HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUN TRUYỀN
KHOA TUN TRUYỀN
********
TIỂU LUẬN
MƠN: NGUYÊN LÝ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG (Tập 1)
ĐỀ TÀI:
GIÁO DỤC LỐI SỐNG CHO SINH VIÊN Ở TRONG KÝ TÚC XÁ HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN: THỰC TRẠNG
VÀ GIẢI PHÁP
Giáo viên hướng dẫn : PGS. TS PHẠM HUY KỲ
Sinh viên thực hiện
: Nguyễn Văn Nam
Lớp
: Quản Lý Văn Hóa -Tư Tưởng K30A1
Hà Nội – 5/2012
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài.
Trong di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đánh giá về đồn viên,
thanh niên.Người viết: “Đồn viên và thanh niên ta nói chúng là tốt, mọi việc
đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần
chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người
kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “Hồng” vừa “Chuyên”. Bồi dưỡng thế
thệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và cần thiết. (trích di
chúc Hồ Chí Minh - cơng bố năm 1969).
Thực hiện di chúc của người, về công tác giáo dục _ đào tạo, đảng ta
rất quan tâm đến việc giáo dục cho thế hệ trẻ phát triển một cách tồn diện, có
đạo đức cách mạng.
Và Người cũng khẳng định “Đạo đức cách mạng không phải từ trên
trời sa xuống,nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển, củng
cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện, càng trong”.
Đối với tầng lớp sinh viên hiện nay để có đạo đức cách mạng thì trước
hết phải tận tâm, tận lực, tích cực học tập, nghiên cứu, trau dồi tri thức ngay
từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, ngoài ra trong các mối quan hệ xã hội và
ở chính trong mơi trường học tập, sinh sống, mỗi sinh viên cũng cần phải có
trong mình đạo đức lối sống, để sớm hoàn thiện nhân cách dần dần trở thành
một con người có đạo đức cách mạng.
Em là một sinh viên đang theo học tại học viện báo chí và tuyên truyền,
em cảm thấy thật vinh dự cho mình khi được học tập và rèn luyện trong một
ngơi trường đảng, một ngơi trường có bề dày thành tích 50 năm xây dựng và
phát triển. Hiện tại em đang sinh hoạt và học tập trong ký túc xá của học viện.
Em nhận thấy rằng đa số sinh viên sống ở trong ký túc xã đã chấp hành
nghiêm quy định của ký túc, tự giác sống vì tập thể và thân thiện với bạn bè.
Tuy nhiên vẫn còn nhiều bạn sinh viên sống trong ký túc xá chưa chấp hành
1
đúng quy định của ký túc xá, có lối sống thiếu văn hóa như: vứt rác bừa bải,
nói tục, chửi thề…, trong quan hệ bạn bè còn thiếu đạo đức ví như một số vụ
việc mất cắp đồ dùng như điện thoại, máy tính trong ký túc xá, mà khi điều
tra ra lại chính là sinh viên trong ký túc lấy của nhau.
Bản thân em là một sinh viên đã trải qua hai năm học tại học viện, và
cũng trải qua hai năm sống trong ký túc xá. Em nhận thấy giáo dục lối sống
cho sinh viên sống trong ký túc xá là hết sức cần thiết nhằm hình thành và
nâng cao đạo đức lối cho sinh viên,” Cái gốc của người cách mạng “. Xứng
đáng với những lời khen gợi của Bác dành cho đoàn viên và thanh niên Việt
Nam. Đó cũng chính là lý do em chọn đề tài này.
2.Lịch sử nghiên cứu đề tài.
Đề tài nghiên cứu lối sống của thanh niên nói chung, sinh viên nói
riêng đã có nhiều tờ báo đề cấp, đến nhằm giáo dục, định hướng cho lối sống
của sinh viên. Ví dụ như báo Hà Nội mới số ra ngày 11/3/2012; có bài
viết ”Giáo dục đạo đức lối sống cho thanh niên “.Báo tiền phong số ra ngày
7/4/2012 có bài bình luận về việc TW đoàn vừa ban hành kế hoạch xây dựng
đề án tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống đối
với thanh niên giai đoạn hiện nay; trong bài bình luận đã đề cập đến lối sống
của tầng sinh viên nước ta.
Nhìn chung những bài báo nói trên đã bình luận, đánh giá một cách
khách quan thực trạng lối sống của sinh viên nói chung.Đồng thời chỉ ra
những biện pháp khắc phục những khuyết điểm mà tầng lớp sinh viên đã và
đang mắc phải mắc phải trong giai đoạn hiện nay. Sinh viên đang sinh hoạt và
học tập tại Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền cũng khơng ngoại lệ, họ cũng
có nhiều ưu điểm và hạn chế trong những mặt ưu điểm và hạn chế chung của
tầng lớp sinh viên Việt Nam và cần phải được giáo dục về lối sống theo tính
chất đặc thù riêng. (Sinh viên của một ngôi trường vừa là trường Đảng vừa là
trường đào tạo “Cử Nhân” đại học).
2
Về đề tài cụ thể “giáo dục lối sống cho sinh viên sống trong ký túc xá
Học Viện Báo Chí Và Tun Truyền” , Có lẽ, có ít người viết, tuy nhiên có
thể khẳng định, việc quản lý sinh viên sống trong ký túc xá, trong đó có việc
hình thành văn hóa lối sống cho mỗi sinh viên là một cơng việc thường xuyên
của Ban giám đốc học viện, các khoa chủ quản, đoàn học viện và ban quản lý
ký túc xá - Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền.
