Đổi mới phương thức lãnh đạo của đảng đối với nhà nước trong giai đoạn hiện nay

I - LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ khi ra đời năm 1930 đến nay, Đảng Cộng Sản Việt Nam trên thực tế
đã trở thành lực lượng chính trị độc tơn lãnh đạo cách mạng nước ta. Mọi
thắng lợi của cách mạng Việt Nam đều gắn liền với vai trò lãnh đạo của
Đảng. Đảng lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành độc lập, xây dựng cuộc sống
ấm no, tự do, hạnh phúc. Đảng khơng có lợi ích nào khác ngồi lợi ích của
nhân dân. Mục đích, lí tưởng phấn đấu của Đảng cũng là mục đích, nguyện
vọng của nhân dân. Tuy nhiên, phải từ sau cách mạng Tháng Tám năm 1945
trở đi, Đảng ta mới thực sự trở thành đảng cầm quyền - tức là Đảng nắm
quyền lãnh đạo nhà nước. Và cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước giành
thắng lợi, Đảng đã trở thành đảng cầm quyền trên phạm vi cả nước, lãnh đạo
đất nước đi lên xây dựng CNXH.
Đảng cầm quyền đánh dấu sự thay đổi về chất trong vị trí, vai trị của
đảng, nhất là trong phương thức lãnh đạo của đảng. Đảng thực hiện vai trị
lãnh đạo của mình đối với tồn xã hội, chịu trách nhiệm trước tồn xã hội.
Điều đó có nghĩa là mọi thành công hay thất bại, ưu điểm hay khuyết điểm
trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc đều gắn liền với trách nhiệm của
Đảng.
Trong xu thế tồn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc tế, để đưa đất nước
phát triển, xây dựng chủ nghĩa xã hội và khẳng định vị trị, vai trò của nước ta
trên trường quốc tế thì vai trị lãnh đạo của Đảng là rất quan trọng. Trong điều
kiện đảng cầm quyền, làm sao cho đảng khơng rơi vào tình trạng lạm quyền,
lấn áp nhà nước, bao biện, làm thay các công việc của nhà nước, trái lại phát
huy được vai trò quản lí, hiêu lực, hiệu quả của nhà nước. Đồng thời khơng hạ
thấp, bng lỏng vai trị lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước. Đây là vấn đề
hết sức khó khăn và phức tạp. Vì vậy, trước những u cầu cấp thiết đặt ra với
Đảng ta, em xin lựa chọn đề tài: “đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng
1

đối với nhà nước trong giai đoạn hiện nay” làm bài tiểu luận cho mơn
quyền lực chính trị và cầm quyền. Đây là vấn đề rất cần thiết trong giai đoạn
hiện nay và là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhằm giúp Đảng ngày càng hồn
thiện, vững mạnh, góp phần không ngừng nâng cao vị thế của Đảng ta trong
hệ thống chính trị, đồng thời nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lí của nhà
nước.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị là rất quan trọng.
Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay đổi mới phương thức lãnh đạo đối với nhà
nước là rất cần thiết. Vì vậy, nghiên cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà
nước là một lĩnh vực rất quan trọng, sớm được nhiều nhà khoa học quan tâm,
đáng chú ý có cuốn sách “đổi mới phương thức lãnh đạo của đảng” (2002),
nxb chính trị quốc gia do Trần Đình Nghiêm làm chủ biên.
Ngồi ra, cịn có một số bài viết của các nhà lãnh đạo Đảng và nhà
nước như “đổi mới công tác kiểm tra, kỉ luật của Đảng” của phó chủ tịch
nước Nguyễn Thị Doan; hay đề tài “ đổi mới phương thúc lãnh đạo của Đảng
đối với mặt trận tổ quốc” do Đỗ Quang Tuấn làm chủ nhiệm.
Tuy nhiên, cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu một cách tồn
diện và có hệ thống về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà
nước trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ, phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1. Mục đích
- Nghiên cứu một cách có hệ thống sự đổi mới phương thức lãnh đạo
của Đảng đối với nhà nước trong giai đoạn hiện nay.
- Đánh giá khái quát thực trạng sự đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng đối với nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Từ đó, đề ra các giải pháp
góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước.

2

3.2. Nhiệm vụ
- Nghiên cứu các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước.
- Làm rõ thực trạng sự đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với
nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Phân tích nguyên nhân và đề xuất những
phương hướng, giải pháp về đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với
nhà nước.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu sự đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà
nước ở nước ta.
- Thời gian nghiên cứu: Từ năm 1986 đến nay.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài
- Dựa trên lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước.
- Tiểu luận sử dụng tổng hợp các phương pháp luận của chủ nghĩa duy
vật biện chứng và duy vật lịch sử, các phương pháp điều tra, khảo sát - thống
kê xã hội học để nghiên cứu thực trạng sự đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng đối với nhà nước.
Bên cạnh đó, Đề tài cịn sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, tổng
hợp...
5. Đóng góp mới của đề tài
- Làm rõ được những yêu cầu phải đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng đối với nhà nước.
- Tiểu luận đánh giá khái quát những thành tựu và hạn chế của việc đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước trong giai đoạn hiên
nay. Từ đó, rút ra những kinh nghiệm và bước đầu đưa ra những giải pháp về
đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước.

3

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
- Bằng kết quả nghiên cứu thực tiễn, đề tài góp phần làm rõ quan niệm
của chủ nghĩa Mac-lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đổi mới phương thức lãnh
đạo của Đảng đối với nhà nước trong giai đoạn hiện nay.
- Tiểu luận có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho những ai nghiên cứu
về đề tài đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước; cho việc
nghiên cứu, giảng dạy trong hệ thống các trường đại học, cao đẳng, trung cấp.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn gồm 3 chương, 7 tiết.

