Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRÀ TRỌNG TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
BA TRI, TỈNH BẾN TRE

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI, 2021


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRÀ TRỌNG TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN
BA TRI, TỈNH BẾN TRE

Ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8.14.01.14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
GS.TS. VŨ DŨNG

HÀ NỘI, 2021

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng các số liệu và kết quả nghiên cứu trong
luận văn này là trung thực.Những kết luận khoa học của luận văn chưa
từng công bố trong bất kì cơng trình nào khác.

Tác giả luận văn
Trà Trọng Tâm


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân thành cảm ơn Lãnh đạo Học viện khoa học xã hội, các Quý Thầy,
Cô Khoa Tâm lý- Giáo dục, Học viện khoa học xã hội đã giảng dạy, hướng dẫn,
giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và
thực hiện Luận văn.
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến Thầy giáo hướng dẫn, GS.TS. Vũ Dũng
người đã ln theo sát, tận tình hướng dẫn tơi trong suốt q trình nghiên cứu và
thực hiện Luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, cán bộ, quý thầy cô và các em học sinh,
các trường đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi rất nhiều trong công tác điều tra, khảo
sát và thực hiện Luận văn.

Tác giả

Trà Trọng Tâm


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ......................................... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 7
1.2. Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông ............................. 10
1.3. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông ................ 17
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở các
trường trung học phổ thông ........................................................................................ 29
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA TRI, TỈNH
BẾN TRE ................................................................................................................... 34
2.1. Khái quát về giáo dục cấp THPT tại huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre ....................... 34
2.2. Tổ chức và phương pháp nghiên cứu .................................................................. 35
2.3. Đánh giá thực trạng hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường trung học
phổ thông .................................................................................................................... 37
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT ..................... 45
2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn các
trường trung học phổ thông ....................................................................................... 54
2.6. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn các trường
trung học phổ thông .................................................................................................... 55
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN BA TRI, TỈNH
BẾN TRE ................................................................................................................... 59
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .............................................................................. 59
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học
phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre ........................................................................ 59
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............... 71
KẾT LUẬN VÀ KHUYÊN NGHỊ........................................................................... 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 78
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết đầy đủ

TT

Viết tắt

1

Cán bộ quản lý

CBQL

2

Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CNH - HĐH

3

Cơng nghệ thông tin

CNTT

4

Cán bộ giáo viên

CBGV

5

Dạy học

DH

6

Giáo dục

GD

7

Giáo dục và đào tạo

GD&ĐT

8

Tổ chuyên môn

TCM

9

Giáo viên

GV

10

Học sinh

HS

11

Lao động thương binh xã hội

LĐ - TBXH

12

Nghiên cứu khoa học

NCKH

13

Phương pháp dạy học

PPDH

14

Quản lý giáo dục

QLGD

15

Quản lý

QL

16

Tổ chun mơn

TCM

17

Tổ trưởng chun mơn

TTCM

18

Trung bình

TB

19

Điểm trung bình

ĐTB

20

Trung học cơ sở

THCS

21

Trung học phổ thơng

THPT

22

Ủy ban nhân dân

UBND

23

Độ lệch chuẩn

ĐLC

24

Khoa học xã hội

KHXH


DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU
Bảng 2.1. Thống kê số lớp, số học sinh các trường .......................................... 34
Bảng 2.2. Thống kê diện tích, số phịng học, phịng thực hành các trường ...... 34
Bảng 2.3. Số liệu cán bộ, giáo viên ................................................................... 35
Bảng 2.4 Thực trạng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ
chuyên môn của nhà trường ................................................................. 37
Bảng 2.5: Thực trạng tổ chức hoạt động dạy học ở tổ chuyên môn.................. 39
Bảng 2.6: Đánh giá sát mức độ thực hiện sinh hoạt tổ chuyên môn của nhà trường ..... 41
Bảng 2.7: Thực trạng hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng chuyên môn cho
tổ trưởng và giáo viên của nhà trường .................................................. 42
Bảng 2.8: Đánh giá mức độ thực hiện hoạt động kiểm tra đánh giá các
hoạt động của tổ chuyên môn của nhà trường....................................... 43
Bảng 2.9: Tổng hợp thực trạng hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường .... 44
Bảng 2.10: Đánh giá thực trạng quy hoạch và bổ nhiệm tổ trưởng chuyên môn ... 45
Bảng 2.11: Đánh giá thực trạng quản lý xây dựng và tổ chức thực hiện kế
hoạch hoạt động tổ chuyên môn của nhà trường .................................. 46
Bảng 2.12: Đánh giá thực trạng quản lý tổ chức hoạt động dạy học ở tổ
chuyên môn ........................................................................................... 47
Bảng 2.13: Đánh giá thực trạng quản lý sinh hoạt tổ chuyên môn của
nhà trường.............................................................................................. 49
Bảng 2.14: Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng, tự bồi
dưỡng chuyên môn cho tổ trưởng và giáo viên của nhà trường ........... 50
Bảng 2.15: Đánh giá thực trạng quản lý kiểm tra đánh giá các hoạt động
của tổ chuyên môn của nhà trường........................................................ 51
Bảng 2.16: Tổng hợp thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong
nhà trường.............................................................................................. 53
Bảng 2.17: Đánh giá thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động

tổ chuyên môn trong nhà trường ........................................................... 54
Bảng 3.1: Đánh giá tính cần thiết của các biện pháp ........................................ 72
Bảng 3.2: Đánh giá tính khả thi của các biện pháp ........................................... 73