Nhiệm vụ của sinh viên đang thao học tại Học Viện Báo Chí Và Tuyên
Truyền nói chung, sinh viên đang sinh hoạt và học tập trong ký túc xá nói
riêng là tiếp tục học tập và tích cực tham gia vào cơng tác giáo dục lối sống
cho sinh viên, đóng vai trị vừa là khách thể vừa là chủ thể trong công tác tư
tưởng_ giáo dục lối sống cho sinh viên đang sinh hoạt và học tập trong ký túc
xá_ Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền.
3.Tính cấp thiết của đề tài
Theo số liệu thống kê năm 2003, sinh viên cả nước chiếm 4% trong
lực lượng thanh niên Việt Nam. Tầng lớp sinh viên ngày nay có vai trị quan
trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa.Luôn luôn đúng với nhận định của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Người đánh
giá cao vai trị của thanh niên, trong đó có tầng lớp sinh viên, Người nhấn
mạnh: “…Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước
nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do thanh niên”…
Tầng lớp thanh niên, sinh viên,học sinh thời trước đó là thế hệ giàu
lịng u nước, có chí tiến thủ, “sẵn sàng hy sinh tất cả, vì độc lập, tự do của
dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội “với những tên tuổi như: Nguyễn Văn Thạc,
Đặng Thùy Châm, Nguyễn Viết Xuân …Ngày nay khi đất nước đã hịa bình,
thống nhất, vững bước trên con đường hội nhập, thế hệ thanh niên, sinh viên,
học sinh Việt Nam luôn luôn ghi nhớ công lao to lớn của thế hệ cha anh, thế
hệ những người đi trước, tự nhủ lịng mình phải học tập tiến bộ, cần cù, lao
động sáng tạo, quan tâm đến lợi ích tập thể và lợi ích xã hội, thi đua yêu nước
3
để đáp đền lại “Xương Máu “của những người đã ngã xuống đem lại cuộc
sống ấm lo hạnh phúc như ngày hôm nay cho nhân dân.
Tuy nhiên do tác động của xu thế tồn cầu hóa, hội nhập kinh tế quốc
tế, bên cạnh những lợi ích mà nó đem lại cho đất nước, cho con người Việt
Nam, thì nó cũng mang lại rất nhiều yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến đời sống
xã hội, trong đó có những yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến lối sống của một bộ
phận khơng nhỏ tầng lớp thanh niên nói chung, sinh viên, học sinh nói riêng
trong giai đoạn hiện nay, làm cho đạo đức xuống cấp, lối sống xa hoa, đánh
mất dần những truyền thống tốt đẹp của thanh niên Việt Nam mà biết bao thế
hệ đi trước đã dầy công hun đúc nên.
Trong phạm vi nghiên cứu của tiểu luận thì có thể nhận định rằng đạo
đức xuống cấp, lối sống xa hoa, đua đòi, chạy theo vật chất, tâm lý hưởng thụ
trong giới sinh viên cũng đã ảnh hưởng đến lối sống, cách nghĩ của một phận
không nhỏ sinh viên sống trong ký túc xá_Học Viện Báo Chí Và Tuyên
Truyền. Chính vì thế việc giáo dục lối sống cho bộ phận sinh viên nói trên
trong giai đoạn hiện nay là hết sức cần thiết, nhằm đào tạo ra những người
cán bộ, những cơng dân vừa có “Đức “vừa có “Tài “,đáp ứng yêu cầu, nhiệm
vụ của đất nước, đưa đất nước quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội,trong giai
đoạn trước mắt là đưa đất nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp
theo hướng hiện đại đến năm 2020.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu.
a, Mục đích của tiểu luận là: Nghiên cứu thực trạng lối sống của sinh
viên đang sinh hoạt và học tập tại ký túc xá Học Viện Báo Chí Và Tuyên
Truyền.Đồng thời chỉ rõ những biểu hiện tích cực và hạn chế trong lối sống
của sinh viên, nhằm đưa ra giải pháp tuyên truyền, giáo dục lối sống cho sinh
viên, đính hướng, tổ chức, dẫn dắt họ trên con đường tiếp thu tri thức và hồn
thiện nhân cách. Trong q trình tìm hiểu, đánh giá; ngay chính bản thân
người viết tiểu luận cũng cần phải tìm hiểu, nghiên cứu kiến thức, nhằm nâng
cao văn hóa đạo đức cho chính bản thân mình và tun tuyền, vận động bạn
4
bè sống có đạo đức, có văn hóa trong mơi trường ký túc xá của Học Viện Báo
Chí Và Tuyên Truyền, trong giai đoạn hiện nay.
b, Nhiệm vụ của tiểu luận.
Một là: Đánh giá đúng, nhìn nhận một cách khách quan thực trạng lối
sống của sinh viên đang sinh hoạt và học tập tại ký túc xá Học Viện Báo Chí
và Tuyên.
Hai là: Phản ánh những mặt tích cực và hạn chế của sinh viên thơng
qua hành vi, văn hóa ứng xử trong các mối quan hệ giữa sinh viên bạn bè và
sinh viên trong các mối quan hệ xã hội.
Ba là: Xem xét những vấn đề cấp thiết mà thực tiễn lối sống của sinh
viên đang sinh hoạt và học tập tại ký túc xá Học Viện Báo Chí và Tuyên đặt
ra để đưa ra giải pháp giáo dục nhằm nâng cao văn hóa đạo đức cho những
đối tượng sinh viên nói trên.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu đề tài.
Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng ta về lý luận chính trị, dựa trên
kiến thức về nguyên lý công tác tư tưởng (I).
Đề tài được thực hiện bởi phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật
biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử kết hợp với các phương pháp phân
tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, quy nạp, diễn dịch.
6. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Là lối sống của sinh viên được biểu hiện qua hành vi ứng xử, trong các
mối quan hệ bạn bè và xã hội của sinh viên.
