Lý thuyết lịch sử 7 bài 14 (cánh diều) công cuộc xây dựng đất nước thời lý (1009 1225)

BÀI 14: CƠNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC THỜI LÍ (1009 – 1225)
1. Sự thành lập nhà Lý
- Năm 1009, Lí Cơng Uẩn lên ngơi vua, đóng đơ ở Hoa Lư ( Ninh Bình).
- Năm 1010, Lý Cơng Uẩn rời đô từ Hoa Lư ra Đại La, đổi Đại La thành Thăng Long
(nay là Hà Nội)

Tượng đài Lí Thái Tổ (Hồn Kiếm, Hà Nội)
2. Tình hình chính trị
* Chính trị
- Năm 1054, vua Lí Thánh Tơng đổi tên nước Đại Cồ Việt thành Đại Việt.
- Bộ máy nhà nước được xây dựng và hoàn thiện từ trung ương đến địa phương.


Tổ chức bộ máy nhà nước thời Lý
* Luật pháp: Năm 1042, nhà Lý ban hành bộ luật Hình thư – đây là bộ thành văn đầu
tiên của Việt Nam.
* Quân đội:
- Gồm hai bộ phận là cấm quân và quân địa phương.
- Được tổ chức theo chế độ “ngụ binh ư nơng”.
* Đối ngoại:
- Thi hành chính sách đồn kết dân tộc, ban chức tước tù trưởng miền núi.
- Đối với nhà Tống và Chăm-pa giữ mối quan hệ hịa hiếu.
3. Tình hình kinh tế
* Nơng nghiệp
- Ruộng đất thuộc quyền sở hữu của nhà vua, nông dân được giao ruộng đất cày cấy và
phải nộp thuế cho nhà vua.


- Nhà Lý thực hiện nhiều chính sách phát triển nông nghiệp.
+ Các vua Lý thường về các địa phương cày tịch điền,
+ Khuyến khích khai khẩn đất hoang.

+ Chú trọng thủy lợi.
+ Ban hành lệnh cấm giết hại trâu bị, bảo vệ sức kéo nơng nghiệp.
→ Nơng nghiệp phát triển, mùa màng bội thu.

* Thủ công nghiệp và thương nghiệp
- Thủ công nghiệp
+ Các cơ sở thủ công nhà nước chuyên sản xuất đồ dùng cho vua, hoàng tộc.
+ Nghề thủ công dân gian tiếp tục phát triển, sản phẩm phong phú, tinh xảo, làm
đồgốm, rèn sắt...
+ Nhiều công trình nổi tiếng do thợ thủ cơng Đại Việt tạo dựng như: tháp Báo Thiên
(Hà Nội), vạc Phổ Minh (Nam Định),...
- Thương nghiệp


+ Bn bán trong và ngồi nước được mở rộng. Thăng Long trở thành trung tâm buôn
bán.
+ Hệ thống thương cảng được xây dựng như Vân Đồn.
4. Tình hình văn hóa
- Giai cấp thống trị: quý tộc, quan, địa chủ.
- Giai cấp bị trị: nông dân, thợ thủ công , thương nhân, nơ tì.
+ Nơng dân là lựu lượng sản xuất chủ yếu trong xã hội được phân chia ruộng đất và
phải nộp thuế cho nhà nước.
+ Nơ tì là tù binh hoặc bị tội nặng, nợ nần hoặc tự bán thân.
- Mâu thuẫn xã hội chưa gay gắt
5. Thành tựu giáo dục và văn hóa
* Giáo dục
- Năm 1070, xây dựng Văn Miếu thờ Khổng Tử.
- Năm 1075, mở khoa thi đầu tiên để tuyển chọn quan lại.
- Năm 1076, Quốc từ giám là trường học đầu tiên của Đại Việt.

→ Giáo dục, khoa cử được quan tâm song chế độ thi cử chưa có nề nếp, quy củ, khi
nhà nước có nhu cầu mới mở khoa thi.
* Văn hóa
- Văn học chữ Hán bước đầu phát triển với nhiều thể loại thơ ca.
+ Nghệ thuật biểu diễn dân gian phát triển: hát chèo, múa rối nước,..
+ Các trò chơi dân gian được ưu chuộng, các lễ hội dân gian phổ biến.
* Kiến trúc – điêu khắc:
+ Kiến trúc phát triển, nhiều cơng trình quy mơ lớn và độc đáo được xây dựng: Hoàng
thành Thăng Long, tháp Chương Sơn (Nam Định),..
+ Điêu khắc: trình độ tinh vi, thanh thốt, hoa văn hình rồng là hình tượng nghệ thuật
độc đáo, phổ biến thời Lý.