Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước – Thực trạng và giải pháp.DOC

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>Lời mở đầu</b>

Trải qua một thời gian dài chiến tranh và sau đó là thời kỳ kinh tế quan liêu bao cấp nên so với sự phát triển của kinh tế khu vực cũng nh trên toàn thế giới kinh tế nớc ta đã lâm vào tình trạng tụt hậu, nghèo nàn, trì trệ và bế tắc.

Chính vì vậy, để khắc phục tình trạng trên, Đại hội Đảng VI đã nêu rõ chủ trơng cần phải đổi mới đặc biệt là đổi mới nền kinh tế đa nớc ta bớc vào thời kỳ mới - thời kỳ nền kinh tế thị trờng có sự điều tiết của Nhà nớc.

Sau hơn 10 năm đổi mới, tình hình kinh tế nớc ta đã có những bớc chuyển mình đáng kể, từ nền kinh tế kế hoạch hoá quan liêu bao cấp sang nền kinh tế đa dạng hoá nhiều thành phần tạo nên bộ mặt mới cho kinh tế nớc nhà. Điều đó chứng tỏ đờng lối của Đảng đề ra là phù hợp với xu hớng phát triển chung của kinh tế thế giới cũng nh hoàn cảnh riêng của nớc ta. Nớc ta áp dụng cơ chế thị trờng theo định hớng XHCN nên sự điều tiết của Nhà nớc là rất quan trọng để giữ cho “bánh xe kinh tế” lăn đúng hớng.

<i><b>Do đó, việc nghiên cứu “Vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nớc </b></i>– Thực<i><b> Thựctrạng và giải pháp” là hết sức quan trọng và cần thiết đối với mỗi sinh viên</b></i>

theo học kinh tế. Tuy nhiên, đây là một đề tài lớn và do trình độ có hạn nên trong phạm vi bài viết em khó tránh khỏi những sai sót, kính mong thầy chỉ bảo nhiều để em có thêm nhiều kiến thức về vấn đề này.

Nội dung của tiểu luận bao gồm 3 phần: Phần I: Đặt vấn đề.

Phần II: Nội dung. Phần III: Kết luận.

<b>i. Đặt vấn đề1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài:</b>

Nớc ta đang trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội nên sự tồn tại nhiều thành phần kinh tế là một tất yếu khách quan nhng sự vận động của nó phải theo định hớng XHCN. Đấu tranh để giữ vững định hớng là một q trình khó khăn, phức tạp vì nền kinh tế nhiều thành phần mang trong nó khả năng phát triển theo hớng TBCN, khả năng này càng trở nên dễ thành hiện thực đối

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

với nớc ta vì sản xuất nhỏ chiếm u thế trong khi các lực lợng thù địch sẵn sàng nhúng tay vào thúc đẩy nền kinh tế nớc ta phát triển theo con đờng TBCN.

Do đó, nền kinh tế nhiều thành phần theo định hớng XHCN phải là nền kinh tế vận động theo hớng kinh tế Nhà nớc thực hiện tốt vai trò chủ đạo và dẫn dắt sự hoạt động của các thành phần kinh tế khác theo định hớng XHCN.

Kinh tế Nhà nớc đóng vai trị hết sức quan trọng vì nó nắm giữ hầu hết các ngành kinh tế then chốt nh: cơng nghiệp, an ninh quốc phịng, khoa học công nghệ, xây dựng kết cấu hạ tầng của đất nớc. Đồng thời, nó giữ vai trị quyết định trong việc bình ổn giá cả trên thị trờng, đảm bảo ổn định nền kinh tế và đời sống nhân dân trong những hồn cảnh khó khăn. Kinh tế Nhà nớc cịn đại diện cho tình hình kinh tế chung của một quốc gia, thể hiện bản chất XHCN của Nhà nớc ta và là nền tảng cho nền kinh tế nhiều thành phần nên vai trò chủ đạo của nó trong nền kinh tế là khơng thể phủ nhận đợc.

Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài là vơ cùng quan trọng và có ý nghĩa đối với mỗi sinh viên chúng em hiện nay.