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục có vị trí vơ cùng quan trọng đối với cơng cuộc phát triển kinh
tế - xã hội của đất nước, là nhân tố quyết định chất lượng nguồn nhân lực. Giáo
dục có thể đào tạo nguồn nhân lực với trình độ cao, tích lũy nguồn chất xám để
đổi mới sản xuất, nâng cao năng suất lao động, phát triển các hoạt động dịch
vụ, ...Vì vậy, việc đầu tư cho giáo dục để nâng cao trình độ dân trí, phát triển
nguồn nhân lực cần phải được ưu tiên hàng đầu.
Tại Nghị quyết 29-NQ-TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung
ương Đảng cũng đã chỉ rõ: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo,
đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” [1], trong đó, đổi mới
cơ chế QLGD, phát triển đội ngũ GV và CBQL là khâu then chốt” .Như vậy,
đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất
lượng cao, từ đó xuất hiện những nhân tài đích thực, đưa đất nước phát triển
nhanh và bền vững, là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, là ý nguyện của
nhân dân, là yêu cầu của thời đại. Trong đó GD&ĐT có vai trị quan trọng, có
trách nhiệm chính để đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đó. Lực
lượng đóng vai trò đặc biệt quan trọng quyết định chất lượng giáo dục là đội ngũ
nhà giáo và cán bộ QLGD. Do vậy, việc nghiên cứu công tác QL hoạt động dạy
học - giáo dục nói chung, hoạt động TCM nói riêng ở các nhà trường là nhiệm vụ
quan trọng và là điều kiện cơ bản để nâng cao chất lượng GD toàn diện.
Đồng thời đã chỉ ra những yếu kém của giáo dục và đào tạo đó là: “Chất
lượng giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là đào tạo
nguồn nhân lực trình độ cao vẫn còn hạn chế; chưa chuyển mạnh sang đáp ứng

nhu cầu xã hội. Chưa giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng số lượng quy mô với
nâng cao chất lượng, giữa dạy chữ và dạy người. Chương trình, nội dung
phương pháp dạy và học còn lạc hậu, chậm đổi mới; cơ cấu giáo dục không
hợp lý giữa các lĩnh vực, ngành nghề đào tạo; chất lượng giáo dục giảm sút,
chưa đáp ứng được u cầu của sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa ”

1


Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện phải xây dựng một nền giáo
dục theo định hướng: “Chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá”. Muốn thực hiện
định hướng này phải giải quyết nhiều vấn đề, trong đó đổi mới công tác quản
lý giáo dục, được coi là vấn đề cấp bách, là nhiệm vụ quan trọng trong việc
thực hiện nhiệm vụ chính trị trung tâm của các nhà trường nói chung và trường
trung học phổ thơng nói riêng.
Trong trường trung học phổ thông, đội ngũ giáo viên là lực lượng chủ
chốt tham gia vào các hoạt động giáo dục, tổ chun mơn là mắt xích quan
trọng, là đơn vị cơ sở trực tiếp trong cơ cấu tổ chức của nhà trường, điều hành,
kiểm tra đánh giá hoạt động chuyên môn của các nhà giáo. Kết quả hoạt động
của tổ chuyên môn quyết định trực tiếp đến sự phát triển của nhà trường cũng
như chất lượng dạy - học của thầy và trị. Các tổ chun mơn có vai trị quan
trọng trong việc góp phần bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tại chỗ thông qua hoạt
động dự giờ, trao đổi rút kinh nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt chuyên đề, thao
giảng, hội giảng để nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường; là “trung
tâm” bồi dưỡng giáo viên nhằm giúp giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn
và thực hiện đổi mới dạy và học của thầy và trị, trong đó đặc biệt đổi mới
phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh. Chỉ có
ở tổ chun mơn, giáo viên mới có đủ điều kiện thuận lợi nhất để rèn luyện và
từng bước nâng cao trình độ tay nghề của mình.
Hoạt động chun mơn của tổ chun mơn là hoạt động thiết yếu, chủ

lực trong tất cả hoạt động giáo dục. Do đó, đổi mới giáo dục trong mỗi nhà
trường phải bắt đầu từ đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên
môn.
Thực tiễn ở một trong số các trường trung học phổ thông của huyện Ba
Tri, tỉnh Bến Tre cho thấy vai trò quan trọng của các chủ thể quản lý đối với
hoạt động của các tổ chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng dạy học, giáo
dục của nhà trường. Mặt dù trong những năm qua công tác giáo dục cấp trung
học phổ thông của huyện đã gặt hái được những kết quả đáng khích lệ, có nhiều
chủn biến tích cực. Tuy nhiên thực tế cho thấy, công tác quản lý hoạt động tổ
chuyên môn ở các trường trung học phổ thơng của huyện vẫn cịn nhiều bất cập
2


như: tính kế hoạch hoạt động chun mơn chưa thực sự khoa học, chất lượng
sinh hoạt chuyên môn chưa cao, phương pháp quản lý còn chưa đổi mới, các
chế độ dạy học và công tác kiểm tra, đánh giá chuyên mơn chưa duy trì chặt
chẽ … ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy học của giáo viên nên chưa
được nâng lên tầm cao hơn.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi thấy cần thiết và lựa chọn đề tài:
“Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện
Ba Tri, tỉnh Bến Tre ” làm đề tài luận văn thạc sĩ với mong muốn tìm ra các
biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn tốt hơn, góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường trung học phổ thơng trong huyện Ba Tri, Bến Tre, từ đó luận văn đề
xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT huyện
Ba Tri, Bên Tre.
3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu

Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện
Ba Tri , tỉnh Bến Tre.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
1). Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các
trương trung học phổ thông.
2) Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trương
trung học phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.
3). Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trương
trung học phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre và tổ chức khảo nghiệm tính
khả thi và tính cần thiết của các biện pháp đề xuất.

