Bài giảng Quản lý y tế: Bài 5 - BS. Bùi Trung Hậu

Chăm sóc sức khỏe
ban đầu

BS. Bùi Trung Hậu


MỤC TIÊU
• Nắm được khái niệm về sức khỏe và chăm
sóc sức khỏe ban đầu
• Xác định được các yếu tố ảnh hưởng SK
• Phân tích được các ngun tắc cơ bản của
chăm sóc sức khỏe ban đầu
• Trình bày được 10 nội dung chăm sóc sức
khỏe ban đầu tại Việt Nam.


NỘI DUNG



KHÁI NIỆM
Sức khỏe là trạng thái thoải mái toàn diện
về thể chất, tinh thần và xã hội chứ không chỉ
bao gồm tình trạng khơng có bệnh hay khơng
bị thương tật (WHO)


KHÁI NIỆM
• Sức khỏe thể lực (physical health): Đây là yếu tố cần
thiết nhất của sức khỏe, liên quan đến những chức năng
cơ học của cơ thể;

• Sức khỏe cảm
xúc
(emothional
health): Khả năng
cảm
nghĩ, xúc động và
sợ hãi, thích thú,
vui buồn, tức giận
và

•Sức khỏe tâm thần (mental health):
khả năng thể hiện
các
cảm nhận đó
??????;
một cách thích






KHÁI NIỆM
• Sức khỏe xã hội (social health): Khả năng tạo lập và duy
trì mối quan hệ lành mạnh với những người khác trong xã
hội;
• Sức khỏe tâm linh (spiritual health): Ở một số người yếu
tố này liên quan đến niềm tin, tín ngưỡng; một số người
khác liên quan đến niềm tin của cá nhân, các nguyên tắc
liên quan đến hành vi thực hành để đạt được sự thoải mái

về tâm linh;
• Sức khỏe mơi trường xã hội (societal health): Môi trường
không đáp ứng được các nhu cầu cơ bản về thể lực và tâm
hồn, con người không thể được coi là khỏe mạnh.


KHÁI NIỆM
• Alma-Ata là thành phố lớn

nhất của Kazakhstan,

nơi đã diễn ra Hội nghị tồn cầu về chăm sóc sức
khoẻ ban đầu với sự tham dự của 134 nước trong
đó có Việt Nam do Tổ chức Y tế Thế giới và Quỹ
Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF) tổ chức

cách

nay vừa trịn 42 năm (6-12/09/1978).
• Ngày 25-26/10/2018, Hội nghị tồn cầu lần 2 về
CSSKBĐ sau 40 năm thực hiện bản Tuyên
Alma – Ata đã diễn ra tại Kazakhstan.

ngôn


KHÁI NIỆM
• Tại hội nghị, tất cả các đại biểu các nước đã thống
nhất với bản Tuyên ngôn Alma – Ata gồm 10 nội
dung về chăm sóc sức khoẻ ban đầu, và

kêu gọi

chính phủ tất cả các nước, nhân viên y tế

và cộng

đồng trên toàn thế giới cùng bảo vệ và thúc đẩy sức
khỏe cho mọi người.


TUN NGƠN ALMA-ATA
1. Khẳng định khái niệm sức khỏe, đó là một quyền cơ
bản của con người để đạt được trạng thái sức khoẻ
tốt nhất có thể được, địi hỏi sự hành động của nhiều
lĩnh vực kinh tế và xã hội khác, khơng chỉ một ngành
y tế.
2. Sự bất bình đẳng rõ rệt về tình trạng sức khỏe của
người dân giữa các nước phát triển
và đang phát
triển, giữa những người dân trong cùng một nước là
không thể chấp nhận được cả về chính trị, xã hội và
kinh tế, do đó, phải được xem là mối đáng quan tâm
chung cho tất cả các nước.


TUYÊN NGÔN ALMA-ATA
3. Phát triển kinh tế và xã hội dựa trên một trật tự
kinh tế quốc tế mới, rút ngắn khoảng cách về tình
trạng sức khỏe của các nước đang phát triển và phát

triển. Việc thúc đẩy và bảo vệ sức khỏe của người
dân mỗi nước là cần thiết để duy trì phát triển kinh tế
và xã hội và góp phần nâng cao chất lượng cuộc
sống và hịa bình thế giới.
4. Người dân có quyền và nghĩa vụ tham gia với tư
cách là cá nhân riêng lẻ và là một thành viên của
cộng đồng trong việc lập kế hoạch và thực hiện chăm
sóc sức khỏe của họ.