<b>2. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài:</b>

Nghiên cứu đề tài chỉ ra vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nớc trong nền kinh tế. Điều đó có ý nghĩa rất quan trọng trong bối cảnh nền kinh tế nớc ta có những thay đổi lớn nh hiện nay. Các thành phần kinh tế cùng tồn tại, vừa cạnh tranh vừa hợp tác với nhau, cùng bình đẳng trớc pháp luật trong nền kinh tế thị trờng. Điều quan trọng là khai thác và sử dụng có hiệu quả sức mạnh tổng hợp các thành phần kinh tế nhng phải đảm bảo đi đúng theo định hớng XHCN, tức là kinh tế Nhà nớc phải phát huy vai trò chủ đạo của mình.Muốn làm đợc nh vậy phải phát triển mạnh và tổ chức lại kinh tế Nhà nớc, đổi mới để vơn lên thực sự trở thành nền tảng cho kinh tế nớc nhà.

Từ những hiểu biết đúng đắn về kinh tế Nhà nớc, các nhà hoạch định chính sách phải đa ra những biện pháp hợp lý và mang tính khả thi cao dể áp dụng vào thực tiễn đem lại hiệu quả cao cũng nh khắc phục đợc những khuyết tật của kinh tế thị trờng.

<b>3. giới hạn phạm vi:</b>

Vì đây là một đề tài chứa đựng nhiều nội dung, bao hàm một khối lợng thông tin rộng lớn và còn nhiều vấn đề vẫn còn đang gây tranh cãi, hơn nữa trong điều kiện kiến thức còn nhiều hạn hẹp, kinh nghiệm bản thân cha có nên

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

em chỉ có thể khái quát những vấn đề cơ bản của kinh tế Nhà n ớc, nhất là vai trị chủ đạo của nó trong nền kinh tế thị trờng cũng nh xin đợc đa ra một số giải pháp thúc đẩy kinh tế Nhà nớc ngày càng phát triển và thực hiện tốt vai trò của mình trong cơng cuộc đổi mới hiện nay.

<b>II. Nội dung</b>

<b>A) Nền kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam:</b>

<b>1. Cơ sở khách quan của việc tồn tại nhiều thành phần kinh tế theo định hớng XHCN:</b>

<i><b>a) Tính tất yếu khách quan:</b></i>

+ Khi bớc vào thời kỳ quá độ lên CNXH, ở nớc ta do trình độ phát triển của lực lợng sản xuất không đều nhau ở các ngành, các vùng... nên địi hỏi phải có quan hệ sản xuất phù hợp với nó.

+ Thời kỳ quá độ lên CNXH ở nớc ta còn tồn tại những thành phần kinh tế do lịch sử để lại nh kinh tế t bản t nhân, kinh tế cá thể, tiểu chủ. Các thành phần kinh tế này cịn có cơ sở tồn tại và có lợi ích cho nền kinh tế.

+ Do quá trình cải tạo XHCN làm nảy sinh những thành phần kinh tế mới nh kinh tế Nhà nớc, kinh tế tập thể và kinh tế t bản Nhà nớc...

+ Do yêu cầu của việc phát triển nền kinh tế hàng hố và sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố địi hỏi phải khai thác và phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi nguồn lực của đất nớc, sử dụng có hiệu quả sức mạnh tổng hợp của các thành phần kinh tế.

+ Phát triển nền kinh tế nhiều thành phần là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề việc làm và thu nhập cho ngời lao động trong lúc nớc ta tuy có nguồn nhân lực dồi dào nhng số ngời cha có việc làm cũng khá lớn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

+ Phát triển nền kinh tế nhiều thành phần là đặc trng cơ bản của nền kinh tế quá độ, vừa là tất yếu, cần thiết vừa là phơng tiện để đạt mục đích của nền sản xuất xã hội. Hơn nữa, nó tạo ra cơ sở để tự do sản xuất kinh doanh, tự do kinh tế, tạo động lực cho sự phát triển kinh tế.