3


4.2. Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện thời gian đề tài chỉ nghiên cứu quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở 03 trường gồm THPT Phan Liên, THPT Tán Kế, THPT Phan Ngọc
Tòng, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận nghiên cứu
5.1.1. Tiếp cận hoạt động: Khi nghiên cứu hoạt động quản lý tổ chuyên môn
của các trường trung học phổ thông phải dựa trên cơ sở hoạt động dạy học, hoạt
động tổ chức chuyên môn, hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động của tổ
chuyên môn tại các trường THPT.
5.1.2. Tiếp cận chức năng quản lý
Hoạt động quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học phổ thông sẽ
được chủ thể quản lý thông qua các chức năng cơ bản của quản lý đó là: lập kế

hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá. Các chức này được thể hiện trong
các nội dung cụ thể của quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học phổ
thông
5.1.3. Tiếp cận hệ thống:
Quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học phổ thông được tiếp cận
theo quan điểm hệ thống. Điều so cí nghĩa là quản lý tổ chuyên môn của các
trường trung học phổ thông nằm trong một hệ thống thống nhất giữa các nội
dung quản lý, giữa nội dung quản lý với các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tổ
chuyên môn của các trường trung học phổ thông.
5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
5.2.1. Phương pháp nghiên cứu văn bản tài liệu
5.2.1. Mục đích nghiên cứu văn bản tài liệu
Nghiên cứu các tài liệu và văn bản nhằm xây dựng cơ sở lý luận của luận
văn, xác định cách tiếp cận nghiên cứu và xây dựng công cụ khảo sát thực tiễn
của quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học phổ thông.
5.2.2. Nội dung nghiên cứu
Luận văn đã tiến hành nghiên cứu các văn bản qui định của nhà nước
(Luật giáo dục), các qui định giáo dục đạo đức của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Sở
4


Giáo dục và Đào tạo Bến Tre về quản lý tổ chuyên môn của các trường trung
học phổ thông.
Nghiên cứu các cơng trình trong và ngồi nước về quản lý tổ chuyên môn của
các trường trung học phổ thông.
5.2.3. Cách thức tiến hành
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hố, khái qt hố
các tài liệu từ đó xác định cơ sở lý luận, phương pháp tiếp cận và xây dựng
công cụ nghiên cứu.
5.2.2. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi

5.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
5.2.4. Phương pháp thống kê toán học
Các phương pháp từ 5.2.2. đến 5.2.4 được trình bày cụ thể ở chương 2.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Về lý luận
Luận văn đã xây dựng được tổng quan về quản lý tổ chuyên môn của các
trường trung học phổ thông. Đó là các khái niệm cơng cụ, nội dung hoạt động
của tổ chuyên môm, nội dung quản lý hoạt động của tổ chuyên môn và các yếu
tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động của tổ chuyên môn. Kết quả nghiên cứu lý
luận của luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận về quản lý hoạt động
của tổ chuyên môn của các trường THPT.
6.2. Về thực tiễn
Luận văn đã đánh giá được thực trạng về quản lý tổ chuyên môn của các
trường trung học phổ thông huyên Ba Tri, Bến Tre. Kết quả nghiên cứu cho
thấy quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học phổ thông huyên Ba Tri,
Bến Tre chỉ đạt ở mức trung bình. Điều này có ý nghĩa đối với việc nâng cao
chất lượng quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học phổ thông huyên
Ba Tri, Bến Tre hiện nay. Luận văn đề xuất được 5 biện pháp quản lý tổ
chuyên môn của các trường trung học phổ thông huyên Ba Tri, Bến Tre. Các
biện pháp có ý nhĩa thực tiễn thiết thực đối với quản lý tổ chuyên môn của các
trường trung học phổ thông huyên Ba Tri, Bến Tre hiện nay, góp phần nâng

5


cao chật lượng và hiệu quả quản lý tổ chuyên môn của các trường trung học
phổ thông huyên Ba Tri, Bến Tre.
7. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ
lục. Nội dung chính của luận văn được cấu trúc thành ba chương như sau:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường trung học phổ thông. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ
chuyên môn ở các trường trung học phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học
phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Quản lý hoạt động giáo dục của nhà trường, hoạt động quản lý nói chung và
quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường phổ thông được nhiều người
nghiên cứu. Có thể nêu ra một số nghiên cứu sau:
Henry Fayol là người ủng hộ và phát triển thuyết quản lý theo khoa học của
Taylor. Năm 1915, ông viết cuốn sách nổi tiếng "Quản lý hành chính chung và
trong cơng nghiệp". Khía cạnh nhân văn của người quản lý được Elton Mayo tiếp
tục nghiên cứu. E.Mayo hướng vào nghiên cứu các vấn đề tâm lý xã hội trong
quản lý. Ơng tìm hiểu sự hứng thú và mệt mỏi của người lao động trong quá trình
sản xuất, nhu cầu của họ, đặc biệt là các nhu cầu tinh thần.
Khi nói đến sự phát triển tư tưởng quản lý hơn thế kỷ qua, người ta coi
Taylor là người khởi xướng, là cha đẻ của thuyết quản lý theo khoa học, nhưng
đỉnh cao của sự phát triển này dừng lại ở Peter Drucker, một người Áo. Một
nghiên cứu nổi tiếng về khoa học quản lý là những nghiên cứu Hawthorne,
được bắt đầu những năm 1920 và kéo dài đến những năm 1930. Sau các thí
nghiệm Hawthorne, các nhà nghiên cứu hướng đến tìm hiểu những khía cạnh
tâm lý của quản lý hành chính. Các cơng trình nghiên cứu này góp phần quan
trọng vào sự hình thành và phát triển Tâm lý học quản lý hiện đại. Những đại