4


PHẦN NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN ĐỔI MỚI PHƯƠNG THỨC
LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI NHÀ NƯỚC
Ngày nay, đất nước bước vào thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hố trong bối cảnh quốc tế đang thay đổi nhanh chóng, khoa học
cơng nghệ phát triển như vũ bão, nền kinh tế tri thức ngày càng phát triển, xu
hướng hội nhập ngày càng gia tăng.... tạo ra nhiều thời cơ nhưng cũng đặt ra nhiều
thách thức cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Để sự nghiệp vẻ vang đó đạt
được thắng lợi, Đảng ta phải nắm chắc vai trò lãnh đạo của mình, đặc biệt đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước là rất cần thiết và quan trọng.
Để đáp ứng nhu cầu đó, cần phải nắm vững cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn về đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước.
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN

1.1.1. Một số khái niệm
Đảng là tổ chức chính trị của những người cùng chung một lí tưởng.
Đảng chỉ bao gồm những đại biểu ưu tú nhất của một giai cấp, tự nguyện tập
hợp trong một tổ chức, sinh hoạt và hành động theo những quy tắc, nguyên
tắc nhất định. Đảng đại biểu quyền lợi cho một giai cấp, lãnh đạo giai cấp đấu
tranh và sẵn sàng chiến đấu hi sinh để bảo vệ lợi ích giai cấp.
Đảng cầm quyền tức là đảng nắm quyền lãnh đạo nhân dân, lãnh đạo
nhà nước và các tổ chức chính trị-xã hội khác để thực hiện các mục tiêu chính
trị-kinh tế-xã hội mà đảng đã đề ra.
Theo quan điểm lịch sử của chủ nghĩa Mác-Lênin, nhà nước xét về bản
chất là một hệ thống kiến trúc thượng tầng tồn tại trên một cơ sở kinh tế nhất
định, là công cụ để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác,
là tổ chức quyền lực đặc biệt có bộ máy chuyên trách để cưỡng chế và thực
hiện các chức năng quản lí nhằm bảo vệ lợi ích giai cấp thống trị trong xã hội
5


có đối kháng giai cấp. Lênin nhấn mạnh: “Nhà nước là bộ máy đặc biệt phục
vụ cho giai cấp này đàn áp giai cấp khác”.
Phương thức lãnh đạo đối với nhà nước là các biện pháp, cách thức tổ
chức thực hiện mà giai cấp cầm quyền sử dụng để tác động vào bộ máy nhà
nước nhằm đạt được các mục tiêu kinh tế-xã hội.
Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước là hệ thống các
phương pháp, các hình thức, các biện pháp mà Đảng tác động vào Nhà nước
để hiện thực hóa ý chí và mục tiêu của Đảng. Về nguyên tắc, mục tiêu cao
nhất của Đảng lãnh đạo Nhà nước là tăng cường bản chất giai cấp công nhân
của Nhà nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân bằng Nhà nước, nâng
cao hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước trong quá trình xây dựng xã hội mới,
nhằm làm cho mục tiêu của toàn bộ sự nghiệp cách mạng nói chung, của từng

thời kỳ nói riêng được thực hiện có hiệu quả cao. Theo đó, phương thức lãnh
đạo của Đảng đối với nhà nước bị quy định bởi đặc tính khách quan và chức
năng cơ bản của hệ thống tổ chức nhà nước và tính chất lãnh đạo của Đảng
đối với Nhà nước. Nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà
nước phản ánh mối quan hệ giữa mục tiêu và phương tiện, điều kiện đạt mục
tiêu, hay nói rộng ra, đó là mối quan hệ giữa chức năng của hệ thống và cơ
chế thực hiện.
1.1.2. Lí luận của chủ nghĩa Mác-lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh Về đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước
1.1.2.1. Lí luận của C.Mác và Ăngghen
Theo quan điểm của C.Mác thì “Đảng cộng sản là đội tiền phong, là tổ
chức chiến đấu của những người cách mạng, là lãnh tụ chính trị của giai cấp
vơ sản”. Nói về bản chất giai cấp của Đảng hai ông cho rằng Đảng luôn đứng
trên lập trường giai cấp công nhân để xử lý và giải quyết mọi vấn đề của cách
mạng. Mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng đều phải xuất phát từ
lợi ích của giai cấp công nhân.

6


Mác và Ăngghen khẳng định sự cần thiết phải có Đảng và sự lãnh đạo
của Đảng vô sản trong hệ thống chính trị vơ sản. Suốt đời hai ơng chăm lo
xây dựng nên một chính Đảng vơ sản chân chính, thống nhất, có lý luận khoa
học đúng đắn, có tổ chức chặt chẽ, rèn luyện trong phong trào quần chúng và
được quần chúng tin cậy để Đảng thực hiện sự thống trị của mình, quyền
thống trị của giai cấp cơng nhân, tức là “sự thống trị giai cấp”, “hệ thống
chính trị vô sản phải đảm bảo quyền thống trị của giai cấp vô sản, nghĩa là
phải đặt dưới sự lãnh đạo của giai cấp vô sản mà đại biểu là Đảng cộng sản”.
Về sự lãnh đạo của Đảng, hai ông cho rằng: “Đảng lãnh đạo trên cơ sở
khoa học và quyết định của tập thể. Có nghĩa là mọi quyết định của tập thể