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<i><b>b) Lợi ích của sự tồn tại nhiều thành phần kinh tế:</b></i>

+ Nền kinh tế nhiều thành phần có nghĩa là tồn tại nhiều hình thức quan hệ sản xuất phù hợp với tình trạng phát triển không đồng đều của lực lợng sản xuất. Đáp ứng yêu cầu của quy luật quan hệ sản xuất phải phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lợng sản xuất, sẽ thúc đẩy tăng trởng kinh tế nhanh.

+ Cho phép khai thác và sử dụng có hiệu quả sức mạnh tổng hợp các thành phần kinh tế trong nớc, tạo điều kiện khai thác sức mạnh về vốn, khoa học công nghệ, lao động của mọi tầng lớp dân c và góp phần thay đổi về quan niệm việc làm trong xã hội.

+ Tạo điều kiện thực hiện và mở rộng các hình thức kinh tế q độ, trong đó đặc biệt chú ý đến kinh tế t bản Nhà nớc.

+ Tạo ra tiềm năng kinh tế nh tích luỹ vốn, tăng khối lợng hàng hoá đáp ứng nhu cầu trong nớc ngày càng cao và nhu cầu xuất khẩu. Trên cơ sở đó mà xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ kết hợp với việc mở rộng các quan hệ kinh tế quốc tế.

<i><b>c) Để xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần theo theo định hớng</b></i>

<i><b>Xã hội chủ nghĩa cần phải:</b></i>

+ Phát triển mạnh và tổ chức nến kinh tế Nhà nớc, để kinh tế Nhà nớc có đủ sức giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân và dẫn dắt sự hoạt động của các thành phần kinh tế khác theo định hớng XHCN.

+Từng bớc khắc phục sự trì trệ, phát huy tính năng động của các thành phần kinh tế, hạn chế các mâu thuẫn giữa các thành phần kinh tế, tạo thành một hệ thống nhất để thúc đẩy nền kinh tế phát triển theo định hớng mục tiêu đã đề ra trong từng thời kỳ.

+ Nhà nớc cần có chính sách và pháp luật nhất quán trong việc sử dụng và phát triển các thành phần kinh tế, đảm bảo sự công bằng xã hội và tạo tự do kinh doanh đối với mọi thành phần kinh tế trong môi trờng vừa hợp tác vừa cạnh tranh.

+Tăng cờng năng lực và hiệu quả quản lý Nhà nớc đối với nền kinh tế thơng qua các cơng cụ và chính sách kinh tế vĩ mô, khắc phục những khuyết tật của thị trờng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>2) Cơ cấu và bản chất của các thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam:</b>

Thành phần kinh tế là khu vực kinh tế, kiểu quan hệ kinh tế dựa trên chế độ sở hữu về t liệu sản xuất. Thành phần kinh tế tồn tại ở những hình thức, tổ chức kinh tế nhất định. Căn cứ vào loại hình quan hệ sản xuất mà trớc hết là tính chất sở hữu để xác định những tổ chức kinh tế ấy thuộc thành phần kinh tế nào. Tổ chức kinh tế là những đơn vị, tổ chức pháp nhân có thực mà ở đó các thành phần kinh tế đợc thể hiện.

Sự phân định các thành phần kinh tế một cách cụ thể là cần thiết và có ý nghĩa quan trọng để đề ra những chính sách kinh tế- chính trị- xã hội thích hợp đối với từng thành phần kinh tế trong quá trình xây dựng CNXH.

Trong thời kỳ quá độ, nền kinh tế nớc ta có nhiều thành phần kinh tế.Đó là : kinh tế Nhà nớc, kinh tế hợp tác mà nòng cốt là hợp tác xã, kinh tế t bản Nhà nớc, kinh tế cá thể, kinh tế t bản t nhân.

a) <i><b>Kinh tế Nhà nớc:</b></i>

+ Kinh tế Nhà nớc là thành phần kinh tế lấy sở hữu Nhà nớc về t liệu 0sản xuất làm cơ sở kinh tế. Nó bao gồm Doanh nghiệp Nhà nớc, các tổ chức kinh tế của Nhà nớc nh ngân sách, tài chính, ngân hàng, các tài sản thuộc sở hữu Nhà nớc nh đất đai, tài nguyên, nguồn dự trữ quốc gia<small>...</small>, trong đó doanh nghiệp Nhà nớc là bộ phận nịng cốt.