Phạm vi nghiên cứu là lối sống của sinh viên đang sinh hoạt và học tập
tại ký túc xá_ học viện báo chí và tuyên truyền, từ năm 2010 đến nay.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn đề tài.
Những luận điểm và những kết luận được nêu trong tiểu luận do các
nhà nghiên cứu khoa học đưa ra là hoàn toàn đúng đắn,để sinh viên hiểu, nắm
rõ kiến thực phục vụ lý luận và thực tiễn.
5
Để hồn thành tiểu luận này trên tinh thần tơn trọng những quan điểm
của các nhà khoa học đưa ra, kiến thức về nguyên lý tuyên truyền (I), em đã
cố gắng sưu tầm tài liệu để phục vụ cho việc áp dụng kiến thức về nguyên lý
tuyên truyền trong giáo dục lối sống cho sinh viên từ đó áp dụng vào thực tiễn
lối sống của sinh viên đang sinh hoạt và học tập tại ký túc xá_ học viện báo
chí và tuyên truyền từ năm 2010 đến nay, để đưa ra giải pháp nhằm hoàn
thiện lối sống đúng với yêu cầu và chuẩn mực hành vi xã hội cho những đối
tượng sinh viên nêu trên.
8. Kết cấu của tiểu luận
Gồm bốn phần: Phần mở đầu, phần nội dung, phần kết luật và phần
danh mục sách tham khảo. Trong đó phần nội dung gồm hai chương.
6
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ LỐI SỐNG VÀ SỰ
CẦN THIẾT PHẢI GIÁO DỤC LỐI SỐNG CHO SINH VIÊN Ở KÝ
TÚC XÁ - HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN TRONG GIAI
ĐOẠN HIỆN NAY.
1.1. Những khái niệm cần làm rõ.
- Khái niệm lối sống:
Mỗi con người khi sinh ra đều được bước và một xã hội chờ sẵn, xã hội
là nơi con người sống, làm việc và tham gia vào các mối quan hệ, gia đình,
xã hội…hình thành trong mỗi người có lối sống riêng, và xã hội cũng quy
định hay nói cách khác là nêu ra những chuẩn mực trong lối sống để con
người cần phải có trong lối sống của mình phù hợp với chuẩn mực hành vi xã
hội.
Trong tác phẩm Văn Hóa Xã Hộii (Nhà xuất bản lý luận chính trị quốc
gia Hà Nội, 2004) viết: Lối sống là một thói quen có định hướng, có chất
lượng lý tưởng. lối sống là phương cách thể hiện tổng hợp tất cả các cấu trúc,
nền văn hóa, đặc trưng văn hóa của một con người hay một cộng đồng.
- Khái niệm giáo dục:
Theo sách giáo trình “Giáo Dục Học “của khoa tâm lý giáo dục _Học
Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền.
Khái niệm giáo dục được hiểu theo hai nghĩa:
Giáo dục hiểu theo nghĩa rộng: bao gồm tất cả các q trình tác động
có mục đích, có kế hoạch của môi trường tự nhiên và môi trường xã hội (nhà
trường, gia định, các đoàn thể, các cơ quan giáo dục văn hóa …) nhằm hình
thành các sức mạnh thể chất, sức mạnh tinh thần, thế giới quan, bộ mặt đạo
đức và thẩm mỹ của con người.
Giáo dục hiểu theo nghĩa hẹp bao gồm các quá trình tác động có mục
đích, có kế hoạch nhằm hình thành ở người học những quan điểm niềm tin,
7
phẩm chất, hành vi đạo đức. Đồng thời bồi dưỡng tình cảm, năng lực thẩm
mỹ và năng lực rèn luyện thể chất của con người.
Phương pháp giáo dục hiệu quả nhất là biến quá trình giáo dục thành
quá trình tự giáo dục.Mỗi cá nhân tự học, tự điều chỉnh hành vi của mình cho
phù hợp với những chuẩn mực xã hội.
Tuy nhiêm cùng cần phải nói thêm “Giáo Dục “theo hướng tiếp cận của
tiểu luận, đó cịn là một trong những nội dung của công tác tư tưởng.Một
trong những mặt trận hàng đầu của đảng, của nhà nước và nhân dân.Mà mỗi
sinh viên học chuyên ngành chính trị học _ công tác tưởng cần nắm vững
những nội dung trong nguyên lý công tác tư tưởng, từng bước làm quen và áp
dụng vào thực tiễn, biến lý luận thành vũ khí sắc bén để phục phụ đảng, phục
vụ nhân dân, tuyên truyền sâu rộng trong mỗi giai cấp, tầng lớp trong xã hội
nhằm hình thành ở họ đạo đức cách mạng thời kỳ quá độ.
- Khái niệm sinh viên:
Nhà thơ Nguyễn khoa điềm viết: “Đối với con người Việt Nam chúng ta,
hai tiếng sinh viên ln gợi lên một cái gì đó trong sáng, tốt đẹp. Đó là thế hệ
cịn q sớm để được coi là từng trải, dày dặn, nhưng cũng quá muộn để bị coi
là non nớt, thơ ấu. Thế hệ sinh viên đứng giữa hai cái đó: Họ nhìn đời một cách
nghiêm trang mà khơng mất vẻ trẻ trung, hồn nhiên, họ là thế hệ học hỏi, rèn
luyện, ước mơ. Họ là tuổi đẹp của một con người, thế hệ đẹp của một thời đại.”
