Sbt giáo dục công dân 7 bài 7 (cánh diều) ứng phó với tâm lí căng thẳng

Bài 1 trang 37 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Tình huống nào dưới đây là tình huống
gây tâm lí căng thẳng thường gặp ở học sinh?
(Khoanh tròn chữ cái trước câu 1 lựa chọn)
A. Chuẩn bị phải báo với bố mẹ về kết quả học tập chưa tốt của bản thân
B. Sắp vào phòng thi.
C. Bị bạn bè hiểu nhầm
D. Trước một trận đấu thể thao
E. Gia đình đột ngột mất đi một người thân.
G. Bị vướng vào nợ nần.
H. Xem phim kinh dị
Lời giải:
- Lựa chọn các đáp án: A, B, C, E, H
Bài 2 trang 37 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Những suy nghĩ, hành động nào dưới
đây thể hiện tâm lí căng thẳng?
(Đánh dấu X vào ô tương ứng)
Suy nghĩ, hành động
Thể hiện căng
Không thể hiện căng
thẳng tâm lí
thẳng tâm lí
1. Ln cảm thấy mình vơ dụng,
khơng có giá trị
2. Ln đặt ra mục tiêu trước các ki
thi
3. Thích ở một mình, tự tách khỏi
người thân và bạn bè
4. Thấy khơng hài lịng với bạn bè,
người thân
5. Chơi thể thao
6. Khóc lóc
7. Cười một mình

8. Thấy mọi người khơng ai quan
tâm, u thương mình
9. Lầm lì, ít nói
10, Gây gổ, đánh nhau với bạn khác
Lời giải:
Suy nghĩ, hành động
Thể hiện căng
Không thể hiện căng
thẳng tâm lí
thẳng tâm lí
1. Ln cảm thấy mình vơ dụng,
x
khơng có giá trị
2. Luôn đặt ra mục tiêu trước các ki
x
thi


3. Thích ở một mình, tự tách khỏi
x
người thân và bạn bè
4. Thấy khơng hài lịng với bạn bè,
x
người thân
5. Chơi thể thao
x
6. Khóc lóc
x
7. Cười một mình
x

8. Thấy mọi người khơng ai quan
x
tâm, u thương mình
9. Lầm lì, ít nói
x
10. Gây gổ, đánh nhau với bạn khác
x
Bài 3 trang 38 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Biểu hiện căng thẳng tâm lí dưới đây là
biểu hiện về thể chất, tinh thần, hành vi hay cảm xúc?
(Hãy sắp xếp vào ô tương ứng)
1. Ngủ li bì
11. Rối loạn giấc ngủ
2. Tự tử
12. Tâm trạng bất an
3. Sụt cân nhanh chóng
13. Tìm cách đổ lỗi cho người khác
4. Ăn nhiều bất thường
14. Bất an, lo lắng
5. Mất niềm tin vào mọi người 15. Uất ức
6. Không thể tập trung học tập 16. Gây sự với người khác
7. Sợ hãi, hoảng loạn
17. Mặt nóng bừng
8. Tự đánh đập bản thân
18. Đau dạ dày
9. Thất vọng về một ai đó
19. Đập phá đồ đạc
10. Cảm thấy chán chường
20. Đánh người khác
Biểu hiện căng thẳng tâm lí
A. Thể chất B. Tinh thần C. Hành vi

D. Cảm xúc

Lời giải:
Biểu hiện căng thẳng tâm lí
A. Thể chất
B. Tinh thần
1. Ngủ li bì
6. Khơng thể tập
trung học tập
3. Sụt cân 7. Sợ hãi, hoảng
nhanh chóng
loạn

C. Hành vi
2. Tự tử
4. Ăn
thường

nhiều

D. Cảm xúc
5. Mất niềm tin vào
mọi người
bất 9. Thất vọng về một
ai đó


11. Rối loạn
giấc ngủ
17. Mặt nóng

bừng
18. Đau dạ dày

12. Tâm trạng bất 8. Tự đánh đập bản 10. Cảm thấy chán
an
thân
chường
14. Bất an, lo lắng 13. Tìm cách đổ lỗi 9. Thất vọng về một
cho người khác
ai đó
15. Uất ức
16. Gây sự với người
khác
19. Đập phá đồ đạc
20. Đánh người khác
Bài 4 trang 39 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Hãy nối thông tin ở cột A với mỗi thông
tin ở cột B sao cho phù hợp.

