Chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và cuộc đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu xuyên tạc

Chịu t r ách nhiệm xuất bản
GI ÁM ĐỐC - TỔNG BI ÊN TẬP
PGS.TS. PHẠM M I NH TUẤN
Chịu t r ách nhi ệm nội dung
ỦY VI ÊN H ỘI ĐỒNG BI ÊN TẬP - XUẤT BẢN
ThS. PH ẠM TH Ị TH I NH
Bi ên t ập nội dung:

ThS. PH ẠM THỊ K I M H UẾ
ThS. NGUYỄN TH Ị H ẢI BÌ NH
TRẦN TH Ị TH ANH PHI ỆT
N GUYỄN THỊ K I M TH OA
NGUYỄN VI ỆT H À

Trình bày bìa:
Chế bản vi tính:
Đọc sách mẫu:

NGUYỄN M ẠNH H ÙNG
NGUYỄN TH Ị H ẰNG
PH ÒNG BI ÊN TẬP K Ỹ TH UẬT
BÍ CH L I ỄU

Số đăng ký kế hoạch xuất bản: …2021/CXBI PH/..- ../CTQG.
Số quyết định xuất bản: ..- QĐ/NXBCTQG, ngày ../../2021.
Nộp l ưu chi ểu: t háng .. năm 2021.
M ã I SBN: 978-604-57-….-…

4

BAN BIÊN SOẠN
THIẾU TƯỚNG, GS.TS. TRƯƠNG GIANG LONG và
ĐẠI TÁ, PGS.TS. ĐINH NGỌC HOA (Đồng chủ biên)
THIẾU TƯỚNG, GS.TS. BÙI QUẢNG BẠ
THIẾU TƯỚNG, PGS.TS. NGUYỄN TRỌNG ĐẠO
THIẾU TƯỚNG, PGS.TS. TRẦN XUÂN DUNG
THƯỢNG TÁ, TS. NGUYỄN YẾN THANH

Hoàn thiện bản thảo
VIỆN NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
CƠNG AN NHÂN DÂN
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ CƠNG AN NHÂN DÂN


5

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

“D

iễn biến hịa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa là một
trong những mũi đột phá mà các thế lực thù địch dùng để

chống phá sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Để làm

được điều đó, chúng tập trung xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư

tưởng Hồ Chí Minh, nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt
Nam nhằm làm mất niềm tin của nhân dân, tiến tới chuyển hóa,
xóa bỏ hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Mặt khác, nó là những yếu
tố kích thích sự phát triển các nhân tố phi xã hội chủ nghĩa
trong lòng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Phủ nhận nền dân chủ xã
hội chủ nghĩa và Nhà nước xã hội chủ nghĩa là một trong những
nội dung trọng tâm mà các thế lực thù địch tập trung tấn công
trong giai đoạn hiện nay.
Tất cả những việc làm và sự tấn công của các thế lực thù
địch trong và ngoài nước trên mặt trận chính trị, tư tưởng trong
thời gian qua đã gây tác động tiêu cực khơng nhỏ đến tình hình
tư tưởng, chính trị của cán bộ, đảng viên và nhân dân ta ở tất cả
các đối tượng, với những mức độ khác nhau. Vì vậy, chúng ta
cần tỉnh táo nhận diện, nâng cao tinh thần cảnh giác, tăng sức
đề kháng để tăng cường đấu tranh phản bác các quan điểm,
luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh của các thế lực thù địch một cách có hiệu quả.
Nhằm cung cấp thêm tư liệu cho các nhà lãnh đạo, cán bộ,
đảng viên và giúp các tầng lớp nhân dân nhận thức rõ âm mưu,


6

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

thủ đoạn thâm độc, nham hiểm của các thế lực thù địch,
Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách
Đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu xuyên tạc
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Cuốn sách
được hình thành trên cơ sở tuyển chọn các bài viết có chất lượng

từ Hội thảo “Đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu xuyên
tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” do Học viện
Chính trị Công an nhân dân tổ chức.
Nội dung cuốn sách tập trung phân tích, đấu tranh, phê phán,
phủ định những quan điểm, luận điệu xuyên tạc của các thế lực
thù địch về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, về
những thành tựu mà Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã đạt được
trong những năm qua cũng như cuộc đấu tranh chống suy thối về
tư tưởng chính trị, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa"
về chính trị trong Đảng ở nước ta hiện nay; đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm,
luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
phủ nhận thành quả của cách mạng Việt Nam, góp phần đấu
tranh phê phán, ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng chính trị,
những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về chính trị của
một bộ phận cán bộ, đảng viên, góp phần xây dựng, chỉnh đốn
Đảng trong sạch, vững mạnh.
Cuốn sách là tài liệu sinh hoạt công tác tư tưởng thiết thực,
góp phần tăng cường đấu tranh chống các quan điểm sai trái,
thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.