diện tiêu biểu cho huớng nghiên cứu này là Marry Parker Follett, Chester
Barnard , Kurt Lewin và các cộng sự của ông. Thậm chí, người ta cịn xem
Marry Parker Follett, Chester Barnard , Kurt Lewin...như những người sáng lập
Tâm lý học quản lý hiện đại (Terry A. Beehn, 1996). [22]
Ở Việt Nam, từ khi Đảng và nhân dân ta tiến hành sự nghiệp đổi mới đất
nước (bắt đầu từ năm 1986, chủ yếu từ năm 1990) với việc chuyển đổi từ cơ
chế tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường đã ảnh hưởng quan trọng đến sự
phát triển của khoa học quản lý nước nhà. Có thể nêu ra một số cơng trình nước
ngồi đã được dịch ra tiếng Việt để phục vụ giảng dạy và đào tạo kỹ năng quản
7


lý cho cán bộ quản lý ở nước ta: Từ thập kỷ 70 đến thập kỷ 90 một số cuốn
sách về khoa học quản lý trong đó có tâm lý học quản lý của các tác giả nước
ngoài đã được dịch sang tiếng Việt và được xuất bản. Bên cạnh đó một số cuốn
về khoa học quản lý cũng được dịch và xuất bản. Các cuốn sách này đã trở
thành giáo trình để giảng dạy mơn Tâm lý học quản lý trong nhà trường và tài
liệu để phục vụ cho hoạt động nghiên cứu về phân ngành khoa học này. Có thể
kể ra một số cuốn sách dịch, đã được xuất bản trong thời gian này: Lao động
của người lãnh đạo (Aphanasep V.G. Gvisiani D.M. Pôpop G.H. Nxb Lao
động, 1976), Người lãnh đạo và cấp dưới (Kovalepxki S. Nxb Lao động, 1978
), Những vấn đề xã hội - tâm lý trong quản lý (Mikheep V. I. Nxb Lao động,
1979), Tâm lý học xã hội trong quản lý ( Lebedep V.I. Nxb Sự thật, 1981),
Những đặc điểm tâm lý của việc thông qua những quyết định quản lý (Kitop A.
I. , Nxb Thông tin lý luận, 1985), Các phong cách quản lý (Dominique Chalvin,
Nxb Khoa học và kỹ thuật, 1993), Bí quyết thành công trong quản lý (Jonh
Loceett, Nxb Trung tâm thơng tin khoa học kỹ thuật hố chất, 1993), Nghệ
thuật quản lý kiểu Nhật Bản (Mitokasu Aoki, Nxb Sự thật, 1969), Người Nhật
quản lý sản xuất như thế nào (J. Schonberner, Nxb KHXH, 1989), Tại sao Nhật
Bản lại thành công (Michio Morishima Nxb KHXH, 1991), Những vấn đề cốt

yếu của quản lý (Harold Koontz, Cyril Odênnll, Heinz Weihrich, Nxb Khoa
học và kỹ thuật, 1994), Quản lý là gì (Aunapu F.F. Nxb Khoa học và kỹ thuật,
1994), Nhà quản lý giỏi – Nghệ thuật lãnh đạo (Auren U. Nxb Thành phố Hồ
Chí Minh, 1994), Quản lý trong thời đại bão táp (Drucker Peter, Nxb Chính trị
quốc gia, 1993), Chìa khố của sự thành công về quản lý của Nhật Bản
(Masaakiimai Kaizen, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh, 1994)... [12]
Một số cơng trình nghiên cứu đề cập đến quản lý hoạt động tổ chun
mơn như: luận văn Th.S QLGD của Hồng Văn Huân (2005),“Một số biện
pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường trung học
phổ thông Huyện Quảng Xương – Thanh Hóa”; Nguyễn Thanh Cao
(2007),“Biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn
của các trường trung học cơ sở Huyện Phổ Yên – Thái Nguyên tiểu học huyện
Tứ Kỳ - Hải Dương”; luận văn ThS QLGD Phú thị Thanh Huệ (2008),“Biện
8


pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng các trường tiểu học
Huyện Tứ Kỳ - hải Dương”…
Cho tới nay, có rất nhiều đề tài và cơng trình nghiên cứu đã đề xuất các
giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, chất lượng dạy học nói riêng
ở các nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực cho
xã hội. Trong đó có đề tài: “Biện pháp quản lý chất lượng dạy học ở các trường
Trung học phổ thông, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang” luận văn thạc sĩ của
học viên Hoắc Công Học (Năm 2006); đề tài: “Các biện pháp quản lý nhằm
phát huy hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn tại trường trung học phổ thông
chuyên Bắc Giang” của tác giả Ngơ Văn Bình (Năm 2006); đề tài: “ Những
biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy
học ở các trung học phổ thông huyện Yên thế, tỉnh Bắc Giang” của tác giả Trần
Thanh Hải (Năm 2006); đề tài “ Phát triển nhà trường trung học phổ thông ở
Việt Nam theo quan điểm nhà trường hiệu quả”, luận án tiến sĩ của học viên