phải dựa trên sự phân tích một cách khách quan những quy luật phát triển của
xã hội, phải dựa trên ý chí, nguyện vọng của nhân dân. Phải kiên quyết chống
khuynh hướng cơ hội. Kiên quyết lên án những người theo chủ nghĩa chủ
quan, giáo điều các loại. “Và để làm được điều này các vị lãnh tụ vô sản phải
nghiêm túc học tập khoa học cách mạng và dựa vào khoa học để làm công tác
tư tưởng của mình”.
Mác và Ăng ghen cho rằng: “Cách mạng thành cơng, giai cấp vơ sản
thiết lập nền chun chính vơ sản và sử dụng quyền lực chính trị ấy để cải tạo
xã hội cũ, xây dựng xã hội mới”. Hai ơng chủ trương chỉ có một Đảng vơ sản
lãnh đạo duy nhất; hai ông cũng cho rằng: “Khuyết điểm chính của cơng xã
Pari đó là nó khơng có một đảng vơ sản thống nhất”.
Theo Mác: “Hệ thống chính trị phải lấy Nhà nước chun chính vơ sản
làm nịng cốt đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân”. Từ đây thấy được rằng
Mác và Ăng ghen nói đến sự cần thiết phải có Nhà nước chun chính vơ sản
và Nhà nước ấy đương nhiên phải đặt dưới sự lãnh đạo của chính Đảng vơ
sản. Mác nói rằng: “Bất cứ một chế độ chính trị nào, xét về thực chất cũng là
chun chính của một giai cấp. Chun chính vơ sản chủ yếu không phải là
bạo lực, càng không đồng nhất với bạo lực, mà là sự lãnh đạo của giai cấp
cơng nhân đối với Nhà nước và tồn xã hội”.
7


Nói về phương thức lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước thì hai ơng
chưa có điều kiện nghiên cứu sâu, song đã đưa ra những gợi ý về phương thức
thuyết phục bằng sự đúng đắn của lý luận, đường lối, coi đó là phương thức
cơ bản. Về tổ chức thì lãnh đạo bằng đảng đồn; về tinh thần thì lãnh đạo
bằng uy tín có được trong q trình đấu tranh cách mạng lâu dài.
1.1.2.2. Lí luận của Lênin
Lênin là người kế thừa và phát triển sáng tạo học thuyết của Mác, đặc
biệt là về Đảng kiểu mới. Với những lí luận ban đầu của Mac-Ăngghen, bằng

tài năng và thực tiễn cách mạng của mình, Lênin đã phát triển học thuyết Mác
về đảng kiểu mới hồn thiện hơn, trong đó ông đề cập rất nhiều đến vai trò
lãnh đạo và phương thức lãnh đạo của Đảng. Theo Lênin: “Đảng là hạt nhân
lãnh đạo chun chính vơ sản”. Trong điều kiện Đảng cầm quyền theo Lênin:
“Đảng cộng sản là lực lượng lãnh đạo hệ thống chính trị”. Lênin cịn khẳng
định: “ Đảng là lực lượng duy nhất có đủ bản lĩnh chính trị, năng lực và uy tín
để lãnh đạo xã hội; đủ sức lãnh đạo và tổ chức xã hội mới”.
Nói về vai trị lãnh đạo của Đảng, theo Lênin: “ Đảng là đội tiên phong
cầm quyền trực tiếp của giai cấp vô sản, Đảng là người lãnh đạo. Sự lãnh đạo
của Đảng là điều kiện tiên quyết đảm bảo đảm công cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội thành công”. Đảng lãnh đạo Nhà nước nhưng không làm thay công
việc của Nhà nước, không can thiệp vào công việc cụ thể của nhà nước. “ Vấn
đề là vấn đề hết sức quan trọng là ở chỗ: làm sao vừa kết hợp vừa phân rõ
chức năng của Đảng và chức năng của chính quyền Xơ viết, theo hướng tăng
thêm tính chủ động của các cơ quan Xô viết và cán bộ Xơ viết. Cịn về phần
Đảng thì giành chính quyền lãnh đạo mà không can thiệp một cách quá nhỏ
nhặt, không thường xun và khơng chính quy như hiện nay. Muốn vậy Đảng
phải lãnh đạo xây dựng bộ máy Nhà nước trong sạch, vững mạnh”(Thư gửi
Môlôtốp, 3-1920).
Lênin rất coi trọng phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước.
Theo ông, Đảng phải có cách lãnh đạo như thế nào đối với Nhà nước, nếu
8


khơng giải quyết tốt mối quan hệ này thì sẽ “phá rối quan hệ đúng đắn” giữa
Đảng và bộ máy Nhà nước, thậm chí đến sự diệt vong của chế độ. Trong thời
kỳ đầu, Lênin luôn nhắc nhở không nên lẫn lộn chức năng của hai tổ chức
này, Đảng không nên can thiệp vào công việc của bộ máy Nhà nước, “Đảng
nói chung và Ban chấp hành trung ương nói riêng đừng bao giờ can thiệp trực
tiếp, đừng làm thay Nhà nước những cơng việc cụ thể mang tính chất hành