Tháng 11 năm 2017
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT


7

LỜI GIỚI THIỆU

S

ự nghiệp đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi
xướng và lãnh đạo sau hơn 30 năm đã gặt hái được nhiều

thành công. Thành công lớn nhất là chính trị ổn định, kinh
tế phát triển, quốc phịng, an ninh được giữ vững, đối ngoại
được mở rộng, vị thế của Việt Nam được khẳng định và nâng
cao trên trường quốc tế. Trong tiến trình đổi mới, phát triển,
chúng ta có nhiều thời cơ, thuận lợi, song cũng gặp khơng ít
khó khăn, thách thức. Một trong những nguy cơ, thách thức
đó là hoạt động “diễn biến hịa bình” của các thế lực thù địch.
Lợi dụng sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở các nước
Đông Âu và Liên Xô vào thập niên 90 thế kỷ XX, các thế lực
thù địch thường xuyên gia tăng hoạt động chống phá cách
mạng Việt Nam trên nhiều lĩnh vực, nhằm xóa bỏ vai trị
lãnh đạo của Đảng Cộng sản, lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở
nước ta. Trong đó, tấn cơng vào nền tảng tư tưởng là một
trong những hoạt động trọng điểm mà các thế lực thù địch
tập trung hướng tới.
Trong những năm gần đây, lợi dụng tình hình quốc tế có
nhiều diễn biến phức tạp, nhất là những biến cố chính trị xảy
ra tại một số quốc gia trên thế giới, cùng với những khó
khăn, thách thức về kinh tế - xã hội trong nước; lợi dụng vấn
đề “dân chủ”, “nhân quyền”, các thế lực thù địch đã đẩy


8

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

mạnh hoạt động hỗ trợ cho số đối tượng phản động, chống đối
tuyên truyền những luận điểm sai trái, thù địch, ra sức
chống phá Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Chúng
sử dụng các phương tiện truyền thơng bên ngồi tập trung
tun truyền chống phá cách mạng Việt Nam. Hằng năm có
hàng nghìn tài liệu, hàng chục nghìn thư “ân xá quốc tế”
phát tán vào Việt Nam bằng nhiều con đường khác nhau.
Các thế lực thù địch, phản động còn triệt để sử dụng
internet, mạng xã hội và các blog cá nhân với quy mô, tần
suất ngày càng tăng để tuyên truyền chống phá nhằm thực
hiện âm mưu “diễn biến hịa bình”, phá hoại thành quả cách
mạng của nhân dân ta, hướng lái Việt Nam theo xu hướng
chính trị, mơ hình phát triển của phương Tây. Để đạt được
mục đích đó, chúng chủ yếu tập trung cơng kích vào nền tảng
chính trị, tư tưởng của Đảng, xuyên tạc chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; phê phán đường lối của Đảng
và Nhà nước ta, chĩa mũi nhọn, đả kích các cơ quan bảo vệ
pháp luật, địi “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang. Chúng
ra sức tuyên truyền, đề cao các “giá trị” của chủ nghĩa tư bản
về thể chế, đa nguyên chính trị, đa đảng “tự do”, “dân chủ”,
“nhân quyền”; chia rẽ, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân
tộc... Những âm mưu, thủ đoạn này đã tác động không nhỏ,
gây hoang mang, dao động trong một bộ phận cán bộ, đảng
viên và quần chúng nhân dân, là nguy cơ dẫn đến “tự diễn
biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, tạo thời cơ để các thế lực
thù địch tác động, chuyển hóa thể chế chính trị, lật đổ chế độ
xã hội chủ nghĩa ở nước ta.
Trước tình hình đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung
ương Đảng đã đề ra nhiều chủ trương, biện pháp và ban