+ Kinh tế Nhà nớc tiến hành sản xuất kinh doanh theo nguyên tắc XHCN, thực hiện nhiều hình thức phân phối, lấy phân phối theo lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh làm chủ yếu. Nó ra đời trên cơ sở quốc hữu hố XHCN và q trình xây dựng mới các doanh nghiệp Nhà nớc.

+ Kinh tế Nhà nớc rộng và mạnh hơn doanh nghiệp Nhà nớc. Chúng ta cần phân biệt đợc hai phạm trù này và nhận thức đầy đủ về vai trị của kinh tế Nhà nớc, đó là một bớc phát triển về nhận thức thực tiễn nền kinh tế nớc ta trong quá trình đổi mới.

+ Để từng bớc xây dựng quan hệ sản xuất XHCN, với trình độ phát triển hiện nay và trong những năm tới của lực lợng sản xuất ở nớc ta, kinh tế Nhà n-ớc chỉ có thể tập trung phát triển trong những ngành, lĩnh vực trọng yếu nh: kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hệ thống tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, những cơ sở sản xuất và thơng mại, dịch vụ then chốt, một số doanh nghiệp

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

thực hiện những nhiệm vụ có quan hệ đặc biệt đến quốc phịng - an ninh..., về quy mơ nói chung thuộc loại vừa và lớn, cơng nghệ hiện đại, kinh doanh có hiệu quả cao.

<i><b>b) Kinh tế hợp tác mà nòng cốt là các hợp tác xã:</b></i>

+ Kinh tế hợp tác mà nòng cốt là các hợp tác xã là thành phần kinh tế trong đó có sự liên kết tự nguyện giữa những ngời lao động nhằm kết hợp sức mạnh của từng thành viên với sức mạnh tập thể để giải quyết có hiệu quả hơn những vấn đề của sản xuất kinh doanh và đời sống.

+ Hợp tác xã đợc tổ chức dựa trên cơ sở đóng góp cổ phần và sự tham gia lao động trực tiếp của xã viên, phân phối theo kết quả lao động và theo cổ phần, mỗi xã viên có quyền nh nhau đối với công việc chung. Hợp tác xã đợc tổ chức theo nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng, cùng có lợi, quản lý dân chủ.

+Xuất phát từ thực tiễn nớc ta, kinh tế hợp tác xã sẽ tồn tại và phát triển dới nhiều hình thức đa dạng, từ thấp đến cao. Chẳng hạn có những hợp tác xã trở thành lĩnh vực hoạt động chính của các thành viên. Có những hợp tác xã chỉ nhằm đáp ứng nhu cầu chung về một hay một số dịch vụ trong quá trình sản xuất hoặc chuyên sản xuất kinh doanh một loại sản phẩm nhất định, thành viên tham gia chỉ đóng góp một phần vốn và lao động, hộ gia đình vẫn là đơn vị kinh tế tự chủ. Hợp tác xã có thể là kết quả liên kết theo chiều dọc, chiều ngang hoặc hỗn hợp, khơng bị giới hạn bởi địa giới hành chính và lĩnh vực kinh doanh. Mỗi ngời lao động, mỗi hộ gia đình có thể tham gia đồng thời vào nhiều loại kinh tế hợp tác. Hợp tác xã cũng có thể huy động cả vốn và lao động bên ngồi bằng nhiều hình thức...

+ Kinh tế hợp tác xã cũng nh kinh tế Nhà nớc là những thành phần kinh tế trong đó ngời lao động làm chủ( ở những mức độ khác nhau) và sản xuất đ-ợc tiến hành vì lợi ích của ngời lao động và toàn thể xã hội.

<i><b>c) Kinh tế t bản Nhà nớc:</b></i>

+ Kinh tế t bản Nhà nớc là thành phần kinh tế bao gồm các hình thức hợp tác liên doanh giữa kinh tế Nhà nớc với t bản t nhân trong nớc và hợp tác liên doanh giữa kinh tế Nhà nớc với t bản nớc ngoài.