Lời giải:
Ghép nối:
1-D 2-A 3-C 4-B
Bài 5 trang 39 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Hãy xác định biểu hiện, nguyên nhân
gây tâm lí căng thẳng của các bạn học sinh dưới đây. Đó là loại nguyên nhân gây
tâm lí căng thằng nào?
1. Tùng đang ôn bài để ngày mai thi hết 2. Gần đây Sang hay bị một số anh lớp
học kì nhưng nhà hàng xóm hát karaoke trên gây sự trên đường đi học. Sang rất
đầm ĩ khiên Tùng cảm thấy bực mình, lo sợ và thường xun mơ thấy ác mộng.
khó chịu và không thể tập trung.
3. Xuân đi học thêm quá nhiều nên 4. Mi vốn là một cô bé thể trạng khơng
khơng có thời gian để hồn thành bài tốt, dễ bị tổn thương nên khi bị bố mẹ

tập trên lớp và giải trí. Bạn thường trách măng Mi thưởng cảm thấy mình vơ
xun bị mất ngủ.
dụng và khơng có giá trị gì với mọi
người.
Lời giải:
- Tình huống 1:
+ Biểu hiện căng thẳng: Tùng cảm thấy bực mình, khó chịu và khơng thể tập trung
+ Ngun nhân gây căng thẳng: kì thi đến gần; sự ồn ào của hàng xóm.
=> Đây là nguyên nhân khách quan gây nên tâm lí căng thẳng.
- Tình huống 2:
+ Biểu hiện căng thẳng: Sang cảm thấy lo sợ và thường xuyên mơ thấy ác mộng
+ Nguyên nhân gây căng thẳng: bạo lực học đường
=> Đây là nguyên nhân khách quan gây nên tâm lí căng thẳng.
- Tình huống 3:
+ Biểu hiện căng thẳng: Xuân thường xuyên bị mất ngủ.
+ Nguyên nhân gây căng thẳng: áp lực học tập; không cân đối thời gian giữa học
tập và giải trí.
=> Đây là nguyên nhân khách quan gây nên tâm lí căng thẳng.
- Tình huống 4:
+ Biểu hiện căng thẳng: Mi cảm thấy mình vơ dụng và khơng có giá trị gì với mọi
người.
+ Ngun nhân gây căng thẳng: thể trạng không tốt
=> Đây là nguyên nhân chủ quan gây nên tâm lí căng thẳng.
Bài 6 trang 40 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Bài kiểm tra mơn Vật lí của Nam được
5 điểm nên cậu buồn và lo lắng vì sợ về nhà bị mẹ mắng bởi bạn thưởng được điểm
cao. Nam đã giải bài kiểm tra đi nhưng bị mẹ phát hiện. Nam hứa với mẹ sẽ làm bài
kiểm tra thật tốt trong dịp thi cuối học kì để gỡ lại điểm. Tuy nhiên, trong giờ thì
việc nhất định phải được điểm cao khiến Nam

căng thẳng, không nhớ được công thức. Để giải quyết việc này, Nam đã mở tài liệu
và bị huỷ bài thi, Vi quá sợ mẹ nên Nam đã đi lang thang, Nam không dám về nhà.
a) Em nhận xét thế nào về cách ứng phó của Nam trước tình huống gây tâm lí căng
thẳng Nam gặp phải?
b) Theo em, học sinh trung học Cơ sở cần làm gì để từng phó với áp lực học tập và
kì vọng của gia đình?
Lời giải:
Yêu cầu a) Nhận xét: trong trường hợp trên, bạn Nam đã ứng phó một cách tiêu cực
khi gặp phải tình huống gây tâm lí căng thẳng.
u cầu b) Theo em, để ứng phó với áp lực hoch taaoh cad kì vọng của gia đình,
học sinh THCS cần:
+ Thiết lập kế hoạch học tập một cách khoa học, hợp lí, cân đối giữa thời gian học
tập và thời gian vui chơi, giải trí.


