Vũ Trọng Phụng và những bí ẩn trong cuộc đời

Vũ Trọng Phụng và những bí ẩn trong cuộc đời
(ANTĐ) - Cho đến hôm nay, nhà văn lỗi lạc Vũ Trong Phụng ra đi đã 70 năm. Tác phẩm của ông vẫn được xuất
bản, được ca tụng, nhưng cuộc đời ông và sáng tác của ông đến nay vẫn còn những điều bí ẩn… Văn tài ơng bắt
nguồn từ đâu, những người tự nhận là con trai nhà văn nổi tiếng này là ai, vì sao có chuyện ấy…?
Chân dung nhà văn Vũ Trọng Phụng của họa sĩ Chóe

Vâng! Vũ Trọng Phụng sinh ra ở Hà Nội vào năm 1912, mới bảy tháng tuổi thì cha mất, cảnh nhà nghèo khó,
dù được người mẹ cố ni ăn học nhưng đến sơ học Pháp Việt thì đành bỏ ngang. Vũ Trọng Phụng bắt đầu đi
làm để có tiền trang trải cho gia đình ni bà nội già yếu, ni mẹ già mắt kém. Nhà văn Vũ Bằng nhớ lại hồi
nhỏ Vũ Trọng Phụng học cùng ở trường Hàng Vôi.
Khi lớn lên, khơng thấy Phụng học nữa. ít sau nghe nói Phụng đi làm kiếm sống. Lúc làm thư ký cho hãng
buôn trên phố Tràng Tiền bây giờ do mải tranh thủ viết báo mà Vũ Trọng Phụng bị đuổi việc. Sau đó khi đi làm
sắp chữ nhà in lại bị đuổi việc vì ơng mải mê theo đuổi việc viết lách. Từ đó chàng thanh niên hiền lành mới 19
tuổi đã dấn bước vào nghề văn và nghề báo ở Hà Nội và nổi lên như một văn hào khi tuổi vừa đôi mươi.
Không hiểu sao người trai ấy khi mới vừa qua tuổi thiếu niên đã có thể viết nên những thiên tuyệt bút, cả
phóng sự và tiểu thuyết. Những bài phóng sự của Vũ Trọng Phụng đậm chất văn chương, sâu sắc và mang tính
hiện thực như chính cái xã hội nó mơ tả. Những phóng sự: Cạm bẫy người, Lấy tây, Lục xì, Làm đĩ… ơng viết
bằng sự quan sát và qua câu chuyện của người khác, bản thân ông không hề ăn chơi, hút sách, nghiện ngập, trai
gái.
Khơng ai có thể hiểu nổi vì sao con người vốn giản dị, hiền lành ấy lại có thể khuấy động văn đàn bằng
những phóng sự, bằng những vở kịch và tiểu thuyết lừng lẫy thời đó như Giơng tố, Số đỏ, Vỡ đê, Dứt tình….
Người ta tìm đọc ơng bởi những người cần lao và cả những ông ký thầy phán, giới ăn trên ngồi trốc đều như thấy
mình trong ấy. Bản thân tác giả, cuộc đời quá ư nghèo khổ và bị bạc đãi như vậy, nhưng điều tuyệt vời là ơng
khơng tha hóa theo thời đại.
Nhà văn sống trong bấn bách cơm áo và suốt đời chỉ nghĩ về cơm áo cho gia đình mà cuối cùng chết trong sự
bần bạc, ốm không thuốc thang, không tiền chạy chữa... Ngòi bút Vũ Trọng Phụng hướng về những người bị chà
đạp, bị bóc lột. Nhưng khơng phải cứ có hồn cảnh điển hình là có tác phẩm hay. Cái khó hiểu ở đây là vì Vũ
Trọng Phụng học hành dang dở, nỗi nhà nỗi đời đều khốn khó, làm sao đủ sức để làm nên điều kỳ diệu ấy.
Chỉ có thể lý giải rằng thiên phú cho người trai ấy tố chất văn sĩ có chút thiên tài, cộng với sự cần mẫn cóp
nhặt vốn sống và một trái tim nồng nàn yêu thương người cùng khổ… Vũ Trọng Phụng mới trở nên lỗi lạc đến
thế. Thử hỏi có thanh niên nào chỉ cầm bút viết tay, trong chưa đầy mười năm trời đã để lại cho thiên hạ hàng

chục cuốn sách mà là những cuốn sách văn chương hiện thực xã hội tràn đầy cảnh xã hội bất công tàn bạo, coi rẻ
nhân phẩm con người. Lối văn ấy không lẫn với ai.
Chất hiện thực xã hội dưới ngòi bút Vũ Trọng Phụng hiện lên sống động và sâu sắc. Chỉ có thể lý giải rằng
hồn cảnh xã hội quá mức thối nát, con người tận cùng tha hóa, qua ngịi bút của ơng, bằng tài hoa và tâm trạng