Nguyễn Mạnh Cường (Năm 2009), đề tài “Biện pháp quản lý công tác bồi
dưỡng chuyên môn đối với giáo viên mới vào nghề ở các trường trung học phổ
thông huyện Đoan Hùng, Phú Thọ giai đoạn 2010 – 2015” của tác giả Nguyễn
Hồng Điệp (Năm 2010); đề tài: “ Quản lý công tác bồi dưỡng Học sinh giỏi tại
trường trung học phổ thông chuyên Chu Văn An, Lạng Sơn” của học viên Phan
Mỹ Hạnh (Năm 2011) và đề tài “ Những biện pháp quản lý đổi mới phương
pháp dạy học tại trường trung học phổ thông Sơn Tây” của tác giả Phạm Thị
Thu Huyền (Năm 2012); đề tài "Quản lý hoạt động của tổ chuyên môn ở trường
Trung học phổ thông Trung Văn Quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội trong
bối cảnh đổi mới giáo dục" của tác giả Nguyễn Việt Thanh, (Năm 2016) ...Bên
cạnh đó, nhiều tác giả là hiệu trưởng, hiệu phó các trường trung học phổ thơng,
trung học phổ thơng chun có các bài viết tham luận chuyên đề về công tác
quản lý hoạt động dạy học theo hướng đổi mới, công tác bồi dưỡng chuyên
môn nghiệp vụ cho giáo viên, công tác bồi dưỡng Học sinh giỏi... trong các Hội
nghị, tổ chức mạng lưới giáo viên cốt cán của trường trung học phổ
thông...Những bài viết, những cơng trình nghiên cứu trên đã đề cập khá
toàn diện với cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà trường, quản lý hoạt
9


động tổ chun mơn và có thể vận dụng và phát triển vào việc quản lý các hoạt
động của tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông tại địa bàn huyện Ba
Tri, tỉnh Bến Tre. [7]
Trong các luận văn kể trên, phần lớn đề cập đến việc quản lý của hiệu
trưởng về hoạt động dạy học và quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong các nhà trường. Mỗi đề tài nghiên
cứu trên một phạm vi, thời gian khác nhau, đối tượng giáo viên và học sinh các
cấp học khác nhau. Kết quả nghiên cứu của các luận văn trên đã gợi ý, định
hướng tạo nên nền tảng lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn trong nhà
trường, tác giả luận văn sẽ kế thừa, phát triển kết quả nghiên cứu đó để xây

dựng cơ sở lý luận cho đề tài của mình. Tuy nhiên, trong thực tế ở các nhà
trường trung học phổ thơng, thì tổ trưởng chun môn trực tiếp quản lý các
hoạt động của giáo viên, Hiệu trưởng chỉ đạo và quản lý hoạt động chuyên mơn
thơng qua các phó hiệu trưởng, các tổ trưởng. Mặt khác, quản lý hoạt động tổ
chuyên môn ở trường trung học phổ thơng ở địa bàn huyện Ba Tri có nét đặc
thù riêng của nó, vì vậy cần nghiên cứu để có biện pháp phù hợp, thì chưa có
luận văn nào nghiên cứu vấn đề này. Do đó, đề tài luận văn sẽ nghiên cứu và
đánh giá đúng thực trạng về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường , từ
đó đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn ở
các trường trung học phổ thông huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.
1.2. Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông
1.2.1. Khái niệm tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là một loại hình tổ chức trong nhà trường,do hiệu trưởng
quyết định trong cơ cấu tổ chức của nhà trường.
Điều 16, điều lệ trường trung học cơ sở, trường THPT nhiều cấp học
được ban hành kèm theo Thông tư 12/2011/TT-BGD & đào tạo ngày
28/03/2011 gọi tắt là điều lệ trường trung hoc đã quy định: “ Mỗi tổ chun
mơn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu sự quản lý, chỉ đạo cuả Hiệu trưởng,
do Hiệu trưởng bổ nhiệm và giao nhiệm vụ vào đầu năm học.”
Theo quy định tại khoản 1 điều 16 - Điều lệ trường trung học cơ sở,
trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học ban hành kèm theo
10


Thông tư 12/2011/TT-BGD&ĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT,
tổ chuyên môn trường trung học phổ thông là tổ chức bao gồm: “ Hiệu trưởng,
các Phó Hiệu trưởng, giáo viên, viên chức làm công tác thư viện, thiết bị giáo
dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của trường trung học được tổ
chức thành tổ chuyên môn theo mơn học, nhóm mơn học hoặc nhóm các hoạt
động ở từng cấp học trung học cơ sở, trung học phổ thông” [4]

Trong luận văn này, khái niệm tổ chuyên môn ở trường trung học phổ
thông như sau:
Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành của bộ máy tổ chức nhà
trường, là nơi trực tiếp quản lý, điều hành, kiểm tra đánh giá hoạt động
chuyên môn và bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn của các nhà
giáo.[14]
Trong trường trung học có 2 loại tổ chun mơn phổ biến: Tổ đơn môn
và tổ liên môn. Đối với những trường có quy mơ lớn có tổ đơn mơn (tổ Tốn,
tổ Lý, tổ Văn…), những trường có quy mơ nhỏ thường có tổ liên mơn (tổ khoa
học tự nhiên, tổ khoa học xã hội, hay tổ tốn – lý, tổ hóa – sinh, tổ văn – sử…).
Cũng có những trường có cả hai loại tổ chuyên môn này. Đối với tổ liên môn,
trong sinh hoạt chuyên môn lại được tách thành các nhóm chun mơn để sinh
hoạt theo điều kiện thực tế và yêu cầu triển khai nhiệm vụ.
1.2.2. Khái niệm hoạt động tổ chuyên môn
Theo qui định tại khoản 1, 2, điều 16 Điều lệ trường trung học:
- Tổ chuyên môn là một bộ phận cấu thành trong bộ máy tổ chức, quản
lý của nhà trường. Trong trường, các tổ, nhóm chun mơn có mối quan hệ hợp
tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ khác và các tổ chức Đảng,
đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện chiến lược phát triển của nhà trường,
chương trình giáo dục và các hoạt động hướng tới mục tiêu giáo dục.[14]
- Tổ chuyên môn là nơi trực tiếp triển khai các hoạt động của nhà trường,
trong đó trọng tâm là hoạt động giáo dục và dạy học.
- Tổ chuyên môn là đầu mối quản lý mà Hiệu trưởng nhất thiết phải tập
trung dựa vào đó để quản lý nhà trường trên nhiều phương diện, nhưng cơ bản
nhất là hoạt động giáo dục, dạy học và hoạt động sư phạm của giáo viên.
11