TUN NGƠN ALMA-ATA
5. Chính quyền có trách nhiệm đối với sức khỏe của
người dân bằng cách cung cấp đầy đủ các biện pháp y
tế và xã hội. Mục tiêu xã hội chính của chính quyền các
nước, các tổ chức quốc tế và cộng đồng thế giới trong
những thập kỷ tới là đạt được sức khoẻ cho tất cả mọi
người vào năm 2000.
6. Khái niệm CSSKBĐ
7. Nội dung CSSKBĐ và điều kiện cần thiết để thực hiện
được nội dung trên
8. Chính quyền các nước cần xây dựng các chính sách,
chiến lược và kế hoạch hành động quốc gia để khởi
động và duy trì chăm sóc sức khỏe ban đầu như là một
phần của hệ thống y tế quốc gia toàn diện với phối hợp
của các ngành khác


TUYÊN NGÔN ALMA-ATA
9. Tất cả các nước cần phối hợp trong tinh thần hợp tác
để đảm bảo chăm sóc sức khỏe ban đầu đến với tất cả

mọi người, vì khi đạt được sức khỏe cho mọi người ở
bất kỳ quốc gia nào cũng có ảnh hưởng tích cực đến
quốc gia khác. Phối hợp báo cáo của TCYTTG và Quỹ
Nhi đồng Liên Hợp quốc về chăm sóc sức khỏe ban đầu
thiết lập nên cơ sở vững chắc cho sự phát triển hơn
nữa các hoạt động chăm sóc sức khỏe ban đầu trên
toàn thế giới.
10. Để đạt mục tiêu sức khoẻ cho mọi người ở một mức
độ nào đó trên tồn thế giới vào năm 2000, cần sử dụng
nguồn tài nguyên của thế giới ngày càng tốt hơn, thay vì
chi cho vũ khí và xung đột quân sự.


KHÁI NIỆM
CSSKBĐ là những chăm sóc thiết yếu,
được xây dựng dựa trên những phương pháp
và kỹ thuật thực hành, có cơ sở khoa học và
chấp nhận được về mặt xã hội, có thể phổ
biến rộng rãi cho các cá nhân và các gia đình
trong cộng đồng để mọi người tự nguyện tham
gia và thực hiện.


KHÁI NIỆM
CSSKBĐ là bước tiếp xúc đầu tiên giữa hệ
thống y tế với cá nhân, gia đình và cộng đồng;
Là sự chăm sóc y tế và ngồi y tế gần nhất
với nơi sống và nơi làm việc của nhân dân;
Là thành phần đầu tiên, trọng yếu của quá
trình liên tục CSSK và là trung tâm của hệ thống y

tế quốc gia và thế giới


KHÁI NIỆM
CSSKBĐ là chăm sóc tồn diện cả về
phịng bệnh, chữa bệnh, cả về môi trường và
các điều kiện sống… nhằm mang lại cho mỗi
người 1 sức khỏe để họ sống, lao động 1 cách
có hiệu quả và tham gia tích cực và đời sống
xã hội cộng đồng.



THẢO LUẬN NHÓM
CÁC YẾU TỐ NÀO ẢNH HƯỞNG VÀ CHI
PHỐI SỨC KHỎE CON NGƯỜI?


CÁC YẾU TỐ CHI PHỐI SỨC
KHỎE CON NGƯỜI
• Lương thực, thực
phẩm
• Nhà ở, tiện nghi
• Rèn luyện thân thể, thể
dục thể thao
• Văn hóa giáo dục
• Mơi trường gia đình
• Mơi trường lao động
• Mơi trường xã hội, chế
độ, tơn giáo

• Dân số, KHHGĐ, phân
bổ lao động
• Phát triển kinh tế
• Quy hoạch xây dựng đơ
thị, nơng thơn
• Mơi trường thiên nhiên
• Giao thơng, thơng tin,
liên lạc
• Tổ chức y tế
• Tình hình quốc tế


NGUN LÝ CỦA CSSKBĐ
1. Tính cơng bằng
2. Tăng cường sức khỏe, dự phòng và phục
hồi sức khỏe
3. Sự tham gia của cộng đồng
4. Kỹ thuật học thích hợp
5. Lồng ghép và phối hợp liên ngành


NGUN LÝ CỦA CSSKBĐ
1. Tính cơng bằng
- Nhấn mạnh sự bao phủ rộng rãi dân
số
- Cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tương
ứng với nhu cầu của cộng đồng
- Các cá nhân có nhu cầu như nhau

được nhận

các CSSK như nhau
- Không phải cung cấp CSSK đồng đề cho mọi TV
cộng đồng mà cho những người thực sự cần