LỜI GIỚI THIỆU

9

hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo
đẩy mạnh các hoạt động đấu tranh phản bác những quan
điểm, luận điệu sai trái, thù địch. Kết quả của cuộc đấu
tranh này đã góp phần bảo vệ được nền tảng tư tưởng của
Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, kiên định
được mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giữ vững
định hướng tư tưởng... Tuy nhiên, vì những lý do khách
quan và chủ quan, cuộc đấu tranh này vẫn còn những hạn
chế nhất định. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII,
Đảng ta đã khẳng định: “Chất lượng và hiệu quả công tác tư
tưởng, lý luận chưa cao. Chậm khắc phục có hiệu quả những
hạn chế của cơng tác tư tưởng như thiếu sắc bén, chưa thuyết
phục. Đấu tranh chống âm mưu, hoạt động “diễn biến hịa
bình” của các thế lực thù địch, phòng, chống “tự diễn biến”,
“tự chuyển hóa” cịn bị động, hiệu quả chưa cao”1.
Để khắc phục những mặt còn hạn chế, Nghị quyết Đại
hội XII của Đảng đã nhấn mạnh: “Tăng cường đấu tranh làm
thất bại mọi âm mưu, hoạt động “diễn biến hịa bình” của các
thế lực thù địch; chủ động ngăn chặn, phản bác các thông tin,
quan điểm xuyên tạc, sai trái, thù địch”2. Đây là một trong
những nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn quân, toàn
dân ta trong giai đoạn hiện nay.
Quán triệt sự chỉ đạo của Đảng ủy Công an Trung ương
và Lãnh đạo Bộ Công an, tiếp tục thực hiện một cách có hiệu
quả cơng tác đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái,

_______________
1, 2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2016,
tr.192-193, 201.


10

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

xuyên tạc và phịng, chống “diễn biến hịa bình” của các thế
lực thù địch; thực hiện Kế hoạch công tác của Hội đồng Lý
luận Bộ Công an và Tiểu ban Lý luận về lĩnh vực xây dựng
lực lượng Công an nhân dân, Học viện Chính trị Cơng an
nhân dân tổ chức Hội thảo với chủ đề “Đấu tranh chống các
quan điểm, luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh”. Thơng qua Hội thảo nhằm làm rõ bản
chất các luận điệu sai trái, thù địch; những vấn đề lý luận và
thực tiễn công tác đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu
xuyên tạc chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh;
đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh
chống các quan điểm, luận điệu xuyên tạc chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; góp phần bổ sung, từng bước
hoàn thiện hệ thống lý luận về đấu tranh chống “diễn biến
hịa bình” của các thế lực thù địch.
Học viện Chính trị Cơng an nhân dân phối hợp với Nhà
xuất bản chính trị quốc gia Sự thật tuyển chọn các tham
luận tham gia Hội thảo và biên soạn, xuất bản thành cuốn
sách Đấu tranh chống các quan điểm, luận điệu xuyên
tạc chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ CƠNG AN NHÂN DÂN

11

Phần thứ nhất

CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN,
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA
ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM


12

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...


13

SÁNG MÃI CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
GS.TS. VŨ VĂN HIỀN*

C

hủ nghĩa Mác - Lênin từ khi ra đời, phát triển đã trải
qua và đứng vững trước nhiều đợt tiến công của nhiều

kẻ thù tư tưởng, nhất là từ sau khi các nước xã hội chủ nghĩa
ở Đông Âu và Liên Xô sụp đổ. Trong khoảng 25 năm qua,
trên nhiều diễn đàn và nhiều trang báo chí ở phương Tây,
các nước Đông Âu, các nước trước đây thuộc Liên Xô và một

vài trường hợp ở Việt Nam, với những mức độ khác nhau, đã
nổi lên một chiến dịch đả kích chủ nghĩa Mác - Lênin. Lý lẽ
thông thường cho rằng, chủ nghĩa tư bản đã thay đổi đến
mức khơng cịn nhận biết được nữa so với thời của C.Mác và
V.I.Lênin, do đó, những tư tưởng của C.Mác và V.I.Lênin
khơng cịn phù hợp thời cuộc. Từ những lập luận trên, người
ta công kích chủ nghĩa Mác - Lênin. Đầu tiên là những bài
phê bình “thận trọng” một số luận điểm, đưa ra một vài
khiếm khuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin, rồi sau đó tiến tới
phê phán những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin, coi học thuyết Mác - Lênin đã thuộc về quá khứ,
_______________
*Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng Lý luận Trung ương.