- Đặc biệt, Tổ chuyên môn là nơi tập hợp, đồn kết, tìm hiểu nắm vững
tâm tư, tình cảm và những khó khăn trong đời sống của giáo viên trong tổ, kịp

thời động viên, giúp đỡ giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của người giáo viên
trong trường trung học.
- Tổ chun mơn là đơn vị quản lý hành chính nhỏ nhất của nhà trường.
Đứng đầu các tổ là tổ trưởng, giúp việc cho tổ trưởng là tổ phó. Tổ trưởng và tổ
phó do Hiệu trưởng ra quyết định bổ nhiệm và miễn nhiệm.
Tổ chuyên môn của trường trung học phổ thơng có nhiệm vụ: Xây dựng
và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý
kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối chương trình và
các hoạt động giáo dục khác của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và
nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và các quy định khác hiện hành; tổ
chức cho giáo viên nghiên cứu khoa học, viết chuyên đề, sáng kiến kinh
nghiệm; hướng dẫn học sinh tập dượt nghiên cứu khoa học; giới thiệu tổ
trưởng, tổ phó; đề xuất khen
thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
- Hoạt động tổ chuyên môn là hoạt động quan trọng nhất trong trường
học, hoạt động này có vai trị quyết định đến chất lượng giáo dục của trường,
hoạt động của tổ chuyên môn hàng năm phải bám sát nội dung, chương trình
dạy học theo quy định của Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục và của trường.
- Hoạt động của tổ chuyên môn trong trường học gồm: Tổ chức hoạt
động giảng dạy của giáo viên trên lớp theo phân phối chương trình của Bộ Giáo
dục; tổ chức các hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực cho học sinh khá, giỏi
và phụ đạo học sinh yếu, kém theo quy định của Bộ, Sở Giáo dục và Đào tạo và
nhà trường; tổ chức các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao
chất lượng dạy học của nhà trường; tổ chức theo dõi, đánh giá hoạt động tự bồi
dưỡng hoặc chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm trong sinh hoạt chun mơn; ngồi
hoạt động chun mơn các thành viên trong tổ chun mơn cịn tham gia các
cơng tác khác như: Đảng, Cơng đồn, Đồn thanh niên, cơng tác chủ nhiệm …
Như vậy có thể xác định khái niệm hoạt động tổ chuyên môn như sau:
12

Hoạt động Tổ chun mơn là q trình tiến hành thao tác có mục đích,
có kế hoạch, có tổ chức của các thành viên trong tổ dưới sự quản lý, giám sát,
điều hành của Tổ trưởng chuyên môn, Lãnh đạo nhà trường, nhằm thực hiện kế
hoạch, đạt được mục tiêu giáo dục mà nhà trường đã đề ra.
1.2.3. Nội dung hoạt động của tổ chuyên môn
Hoạt động tổ chuyên môn là hoạt động quan trọng nhất trong trường
học, hoạt động này có vai trị quyết định đến chất lượng giáo dục của trường,
hoạt động của tổ chuyên môn hàng năm phải bám sát nội dung, chương trình
dạy học theo quy định của Bộ Giáo dục, Sở Giáo dục và của trường.
Nội dung hoạt động của tổ chuyên môn bao gồm: [14]
1) Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
Ý nghĩa việc xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn: Kế hoạch tổ
chuyên môn là một phương tiện quan trọng trong công tác quản lý, chỉ đạo
phát triển chuyên môn nghiệp vụ của nhà trường; là căn cứ cho việc triển khai
thực hiện nhiệm vụ chuyên môn cũng như kiểm tra đánh giá hoạt động tổ
chuyên môn của Hiệu trưởng.
Nội dung xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn:
- Tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch năm học, kế hoạch tháng, kế hoạch
tuần; kế hoạch dạy học, kế hoạch thao giảng, kế hoạch kiểm tra, kế hoạch ôn
thi, phụ đạo học sinh, kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ, sinh hoạt chủ đề, kế hoạch
thực tế, giao lưu học hỏi…
- Giáo viên xây dựng các kế hoạch cá nhân tương ứng với nhiệm vụ của
họ: Xây dựng kế hoạch dạy học theo chủ đề tích hợp, liên mơn; kế hoạch phát
triển chương trình nhà trường; kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học
sinh yếu kém, kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên; kế hoạch sử dụng đồ dùng,
thiết bị dạy học đúng, đủ theo các tiết trong phân phối chương trình.
- Thực hiện kế hoạch chuyên môn của tổ, kế hoạch giảng dạy của giáo
viên.