Có nhiều định nghĩa về sinh viên, tiêu biểu nhất đó là định nghĩa về
sinh viên của Kamila (Cộng Hòa Séc):
“Sinh viên là người đến trường để học một cái gì đó. Có nhiều loại SV:
Họ đến trường vì họ phải đến, họ đến trường vì họ chẳng cịn gì khác để làm
và một nhóm khác là đến trường vì thực sự muốn học được một cái gì đó, vì
họ biết sẽ khơng có tương lai nếu khơng học.”
1.2. Vai trị của giáo dục lối sống trong việc hình thành văn hóa đạo
đức cho sinh viên viên đang sinh hoạt và học tập trong ký túc xá - Học
Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền.
8
“Hiền dữ đâu phải tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”…
Tư tưởng Hồ Chí Minh đã khẳng định rất rõ vai trị của giáo dục nói
chung và giáo dục đạo đức nối riêng đối với con người.Tuy nhiên cần có quan
niệm đúng về giáo dục đạo đức. Giáo dục đạo đức ở đây bao gồm cả sự giáo
dục từ phía xã hội và sự tự giáo dục của mỗi cá nhân, Nếu như giáo dục từ
phía xã hội sẽ giúp cho mỗi cá nhân hình thành ý thức đạo đức thì sự “Tự
giáo dục “của bản thân mỗi người sẽ giúp học có khả năng điều chỉnh và duy
trì thường xuyên các hành vi đạo đức. Từ đó có thể thấy rằng giáo dục, giáo
dục đạo đức là con đường cơ bản nhất để hình thành văn hóa đạo đức cá nhân.
Giáo dục đạo đức từ phía xã hội giúp cho con người nhận thức được
những quan điểm cơ bản nhất, những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức mà xã
hội đang đặt ta, đồng thời nó cịn giúp cho được mỗi người có khả năng lựa
chọn, đánh giá các hiện tượng đạo đức xã hội đánh giá tư cách ý thức và hành
vi của bản thân mình. Vì trong đời sống tinh thần của bất cứ xã hội nào cũng
tồn tại những hệ thống quan niệm, những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức để
định hướng cho hoạt động của con người. Hệ thống này hình thành nhằm đáo
ứng nhu cầu phát triển của xã hội, phù hợp với lợi ích chung và lợi ích riêng
của mọi người. Con người dự vào đó để tự điều chỉnh mình, đồng thời thông
qua dư luận xã hội, mỗi người phải điều chỉnh hành vi đạo đức cho phù hợp
với yêu cầu chung của xã hội.
Giáo dục đạo đức thông qua sự “Tự giáo dục “sẽ giúp cho mọi người tự
ý thức được trách nhiệm nghĩa vụ đạo dwucs của bản thân mình với người
khác và với xã hội.Mỗi người với tư cách là chủ thể đạo đức phải tự giác, tự
nguyện điều chỉnh hành vi của mình trên cơ sở những chuẩn mực đạo đức của
xã hội. Đồng thời cần đi vào hoạt động thực tiễn để rèn luyện và duy trì
thường xuyên các hành vi đạo đức để ngày càng hoàn thiện hơn về nhân cách.
Bởi nhìn chung trong xã hội, có một hiện tượng phổ biến là con người ln có
9
nhu cầu hướng tới những giá trị đạo đức, sống thiện, có ích và nhân đạo, làm
trịn các nghĩa vụ đạo đức đối với xã hội.
Hiện nay đất nước ta đang thực hiện nền kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa. Một trong những nhân tố đảm bảo cho nền kinh tế thị
trường phát triển đúng định hướng chính trị là người lao động phải có văn hóa
đạo đức.Mặt khác nền kinh tế thị trường cũng tác động đễn văn hóa đạo đức
xã hội và văn hóa cá nhân trên cả hai mặt: Tích cực và tiêu cực.
Đối với đạo đức văn hóa cá nhân, mặt tích cực của nền kinh tế thị
trường thể hiện ở chỗ: Nền kinh tế thị trường với những quy luật vận động
khách quan của nó đã đặt cá nhân vào đúng vị trí là chủ thể vận hành của nền
kinh tế, từ đó vai trị cá nhân cũng được đề cao trong mọi lĩnh vực hoạt động.
Nếu trước đây thường lấy những giá trị của tập thể, xã hội làm chuẩn mức thì
nay đã hướng vào những giá trị cá nhân. Mỗi con người từ chỗ khơng dám
bộc lộ, cá tính, phẩm chất, sở thích cá nhân vì sợ đối đầu với tập thể và cộng
đồng thì nay đang hướng đến sự phát triển, chủ động sáng tạo mang tính đặc
thù cá nhân. Kinh tế thị trường khẳng định và đề cao vai trò của cá nhân, làm
cho trách nhiệm của mỗi cá nhân trở nên rõ ràng hơn. Mặt Tác động tiêu cực
của nền kinh tế thị trường thể hiện ở chỗ:Khác hẳn với nền kinh tế tập trung
quan liêu bao cấp, nền kinh tế thị trường khuyến khích cá nhân đề cao lợi ích
cá nhân tạo điều kiên cho mọi người làm giàu chính đáng.Nhưng chính điều
này đã “kích thích” khơng ít người vốn mang sẵn trong đầu mình động cơ cá
nhân chủ nghĩa đã lợi dụng chức quyền, lợi dụng sự chưa hồn thiện của cơ
chế, chính sách, của pháp luật để làm giàu bất chính, lợi dụng danh nghĩa tập
thể để mưu lợi cá nhân.
