ặểc cc biữn php phng bữnh
DTL khng.

Cho hc vin tho lun v biữn php phng bữnh DTL phễ hểp, c th p dng
ặểc ti ặa phăng.
Kt thc bài ging:

Cn bẩ tp hun tm li nhng ặim chnh yu cềa chuyn ặ, kim tra xem hc
vin c nổm ặểc bài khng bêng cch ặt cc câu hãi hoc yu côu mẩt vài hc
vin nhổc li nhng vn ặ va trao ặấi và tho lun xong.

òng qun kim chng li cễng hc vin xem ặ ặt ặểc mc tiu cềa bài hc
cha?
5. Trể hun c (Dng c trể ging)
Cc loi dng c trể ging:

Loi mu vt: mu vt tht và m hnh

Loi dễng ặ trnh bày: bng vit, bng lt (Flip-charts), nh khấ lèn, p phch,
biu ặ

Loi hnh chiu: my chiu slide, Overhead, Tivi và phim nh, Video (t dễng
trong tp hun th y că sẻ)

Loi n phằm: gio trnh, t bèm, sấ tay, sch bo, v.v
13
Hèng dn cho cn bẩ tp hun
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
Chc nđng cềa dng c trể ging:

Kch thch s quan tâm cềa hc vin

Kch thch tho lun và suy ngh

Pht trin c xọt ặon

Cung cp nhng v d

Gểi xc cm

Làm tđng mậi lin hữ gia l thuyt và thc tin

Khuyn khch s tham gia cềa hc vin

Ch r nhng ká thut và phăng php.
Trong khun khấ cuận sch này cc loi dng c trể ging ặăn gin và hu ch ặểc
khuyn co s dng da trn chi ph sn xut và tnh linh ặẩng cềa chng. nh minh ho
ặểc phng to tăng ặăng khấ giy A3 ặểc cung cp km theo cuận sch này vèi mc
ặch s dng trc tip trong cc bài ging. Tuy nhin, bng lt (Flip-charts) ặểc ặa ra

nh cc loi mu trn khấ giy A4, cn bẩ tp hun nn da vào nhng mu bng lt
này sn xut ra nhng bẩ bng lt khấ lèn (A0-60 x 85cm) ặ s dng trong tp hun
(c th photo ra khấ A0 hoc da vào mu này ặ v nhng bng lt mèi).
Cch làm và s dng bng lt (Flip-charts)
Bng lt là nhng t giy khấ rẩng (thng là A0) c hnh v, ch vit ặểc gổn lin vèi
nhau thành mẩt bẩ. Bng lt thng ặểc dễng trong tp hun v c hiữu qu rt tật, cho
phọp gièi thiữu và nhn mnh nhng ặim quan trng thng qua viữc liữt k cc ặ mc,
xây dng toàn bẩ bài hc thng qua th gic, nu ra trnh t cềa bài hc và gip cn bẩ
tp hun làm chề ặểc bài ging. ảu ặim cềa bng lt là r tin, vt liữu d tm, c tnh
linh ặẩng cao, tc là c th mang ặi d dàng ặi mi năi, c th lt ặi lt li ặ xem li. Mt
khc, bng lt cn cho phọp s dng nhiu dng minh ho ặ trnh bày chng hn nh
tranh v, biu ặ, ặ th, v.v Tuy nhin viữc s dng bng lt cng c nhng ặim yu
nh: côn phi c ká nđng ặ làm bng lt, kh ặc nu s dng ẻ năi ặng ngi
Sn xut bng lt:
Kch thèc: 60 x 85cm là phễ hểp.
Kiu ch vit và kch thèc: S dng kiu ch ặăn gin, dễng ch hoa cho tiu ặ,
kt hểp ch hoa và ch thng cho ặ mc. ò d
nhn và ặc, ch côn c ặẩ cao t 2,5 ặn 5cm.
Ngn ng s dng: Dễng câu, t ặăn gin, trnh dễng thut ng khoa
hc. Nu khng th trnh ặểc th khi ging bài côn
gii thch thm.
Trnh bày bng lt: Sổp xp tiu ặ, minh ho theo trnh t; s dng màu
tăng phn ặ nhn mnh thng tin chnh; mi t ch
cha mẩt nẩi dung.
6. Mẩt sậ lu v phăng php tp hun cho ngi lèn
Khng giậng nh hc sinh phấ thng, nhng ngi tham d tp hun ặ trẻ thành th
y vin că sẻ hôu ht ặu là nhng ngi ặ trẻng thành. Do ặ, khi tin hành ging dy
côn lu mẩt sậ ặc tnh cềa hc vin ngi lèn nh sau:
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I