Để xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn cần thực hiện một số bước cơ
bản như: Thu thập, xử lý thông tin; tỏ trưởng chuyên môn xây dựng dự thảo kế
hoạch; tổ chức lấy ý kiến của các thành viên; Điều chỉnh kế hoạch; xin ý kiến
13


góp ý, phê duyệt của Hiệu trưởng; điều chỉnh hồn thiện bản kế hoach; công
bố và triển khai thực hiện kế hoạch.
2) Tổ chức hoạt động dạy học ở tổ chuyên môn
a. Phân công chuyên môn cho giáo viên trong tổ bộ môn:
Tổ trưởng chuyên môn phân công, phân nhiệm cho các thành viên của
tổ một cách hợp lý, khoa học phát huy được năng lực, điểm mạnh của từng
thành viên, tạo được sự đồng thuận và chia sẻ giữa các thành viên.
Tổ trưởng chuyên môn là người cần thu thập thơng tin chính xác, đầy đủ
về đội ngũ giáo viên của tổ, trên cơ sở đó đánh giá khách quan về từng giáo
viên trong tổ và đánh giá công việc giảng dạy tổng thể trong tổ để từ đó đề
xuất, tư vấn cho hiệu trưởng có cơ sở cân nhắc, chọn lựa và quyết định phân
công. Mặt khác Tổ trưởng chuyên môn thực hiện phân công thành viên trong tổ
thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn theo quyền hạn của Tổ trưởng và ủy quyền
của Ban giám hiệu.
Quá trình phân công cần chú ý một số nguyên tắc sau:
- Căn cứ tình hình của nhà trường, quyền lợi học tập, đặc điểm đối tượng
học sinh cũng như công tác kiêm nhiệm khác để đề xuất phân công giáo viên
cho phù hợp.
- Căn cứ phẩm chất, năng lực, trình độ chuyên môn, sức khỏe… của giáo
viên để phân công.
- Tham khảo tài liệu phân công và kết quả giảng dạy của giáo viên ở các
năm học trước, hoặc ở đơn vị cũ nếu giáo viên mới chuyển về.
- Lưu ý một số vấn đề khác như nguyện vọng, hoàn cảnh của giáo viên.
Đây là các yếu tố xem xét thêm nhằm tạo sự hợp lý, hợp tình, tạo tâm lý thoải

mái để giáo viên yên tâm cống hiến cho nhà trường.
b. Thực hiện quy chế chuyên môn:
Thực hiện quy chế chuyên môn nhằm đảm bảo thống nhất các mục tiêu
bài, chương, chương trình bậc học. Điều này thể hiện ở các khía cạnh sau:
- Tổ trưởng xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân của
giáo viên, soạn giảng của từng giáo viên

14


- Tổ chun mơn xây dựng chương trình dạy học theo chủ đề, dạy học
tích hợp và phát triển chương trình…
- Giáo viên xây dựng hị sơ chun mơn. Tổ chuyên môn kiểm tra việc
thực hiện hồ sơ chuyên môn của giáo viên
- Tổ chuyên môn phân công dự giờ giáo viên trong tổ theo quy định.
Việc dự giờ cần hướng tới việc tư vấn, thúc đẩy việc phát triển chuyên môn,
nâng cao phương pháp giảng dạy, học tập kinh nghiệm giảng dạy của đồng
nghiệp, qua đó các thành viên rút kinh nghiệm phát huy những ưu điểm, khắc
phục những hạn chế trong các giờ dạy tiếp theo.
c. Sử dụng thiết bị dạy học ở tổ chuyên môn:
- Giáo viên xây dựng kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy
học hợp lý, đầy đủ theo các tiết trong phân phối chương trình.
- Giáo viên sử dụng, khai thác hiệu quả thiết bị nhằm nâng cao trình độ
kỹ thuật, kỹ năng cho giáo viên, khuyến khích khả năng sáng tạo của giáo viên
trong việc thiết kế đồ dùng dạy học.
- Tổ chuyên môn giám sát, kiểm tra, bảo quản thiết bị. Tập huấn trình độ
nghiệp vụ, kỹ thuật kỹ năng sử dụng cho giáo viên.
- Giáo viên bảo vệ, bảo dưỡng, bảo trì cơ sở vật chất, thiết bị của nhà
trường.
d. Đổi mới phương pháp dạy học:

Hoạt động đổi mới phương pháp dạy học của tổ chuyên môn, cần thực
hiện những nội dung sau:
- Lập kế hoạch đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học, kiểm tra đánh
giá theo hướng khoa học, hiện đại, tăng cường mối quan hệ thúc đẩy lẫn nhau
giữa các hình thức và phương pháp tổ chức hoạt động dạy học, giáo dục, đánh
giá trong quá trình dạy học, giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục.
- Xây dựng các chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm
tra đánh giá giúp học sinh vận dụng sáng tạo kiến thức đã học, khắc phục việc
ghi nhớ máy móc, chú trọng hướng dẫn học sinh tự học, sắp xếp hợp lý các
hoạt động của giáo viên và học sinh; phối hợp tốt giữa làm việc cá nhân và
theo nhóm.
15


- Tổ chuyên môn bồi dưỡng kiến thức kỹ năng về đổi mới phương pháp
và kiểm tra đánh giá cho giáo viên; xây dựng bộ tiêu chí đánh giá đổi mới
phương pháp gắn với bộ môn, gắn với yêu cầu của đổi mới giáo dục.
3) Sinh hoạt tổ chuyên môn
Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cần đa dạng, phong phú, có thay đổi,
có chuẩn bị trước về nội dung và cách thức tổ chức thực hiện. Hiện nay, sinh
hoạt tổ chun mơn có thể tập trung vào các vấn đề sau:
- Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá
trong sinh hoạt tổ chuyên môn
- Xây dựng chủ đề và thực hiện dạy học theo chủ đề trong sinh hoạt tổ
chuyên môn
- Sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
- Sinh hoạt chuyên môn qua các trang mạng xã hội.
- Sinh hoạt tổ chuyên môn định kỳ thực hiện theo quy định của Điều lệ
nhà trường, nội dung sinh hoạt theo nhiệm vụ quy định và yêu cầu của nhà
trường.