+ Trong thời kỳ quá độ ở nớc ta, kinh tế t bản Nhà nớc có vai trị quan trọng trong việc động viên tiềm năng to lớn về vốn, công nghệ, khả năng tổ

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

chức quản lý... của các nhà t bản vì lợi ích của bản thân họ cũng nh của công cuộc xây dựng và phát triển đất nớc. Do vậy, sự phát triển thành phần kinh tế này là một đòi hỏi khách quan.

+ ở nớc ta trớc đây, cũng đã áp dụng các hình thức t bản Nhà nớc. Song, với quan điểm cải tạo XHCN để xố bỏ nhanh chóng thành phần kinh tế t nhân t bản chủ nghĩa, nên các hình thức kinh tế t bản Nhà nớc chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn.

+ Ngày nay, Đảng và Nhà nớc ta chủ trơng thực hiện một cách rộng rãi và lâu dài các hình thức kinh tế t bản Nhà nớc để phát triển lực lợng sản xuất phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Chủ trơng đó đã thu đợc nhiều thành tựu kinh tế quan trọng. Cho nên phải phát triển mạnh mẽ các hình thức kinh tế t bản Nhà nớc.

<i><b>d) Kinh tế cá thể, tiểu chủ:</b></i>

+ Kinh tế cá thể là thành phần kinh tế t hữu nhỏ mà thu nhập hoàn toàn dựa vào lao động và vốn của bản thân và gia đình. Kinh tế tiểu chủ cũng là hình thức kinh tế t hữu nhng có thuê lao động, tuy nhiên thu nhập vẫn chủ yếu dựa vào sức lao động và vốn của bản thân và gia đình.

+ Kinh tế cá thể, tiểu chủ đang có vị trí rất quan trọng trong nhiều ngành, nghề ở nơng thơn và thành thị, có điều kiện phát huy nhanh và tiềm năng về vốn, sức lao động, tay nghề của từng gia đình, từng ngời lao động. Do đó, việc mở rộng sản xuất kinh doanh của kinh tế cá thể, tiểu chủ không bị hạn chế.

+ Hiện nay, các thành phần kinh tế này phần lớn hoạt động dới hình thức hộ gia đình, đang là một bộ phận đơng đảo, có tiềm năng to lớn, có vị trí quan trọng lâu dài. Đối với nớc ta, cần phát triển mạnh mẽ thành phần kinh tế này để vừa góp phần tạo ra nhiều của cải vật chất cho xã hội vừa giải quyết nhiều việc làm cho xã hội- một vấn đề bức bách hiện nay của đời sống kinh tế- xã hội nớc ta. Tuy nhiên, cũng cần thấy rằng, kinh tế cá thể, tiểu chủ dù cố gắng đến bao nhiêu cũng không thể loại bỏ đợc những hạn ché vốn có nh tính tự phát, manh mún, hạn chế tiến bộ kỹ thuật... Do đó, cần hớng dẫn kinh tế cá thể, tiểu chủ, vì lợi ích thiết thân và nhu cầu phát triển của sản xuất, từng bớc đi vào làm ăn hợp tác một cách tự nguyện, hoặc làm vệ tinh cho các doanh nhgiệp Nhà nớc hay hợp tác xã.

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<i><b>e) Kinh tế t bản t nhân:</b></i>

+ Kinh tế t bản t nhân là thành phần kinh tế mà sản xuất kinh doanh dựa trên cơ sở chiếm hữu t nhân t bản chủ nghĩa về t liệu sản xuất và bóc lột lao động làm thuê.

+ Trong điều kiện quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nớc ta, thành phần kinh tế này còn có vai trị đáng kể xét về phơng diện phát triển lực lợng sản xuất, xã hội hoá sản xuất cũng nh về phơng diện giải quyết các vấn đề xã hội.