chính chun mơn nghiệp vụ”. Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng định hướng
chính trị. Theo Lênin, trong điều kiện Đảng cầm quyền thì Đảng cộng sản
lãnh đạo bằng cương lĩnh chính trị, đường lối. Sách lược đúng đắn của mình.
Đó là việc hoạch định cương lĩnh xây dựng đất nước, các chiến lược phát
triển kinh tế – xã hội, những định hướng về chính sách... Phương thức lãnh
đạo này tập trung trong các nghị quyết của Đảng. Lênin nói: “Trong nước
cộng hịa chúng ta, khơng có một vấn đề chính trị hay tổ chức quan trọng nào
do một cơ quan Nhà nước giải quyết mà lại khơng có chỉ thị của Ban chấp
hành trung ương Đảng”.
Đảng lãnh đạo Nhà nước thông qua đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ.
Theo Lênin: “Đảng phải đem những đảng viên có phẩm chất và năng lực vào
bộ máy Nhà nước. Việc bố trí và quản lý cán bộ trong các cơ quan Nhà nước
và các đồn thể thơng qua Đảng đồn, ban cán sự Đảng. đối với những chức
danh chủ chốt trong các cơ quan Nhà nước và tổ chức chính trị thì Đảng phải
giới thiệu những cán bộ đảng viên có đủ tiêu chuẩn để ứng cử vào các cơ
quan, tổ chức đó. Đảng tơn trọng chế độ bầu cử, bổ nhiệm và bãi miễn chức
danh cán bộ của cơ quan Nhà nước và các tổ chức chính trị – xã hội”.
Lênin nói đến yếu tố xây dựng bộ máy Nhà nước thì yếu tố cán bộ là
trước tiên, người chỉ rõ: “chúng ta chỉ hiện có... chỉ có hai mà thôi. Một là:
những công nhân hăng hái đấu tranh cho chủ nghĩa xã hội nhưng họ không
biết làm thế nào. Cho đến nay họ chưa được học tập mấy, họ khơng có trình
độ văn hóa cần thiết để làm việc đó. Hai là: những yếu tố kiến thức, học thức,
giáo dục...”. Cịn nói về con người: “muốn thế, những phần tử ưu tú trong chế
9


độ xã hội của chúng ta tức là trước hết, những công nhân tiên tiến và sau nữa
là phần tử thật sự có học thức mà người ta có thể tin chắc rằng họ sẽ không tin
một lời nào, không nói một lời nào trái với lương tâm họ - những phần tử ưu
tú ấy phải không sợ thừa nhận bất cứ một khó khăn nào và khơng lùi bước

trước bất cứ một cuộc đấu tranh nào để đạt được mục đích mà họ tự đặt cho
mình một cách nghiêm chỉnh … phải có những điều kiện qua được một kỳ sát
hạch chứng nhận rằng họ hiểu bộ máy nhà nước chúng ta, họ hiểu lý luận
thường thức về bộ máy Nhà nước của chúng ta, những nguyên tắc của khoa
học quản lý, những giấy tờ sổ sách”. Muốn vậy, theo Lênin: “Phải làm sao
cho học thức ở nước ta khơng nằm trên giấy tờ hoặc một lời nói theo mốt nữa,
phải làm sao cho học thức ăn sâu vào trí não, hồn tồn và thực tế trở thành
một bộ phận khăng khít của cuộc sống của chúng ta. Lênin địi hỏi bộ máy ấy
phải có kiến thức quản lý như bộ máy Nhà nước Tây Âu nhưng điều quan
trọng hơn là bộ máy khác hẳn cái Tây âu tư sản địi hỏi, tức là cái gì xứng
đáng và thích hợp với một nước đang đặt ra cho mình nhiệm vụ trở thành một
nước xã hội chủ nghĩa”. Bên cạnh đó Lênin cịn địi hỏi phải củng cố Ban
chấp hành trung ương Đảng, ở rộng bổ sung ban chấp hành từ những người
tiên tiến trong giai cấp công nhân, chấn chỉnh và và đổi mới quy chế làm việc
của Bộ chính Trị và Ban chấp hành trung ương nhằm làm cho Bộ chính trị và
Ban chấp hành trung ương khỏi phải giải quyết công việc vun vặt.
Về nhiệm vụ của cán bộ đảng viên của Đảng trong bộ máy Nhà nước
Lênin nói: “Các đồng chí là những người cộng sản, các đồng chí là cơng
nhân, là bộ phận giác ngộ của giai cấp vơ sản, các đồng chí là người đảm
nhiệm việc lãnh đạo Nhà nước, các đồng chí hãy làm thế nào cho Nhà nước
mà các đồng chí nắm trong tay phải hoạt động như các đồng chí mong
muốn”(Đại hội Đảng XI, 3-1922).
Đảng lãnh đạo thông qua công tác vận động quần chúng tham gia quản
lý Nhà nước. Theo Lênin, đây là hình thức hết sức quan trọng, khơng thể
thiếu trong phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước. Bởi vì số phận
10


của cách mạng xã hội chủ nghĩa phụ thuộc vào lòng tin và khả năng vận động,
tập hợp, giáo dục, thuyết phục quần chúng tin vào Đảng, đi theo Đảng và tiến

hành các hoạt động cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Ơng nói: “Chỉ có
những người tin vào nhân dân, dấn mình vào nguồn sáng tạo sinh động của
nhân dân mới là người chiến thắng và giữ được chính quyền”, “Nhiệm vụ thứ
nhất của bất cứ một chính Đảng nào có trọng trách đối với thời đại là thuyết
phục cho đa số nhân dân thấy được sự đúng đắn của cương lĩnh và sách lược
của mình...”
Từ vị trí và vai trò của quần chúng, Lênin chỉ ra rằng, Đảng phải giáo
dục, thuyết phục và tổ chức cho quần chúng nhân dân tham gia quản lý Nhà
nước. Nếu không có sự tham gia giám sát và quản lý của quần chúng nhân
dân thì Đảng khơng thể lãnh đạo được Nhà nước, mà bản thân bộ máy của
Đảng và Nhà nước cũng bị tiêu tan. Người nói: “Trong quần chúng nhân dân,
chúng ta chỉ tựa như giọt nước trong đại dương và chỉ khi nào biểu hiện được
đúng ý nguyện của nhân dân thì chúng ta mới quản lý Nhà nước được. Nếu
không Đảng cộng sản sẽ không lãnh đạo được giai cấp vô sản, giai cấp vô sản
sẽ không lơi cuốn được quần chúng theo mình, và tất cả bộ máy sẽ tan rã”.
Đảng lãnh đạo bằng công tác kiểm tra: Theo Lênin, nội dung kiểm tra
của Đảng đối với Nhà nước là việc quán triệt và tổ chức thực hiện chủ trương,
quan điểm đường lối chỉ đạo của Đảng, hiến pháp và pháp luật của Nhà nước
có đúng không. Đảng trực tiếp kiểm tra, đồng thời phối hợp kiểm tra Đảng
với thanh tra nhà nước, thanh tra nhân dân và kiểm tra đoàn thể. Đảng thực
hiện chức năng kiểm tra khơng phải bằng những quyền lực hành chính mà
bằng đường lối, chủ trương chính sách đúng, bằng giáo dục, thuyết phục,
bằng công tác tư tưởng, công tác vận động quần chúng, bằng hành động
gương mẫu của cán bộ, đảng viên.
Trong phương thức lãnh đạo cũa Đảng đối với Nhà nước, Lênin nhấn
mạnh: “Cần phân định rõ ràng hơn những nhiệm vụ của Đảng với nhiệm vụ
của chính quyền Xô viết”, “chừng nào mà ban chấp hành trung ương Đảng và
11