14

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

không còn phù hợp với thế giới đương đại và cuối cùng là phủ
định hoàn toàn chủ nghĩa Mác - Lênin.
Hiện nay, các quan điểm phê phán, đả kích chủ nghĩa Mác Lênin đang có chiều hướng gia tăng. Ngồi những kẻ thù tư
tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin từ trước tới nay và những
người theo các khuynh hướng phi mácxít trong phong trào
cơng nhân quốc tế, điều đáng ngạc nhiên là có những nhân
vật mới đây cịn tự coi mình là trung thành với chủ nghĩa
Mác - Lênin, thì nay quay ra cơng kích một cách gay gắt, gán
cho chủ nghĩa Mác - Lênin đủ các tội danh. Có người khơng
hiểu gì về C.Mác, Ph.Ăngghen, chưa hề nghiên cứu các tác
phẩm của V.I.Lênin nhưng cũng lớn tiếng phê phán chủ
nghĩa Mác - Lênin!

Tại sao có tình trạng như thế? Phải chăng chủ nghĩa Mác Lênin đã lỗi thời? (!)
Đúng là hiện nay chủ nghĩa Mác - Lênin đang đứng
trước thử thách to lớn. Thực tiễn đã có những diễn biến khác
với những quan niệm truyền thống của chúng ta và khơng
giống như dự đốn của các nhà kinh điển. Tuy nhiên, tất cả
những điều đó đều có nguyên do và có thể cắt nghĩa được. Có
những loại vấn đề và những nguyên nhân tác động trực tiếp
xuất phát từ nhân tố sâu xa hơn, thuộc về bản thân chủ
nghĩa Mác - Lênin.
Nguyên nhân trực tiếp tạo nên điều kiện, cơ hội để người
ta phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin chính là những hiện
tượng mới nảy sinh của chủ nghĩa tư bản hiện đại và chủ
nghĩa xã hội. Một mặt, chủ nghĩa tư bản mà C.Mác tuyên bố
tất yếu sẽ diệt vong và V.I.Lênin coi nó đang giãy chết, thì nó
chưa chết và chưa chuẩn bị chết. Cịn ở mặt khác, chủ nghĩa


Phần thứ nhất: CHỦ NGHĨA - MÁC LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH...

15

xã hội đã được sinh ra và dường như được mô phỏng theo
những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin thì lại kém hiệu
quả, đã sụp đổ ở các nước Đông Âu và ở nơi khởi nguồn là
Liên Xô cũ.
Thứ nhất, chúng ta hãy xem xét về chủ nghĩa tư bản
hiện đại.
Như C.Mác đã tiên đoán, bất bình đẳng trong thu nhập
của chủ nghĩa tư bản ngày nay đã tăng lên mạnh mẽ. Chủ
nghĩa tư bản đã tạo ra sự thịnh vượng hơn bao giờ hết mà

lịch sử nhân loại từng chứng kiến, nhưng cái giá phải trả
vơ cùng lớn, nhất là khi nói tới cảnh xa hoa tột đỉnh của
một số ít con người và cảnh cùng cực của hàng tỷ con
người. Đó chính là mâu thuẫn khơng thể chối cãi trong
lịng chế độ tư bản.
C.Mác cho rằng, trong quá trình tồn tại và phát triển,
chủ nghĩa tư bản sẽ tới một thời điểm mà trong đó, mâu
thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất gay gắt
cực độ, cái vỏ quan hệ tư bản chủ nghĩa sẽ vỡ bung ra. Tuy
nhiên, C.Mác đã khẳng định là, để tới đó, chủ nghĩa tư bản
phải phát triển tới mức tột đỉnh. Cái đỉnh ấy ngày nay chưa
xuất hiện. Chính C.Mác cũng chưa bao giờ ấn định thời gian
kết thúc của chủ nghĩa tư bản.
Một điều nữa cần đề cập tới là trong khi nghiên cứu chủ
nghĩa tư bản để đưa ra những luận điểm trên, C.Mác đã trừu
tượng hóa, coi phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là duy
nhất thống trị. Sự xuất hiện và phát triển của chủ nghĩa xã
hội đã trở thành đối tượng đáng kể nhất làm cho chủ nghĩa
tư bản mất đi vị trí độc tơn và bởi thế, chủ nghĩa tư bản
không thể phát triển tự phát trên cơ sở của bản thân nó nữa