+ Cho nên, chính sách của Đảng và Nhà nớc ta là khuyến khích các nhà t bản t nhân bỏ vốn đầu t phát triển sản xuất, đặc biệt trong những ngành, lĩnh vực không chi phối một cách quyết định đời sống kinh tế xã hội, mà luật pháp không cấm. Nhà nớc bảo hộ quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp của họ, xố bỏ định kiến và tạo thuận lợi cho các thành phần kinh tế này về tín dụng, khoa học- cơng nghệ, đào tạo cán bộ cũng nh tiếp thị.

+ Khuyến khích các thành phần kinh tế t bản t nhân phát triển nhất thiết phải đi đôi với tăng cờng quản lý, hớng dẫn làm ăn đúng pháp luật, có lợi cho quốc kế dân sinh, khuyến khích đi vào con đờng kinh tế t bản Nhà nớc dới nhiều hình thức khác nhau.

<b>3) Mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế. Nền kinh tế nhiều thành phần vận động theo định hớng XHCN:</b>

<i><b>a) Mối quan hệ giữa các thành phần kinh tế:</b></i>

+ Các thành phần kinh tế trong thời kỳ quá độ lên CNXH có mối quan hệ và tác động qua lại lẫn nhau, hoạt động đan xen vào nhau trong cơ cấu kinh tế quốc dân. Vai trò của mỗi thành phần kinh tế, tỷ lệ giữa các thành phần kinh tế phụ thuộc vào trình độ phát triển của lực lợng sản xuất, hiệu quả sản xuất kinh doanh và sự đóng góp của chúng vào sự phát triển của nền kinh tế.

+ Mỗi thành phần kinh tế dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về t liệu sản xuất. Các hình thức sở hữu về t liệu sản xuất tuy có sự độc lập tơng đối và có bản chất riêng, nhng trong hoạt động sản xuất kinh doanh, khơng có sự ngăn cách và có thể hỗn hợp, đan kết với nhau(cùng một chủ sở hữu có thể tham gia nhiều quan hệ sở hữu, cùng một đối tợng sở hữu có nhiều quan hệ sở hữu), hình thành các tổ chức kinh doanh đa dạng. Trong nền kinh tế quốc dân thống nhất do Nhà nớc hớng dẫn, điều tiết, kiểm soát, cùng với việc kinh tế

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Nhà nớc nắm giữ các vị trí kinh tế then chốt, các chủ thể sản xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế vừa hợp tác với nhau, bổ sung cho nhau vừa cạnh tranh với nhau, bình đẳng trớc pháp luật.

+ Đại diện cho mỗi thành phần kinh tế là giai cấp hoặc tầng lớp xã hội nhất định mà tổng hợp toàn bộ thành cơ cấu xã hội- giai cấp. Trong cơ cấu xã hội- giai cấp ấy, mỗi giai cấp, mỗi tầng lớp xã hội, các chủ thể sản xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế đều có những lợi ích kinh tế riêng, vừa thống nhất, vừa mâu thuẫn với nhau. Hơn thế nữa, nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận động, phát triển theo các quy luật kinh tế thị trờng( quy luật giá trị, quy luật cung cầu, cạnh tranh...) đồng thời chịu sự điều tiết của Nhà n-ớc theo định hớng XHCN.

+ Các thành phần kinh tế ấy đều nằm trong tổng thể nền kinh tế quốc dân, có mối liên hệ tơng tác và mâu thuẫn với nhau. Tính thống nhất biểu hiện ở chỗ, mỗi thành phần kinh tế là một bộ phận của nền kinh tế xã hội phục vụ sự nghiệp xây dựng CNXH, các thành phần kinh tế nằm trong hệ thống phân cơng xã hội có mối liên hệ phụ thuộc lẫn nhau về sản xuất và tiêu dùng. Sự thống nhất đó khơng phải tự nhiên có mà phải qua hợp tác và đấu tranh, đấu tranh để hợp tác tốt hơn. Các thành phần kinh tế mang bản chất kinh tế và quan hệ kinh tế khác nhau, giữa chúng có mâu thuẫn. Có thể phân thành hai loại mâu thuẫn :

- Mâu thuẫn giữa các thành phần kinh tế: mâu thuẫn này thể hiện một bên là kinh tế Nhà nớc, kinh tế tập thể và kinh tế t bản Nhà nớc với một bên là tính tự phát của kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế t bản t nhân.., mâu thuẫn giữa công hữu với t hữu, giữa CNXH với CNTB.