14
Hèng dn cho cn bẩ tp hun

Kh nđng nhn và nghe kọm, ặc biót là khng c kh nđng nghe ngi khc ni
trong mẩt khong thi gian lâu

Phn ng chm

D chn nn

Ngi lèn c kinh nghiữm sậng ring và c th ặ bit mẩt cht v chề ặ ặang
ặểc hc

Kh dy cho h nhng ci mà hc khng muận hc

Hay hoài nghi
V vy, ặ gip hc vin hc tật, côn lu :

Bậ tr phng hc và năi thc hành c ặôy ặề nh sng

Chia lèp hc thành nhiu nhm nhã ặ hc vin c th d dàng nhn thy cn bẩ
tp hun và dng c trể ging hăn (Nn bậ tr lèp hc ngi theo hnh ch U).

Cn bẩ tp hun phi ni to, r ràng và chm ri

Cc bng biu, hnh nh phi vit to, r ràng

Côn to khng kh d chu trong lèp hc

Phi nu r mc tiu cềa bài ging

Nn s dng cc loi dng c trể ging khc nhau.
15
Chuy™n Æ“ 1: C∏c nguy™n nh©n g©y b÷nh cho vÀt nu´i
D# ÉN T°NG C¶òNG C§NG TÉC TH@ Y VIåT NAM
TÄI LIåU H¶õNG D√N TÜP HUƒN TH@ Y VI£N - TÜP I
Chuy™n Æ“ 1
CÉC NGUY£N NH¢N G¢Y
BåNH CHO VÜT NU§I
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
16
Chuyn ặ 1: Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui
H và tn
X
Câu hãi kim tra chuyn ặ 1:
CẫC NGUYÊN NHÂN GÂY BồNH
CHO VĩT NUĐI
Câu 1. Chn câu tr li ặng nht v cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui trong
cc câu sau: (ònh du

vào la chn)
a) Do vi sinh vt.
b) Do k sinh trễng.
c) Do cht ặẩc.
d) Do nui dẽng kọm.
e) Do thi tit bt lểi.
f) Do tt c cc nguyn nhân trn.
Câu 2
. Chn cc câu tr li ặng, sai trong cc câu sau: òngSai

a) Môm bữnh là vi sinh vt th khng th nhn thy bêng mổt thng.
b) Bữnh do vi rt gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
c) Bữnh do vi khuằn gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
d) Bữnh do k sinh trễng gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
e) Bữnh do nm gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
Câu 3
. Chn cc câu tr li ặng, sai v khi niữm thi gian ề bữnh trong
cc câu sau: òng Sai
a) Là thi gian t khi mua hoc nhn con vt v ặn khi con vt ậm.
b) Là thi gian t khi môm bữnh xâm nhp vào că th ặn khi con
vt xut hiữn triữu chng ặôu tin.
c) Là thi gian con vt c biu hiữn triữu chng bữnh r nht.
Câu 4
. Cho bit ng dng cềa viữc hiu bit v thi gian ề bữnh:
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
17
Chuyn ặ 1: Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
Câu 5. Hy cho bit nguyn nhân gây ra cc bữnh sau là do: vi rt (VR), vi khuằn
(VK), nm (N) hay k sinh trễng (KST):
Câu 6
. Chn cc câu tr li ặng, sai v ặng xâm nhp cềa môm bữnh vào că th
vt nui: òng Sai
a) Miững.
b) Da tấn thăng.
c) òng sinh dc.
d) òui.
e) L rận cha kh sau khi sinh.
Câu 7
. Chn cc câu tr li ặng, sai v ặng bài xut môm bữnh ni chung t con

vt ậm: òng Sai
a) Ch qua phân.
b) Ch qua nèc tiu.
c) Ch qua nèc bt.
d) Ch qua mu.
e) Qua tt c cc ặng trn.
Tn bữnh Nguyn nhân
T huyt trễng trâu b
Di
òng du lển
Dch t lển
Lẻ mm long mng
Lển nghữ
Giun ặa lển
Nm phấi gia côm
Bữnh Gà rễ (Niu-ct-xăn)
Bữnh Gh lển
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
18
Chuyn ặ 1: Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui
Câu 8. Chn cc câu tr li ặng, sai v s lây nhim tc tip
cềa môm bữnh: òng Sai
a) Con non b sa t con mó b ậm.
b) Con kho và con ậm trc tip giao phậi vèi nhau.
c) Con kho lim lp con ậm.
d) Qua th y vin và ngi thđm quan.
Câu 9. Chn cc câu tr li ặng, sai v cc yu tậ
trung gian truyn bữnh: òng Sai
a) Thc đn, nèc uậng.