tồn Đảng cịn tiếp tục làm thay cơng tác quản lý hành chính, nghĩa là quản lý
Nhà nước, thì Đảng không thể gọi là người lãnh đạo được”, “Đảng không bao
biện, làm thay cơng việc Nhà nước”.
Tóm lại, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước theo Lênin
có mấy vấn đề sau:
- Đảng không bao biện, làm thay công việc Nhà nước.
- Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng định hướng chính trị.
- Đảng lãnh đạo Nhà nước thơng qua cán bộ và công tác cán bộ của
Đảng.
- Đảng lãnh đạo bằng công tác kiểm tra giám sát.
- Đảng lãnh đạo bằng hình thức vận động quần chúng.
1.1.2.3. Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Là người sáng lập và lãnh đạo Đảng ta, chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú ý
đến sự lãnh đạo của Đảng và phương thức lãnh đạo của Đảng trong điều kiện
Đảng cầm quyền.
Người nhấn mạnh: “Đảng ta là Đảng cầm quyền”, nghĩa là Người
khẳng định bước ngoặt vĩ đại đánh dấu sự chuyển biến về chất trong vị thế
của Đảng từ chưa có chính quyền trở thành có chính quyền; đồng thời là bước
ngoặt trong đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng.
Cũng như chủ nghĩa Mác – Lênin, chủ tịch Hồ Chí Minh nói đến vai
trị của Đảng cầm quyền: “Lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành chính quyền,
Đảng trở thành Đảng cầm quyền, Đảng nắm quyền lãnh đạo đất nước về mọi
mặt. Trong điều kiện có chính quyền, bản chất chính trị của Đảng khơng thay
đổi, nhưng nội dung, phương thức hoạt động, phương thức lãnh đạo của Đảng
có sự thay đổi cho thích hợp với u cầu và nhiệm vụ thời kỳ mới”. Người
nhấn mạnh: “Đảng vừa là người lãnh đạo vừa là người đầy tớ trung thành của
nhân dân”. Đây là sự khác biệt của Đảng ta so với các Đảng khác.
“Đảng phải xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân, đặt dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản. Đó là Nhà nước kiểu mới, tồn tại và hoạt động vì lợi ích
12

nhân dân, là bộ máy thể hiện quyền lực của nhân dân, do nhân dân xây dựng.
Đảng cầm quyền phải biết tìm ra và tuân theo một quy trình nghiêm nhặt để
hoạt động và xây dựng trưởng thành”
Nhiệm vụ của Đảng cầm quyền là tổ chức quản lí đất nước, bảo vệ lợi
ích cho nhân dân, cụ thể: “Tất cả mọi việc liên quan đến nhân dân, dù là
tương cà mắm muối, cái kim sợi chỉ hàng ngày của dân, Đảng đều phải có
trách nhiệm”...
Trong điều kiện Đảng cầm quyền: “Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt
đến phát triển kinh tế, văn hóa nhằm khơng ngừng nâng cao đời sống nhân
dân”, “Đảng phải tuân thủ những nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt nhất định,
mà nếu vi phạm thì đảng sẽ bị suy yếu và tan rã”, “Đảng phải có tư cách chân
chính cách mạng”.
Đảng cầm quyền phải thường xuyên chăm lo công tác cán bộ, phải nắm
cán bộ. Theo người, thành hay bại của cách mạng đều liên quan đến vấn đề
cán bộ, đều do cán bộ tốt hay kém. Luôn luôn quan tâm giáo dục, nhắc nhở
cán bộ, đảng viên phải giữ gìn phẩm chất đạo đức, chống những thói hư tạt
xấu, sự thối hóa biến chất trong điều kiện Đảng cầm quyền, phải “cần, kiệm,
liêm, chính, chí cơng, vơ tư”.
Nói đến nguy cơ Đảng cầm quyền, Người nói đó là nguy cơ tha hóa,
biến chất của Đảng dẫn đến sai lầm về đường lối, đó là chủ nghĩa cá nhân làm
suy yếu Đảng, “Chủ nghĩa cá nhân là căn bệnh nguy hiểm làm hư hỏng đội
ngũ cán bộ, đảng viên”, “chủ nghĩa cá nhân là vi trùng”. Người nói thêm, “đề
phịng âm mưu của chủ nghĩa đế quốc và bọn phản động quốc tế”.
Theo Người, muốn có cách lãnh đạo đúng, trước hết phải hiểu lãnh đạo
đúng nghĩa là thế nào, lãnh đạo đúng nghĩa là: “1. Phải quyết định mọi vấn đề
một cách cho đúng. Muốn thế thì nhất định phải so sánh kinh nghiệm quần
chúng, vì dân chúng chính là những người chịu đựng cái kết quả của sự lãnh
đạo”, “2. Phải tổ chức thi hành cho đúng. Mà muốn vậy, khơng có dân chúng