Sự thay đổi cơ chế vận hành của nền kinh tế kéo theo sự thay đổi quan
niệm về thang giá trị đạo đức, biểu hiện từ coi trọng giá trị chính trị _ xã hội
chạy theo các giá trị kinh tế vật chất; Từ chỗ lấy con người xã hội, tập thể làm
mẫu mực, chuyển sang quá nặng về con người cá nhân, thậm chí cá nhân chủ
nghĩa từ chỗ coi trọng cả đúc và tài trong đó đức là gốc chuyển snag coi nhẹ
10
đạo đức; từ kiểu sống vì lý tưởng đến chỗ quá thực dụng, sung bái đồng
tiền,xa hoa lãng phí. Nhiều giá trị đạo đức bị coi thường, một số thuần phong
mỹ tục bị xâm phạm…
Trước tình hình đó, vai trị của giáo dục đạo đức càng quan trọng, nó
trở thành một yếu tố khơng thể thiếu trong hình thành và phát triển của văn
hóa đạo đức đối với cá nhân và xã hội.
Xét trọng phạm vi nghiên cứu của tiểu luận thì vai trị của giáo dục đạo
đức cũng rất quan trọng đối với việc hình thành văn hóa lối sống cho sinh
viên đang sinh hoạt và học tập trong ký túc xá_Học Viện Báo Chí Và Tuyên
Truyền. Bởi mỗi sinh viên cũng là một cá thể con người, là một công dân
trong tổng thể xã hội con người,tầng lớp này đang nhận được sự quan tâm của
đảng và nhà nước về vấn đề giáo dục_, đào tạo họ thành nhưng “cử nhân “để
phục sự tổ quốc, trong đó giáo dục lối sống là căn bản, có vai trị quan trọng,
là một trong những nền tảng để hình thành đạo đức cách mạng trong mỗi sinh
viên nói chung. Và sinh viên sinh viên ở ký túc xá_ Học Viện Báo Chí Và
Tuyên Truyền nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
1.3. Sự cần thiết phải giáo dục lối sống cho sinh viên ở ký túc xá Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền trong giai đoạn hiện nay.
Trong quá trình sống và hoạt động xã hội của con người, ý thức đạo
đức được hình thành. Trong các xã hội, nhất là các xã hội dựa trên đối kháng
giai cấp, ý thức đạo đức bao giờ cũng mang tính giai cấp. Trên thực tế, ở các
xã hội khác nhau, đạo đức và ý thức đạo đức biểu hiện ở những điều cấm và
khuyến khích khác nhau nhằm ngăn chặn những hành vi xấu xa và kích thích
những điều tốt trên quan điểm lợi ích chung, lợi ích xã hội. Nói cách khác, sự
phát triển của ý thức đạo đức có những biến thái cơ bản tương ứng với các
hình thái kinh tế - xã hội bởi vì mỗi hình thức sở hữu đều sản sinh ra lý luận
luân lý của nó. Đối với Việt Nam, trong thời kỳ cơng nghiệp hóa - hiện đại
hóa, các giá trị đạo đức trong truyền thống và hiện đại vẫn giữ một vai trò
quan trọng. Chúng ta đều biết hành vi con người tuân theo hệ thống quy tắc
11
của xã hội, do xã hội đặt ra. Sinh viên sống trong ký túc xá_ Học Viện Báo
Chí Và Tun Truyền. cũng khơng ngoại lệ phải tuân thủ nó do nhập tâm, do
ý thức được các giá trị đạo đức, các chuẩn mực xã hội. Sinh viên tn thủ vì
xung quanh họ có những cơ chế "kiểm soát xã hội" mạnh mẽ như gia đình,
trường học, luật lệ. Thế nhưng khi xã hội chuyển biến dồn dập, q trình cơng
nghiệp hóa - hiện đại hóa, đơ thị hóa nhanh chóng làm cho hệ thống quy tắc
dễ bị phá vỡ. Lúc đó, phải trái, đúng sai khơng cịn rạch rịi. Trong hồn cảnh
như vậy, sinh viên dễ thờ ơ trước cái thiện, dửng dưng trước cái ác. Chính
điều đó đã tạo điều kiện cho cái ác, cái bất lương phát triển,và nó phát triển
ngay trong môi trường sống của sinh viên (ký túc xá và mơi trường bên
ngồi). Lối sống thực dụng, cá nhân ích kỷ đã làm cho sinh viên trong ký túc
xá mất dần đạo đức, hình thành lối sống cá nhân: vụ lợi, thiếu ý thức trong
sinh hoạt tập thể, nói tục, chửi thề, đối xử tồi tệ với bạn bè xung quanh và
ngày càng có đà sinh sơi, nảy nở.
Ngồi ra do bị ảnh hưởng tiêu cực từ bên ngoài xã hội, tâm lý sống gấp,
sống hưởng thụ đã làm cho nhiều sinh viên sống trong ký túc xá sa vào các tệ
nạn xã hội. Thậm chí một bộ phận khơng nhỏ bị tha hóa bởi đồng tiền, vì
những hưởng thụ vật chất mà hành động mù qng,biểu hiện đó là tình trạng
sinh viên trong ký túc lấy của nhau như: máy tính, điện thoại, tiền bạc…
Vì Vậy hơn bao giờ hết, chúng ta cần phải coi trọng và đẩy mạnh công
tác tuyên truyền, giáo dục lối sống cho sinh viên, trong đó có sinh viên đang
sinh hoạt và học tập tại ký túc xá _ Học Viện Báo Chí Và Tun Truyền. Nếu
khơng trong tương lai chúng ta sẽ phải đón nhận một bộ phận thể hệ trẻ sống
xa rời đạo đức truyền thống dân tộc, ham lợi, sống cá nhân, ích kỷ. Tệ hại hơn
nữa nếu bộ phận nhỏ sinh viên này trở thành những cán bộ,làm việc trong các
cơ quan, xí nghiệp thì sẽ có rất nhiều “con sâu “làm nguy hại cho đất nước,
cho dân tộc.