16

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

mà buộc phải tự điều chỉnh lại mình. Trong quá trình điều
chỉnh để thích nghi đó, chủ nghĩa tư bản đã ứng dụng thành
công các thành tựu của cuộc cách mạng khoa học và kỹ thuật
và đặc biệt, đã sử dụng có hiệu quả nhiều giải pháp của chủ

nghĩa xã hội. Vì thế, chủ nghĩa tư bản đã tạm thời làm dịu đi
những mâu thuẫn vốn có trong lịng nó. Gọi là tạm thời làm
dịu mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản vì theo quy luật khơng
tránh khỏi, chủ nghĩa tư bản vẫn lâm vào khủng hoảng trầm
trọng, như cuộc khủng hoảng tài chính tồn cầu năm 2008,
bắt đầu từ Mỹ và lan ra toàn thế giới. Mặt khác, cũng cần
thấy rõ là, chính những thành cơng của chủ nghĩa tư bản
hiện đại lại một lần nữa tạo thêm những tiền đề, những yếu
tố của phương thức sản xuất mới, hình thành nền tảng công
nghệ mới, cơ sở hạ tầng ở tầm cao mà chủ nghĩa xã hội sẽ
được xây dựng trên đó. Những tiền đề ấy là việc điều tiết sản
xuất ở mức độ nhất định trong phạm vi toàn xã hội; các cơ
chế phân phối lại ngoài thu nhập quốc dân; hệ thống bảo
hiểm và các quỹ phúc lợi xã hội; sự tham gia của nhân dân
lao động vào công tác quản lý; sự mở rộng dân chủ hơn với
các tầng lớp nhân dân. Chủ nghĩa tư bản đã vơ tình hoặc đã
buộc phải thực hiện những vấn đề trên. Và chính vì thế, có
thể nói rằng, xã hội tư bản hiện đại, một mặt, tất nhiên đang
là tư bản chủ nghĩa, nhưng mặt khác, chính nó đang chuẩn
bị cho sự phủ định mình.
Thứ hai, về khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội.
Nguyên nhân của những khó khăn và bi kịch của chủ
nghĩa xã hội là do rất nhiều yếu tố. Sự xuất hiện và xây dựng
chủ nghĩa xã hội đã diễn ra theo một kịch bản hoàn toàn
khác với dự kiến của C.Mác. Trên thực tế, chủ nghĩa xã hội


Phần thứ nhất: CHỦ NGHĨA - MÁC LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH...

17

khơng phải là kết quả của sự phủ định chủ nghĩa tư bản.
Nó được thực hiện ở những nước tư bản chủ nghĩa kém phát
triển, ở những nơi có tình thế cho giai cấp vơ sản giành chính
quyền nhưng lại thiếu cơ sở vật chất, kỹ thuật cho chủ nghĩa
xã hội. Chủ nghĩa Mác - Lênin chưa dự tính đến việc chủ
nghĩa xã hội tồn tại song song với chủ nghĩa tư bản và hơn
thế nữa, lại ở điểm xuất phát thấp hơn các nước tư bản
Tây Âu.
Ngay cả khi quan niệm về chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa
cộng sản, những nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin
cũng tỏ ra hết sức thận trọng. Ph.Ăngghen đã từng nhấn
mạnh: Theo tôi, cái mà người ta gọi là “xã hội xã hội chủ
nghĩa” không phải là một xã hội hoàn chỉnh ngay một lúc, mà
cũng như mọi chế độ xã hội khác, nó cần phải được xem xét
trong sự biến đổi và cải tạo thường xuyên. Những tác phẩm
của V.I.Lênin với nhan đề “Di huấn chính trị” có một ý nghĩa
đặc biệt đối với sự phát triển quan điểm mácxít. Điều chủ yếu
của tồn bộ tác phẩm là việc thừa nhận “toàn bộ quan điểm
của chúng ta về chủ nghĩa xã hội đã thay đổi về căn bản”1.
Như vậy, từ thực trạng của các nước xã hội chủ nghĩa,
vấn đề đặt ra là muốn theo kịp và sau đó chiến thắng được
chủ nghĩa tư bản trong cuộc đua tranh, chủ nghĩa xã hội cần
phải chủ động, tự giác rất cao, nắm thật vững những đặc
điểm lịch sử cụ thể, vận dụng một cách có hiệu quả các quy
luật phát triển kinh tế, xã hội để tìm ra cho được chiến lược
tăng tốc. Thế nhưng chủ nghĩa xã hội đã được xây dựng theo
ý muốn chủ quan, cứng nhắc, khn mẫu và trái quy luật.
_______________
1. V.I.Lênin: Tồn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, t.45, tr.428.