giúp sức thì khơng xong”, “3. Phải tổ chức sự kiểm soát cho đúng, mà muốn
13


kiểm sốt đúng thì phải có quần chúng giúp mới được”(Trích sửa đổi lối làm
việc). Qua sự giải thích của chủ tịch Hồ Chí Minh về cách lãnh đạo đúng, có
thể thấy rõ Đảng lãnh đạo mọi cơng việc của Đảng, của Nhà nước, của toàn
xã hội trước hết bằng nghị quyết, chỉ thị hay chính sách của Đảng. Địi hỏi
trước hết của Đảng cầm quyền là phải đề ra được đường lối, chủ trương đúng
đắn. Đường lối phải được thể chế hóa bằng Hiến pháp, pháp luật, chính sách
của Nhà nước.
Trong việc ra quyết định, chính sách trong lãnh đạo, Người nói: “Đảng
và chính phủ điều tra, nghiên cứu cân nhắc cẩn thận nhằm vào lợi ích chung
của nhân dân đặt ra chính sách”. “Người lãnh đạo cách mạng phải khéo sửa
đổi khi có những sai lầm trong tư tưởng, lý luận, kế hoạch và nghị quyết của
mình. Đồng thời khi giai đoạn này phát triển lên giai đoạn khác thì sự hiểu
biết cũa người lãnh đạo và chiến sỹ cách mạng cũng phải tiến theo. Nghĩa là
đề ra nhiệm vụ mới và phương pháp mới hợp với tình hình mới của cách
mạng”. Trong tổ chức thi hành quyết định,Hồ Chí Minh dạy: “Khi đã định kế
hoạch hẳn hoi rồi thì quả quyết thực hiện cho kỳ được”. “Để thực hiện chính
sách, làm trịn nhiệm vụ, cán bộ chẳng những phải chịu khó giải thích, tun
truyền, cổ động mà còn phải bàn bạc với quần chúng, hỏi han ý kiến, gom
góp ý kiến của quần chúng. Lãnh đạo quần chúng và hoan nghênh quần chúng
phê bình...”
Việc tổ chức kiểm sốt, kiểm tra. Theo Bác: “Khi đã có chính sách
đúng thì sự thành cơng hay thất bại của chính sách đó là nơi cách tổ chức
cơng việc, nơi chọn cán bộ và do nơi kiểm tra. Nếu ba điều ấy sơ sài thì chính
sách đúng mấy cũng vơ ích”. Hai điều để kiểm soát tốt là: một là, việc kiểm
soát phải có hệ thống, phải thường làm. Hai là, người kiểm sốt phải là người
rất có uy tín. Có hai cách kiểm tra, kiểm soát là: “một cách từ trên xuống, tức

là người lãnh đạo kiểm sốt kết quả cơng việc của cán bộ mình. Một cách nũa
là từ dưới lên. Tức là cán bộ và quần chúng kiểm soát sự sai lầm của người

14


lãnh đạo và bày tổ cái cách sửa chữa sự sai lầm đó cách này là cách tốt nhất
để kiểm sốt các nhân viên”.
Cách lãnh đạo cụ thể một cơng việc: Người dạy rằng: “Bất kỳ cơng
việc gì cũng phải dùng hai cách lãnh đạo sau: một là liên hợp chính sách
chung với chỉ đạo riêng, hai là liên hợp người lãnh đạo với quần chúng.
1.2. CƠ SỞ THỰC TIỄN

1.2.1. Hoàn cảnh mới, điều kiện mới đổi mới phương thức lãnh đạo của
Đảng đối với nhà nước
Đảng ta đang thực hiện vai trị lãnh đạo của mình trong điều kiện mới,
hồn cảnh mới, có nhiều điểm khác căn bản với các thời kỳ trước:
Thứ nhất, ở Việt Nam, Đảng ta là đảng duy nhất cầm quyền lãnh đạo
nhân dân cả nước xây dựng chủ nghĩa xã hội theo mơ hình mới. Đảng ta là
Đảng duy nhất cầm quyền - đó là tất yếu khách quan lịch sử, là sứ mệnh
nặng nề của Đảng được nhân dân giao phó. Điều đó chứng tỏ sức mạnh và
uy tín của Đảng, tạo ra những điều kiện mới, những phương tiện mới, công
cụ mới để Đảng thực hiện mục tiêu, lý tưởng. Là Đảng duy nhất cầm quyền,
nên mọi vấn đề - từ Cương lĩnh, đường lối chiến lược, sách lược đến chủ
trương, chính sách cụ thể của Đảng - đều có thể thảo luận, tranh luận rộng
rãi trong Đảng và lấy ý kiến nhân dân mà khơng phải tính đến sự chống phá
của các đảng phái đối lập. Đảng Cộng sản Việt Nam được nhân dân tin
tưởng, suy tôn là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và cả xã hội. Vì thế,
nhân dân có thể thơng qua Đảng của mình để bày tỏ nguyện vọng dân chủ và
thể hiện năng lực làm chủ của mình đối với xã hội. Nhưng, mặt trái của tình

trạng một Đảng độc tơn lãnh đạo là dễ chủ quan, tự mãn, kiêu ngạo, đặc
quyền đặc lợi, quan liêu, xa rời nhân dân. Bệnh quan liêu trong quản lý nhà
nước, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân với quan liêu trong nội bộ Đảng
gắn liền với nhau, trên thực tế là một. Đã quan liêu, mất dân chủ ngay trong
nội bộ đội tiên phong cách mạng thì khó có thể dân chủ với nhân dân. Đây
chính là nguy cơ thối hóa, biến chất lớn nhất của Đảng cầm quyền, nhất là
15