Giáo dục lối sống cho sinh viên nói chung và sinh viên đang sinh hoạt
và học tập tại ký túc xá Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền nói riêng trong
bổi cảnh đất nước đang tiến hành cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện
12
bước quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội hiện nay là một điều quang trọng và rất
cần thiết cần thiết.
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP GIÁO DỤC LỐI SỐNG
CHO SINH VIÊN ĐANG SINH HOẠT VÀ HỌC TẬP TẠI KÝ TÚC XÁ
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN TRONG
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.
2.1. Tình hình sinh viên sống trong ký túc xá - Học Viện Báo Chí
Và Tuyên Truyền trong giai đoạn hiện nay.
Theo số liệu của ban quản lý ký túc xá, hiện tại ký túc xá của Học Viện
Báo Chí Và Tun Truyền có 1.300 sinh viên, đến từ các tỉnh thành khác
nhau, đại đa số là con em đồng bào các vùng dân tộc thiểu số, và con em gia
đình có cơng với cách mạng.
Trong những năm qua, được sự quan tâm của ban giám đốc học
viện,hạ tầng cơ sở trong ký túc xá đã có nhiều thay đổi; môi trường xanh,
sạch, đẹp, khuôn viên cho sinh viên vui chơi được tu bổ, làm mới với những
khu thể thao khác nhau như: khu sân chơi cầu lông, sân bóng đá, khu sân chơi
cầu mây, bóng bàn, căng tin, quán ăn, phục vụ nhu cầu tinh thần cho sinh
viên. Phịng ở cho sinh viên khang trang, sạch sẽ, thống mát, khơng cịn tình
trạng “dột nước “khi trời mưa, các khu nhà sinh hoạt vệ sinh, tắm giặt cho
sinh viên đảm bảo vệ sinh mơi trường, sạch sẽ.Có thể nói hiện nay, sinh viên
đang sinh hoạt và học tập trong ký túc xá được đáp ứng đầy đủ nhu cầu về vật
chất và tinh thần, luôn nhận được sự quan tâm của ban giám đốc nhà trường,
các khoa chủ quản sinh viên và đặc biệt là ban quản lý ký túc xá.
Sinh viên sống trong ký túc xá có lối sống tập thể, một phịng tối đa là
có 8 người và nhìn một cách tổng thể lối sống của sinh viên có những mặt ưu
điểm và hạn chế như sau:
-Ưu điểm:
+ Sinh viên sống trong ký túc xá, sống đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ
lẫn nhau:
13
. Biểu hiện: Có ý thức bảo vệ tài sản chung, bạn bè đau ốm thì được hỏi
thăm, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau khi khó khăn về tài chính, thiếu phương
tiện đi lại…
+ Sinh viên trong ký túc xá; được giao lưu học hỏi với nhiều bản sắc
văn hóa riêng của nhiều dân tộc, tiếp thu và học hỏi những kinh nghiệp sống
tốt, những phẩm chất đạo đức từ chính người bạn trong phòng và bạn bè xung
quanh:
.Biểu hiện: Sinh viên hiểu, thuộc những bài hát ca ngợi đất nước, nêu
cao tinh thần đoàn kết của các dân tộc (dân tộc mường, dân tộc thổ…)…học
hỏi từ bạn bè cùng phòng đức tính sống thật, chịu thương, chịu khó …
+ Ý thức học tập để tự khẳng định mình,thốt khỏi khó khăn, mong
muốn học xong quay trở về xây dựng quê hương, bản làng …
. Biểu hiện: Sinh viên chịu khó học tập, sinh viên đạt thành tích cao
phần nhiều là sinh viên sống trong ký túc xá.Ví dụ chỉ tính riêng khoa Tun
Truyền, có sinh Viên: Hồng Kiều Trang (K27a1); Nguyễn Minh Lập (K28),
Trần Thu Hà (K29a2), Nguyễn Lương Bằng (K29a2) …
+ Đại đa số sinh viên có ý thức chính trị cao, tích cực rèn luyện bản thân.
. Sinh viên Học Viện Báo Chí Tun Truyền nói chung, được học tập
và rèn luyện trong một môi trường vừa là trường đại học, vừa là trường đảng.
Cho nên sinh viên sống ở trong ký túc xá nói riêng ln có ý thức chính trị
cao, cố gắng rèn luyện đạo đức, sống có kỷ luật, tinh thần trách nhiệm cao
+ Ý thức đạo đức của đại đa số sinh viên sống ở trong ký túc xá là tốt,
phù hợp với tính chất của nghề nghiệp mà mỗi sinh viên đang theo học. Sinh
viên tự giác gắn hoạt động chính trị với thức tiễn ở cấp độ “Học Viện “
. Biểu hiện: Sinh viên thường xuyên giúp các hộ gia đình xung quanh
những cơng việc thường ngày của họ, tham gia tích cực trong đội thanh niên
tự quản của ký túc xá, đội tình nguyện xung kích của đồn trường, và tham
gia hoạt động tích cực tại chính khoa mà mình đang theo học. Thấm nhuần
câu nói của Bác: “Đạo đức cách mạng khơng phải từ trên trời rơi xuống nó do
14
q trình rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà có, cúng như ngọc càng mài càng
sang, vàng càng luyện càng trong “.
- Hạn chế:
+ Nhiều sinh viên còn thiếu ý thức trong sinh hoạt tập thể, sống ích kỷ,
cá nhân…
. Biểu hiện: Vứt rác sinh hoạt bừa bãi, vệ sinh tắm rửa thiếu ý thức …
+ Một số sinh viên có lối sống xấu, tham gia vào các tệ nạn xã
hội.Đáng lo ngại hơn sinh viên nữ cũng sa vào những tệ nạn xã hội nói trên.