b) Phăng tiữn vn chuyn.
c) Dng c th y ặ ặểc st trễng ká.
d) Mó truyn bữnh cho con qua nhau thai.
e) Ngi, ặẩng vt.
Câu 10
. Trong cc tc hi sau, tc hi nào là do Nẩi k sinh trễng
tc hi nào là do Ngoi k sinh trễng gây nn: Nẩi KST Ngoi KST
a) Cèp ặot dinh dẽng.
b) Ht mu.
c) Gây nga, tấn thăng da.
d) Tấn thăng că quan tiu ho.
19
Chuyn ặ 1: Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
òp n "Câu hãi kim tra chuyn ặ 1":
CẫC NGUYÊN NHÂN GÂY BồNH
CHO VĩT NUĐI
Câu 1. Chn câu tr li ặng nht v cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui trong
cc câu sau: (ònh du

vào la chn)
a) Do vi sinh vt.
b) Do k sinh trễng.
c) Do cht ặẩc.
d) Do nui dẽng kọm.
e) Do tt c cc nguyn nhân trn.
Câu 2
. Chn cc câu tr li ặng, sai trong cc câu sau: òng Sai
a) Môm bữnh là vi sinh vt th khng th nhn thy bêng mổt thng.

b) Bữnh do vi rt gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
c) Bữnh do vi khuằn gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
d) Bữnh do k sinh trễng gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
e) Bữnh do nm gây ra th khng th ặiu tr bêng khng sinh.
Câu 3
. Chn cc câu tr li ặng, sai v khi niữm thi gian ề bữnh
trong cc câu sau: òng Sai
a) Là thi gian t khi mua hoc nhn con vt v ặn khi con vt ậm.
b) Là thi gian t khi môm bữnh xâm nhp vào că th ặn khi con vt
xut hiữn triữu chng ặôu tin.
c) Là thi gian con vt c biu hiữn triữu chng bữnh r nht.
Câu 4
. Cho bit ng dng cềa viữc hiu bit v thi gian ề bữnh:
- òậi vèi nhng con vt mèi mua v phi nui cch ly t nht 2 tuôn trèc khi
cho nhp ặàn, ặ phng chng ặang trong thi gian ề bữnh.
- Côn c s ặiu tra v tnh hnh sc kho cềa vt nui ẻ ặa bàn d ặnh tin
hành tim phng vc xin, nhêm trnh trng hểp vt nui b pht bữnh ch vài
ngày sau khi ặểc tim phng mẩt loi vc xin nào ặ, mc dễ khi tim con vt
khng c biu hiữn bữnh.









D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I

20
Chuyn ặ 1: Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui
Câu 5. Hy cho bit nguyn nhân gây ra cc bữnh sau là do: vi rt (VR), vi khuằn (VK),
nm (N) hay k sinh trễng (KST):
Câu 6
. Chn cc câu tr li ặng, sai v ặng xâm nhp cềa môm bữnh vào că th
vt nui: òng Sai
a) Miững.
b) Da tấn thăng.
c) òng sinh dc.
d) òui.
e) L rận cha kh sau khi sinh.
Câu 7
. Chn cc câu tr li ặng, sai v ặng bài xut môm bữnh t con vt ậm:
òng Sai
a) Ch qua phân.
b) Ch qua nèc tiu.
c) Ch qua nèc bt.
d) Ch qua mu.
e) Qua tt c cc ặng trn.

Tn bữnh Nguyn nhân
T huyt trễng trâu b VK
Di VR
òng du lển VK
Dch t lển VR
Lẻ mm long mng VR
Lển nghữ VK
Giun ặa lển KST
Nm phấi gia côm N
Bữnh Gà rễ (Niu-ct-xăn) VR
Bữnh Gh lển KST
21
Chuyn ặ 1: Cc nguyn nhân gây bữnh cho vt nui
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
Câu 8. Chn cc câu tr li ặng, sai v s lây nhim trc tip cềa môm bữnh:
òng Sai
a) Con non b sa t con mó b ậm.
b) Con kho và con ậm trc tip giao phậi vèi nhau.
c) Con kho lim lp con ậm.
d) Qua th y vin và ngi thđm quan.
Câu 9
. Chn cc câu tr li ặng, sai v cc yu tậ trung gian truyn bữnh:
òng Sai
a) Thc đn, nèc uậng.
b) Phăng tiữn vn chuyn.
c) Dng c th y ặ ặểc st trễng ká.
d) Mó truyn bữnh cho con qua nhau thai.
e) Ngi, ặẩng vt.
Câu 10

. Trong cc tc hi sau, tc hi nào là do Nẩi k sinh trễng (Nẩi), tc hi nào
là do Ngoi k sinh trễng (Ngoi) gây nn: Nẩi KST Ngoi KST
a) Cèp ặot dinh dẽng.
b) Ht mu.
c) Gây nga, tấn thăng da.
d) Tấn thăng că quan tiu ho.