Ban giám hiệu được biên chế trong các tổ chuyên môn tham dự đầy đủ
các buổi họp nhằm định hướng chỉ đạo kịp thời, nắm bắt tình hình, kiểm tra
đánh giá hiệu quả sinh hoạt chun mơn, góp ý kịp thời để khắc phục những
tồn tại, từng bước nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn.
4) Hoạt động bồi dưỡng, tự bồi dưỡng chuyên môn cho tổ trưởng
chuyên môn và giáo viên
a. Bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho Tổ trưởng chuyên môn:
Bồi dưỡng cho Tổ trưởng tập trung vào các nội dung sau:
- Kiến thức chuyên môn sâu và vững chắc;
- Năng lực tổ chức chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chuyên môn;
- Kỹ năng tổ chức, sắp xếp nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn theo
hướng đổi mới (Sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học, đổi mới
phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá, xây dựng chủ đề và dạy học theo
chủ đề; sinh hoạt chuyên môn qua mạng trường học kết nối…)

16


b. Các hoạt động bồi dưỡng định kỳ và tự bồi dưỡng cho giáo viên
- Đánh giá đúng thực trạng trình độ năng lực chun mơn, nghiệp vụ của
từng cá nhân trong tổ;
- Phân loại nhu cầu, đối tượng, nội dung, thời gian tổ chức bồi dưỡng
phù hợp;
- Cử giáo viên cốt cán tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn do cấp
trên tổ chức, qua đội ngũ giáo viên cốt cán triển khai bồi dưỡng tất cả giáo viên
trong tổ.
5) Kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chuyên môn
Để công tác kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chun mơn có chất
lượng, hiệu quả cần:
- Xây dựng kế hoạch kiểm tra chun mơn tồn diện, kiểm tra chuyên

đề, kiểm tra đột xuất, định kỳ đối với cán bộ, giáo viên và tổ chuyên môn ngay
từ đầu năm học
- Xây dựng và cụ thể hóa các tiêu chí đánh giá từng hoạt động chun
mơn trên cơ sở tiêu chí, tiêu chuẩn quy định tại các văn bản chỉ đạo chuyên môn
của cấp trên, các quy định nội bộ của nhà trường và thực tế đội ngũ giáo viên.
- Kiểm tra hồ sơ các tổ chuyên môn theo từng học kỳ, phối hợp với tổ
chuyên môn kiểm tra đánh giá giờ dạy và các hoạt động chuyên môn của giáo viên.
- Kiểm tra đánh giá giáo viên trong tổ theo kế hoạch và sơ kết, tổng kết
công tác kiểm tra trong các cuộc họp tổ chuyên môn theo từng đợt kiểm tra,
lưu các thông tin kiểm tra.
1.3. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông
1.3.1. Quản lý
1.3.1.1. Khái niệm quản lý
Khái niệm “quản lý” được hình thành từ rất lâu và cùng với sự phát triển
của tri thức nhân loại cũng như nhu cầu của thực tiễn, nó được xây dựng và
phát triển ngày càng hoàn thiện hơn. Quản lý được hiểu bằng nhiều cách khác
nhau và được định nghĩa ở nhiều khía cạnh khác nhau trên cơ sở những quan
điểm và các cách tiếp cận khác nhau:

17


Tác giả Đặng Quốc Bảo (2010) cho rằng quản lý là tác động có định
hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý
(người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt
được mục đích của tổ chức" [3]
Từ sự phân tích cách tiếp cận và quan niệm của các học giả đã nêu ta có
thể xác đinhk khái niệm quản lý như sau:
Quản lý là tác động có định hướng, có mục đích, có hệ thống của chủ thể
quản lý đến khách thể quản lý nhằm đưa hệ thống đạt đến mục tiêu đã định và

làm cho nó vận hành tiến lên một trạng thái mới về chất.
Mỗi hệ quản lý bao gồm hai bộ phận gắn bó khắng khít với nhau: Bộ
phận quản lý (giữ vai trị chủ thể quản lý) có chức năng điều khiển hệ quản lý,
làm cho nó vận hành với mục tiêu đã đặt ra.
Bộ phận bị quản lý (đối tượng quản lý - giữ vai trò khách thể quản lý)
gồm những người thừa hành trực tiếp sản xuất và bản thân quá trình sản xuất.
Trong quản lý chủ thể quản lý và đối tượng quản lý lại có mối quan hệ
hữu cơ, tác động qua lại với nhau nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức. Khi
mục tiêu của tổ chức thay đổi sẽ tác động đến đối tượng quản lý thông qua chủ
thể quản lý.

1.3.1.2. Chức năng của quản lý

Theo các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, quản lý là quá trình hoạt động
gồm bốn chức năng cơ bản: Kế hoạch hoá; tổ chức; lãnh đạo / chỉ đạo
(Leading) và kiểm tra, đánh giá. [26]
- Kế hoạch hóa: Trong bốn chức năng quản lý, chức năng kế hoạch hóa là
nền tảng của quản lý, đó là việc xây dựng các định hướng và đưa ra quyết định
tổ chức thực hiện trong thời gian nhất định của tổ chức. Chức năng kế hoạch
bao gồm việc xác định sứ mệnh, dự báo tương lai của tổ chức trên cơ sở thu
thập thông tin về thực trạng của tổ chức từ đó xác định mục tiêu dựa trên việc
tính tốn các nguồn lực, các giải pháp. Mục đích của việc lập kế hoạch là lựa
chọn một đường lối hành động mà một tổ chức nào đó và mọi bộ phận của nó
phải tn theo nhằm hồn thành các mục tiêu của tổ chức đã đề ra.
- Tổ chức: Tổ chức chính là việc sắp xếp, tuyển chọn xác định một cơ
cấu định trước về các vai trò của từng con người đảm đương trong một cơ sở
18