18

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

Khi đã nhận ra những khuyết tật của chủ nghĩa xã hội và
tiến hành cơng cuộc cải tổ, đổi mới nó, thì ở nhiều nước lại
thiếu sự chuẩn bị những giải pháp tháo gỡ, củng cố hoặc xây
lại, mà mới kịp làm được một công việc đầu tiên là phá bỏ
những gì đã có. Vậy nên, việc chủ nghĩa xã hội thua kém chủ
nghĩa tư bản là do sự vận dụng một cách giáo điều, máy móc
chủ nghĩa Mác - Lênin, chứ đâu phải do bản thân chủ nghĩa
Mác - Lênin. Cũng như sự sụp đổ nhanh chóng của các nước
xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô một phần chính là do
sai lầm trực tiếp của cơng việc cải tổ, cùng với những sai lầm
và cả sự phản bội của giới lãnh đạo ở một số nước, chứ khơng
phải là sai lầm của học thuyết mácxít.
Thứ ba, về những nhân tố chủ quan.
Ở đây có hai cấp độ: (1) những khiếm khuyết của bản
thân chủ nghĩa Mác - Lênin; (2) cái sai của những người kế
tục và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin.
Cũng như bất kỳ một học thuyết khoa học nào khác, do
hạn chế của lịch sử, những nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác Lênin khơng phải khơng có những nhận định chưa chuẩn
xác. Chẳng hạn, khi nghiên cứu chủ nghĩa tư bản, C.Mác đã
phát hiện quy luật vận động và phát triển của nó, nhưng lại
khơng đánh giá hết tính linh hoạt, khả năng tự biến đổi của
xã hội tư sản. Do đó, người ta thấy dường như mâu thuẫn
của chủ nghĩa tư bản cứ ngày một tăng lên và mọi tiến bộ xã
hội được thực hiện trong điều kiện chủ nghĩa tư bản cũng

đều chống lại chủ nghĩa tư bản, làm cho chế độ xã hội đó
thêm “ngắc ngoải”. Thực tiễn cho thấy, cách đặt vấn đề như
vậy là một chiều, còn phiến diện và thậm chí xa lạ với bản
thân phương pháp luận mácxít.


Phần thứ nhất: CHỦ NGHĨA - MÁC LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH...

19

Có thể nêu một ví dụ khác, như lập trường của C.Mác,
Ph.Ăngghen và sau này của cả V.I.Lênin về quan hệ hàng
hóa và cơ chế thị trường. Các ông đã không dành chỗ đứng
cho nền sản xuất hàng hóa sau khi thủ tiêu chủ nghĩa tư
bản. V.I.Lênin đã thực hiện theo C.Mác và đã thất bại.
Chính sách “cộng sản thời chiến” đã để lại di chứng nặng nề
cho nền kinh tế nước Nga thời đó. Thực tế chứng tỏ rằng,
trong giai đoạn đầu của chủ nghĩa xã hội, cơ chế thị trường
đã tự giải quyết vô vàn mối quan hệ kinh tế - xã hội mà
những giải pháp tập trung quan liêu khơng thể thay thế nó
được. Cũng chính V.I.Lênin đã điều chỉnh, đã đổi mới, đã
sáng tạo bằng “Chính sách kinh tế mới” (NEP) nổi tiếng.
Nói tới nhân tố chủ quan, có lẽ điều cần nhấn mạnh nhất
phải là việc tự phê phán của những người cộng sản.
V.I.Lênin là nhà mácxít rất mẫu mực trong việc tiếp thu chủ
nghĩa Mác một cách có phê phán và cùng với nó là tự phê
phán để làm giàu và hồn thiện thêm cho học thuyết Mác.
Đã là một học thuyết khoa học thì lúc nào cũng phải tự xem
xét lại. Việc xem xét và tự phê phán chủ nghĩa Mác - Lênin
khác xa và thậm chí trái ngược với chủ nghĩa xét lại. Chủ