của những người nắm quyền lực. Với những thuận lợi và khó khăn đó, việc
đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng để trong điều kiện một Đảng duy
nhất cầm quyền mà khơng trở thành chun quyền, độc đốn, đây là vấn đề
sống còn của Đảng, của chế độ ta. 
Thứ hai, Đảng lãnh đạo trong điều kiện Chuyển từ nền kinh tế tập
trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa đòi hỏi sự chuyển đổi tương ứng trong phương thức lãnh đạo của Đảng.
Khi đã chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, với
sự đa dạng hoá chế độ sở hữu, hình thức và thành phần kinh tế, lấy sự điều
tiết của thị trường làm căn cứ cơ bản, thị trường đóng vai trị là cơ sở để kế
hoạch hố nền kinh tế quốc dân... thì phương thức lãnh đạo của Đảng nói
chung, lãnh đạo trên lĩnh vực kinh tế nói riêng khơng thể như cũ. Mơi trường
kinh tế thị trường đòi hỏi ở Đảng sự kiên định, sự năng động, nhạy bén, đồng
thời phải có sức đề kháng cao trước những tiêu cực của kinh tế thị trường tác
động vào nội bộ hàng ngũ mình. Điều vừa nêu cũng hồn tồn đúng khi nói
về u cầu phương thức lãnh đạo của Đảng. Như vậy là, sự phát triển của nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đang đặt ra đòi hỏi phải đổi
mới phương thức lãnh đạo của Đảng.
Thứ ba, Đảng và phương thức lãnh đạo của Đảng được đặt ra trong
điều kiện chúng ta đang từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam của dân, do dân, vì dân. Trong quá trình đổi mới, Đảng ta đã

thấy rõ sự cần thiết phải xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Việt Nam. Đó là, quyền lực nhà nước là thống nhất, nhưng có sự phân cơng
rành mạch và phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực
hiện ba quyền lập pháp,hành pháp,tư pháp; đồng thời khẳng định rằng, quyền
làm chủ của nhân dân được thực hiện chủ yếu và trước hết bằng Nhà nước,
thông qua Nhà nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tuy nhiên, Đảng lãnh đạo
Nhà nước, nhưng khơng có nghĩa là Đảng đứng trên Nhà nước, Nhà nước là
cấp dưới của Đảng. Đảng lãnh đạo xã hội, nhưng cũng khơng có nghĩa Đảng
16


đứng trên xã hội. Cho nên, vấn đề đặt ra là, trong điều kiện đang từng bước
xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân,
vì nhân dân, thì phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội, Chính phủ,
Tồ án, Viện kiểm sát và thông qua Nhà nước, Đảng lãnh đạo quốc phòng an ninh, đối ngoại, Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị như thế nào là phù hợp?
Giải quyết đúng đắn vấn đề này là điểm mấu chốt để vừa bảo đảm sự lãnh đạo
của Đảng, vừa phát huy vai trò của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa,
vừa bảo đảm phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Thứ tư, dân chủ hoá là một chủ trương lớn của Đảng. Dân chủ xã hội
chủ nghĩa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc đổi mới đất nước
nói chung, của đổi mới hệ thống chính trị nói riêng. Định hướng của lãnh đạo
phải biến thành sự tự định hướng của chính nhân dân, các tổ chức của nhân
dân. Đảng lãnh đạo khơng có nghĩa là Đảng ra mệnh lệnh, chỉ thị cho nhân
dân, buộc nhân dân thực hiện. Sự lãnh đạo của Đảng phải được thực hiện
bằng cách tự mình đến với nhân dân, bàn bạc cùng nhân dân để thực hiện
những nhu cầu chính đáng và hợp pháp của chính nhân dân. Nói cách khác,
dân chủ hố xã hội địi hỏi phải dân chủ hố phương thức lãnh đạo của Đảng.
Điều đó khơng thể đạt được, nếu Đảng khơng đổi mới phương thức lãnh đạo
của mình.
Thứ năm, Phương thức lãnh đạo của Đảng được đặt ra trong điều kiện

phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học - cơng nghệ, đẩy mạnh cơng
nghiệp hố, hiện đại hoá, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. mở cửa, hội nhập
quốc tế. . Cách mạng khoa học - cơng nghệ vừa địi hỏi, vừa tạo tiền đề để
thực hiện khoa học hoá, hiện đại hoá phương thức lãnh đạo của Đảng. Khoa
học hoá, hiện đại hoá phương thức lãnh đạo của Đảng là một nhân tố bảo đảm
tính hiệu quả trong lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, đổi mới phương thức lãnh đạo
của Đảng theo hướng khoa học hố, hiện đại hố phương thức lãnh đạo đó trở
thành một tất yếu khách quan ở nước ta hiện nay. Sống trong thế giới tồn cầu
hố ngày một gia tăng, mọi quốc gia dân tộc chỉ có thể phát triển được, khi tự
17


đặt mình là một nhân tố của cộng đồng thế giới, hội nhập vào thế giới đó. Mọi
sự biệt lập đều là hành vi tự sát. Nhờ hội nhập, chúng ta không chỉ tiếp nhận
được những thành quả khoa học - cơng nghệ, thành quả kinh tế - văn hố của
nhiều nước, mà cả thành quả khoa học lãnh đạo, khoa học quản lý của nhân
loại được sáng tạo ra trong các thể chế chính trị - xã hội khác nhau. Tiếp thu
một cách có chọn lọc, có phê phán, có cải tạo và phát triển, biết vận dụng
sáng tạo những nhân tố có giá trị trong kinh nghiệm và khoa học lãnh đạo của
thế giới trở thành một tác nhân không kém phần quan trọng trong đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng ta.
Thứ sáu, Sự khủng hoảng và thoái trào của chủ nghĩa xã hội trên thế
giới đặt ra nhiều vấn đề mới về phương thức lãnh đạo của Đảng. Sự khủng
hoảng, thoái trào của chủ nghĩa xã hội thế giới có nhiều nguyên nhân bên trong
và bên ngoài. Xét từ giác độ vấn đề của đề tài này, một trong những nguyên
nhân bên trong, rất quan trọng là sự yếu kém của bản thân Đảng Cộng sản, trong
đó có sự yếu kém về phương thức lãnh đạo của Đảng. Từ tổn thất đó, chúng ta
cũng rút ra được nhiều điều bổ ích để đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng
trong giai đoạn hiện nay. Thêm vào đó, sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở nước ta diễn ra trong bối cảnh chủ nghĩa đế quốc đang ra sức thực hiện