- Mâu thuẫn giữa các doanh nghiệp trong một thành phần kinh tế bắt nguồn từ sự mất cân đối, vi phạm hợp đồng, quan hệ về thanh toán, chiếm dụng vốn, thị trờng của nhau...

Các loại mâu thuẫn này diễn biến phức tạp, tồn tại và tác động lẫn nhau trong suốt thời kỳ quá độ. Giải quyết đúng đắn các mâu thuẫn này có tác dụng làm tăng thêm tính thống nhất giữa các thành phần kinh tế, củng cố, tăng cờng vai trị kinh tế Nhà nớc. Khơng thể giải quyết những mâu thuẫn này một cách chủ quan, khơng thể bằng biện pháp hành chính đơn thuần xố bỏ các thành phần kinh tế dựa trên chế độ t hữu mà phải bằng cách tạo điều kiện cho các thành phần kinh tế ấy phát triển mạnh có lợi cho quốc kế dân sinh, hớng các

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

thành phần kinh tế t nhân đi vào con đờng chủ nghĩa t bản Nhà nớc thông qua hiệp tác, liên kết, liên doanh dới nhiều hình thức và mức độ khác nhau

<i><b>b) Nền kinh tế nhiều thành phần vận động theo định hớng XHCN:</b></i>

+ Nền kinh tế nhiều thành phần theo định hớng XHCN là một nền kinh tế vận động theo hớng kinh tế Nhà nớc thực hiện tốt vai trò chủ đạo và cùng với kinh tế hợp tác xã dần trở thành nền tảng.

+ Để đảm bảo định hớng XHCN, trong quá trình sử dụng các thành phần kinh tế cần quán triệt những quan điểm cơ bản sau:

- Lấy việc giải phóng lực lợng sản xuất, động viên tối đa mọi nguồn lực bên trong và bên ngồi cho cơng nghiệp hố, hiện đại hoá, nâng cao hiệu quả kinh tế và xã hội, cải thiện đời sống nhân dân làm mục tiêu hàng đầu trong việc khuyến khích phát triển các thành phần kinh tế và hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh.

- Chủ động đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế Nhà nớc, kinh tế hợp tác, làm cho kinh tế Nhà nớc đóng vai trị chủ đạo, cùng với kinh tế hợp tác dần thành nền tảng. Tạo điều kiện để các nhà kinh doanh t nhân yên tâm đầu t kinh doanh lâu dài. áp dụng linh hoạt và sáng tạo các hình thức kinh tế t bản Nhà nớc.

- Xác lập, củng cố và nâng cao địa vị làm chủ của ngời lao động trong nền sản xuất xã hội, thực hiện công bằng xã hội ngày càng một tốt hơn.

- Thực hiện nhiều hình thức phân phối, lấy phân phối theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế là chủ yếu, đồng thời phân phối dựa trên mức đóng góp các nguồn lực khác vào kết quả sản xuất kinh doanh và phân phối thông qua phúc lợi xã hội. Thừa nhận sự tồn tại lâu dài của các hình thức th mớn lao động nhng khơng để biến thành quan hệ thống trị. Phân phối và phân phối lại hợp lý nhằm khuyến khích làm giàu hợp pháp đi đơi với xố đói giảm nghèo, khơng để diễn ra sự chênh lệch quá đáng về mức sống và trình độ phát triển giữa các vùng, các tầng lớp dân c, tránh sự phân hoá xã hội.

- Tăng cờng hiệu lực quản lý vĩ mô của Nhà nớc, phát huy tích cực đồng thời ngăn ngừa , hạn chế những tác động tiêu cực của cơ chế thị trờng, bảo đảm sự bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trớc pháp luật của mọi doanh nghiệp cá nhân , không phân biệt thành phần kinh tế.

</div>