chính tác giả, đã đưa văn Vũ Trọng Phụng đến đỉnh cao. Khơng có tố chất đó thì dù có sẵn đề tài, chất liệu và
tiền bạc nữa, cũng không thể có một nhà văn chân chính, xuất sắc như Vũ Trọng Phụng của chúng ta...
Cuộc đời vốn quá khốn khó như vậy đến khi chết rồi mà vẫn chưa n. Khơng biết người đời có tham vọng gì
nữa ở ơng mà có những người tự nhận mình là con trai Vũ Trọng Phụng (?) mà là hai người khác nhau ở hai thời
điểm khác nhau. Câu châm ngơn Hồi nghi tất cả không đúng với nhà văn Vũ Trọng Phụng, bởi không ai thật
thà giản dị và đức độ như ông…
Như điếu văn đọc tại lễ tang Vũ Trọng phụng: “Người vừa từ giã chúng ta là một văn tài lỗi lạc, mà than ơi
chỉ là một người bình dị, một người cha đứng đắn, một người chồng đứng đắn hơn, một người con rất hiếu,
người của khuôn phép, của nền nếp…”. Vậy thì làm sao có chuyện bí ẩn về gia đình như vậy? Người “con trai
Vũ Trọng Phụng” thứ nhất (tính theo ngày mạo nhận) là một gã thanh niên Sài Gòn ăn chơi nghiện ngập. Theo
nhà văn Vũ Bằng, anh ta đã đi “cốc” không biết bao nhiêu người.
Lần gặp Vũ Bằng ấy, anh ta đã bị nhà văn vạch trần bộ mặt giả dối lừa đảo bằng cái ngôn từ của kẻ ăn xin,
làm động lòng trắc ẩn của những bạn bè Vũ Trọng Phụng và độc giả yêu mến nhà văn. Sau khi đi qun góp bạn
bè để giúp đỡ “ơng con trai Vũ Trọng Phụng” xong, chính Vũ Bằng đã vạch trần kẻ giả danh: “Thưa ơng con trai
Vũ Trọng Phụng!
Tơi xin nói thẳng cho ông biết, trước sự chứng kiến của bạn tơi đây, ơng là một thằng khốn nạn, một nghìn
lần khốn nạn. Ở vào một cái xã hội bịp bợm để có ăn khơng ai thèm cấm ơng đi “bíp”, đi “cốc” để có ăn có hút,
nhưng ơng khốn nạn là vì mặt mũi sáng sủa, mà nghe giọng nói thì cũng ra vẻ người có học hành ơng lại phải giở
cái hạ kế ra để mà đánh lừa người khác. Khơng bịp cách gì được, ơng lại tự nhận là con trai Vũ Trọng Phụng để
cầu lấy lòng thương của người quen và xin một chút từ tâm của những người bạn cũ của Vũ Trọng Phụng hay
những người đã đọc và yêu văn Phụng…”.
Vũ Bằng viết: “Đáng thương thay Vũ Trọng Phụng… một người như thế mà bị đời bóc lột đến tận xương
tủy như thế mà đến khi nhắm mắt tắt hơi rồi vẫn chưa yên, vẫn còn bị người ta đem tên tuổi ra lợi dụng làm tiền
nữa!…”.

Như vậy, từ thập kỷ 60 thế kỷ trước đã có người mạo nhận con trai nhà văn. Những tưởng chuyện ấy mãi
mãi là chuyện tào lao nhưng rồi gần đây từ bên… Mỹ có người đàn ơng nhận mình là con trai nhà văn Vũ Trọng
Phụng. Đem chuyện này hỏi ông Nghiêm Xuân Sơn, người con rể của nhà văn hiện đang giữ phần mộ và di sản
bố vợ, ông Sơn bức xúc bày tỏ quan điểm: Không thể đó là sự thật. Chuyện ơng Vũ Trọng Khanh tự nhận là con
trai Vũ Trọng Phụng với những thông tin sai lệch, thậm chí tổn thương đến hương hồn nhà văn khiến khó tin là
có thật.
Ơng Khanh đưa ra nhiều thơng tin như vậy nhằm mục đích gì? Tại sao bao nhiêu năm nay người con trai ấy
khơng đối hồi gì đến mộ phần cha mình, khơng một lần hương khói, khơng tìm kiếm nhận lại họ tộc?
Dư luận cho rằng có nhiều giả thiết đặt ra. Có thể chuyện ấy là có thật, và có thể là mạo nhận vì những động
cơ khơng trong sáng. Mọi chuyện đang trong màn sương khói thời gian, cần có một kiểm chứng làm sáng tỏ.
Đừng để lịch sử mai này đặt lại nghi án về chuyện đời nhà văn chẳng ích gì chỉ làm đau thêm vong linh người đã
khuất.
Dư luận mong chờ sự phán xử cuối cùng. Có thể là một cuộc gặp gỡ chứng minh để làm rõ sự thật… Cuộc
đời của văn hào họ Vũ đúng là vẫn cịn những bí ẩn cần giải mã về khả năng văn chương vơ tiền khống hậu với
kỷ lục viết và kỷ lục các tác phẩm tuyệt bút. Và còn đây chuyện con cái gia đình. Ai là người hiểu rõ ngọn
ngành, hãy lên tiếng bảo vệ sự thật, để ở phía bên kia thế giới linh hồn ơng được thanh thản…