+ Đặt mục tiêu học tập rõ ràng, vừa sức và quyết tâm thực hiện mục tiêu đã đặt ra
+ Trang bị phương pháp học tập khoa học, phù hợp với bản thân
+ Chủ động ôn luyện kiến thức – kĩ năng học tập trước các kì thi
+ Chia sẻ, tâm sự với bố mẹ, người thân,…
Bài 7 trang 40 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Gia đình Tơ khơng được hạnh phúc, Bố
mẹ cậu thường xuyên xảy ra cãi vã. Mỗi lần như vậy Tô cảm thấy rất chán nản, cậu
thường bỏ nhà ra cửa hàng chơi game online. Có lần cậu ở lì tại cửa hàng 3 ngày
chỉ ăn bánh mì và mì tơm cho qua bữa. Em nhận xét gì về việc Tơ bỏ nhà và chơi
game online mỗi khi bố mẹ cãi nhau? Em có lời khuyện gì cho bạn trong tình huống
trên?
Lời giải:
- Hành động bỏ nhà và chơi game online mỗi khi bố mẹ cãi nhau của Tô thể hiện
thái độ tiêu cực, cho thấy bạn Tơ chưa biết cách ứng phó với tình huống gây căng
thẳng.
- Lời khuyên cho bạn Tô:

+ Không nên bỏ nhà ra cửa hàng chơi game
+ Nên chia sẻ, tâm sự với bố mẹ để bố mẹ hiểu được cảm xúc của Tơ mỗi khi bố mẹ
bất hịa, từ đó khuyên bố mẹ hãy nhường nhịn nhau, chung sống hịa thuận hơn
+ Tìm kiếm sự khun nhủ, giúp đỡ từ những người thân khác, ví dụ như: ơng bà
nội/ ngoại; các cô/ chú/ bác,…
Bài 8 trang 40 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Căng thẳng tâm lí khi học online
Theo thống kê vào đầu tháng 6/2021 của Bệnh viện Tâm thần Trung ương (Hà
Nội), trong số những người có biểu hiện tâm lí bất bình thường đến khám, tư
vấn thời gian qua thì có đến 30% là học sinh, sinh viên.
Đang là một học sinh chăm chỉ học hành, bạn TH (học sinh lớp 7) bỗng trở
nên chán học, học không tập trung, thường ngủ gục, kể từ khi em chuyển sang học
online. Bạn cũng ít nói chuyện với ông bà, cha mẹ như trước.
Hay như tình trạng của bạn Nh, trải qua thời kì dài học online do dịch bệnh,
lần đầu tiên trải nghiệm, bạn háo hức được mấy tngày đầu. Sau đó, ngày nào vào
bạn cũng than chán, mệt và khơng thích học. Ngược lại, S (học sinh lớp 8) thì lại
dành quá nhiều thời gian học và làm bài tập trên máy tính khiến đầu óc luôn trong
trạng thái căng thẳng, mắt kém do tiếp xúc với máy tính nhiều, khơng có thời gian
và điều kiện để vui chơi giải trí. Gần như bạn ở lì trong phịng riêng với máy tính cả
ngày, tính nết trở nên lặng lẽ, dễ cáu kỉnh.
a) Theo em, nguyên nhân nào dẫn đến tâm lí căng thẳng của học sinh khi học online
trong giai đoạn phòng chống dịch Covid-19?
b) Theo em, học sinh có thể làm gì để ứng phó với tâm lí căng thẳng khi học online?
Lời giải:
Yêu cầu a) Nguyên nhân dẫn đến tâm lí căng thẳng của học sinh khi học online là
do:


+ Sự bí bách của khơng gian sống và thiếu sự giao lưu, tương tác trực tiếp giữa các
bạn học sinh với thầy cô, bạn bè, người thân.
+ Sử dụng các thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính,…) trong thời gian dài khiến cơ