23
Chuy™n Æ“ 2: Phflng b÷nh cho vÀt nu´i
Chuy™n Æ“ 2
PHíNG BåNH CHO
VÜT NU§I
D# ÉN T°NG C¶òNG C§NG TÉC TH@ Y VIåT NAM
TÄI LIåU H¶õNG D√N TÜP HUƒN TH@ Y VI£N - TÜP I
24
Chuyn ặ 2: Phng bữnh cho vt nui
H và tn
X

Câu hãi kim tra chuyn ặ 2:
PHớNG BồNH CHO VĩT NUĐI
Câu 1. Chn câu tr li ặng nht v cch phng bữnh cho vt nui trong cc câu
sau: òng
a) Tim chềng vổc-xin cho vt nui.
b) Thc hiữn vữ sinh st trễng.
c) Ngđn nga dch bữnh lây lan.
d) Tđng cng sc ặ khng cho că th vt nui.
e) S dng tt c cc biữn php trn.
Câu 2.
Chn cc câu tr li ặng, sai cho câu hãi: vổc-xin dễng ặ làm g?
òng Sai
a) Dễng làm thuậc bấ cho vt nui thm kho mnh.
b) Dễng ặ ặiu tr bữnh cho vt nui.
c) Tim chềng ặ to min dch cho vt nui.
d) Chng dễng ặ làm g c.
Câu 3.
Chn cc câu tr li ặng, sai v yu côu bo qun vổc-xin trong cc câu sau:
òng Sai
a) Bo qun vổc-xin trong ngđn ặ cềa tề lnh.
b) Bo qun vổc-xin trong ngđn lnh t 2- 80C.
c) Vn chuyn vổc-xin trong hẩp xập c ặ.
d) Khng ặ vổc-xin b nh nổng chiu trc tip.
Câu 4.
Chn cc câu tr li ặng, sai v yu côu khi pha vổc-xin ặng kh:
òng Sai
a) Pha vèi nèc nng cho d tan.
b) Pha vèi nèc ct.
c) Lổc ká vổc-xin trèc khi dễng.
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM

TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
25
Chuyn ặ 2: Phng bữnh cho vt nui
D# ẫN TNG CảũNG CĐNG TẫC TH@ Y VIồT NAM
TI LIồU HảừNG DN TĩP HUN TH@ Y VIÊN - TĩP I
Câu 5. Chn cc câu tr li ặng, sai v nguyn tổc că bn khi s dng vổc-xin:
òng Sai
a) Dễng cn ặ st trễng băm và kim tim vổc-xin.
b) Phi ặ nguẩi băm, kim tim sau khi luẩc ri mèi ly vổc-xin.
c) Dễng vổc-xin liu càng cao càng tật.
d) C th tim vổc-xin cho gia sc ẻ mi la tuấi.
Câu 6.
Chn cc câu tr li ặng, sai v cch st trễng băm, kim tim và cc dng
c kim loi trong cc câu sau: òng Sai
a) Luẩc si trong 15 pht.
b) Trng nèc si.
c) Luẩc trong nèc si 30 pht.
Câu 7.
Hy ặin nng ặẩ và cch dễng cc loi thuậc st trễng vào bng sau:
Tn thuậc Nng ặẩ Cch dễng
Nèc vi ặc
Formol
Xt
Chloramin
Câu 8.
òin tip cho ặng cc biữn php ặ tđng cng sc ặ khng cềa vt nui:
a) Thc đn phi
b) Nèc uậng phi
c) Nn bấ sung cho vt nui
Câu 9.

Chn cc câu tr li ặng, sai v cch ngđn nga dch bữnh lây lan:
òng Sai
a) Vt nui mèi mua v cho nhp ặàn ngay.
b) Khng nn tch ring con ậm ra khãi con kho.
c) Bn chy vt nui ậm cht ặ trnh thiữt hi kinh t.
Câu 10.
Chn cc câu tr li ặng, sai trong cc câu sau: òng Sai
a) Tim chềng vổc-xin cho mó c th to min dch cho con
sau khi sinh.
b) Phi cho gia sc să sinh b sa ặôu càng sèm càng tật.
c) Khng nn cho gia sc să sinh b sa ặôu sèm.