. Biểu hiện: Sinh viên chơi lô đề, cờ bạc, uống rượu bia, đánh nhau,
quan hệ bạn bè thiếu lành mạnh(dẫn bạn trai, bạn gái về phòng tâm sự, ngủ
qua phòng). Riêng về tệ nạn chơi lơ, đề thì đang phổ biến ở mỗi phịng và
khơng chỉ có mình sinh viên nam tham gia,mà cịn có một số sinh viên nữ.
+ Ý thức bảo vệ cơ sở vật chất kém:
. Biểu hiện:Nhiều sinh viên khơng có ý thức giữ gìn bàn ghế, gường
nằm, phá hoại khn viên vui chơi, phịng ở của ký túc xá.
2.1.1. Những yếu tố tác động đến lối sống hiện nay của sinh viên ở
ký túc xá _ Học Viện Báo Chí Và Tun Truyền.
- Văn hóa của mỗi dân tộc trong môi trường sinh hoạt và học tập ở ký
túc xá
+ Một trong những đặc thù của môi trường ký túc xá nói chung,là nơi
quy tụ của nhiều sinh viên, sống tập thể và mang trong mình những nét văn
hóa riêng của mỗi dân tộc:dân tộc mường, dân tộc kinh, dân tộc nùng …
. Nét văn hóa riêng của mỗi sinh viên sống trong ký túc xá tác động
trực tiếp đến lôi sống của họ, là một trong những nguyên nhân hình thành ưu
điểm và hạn chế của sinh viên ở trong ký túc xá đã nêu ra ở phần trên:
Người ta thường nói “Thật thà như người dân tộc “. Chính đức tính thật
thà đã làm cho sinh viên sinh hoạt và học tập trong ý túc xá sống đoàn kết,
yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Đồng thời những nét văn hóa riêng của mỗi
sinh viên tạo điều kiện cho việc giao lưu, học hỏi lẫn nhau những giá trị văn
15
hóa tiến bộ, những kinh nghiệm sống, vốn sống tốt có sẵn trong “bụng “của
mỗi sinh viên.
+ Văn hóa tộc người của mỗi sinh viên có sự khác nhau, nhưng nhìn
chung nó khơng ảnh hưởng gì nhiều đến lối sống của sinh viên, khi mà ngôn
ngữ họ dùng là ngôn ngữ phổ thông, sinh viên luôn tôn trọng lẫn nhau, sinh
hoạt và học và học tập dựa vào nhau. Đó là những mặt tốt của sinh viên, cần
được mỗi một sinh viên phát huy. Tuy nhiên cũng ngăn ngăn chặn tình trạng
phân biệt dân tộc, coi thường, miệt thị sinh viên khác trong và ngồi ký túc xá.
- Mơi trường xã hội bên ngoài:
+ Sinh viên đang sinh hoạt và học tập ở trong ký túc, có thể nói 100%
đều xa gia đình, xa q hương bản qn. Ngồi việc sống trong mơi trường
của Học Viện, sinh viên cịn được và phải hịa nhập vào trong mơi trường xã
hội, một mơi trường có rất nhiều yếu tố tác động tích cực và tiêu đến lối sống
của sinh viên nói chung, trong đó có sinh viên đang sinh hoạt và học tập ở
trong ký túc xá.
. Xã hội phát triển, hình thành trong mỗi con người lối sống văn minh,
lành mạnh, đó là một điều tất yếu và hợp quy luật, con người cần phải tn
theo nó. Sinh viên nói chung cũng khơng ngoại lệ, tầng lớp này hiện nay được
sống trong một xã hội: khoa học kỹ thuật và công nghệ phát triển, sự bùng nổ
thông tin, đặc biệt là sự tiếp nhận của nhiều luồng văn hóa tiến bộ, tác động
ảnh hưởng tích cực đến lối sống của sinh viên nói chung trong đó có sinh viên
đang sinh hoạt và học tập ở trong ký túc xá của “Học Viện “. Hình thành trong
mỗi sinh viên lối sống hiện tại: tác phong nhanh nhẹn, sáng tạo và khoa học…
. Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực mà mơi trường xã hội đem lại,
sinh viên đang sinh hoạt và học tập ở trong ký túc xá cũng chịu tác động của
những mặt trái trong xã hội, là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng trực
tiếp đến nhiều mặt hạn chế trong lối sống của sinh viên.
Biểu hiện như lối sống gấp, quan hệ trước hôn nhân, xa đà và các tệ
nạn xã hội như: lơ đê, cờ bạc, mại dâm, sống ích kỷ, cá nhân…
16
2.1.2 Công Tác Giáo Dục Lối Sống Cho Sinh
Viên Đang Sinh Hoạt Và Học Tập Tại Học Viện Báo Chí
Và Tuyên Truyền Trong Giai Đoạn Hiện Nay.
+ Bất cứ dân tộc, quốc gia nào muốn tồn tại và phát triển đều phải
quan tâm đến việc đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ, đặc biệt là thế hệ
học sinh, sinh viên nói chung bởi đó chính là lực lượng quyết định vận mệnh
của dân tộc và sự phát triển của đất nước.
Thực tế lịch sử qua các thời kì cách mạng đã chứng minh Đảng ta luôn
đặc biệt coi trọng công tác giáo dục, mà trọng tâm là giáo dục, bồi dưỡng cho
sinh viên nói chung về lí tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, vì
mục tiêu xây dựng những lớp người kế tục trung thành tuyệt đối theo lí tưởng
độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Lí tưởng ấy đã được cụ thể hố
trong mỗi giai đoạn cách mạng thành những sứ mệnh lịch sử mang tính thời
đại của thế hệ trẻ.
. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Thanh niên là người chủ tương lai của
nước nhà… Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các
thanh niên. Thanh niên muốn làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện
tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải làm việc để chuẩn bị
cho cái tương lai đó”. Giáo dục lí luận chính trị, mà cốt lõi là giáo dục chủ
nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, để xây dựng và bồi đắp lí tưởng
cách mạng cho đồn viên thanh niên nói chung và tầng lớp học sinh, sinh viên
nói chung chính là nội dung quan trọng, có tính quyết định trong việc rèn
luyện “tinh thần và lực lượng, xây dựng ý thúc đạo đức cho thế hệ trẻ vì
tương lai của nước nhà, tương lai của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam.
+Ý thức đạo đức của mỗi một con người được thể hiện thông qua hành
vi, thông qua lối sống… của con người đó, cho nên cơng tác giáo dục lối sống
có vai trị vơ cùng quan trọng và phải được đặt lên hàng đầu.
17
+ Trong 3 năm (2010 – 2012) dường như công tác giáo dục lối sống
cho sinh viên sống ở trong ký túc xá _ Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền,
chưa được tiến hành một hành một cách cụ thể, mà chỉ là những lời nhắc nhở
của cán bộ, công nhân viên làm việc trong ký túc. Sự nhắc nhở này đơi khi
khơng có tác dụng nhiều, khơng tạo ra được sự thay đổi trong lối sống thiếu ý
thức của một bộ phận nhỏ sinh viên đang sinh hoạt và học tập trong ký túc xá.
2.2. Những Giải Pháp Nhằm Nâng Cao Văn Hóa Lối Sống Cho
Sinh Viên Đang Sinh Hoạt Và Học Tập Tại Ký Túc Xá Học Viện Báo Chí
Và Tuyên Truyền Trong Giai Đoạn Hiện Nay.
2.2.1. Nâng Cao Nhận Thức Của Ban Giám Đốc, Các Khoa Chủ
Quản, Ban Quản Lý Ký Túc Xá _ Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền Đối
Với Công Tác Giáo Dục Lối Sống Cho Sinh Viên.
Nâng cao nhận thức của các chủ thể quản lý là một giải pháp quan
trọng, để hình thành chủ trương, kế hoạch đúng đắn trong công tác giáo dục
lối sống cho sinh viên đang sinh hoạt và học tập ở trong ký túc xá.
+ Nhận thức về tầm quan trọng của công tác giáo dục lối sống cho sinh
viên sống ở trong ký túc xá nhằm:
. Hình thành nhân cách cho sinh viên bao gồm cả hai mặt đức và tài.
. Định hướng lối sống lành mạnh, có văn hóa, quan hệ thầy cơ lễ phép,
kính trọng, bạn bè hài hòa, trong sáng…
. Ngăn chặn những tư tưởng xấu, lối sống thiếu lành mạnh tác động đến
sinh viên.
+ Nhận thức được nghĩa vụ, trách nhiệm với tư cách là chủ thể quản lý
sinh viên trong học viện nói chung và sinh viên sống ở trong ký túc xá của
“Học Viện “nói riêng.
_ Các chủ thể quản lý sinh viên khơng những có trách nhiệm, nghĩa vụ
quản lý việc học tập của sinh viên mà còn phải quan tâm đến vấn đề, đề ra
giải pháp giáo dục lối sống cho sinh viên nói chung nhằm sớm hồn thiện
nhân cách cho sinh viên nói chung và trong giải pháp chung có những giải
18
pháp riêng áp dụng cho đối tượng là sinh viên đang sinh hoạt và học tập trong
môi trường ký túc xá của “Học Viện “
_ Khi các chủ thể quản lý nhận thức được vai trị, trách nhiệm của mình
rồi thì phải đề ra kế hoạch, biện pháp trong cơng tác tư tưởng – giáo dục lôi
sống cho sinh viên nói chung và sinh viên đang sinh hoạt và học tập trong ký
túc xá của “Học Viện “nói riêng.
2.2.2.Phát Huy Vai Trò Của Đội Thanh Niên Tự Quản Trong Ký Túc
Xá _ Học Viện Báo Chí Và Tuyên Truyền.
Đội thanh niên tự quản của ký túc xá được thành lập vào tháng 9 năm
2011 với 30 thành viên do sinh viên Trần Duy Hưng lớp xây dựng đảng K29
làm trưởng đội.
+ Chức năng và nhiệm vụ của đội thanh niên tự quản trong ký túc xá
. Tuyên truyền, giáo dục cho sinh viên có ý thức học tập và có lối sống
văn hóa, tránh xa nhưng tệ nạn xã hội như cờ bạc, lô đề, mại dâm, quan hệ
bạn bè thiếu lành mạnh …
. Tham mưu cho ban quản lý ký túc xá về cơng tác quản lý sinh viên.
. Tích cực vận động sinh viên thực hiện nghiêm túc nội quy của ký túc xá.
. Truyền đạt ý kiến, những bức xúc của sinh viên lên ban quản lý ký túc
xá, đồng thời giải quyết mâu thuẫn nảy sinh trong ký túc xá
…
Việc phát huy vai trò của đội thanh niên tự quản,là một trong những
giải pháp quan trọng nhằm hình thành văn hóa lối sống cho sinh viên ở trong
ký túc xá.
2.2.3.Tạo Ra Mơi Trường Học Tập Có Tính Rèn Luyện Cho Sinh
Viên Sống Ở Trong Ký Túc Xá.
Nhằm mục đích phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong
việc tiếp thu tri thức, chuẩn mực đạo đức nhằm hình thành văn hóa lối sống
cho bản thân sinh viên.
- Tầm quan trọng của môi trường học tập:
19