thể mệt mỏi.
Yêu cầu b) Theo em, để ứng phó với tâm lí căng thẳng khi học online, các bạn học
sinh cần:
+ Duy trì hành vi tích cực như: ăn uống lành mạnh, thường xuyên tập luyện thể dục
– thể thao, truy cập Internet có kiểm sốt...
+ Thường xun trị chuyện, tâm sự với bạn bè, người thân (đặc biệt là: bố mẹ, anh/
chị,…)
+ Lập kế hoạch học tập một cách khoa học, hợp lí; cân đối giữa thời gian học tập và
vui chơi, giải trí,…
+…
Bài 9 trang 41 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Có ý kiến cho rằng, để ứng phó với tâm
lí căng thẳng, mỗi người cần có một sở thích, đam mê để theo đuổi, bởi nó giúp con
người tìm thấy niềm vui trong cuộc sống, tránh được những suy nghĩ việc làm tiêu
cực.
Em có đồng ý với ý kiến trên khơng? Vì sao?
Lời giải:
- Em đồng ý với ý kiến trên. Vì: khi có một sở thích, đam mê để theo đuổi, mỗi người
sẽ:
+ Xác định được mục tiêu sống/ làm việc,… và ln nỗ lực hết mình để đạt được
mục tiêu đó
+ Tâm trí và cơ thể ln tràn đầy năng lượng tích cực.
+ Dễ dàng kết nối, tâm sự, chia sẻ với những người có cùng sở thích, đam mê
+…
Bài 10 trang 41 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Đọc tình huống và cho biết suy nghĩ
của bạn nào dưới đây là đúng.
A. Gần đây Tuyết và bố mẹ có chuyện hiểu nhầm. Tuyết cho rằng bố mẹ khơng
thương u mình nên khơng muốn nói chuyện và xa cách với bố mẹ.
B. Hùng đang rất chán nản và thất vọng vì kết quả thi học kì của mình. Thấy Hùng
như vậy nên Dương nghĩ sẽ rủ Hùng đi đá bóng và tâm sự với Hùng cho Hùng bớt
buồn.

C. Vy đang rất đau lịng vì một người thân trong gia đình mới qua đời. Vy tìm đến
rượu bia vì cho rằng rượu bia khiến Vy quên đi được nỗi đau này.
D. Một số bạn trong lớp có phần xa lánh Hà vì Hà là con nhà nghèo, quần áo khơng
đẹp. Điều này khiến Hà xấu hổ, buồn bực và cho rằng đó là do lỗi của bố mẹ.
Lời giải:
- Trong các tình huống trên:
+ Bạn Dương (ở tình huống B) là suy nghĩ và hành động đúng đắn.


+ Các bạn Tuyết (tình huống A); Vy (tình huống C) và Hà (tình huống D) có suy
nghĩ và hành động tiêu cực, chưa đúng đắn.
Bài 11 trang 42 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Em hãy quan sát thời gian biểu dưới
đây của bạn Vân, chỉ là nguyên nhân dân đến tâm lí căng thẳng của bạn và đưa ra
cho bạn một số lời khuyên phù hợp.

Lời giải:
- Nguyên nhân dẫn đến tâm lí căng thẳng của Vân là do: bạn Vân sắp xếp thời gian
và kế hoạch học tập chưa phù hợp, chưa có sự cân đối giữa học tập và giải trí, thư
giãn.
- Lời khuyên cho Vân:
+ Sắp xếp lại kế hoạch học tập cho phù hợp hơn, đảm bảo cân đối thời gian giữa việc
học tập và vui chơi, giải trí
+ Thư giãn, giải trí bằng các hoạt động lành mạnh, như: luyện tập thể dục – thể thao;
làm những việc mà bản thân yêu thích; hít thở sâu, nghe nhạc,…
+ Tăng cường tương tác, trị truyện, tâm sự với người thân, bạn bè/ thầy cô giáo,…
Bài 12 trang 42 SBT GDCD 7 - Cánh diều: Những câu tục ngữ, ca dao nào dưới
đây cho em bài học gì về ứng phó với căng thẳng tâm lí?
(Khoanh trịn chữ cái trước câu êm lựa chọn)
A. Giận q mất khơng
B. Ăn có nhai, nói có nghĩ.

C. Giận cá chém thớt,
D. Kim vàng ai nỡ uốn câu / Người khơn ai nỡ nói nhau nặng lời.
E. Sảy chân, gượng lại cịn vừa / Sảy miệng, biết nói làm sao bây giờ.
G. Chưa đánh được người mặt đỏ như vàng / Đánh được người mặt vàng như nghệ.
Lời giải:
- Lựa chọn các đáp án: B, D