nghĩa xét lại mưu toan từ bỏ nguyên tắc, muốn làm biến
dạng chủ nghĩa Mác - Lênin. Cịn việc tự phê phán chỉ có một
mục tiêu duy nhất là làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin phong
phú thêm.
Trong lịch sử phong trào công nhân quốc tế, điểm nổi bật
là những đảng cơng nhân chưa nắm được chính quyền
thường lại có sự tự phê phán mạnh mẽ hơn những đảng cầm
quyền. Đáng lý đây phải là nhiệm vụ của những người đang
xây dựng chủ nghĩa xã hội, bởi chính đây là cuộc sống, là


20

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

thực tiễn phong phú nhất. Một yếu tố mà khơng ít đảng cầm
quyền thiếu mạnh dạn trong việc xem xét chủ nghĩa Mác Lênin và tự phê phán mình là tâm lý sợ xét lại hơn sợ giáo
điều. Nhưng thực ra chủ nghĩa giáo điều khơng kém phần
nguy hại vì nó cứ yên vị trong một cái vỏ ốc, nó làm cho chủ
nghĩa Mác - Lênin thành máy móc, khn mẫu.
Một số nguyên nhân quan trọng khác cũng cần phải nói
tới, đó là việc một số đảng cơng nhân ln bằng lòng với chủ
nghĩa Mác - Lênin và bằng lòng với mình nên thường coi nhẹ
cơng tác lý luận, đồng nhất cơng tác lý luận với cơng tác
chính trị, trong khi đó lại rất ít để ý tới hoặc rất ít tiếp thu
cái mới. Tất cả những sai lầm và các nguyên nhân kể trên đã
làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin mất đi tính sống động vốn có
của nó, và nếu tình hình cứ như vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin
sẽ thiếu hơi thở của cuộc sống, trở thành lạc hậu, không thể
lý giải được những vấn đề mới mà thực tiễn đặt ra.

Để khắc phục tình trạng đó, chúng ta cần đặc biệt coi
trọng công tác lý luận. Chủ nghĩa Mác - Lênin luôn luôn
rộng mở, như một cơ thể sống phát triển khơng ngừng. Đó
là một học thuyết khoa học gắn bó hữu cơ với thời cuộc,
như cây xanh gắn bó với nắng gió và khí trời. Thực tiễn địi
hỏi phải có một sự đột phá lớn lao mới trong lý luận
mácxít. Ngun lý mácxít chỉ có thể được bảo tồn và làm
giàu một cách sáng tạo trong điều kiện bước ngoặt của thời
đại ngày nay, trên cơ sở những thành tựu mới của cách
mạng khoa học kỹ thuật hiện đại, trên cơ sở đánh giá đúng
những thay đổi lớn của thế giới, trên cơ sở phê phán có kế
thừa những lý thuyết ngồi chủ nghĩa Mác - Lênin, tiếp
thu một cách có chọn lọc những yếu tố sáng tạo và hợp lý


Phần thứ nhất: CHỦ NGHĨA - MÁC LÊNIN, TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH...

21

của các trào lưu tiến bộ khác, khơng đố kỵ, xa lánh, đối
lập. Có thể khẳng định rằng, chủ nghĩa Mác - Lênin là sự
phê phán chủ nghĩa tư bản - đó là sự phê phán sâu sắc,
tồn diện, khắt khe nhất và chính xác nhất từ trước tới
nay. Khơng những thế, chủ nghĩa Mác - Lênin cịn là sự
phê phán duy nhất làm thay đổi bộ phận lớn của thế giới.
Điều đó muốn nhấn mạnh, chừng nào chủ nghĩa tư bản cịn
tồn tại, thì chủ nghĩa Mác - Lênin còn tồn tại.
Thời gian là đá thử vàng. Vận dụng sáng tạo những
nguyên lý mácxít, hơn 87 năm qua là giai đoạn đặc biệt của
cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng ta, là thời