chiến lược “diễn biến hịa bình” với mưu đồ làm thay đổi bản chất chế độ
chính trị mà nhân dân ta đang xây dựng và đã được thiết định từng bước một.
Vì vậy, khơng có sự bác bỏ nào có hiệu quả hơn, có sức thuyết phục hơn bằng
chính sự đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng để nhân dân thấy rõ sự vu
khống, sự xun tạc đó của kẻ thù.
Những điều kiện mới, hồn cảnh mới trên đây đặt ra nhiều vấn đề mới
về phương thức lãnh đạo. Việc giải quyết những vấn đề đó địi hỏi Đảng ta
phải đổi mới hơn nữa quan niệm về phương thức lãnh đạo và nâng cao
năng lực hiện thực hoá hệ quan niệm đã được đổi mới đó để đáp ứng yêu
cầu giữ vững, tăng cường vai trị lãnh đạo của Đảng trong q trình đẩy
mạnh tồn diện công cuộc đổi mới đất nước trong giai đoạn hiện nay .
18


1.2.2. Khát quát về Đảng cộng sản Việt Nam
1.2.2.1. Quá trình cách mạng của Đảng
Từ ngày thành lập(3-2-1930) đến nay, Đảng cộng sản Việt Nam do chủ
tịch Hồ Chí Minh sáng lập, rèn luyện, đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam tiến
hành cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ, vượt qua mọi khó khăn, thử thách và
giành được nhiều thắng lợi vĩ đại: Thắng lợi của cách mạng tháng tám năm
1945, đập tan ách thống trị của thực dân phong kiến, lập nên nước Việt Nam
dân chủ cộng hòa, đưa Việt Nam vào kỉ nguyên độc lập, tự do; Thắng lợi của
cuộc kháng chiến chống xâm lược, mà đỉnh cao là chiến thắng điện biên phủ
(năm 1945), cuộc tổng tiến cơng và nổi dậy mùa xn năm 1975, hồn thành
sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước; Thắng lợi của cơng cuộc
đổi mới, tiến hành cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế,
đưa đất nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Những thắng lợi của cách mạng Việt Nam đã giành được trong 82 năm
qua, đều gắn liền với quá trình xây dựng, trưởng thành và phát triển của
Đảng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam trong hơn 80 năm qua,

với hơn 65 năm cầm quyền, trong đó có 26 năm thực hiện công nghiệp đổi
mới, Việt Nam từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một nước độc
lập, tự do, phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa; Đất nước thoát khỏi
nghèo nàn, lạc hậu, đang đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa
đất nước; Có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực và trên thế giới.
1.2.2.2. Bản chất, mục đích và nền tảng tư tưởng của Đảng
Cương lĩnh chính trị và điều lệ đảng của Đảng cộng sản Việt Nam xác
định rõ bản chất, mục đích và nền tảng tư tưởng của Đảng như sau:
- Đảng cộng sản Việt nam là đội tiền phong của giai cấp công nhân, là
đội tiền phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung
thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động, của dân tộc Việt
Nam.

19


- Mục đích của Đảng là xây dựng nước Việt Nam hịa bình, độc lập,
dân giàu nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, thực hiện thành công chủ
nghĩa xã hội và cuối cùng là chủ nghĩa cộng sản.
- Đảng lấy chủ nghĩa Mac-lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư
tưởng, là kim chỉ nan cho hành động, phát huy truyền thống tốt đẹp cho dân
tộc, tiếp thu tinh hoa trí tuệ của nhân loại, nắm vững quy luật khách quan, xu
thế thời đại và thực tiễn đất nước để đề ra cương lĩnh chính trị và đường lối
cách mạng đúng đắn và phù hợp với nguyện vọng của nhân dân.
1.2.2.3. Nguyên tắc tổ chức và phương thức lãnh đạo cuả Đảng
Đảng cộng sản Việt Nam là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và
hành động, lấy tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản, thực hiện tập thể lãnh
đạo, cá nhân phụ trách, đồng thời thực hiện các nguyên tắc: phê bình và tự
phê bình, đồn kết trên cơ sở cương lĩnh chính trị và điều lệ Đảng, gắn bó mật
thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật.

Đảng cộng sản Việt Nam là Đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo nhà
nước và xã hội. Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, chiến lược, các định hướng
về chính sách chủ trương lớn; bằng tuyên truyền, thuyết phục, vận động; bằng
công tác tổ chức cán bộ và kiểm tra, bằng sự gương mẫu của cán bộ, đảng
viên.
Đảng thống nhất lãnh đạo cơng tác cán bộ và quản lí cơng tác cán bộ,
giới thiệu đội ngũ cán bộ, đảng viên có năng lực, phẩm chất vào hoạt động
trong các cơ quan lãnh đạo của hệ thống trị. Đảng tôn trọng, phát huy quyền
làm chủ của nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân và dựa vào dân để xây
dựng Đảng.
Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị đồng thời là một bộ phận của hệ
thống chính trị. Đảng lãnh đạo phát huy vai trò của nhà nước, mật trận tổ
quốc và các đồn thể chính trị-xã hội. Đảng kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân
chính với chủ nghĩa đế quốc trong sáng của giai cấp cơng nhân, góp phần tích

20