gian mà đất nước phải vượt qua nhiều khó khăn, thử thách.
Nhưng mỗi lần vượt qua thử thách là mỗi lần dân tộc ta tự
vươn lên tạo dựng những mốc son lịch sử đánh dấu những
thắng lợi vẻ vang.
Đó là thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lập
nên và bảo vệ vững chắc chính quyền dân chủ nhân dân đầu
tiên ở Đơng Nam Á. Trong hồn cảnh nền kinh tế - tài chính
quốc gia kiệt quệ, giặc đói, giặc dốt hồnh hành, lại thêm thù
trong, giặc ngoài quấy đảo với sức mạnh và ý đồ tưởng chừng
có thể xóa bỏ chính quyền cách mạng trong chốc lát. Nhưng
với sự lãnh đạo tài tình của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch
Hồ Chí Minh vĩ đại, với kim chỉ nam là chủ nghĩa Mác Lênin, con thuyền cách mạng Việt Nam đã vượt qua ghềnh
thác, lướt sóng đi lên.
Đó là chiến thắng lẫy lừng của hai cuộc kháng chiến toàn
dân, toàn diện, lâu dài, gian khổ, chiến đấu chống những thế
lực thực dân, đế quốc hung bạo, làm nên một “Điện Biên Phủ
chấn động địa cầu”, “đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy nhào”,


22

ĐẤU TRANH CHỐNG CÁC QUAN ĐIỂM, LUẬN ĐIỆU XUYÊN TẠC...

giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, mở ra kỷ nguyên
độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội cho dân tộc Việt Nam.
Đó là những thành tựu quan trọng đầy ấn tượng của cơng
cuộc đổi mới tồn diện đời sống đất nước. Trong điều kiện vơ
cùng khó khăn do sự bao vây, cấm vận của chủ nghĩa đế quốc
và sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở các nước Đông Âu và
Liên Xô, đất nước ta không những đứng vững mà cịn phát

triển, chính trị - xã hội ổn định, nền kinh tế có những bước
tiến vững chắc, đời sống nhân dân không ngừng được cải
thiện. Thành quả đó cũng chính là sự khẳng định mục tiêu,
lý tưởng của Đảng và nhân dân ta là đúng đắn - với sự soi
đường của phương pháp cách mạng mácxít.
Ngọn cờ tư tưởng và lý luận mà Đảng ta và Bác Hồ luôn
giương cao là chủ nghĩa Mác - Lênin. Chủ nghĩa Mác - Lênin
là tài sản quý giá nhất của trí tuệ lồi người, là cốt lõi tinh
thần của chủ nghĩa xã hội. Chính chủ nghĩa Mác - Lênin đã
tạo điều kiện cho phong trào xã hội chủ nghĩa có những bước
đi khổng lồ, đem lại cho chủ nghĩa xã hội vị trí xứng đáng
trong những nấc thang phát triển của xã hội lồi người. Chủ
nghĩa Mác - Lênin khơng nghĩ thay cho chúng ta, nhưng
chính chủ nghĩa Mác - Lênin đã cung cấp cho chúng ta một
phương pháp phân tích, một cách nhìn thích hợp, một chiến
lược chính trị đúng để cải tạo xã hội, để áp dụng một cách
thành công vào công cuộc đổi mới mọi lĩnh vực của đời sống
xã hội hiện nay và thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội lâu
dài của đất nước ta.


23

CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN - NỀN TẢNG
TƯ TƯỞNG, KIM CHỈ NAM CHO HÀNH ĐỘNG
CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
PGS.TS. VŨ VĂN PHÚC*

T

hắng lợi của cách mạng nước ta nói chung cũng như sự
trưởng thành, lớn mạnh của Đảng Cộng sản Việt Nam

gần một thế kỷ qua nói riêng là kết quả tổng hợp của rất
nhiều yếu tố. Nhưng có một thực tế khơng thể phủ nhận, đó
là nhờ Đảng ta có được hệ thống lý luận cách mạng và khoa
học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong
thời kỳ cách mạng mới, việc tiếp tục kiên định và vận dụng,
phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh vào điều kiện cụ thể của Việt Nam vẫn là một tất yếu
khách quan, là một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Đảng
Cộng sản Việt Nam “là đội tiên phong của giai cấp công
nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và
của dân tộc Việt Nam”1, đồng thời là một bộ phận của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế. Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim
_______________
* Nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc thời
kỳ đổi mới (khóa VI, VII, VIII, IX, X), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2010, p.II, tr.331.