Skkn giải pháp giúp học sinh lớp 4 thực hiện tốt quy trình vẽ cùng nhau và sáng tác các câu chuyện trong môn mỹ thuật theo phương pháp đan mạch ở trường tiểu học nga thiện

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TT

Trang

I
1

Mở đầu
Lí do chọn đề tài

1
1

2

Mục đích nghiên cứu

2

3

Đối tượng nghiên cứu

2

4

Phương pháp nghiên cứu

2

II
1
2

Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

3
3
4

3

Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

6

3.1

Nâng cao nhận thức và hiểu biết về vai trò của môn học Mĩ
Thuật trong trường tiểu học cho phụ huynh và học sinh

6

3.2

Giúp học sinh có kĩ năng sáng tác các câu chuyện theo chủ đề

8

3.3

Tổ chức lớp học theo các chủ đề áp dụng quy trình vẽ cùng
nhau và sáng tác các câu chuyện.

9

3.4

Tổ chức dạy học thực nghiệm

14

Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.

16

Kết luận, kiến nghị

18

1

Kết luận

18

2

Kiến nghị

18

4
III

skkn


I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến sự phát
triển và chất lượng giáo dục, cùng với sự phát triển toàn diện cho học sinh. Do
vậy, Mĩ thuật là một trong những mơn học giữ vai trị quan trọng trong sự phát
triển toàn diện của học sinh tiểu học. Đây là môn học về cái đẹp, khơi dậy tư
duy sáng tạo trong tâm hồn trong sáng, thơ ngây và đáng yêu của lứa tuổi thiếu
nhi. Giáo dục mĩ thuật giúp các em có thể hình thành và phát triển các năng lực
để từ đó các em hiểu biết về cái đẹp, hoàn thành các bài tập của chương trình,
đồng thời cịn tạo điều kiện để học tốt các môn học khác. Điều quan trọng hơn là
biết vận dụng cái đẹp vào cuộc sống, học tập cũng như sinh hoạt hàng ngày.
Dạy và học Mĩ thuật ở các trường Tiểu học trong những năm gần đây đã
tạo ra một bước ngoặt lớn đó là việc đổi mới đưa phương pháp dạy học theo Dự
án hỗ trợ Giáo dục Mĩ thuật Tiểu học do vương quốc Đan Mạch tài trợ thay thế
chương trình Mĩ thuật hiện hành. Phương pháp này nhằm hướng tới mục tiêu lấy
học sinh làm trung tâm, kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển

nhận thức, từ đó giúp các em hình thành và phát triển ba năng lực cốt lõi đó là:
sáng tạo mĩ thuật, hiểu cảm nhận, trân trọng sản phẩm và giao tiếp. Để phát huy
tối đa phương pháp này nên tổ chức thành các hoạt động nghệ thuật hai chiều,
ba chiều, bốn chiều nhằm đem lại sự thích thú trong học tập cho học sinh, do
vậy giáo viên cần có kế hoạch cụ thể và linh hoạt sáng tạo trong từng nội dung
hoạt động, trong từng nội dung chủ đề để nâng cao chất lượng dạy và học.
Môn học Mĩ Thuật trong nhà trường Tiểu học không nhằm đào tạo các
em trở thành hoạ sĩ mà thông qua các hoạt động tạo hình để khơi gợi và phát
huy khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp tiến tới
hình thành thị hiếu thẩm mỹ của riêng mình trong cuộc sống hằng ngày.
Phương pháp dạy học của Đan Mạch là phương pháp nổi bật trong dạy học môn
Mĩ Thuật. Với phương pháp này giáo viên có thể chủ động theo từng nội dung
tiết dạy và kết hợp nhiều kỹ thuật trong một bài dạy như: Vẽ biểu cảm - Vẽ cùng
nhau - Vẽ theo nhạc - Xây dựng cốt chuyện - Xây dựng câu chuyện v.v….Và
đặc biệt thực hiện tốt phương pháp dạy học Đan Mạch sẽ phát huy khả năng
sáng tạo cao của học sinh, tiết học thoải mái, sinh động. Từ môn học này tạo cơ
hội cho học sinh thực hành, ứng dụng trong học tập và cuộc sống. Học sinh vừa
học, vừa chơi, vừa sáng tạo nên em nào cũng hững thú được học tiết học Mĩ
thuật. Với mỗi tiết học các em được tự do sáng tạo, khám phá những điều mới
mẻ hơn. Ngồi ra phương pháp này cịn phát triển khả năng sáng tạo, khả năng
giao tiếp, kỹ năng trình bày sản phẩm của mình trước đám đơng.
Đối với học sinh tiểu học các em đang còn nhỏ. Tâm lý lứa tuổi của các
em đang được hình thành và phát triển. Sự trong trắng, ngây thơ hay những kĩ
năng cần thiết đang cần được cha mẹ, thầy cô hướng dẫn. Bởi vậy là giáo viên
Mĩ thuật trực tiếp đứng lớp, hàng ngày, hàng giờ tiếp xúc với các em, tôi luôn
trăn trở làm thế nào để giúp các em học tốt và u thích hơn mơn Mĩ thuật. Từ
lý do đó tơi mạnh dạn chọn nghiên cứu và đưa ra “Giải pháp giúp học sinh lớp 4
thực hiện tốt quy trình vẽ cùng nhau và sáng tác các câu chuyện trong môn Mĩ
1

skkn


thuật theo phương pháp Đan Mạch ở Trường Tiểu học Nga Thiện” góp phần
giáo dục các em phát triển tồn diện.
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy
môn Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch.
Thơng qua quy trình giáo dục mĩ thuật “Vẽ cùng nhau và sáng tác các
câu chuyện” học sinh sẽ phát triển được khả năng:
- Biến những quan sát về thế giới xung quanh thành tranh vẽ.
- Nhận biết và phân biệt được đặc điểm và đặc tính của các loại vật liệu
vẽ khác nhau như: bút chì, bút dạ, sáp màu, bằng các vật liệu sưu tầm được...
- Hợp tác và hoạt động theo nhóm, cặp.
- Tạo ra những câu chuyện ấn tượng phù hợp với chủ đề bài học.
- Vẽ và trải nghiệm hiệu ứng màu sắc.
- Hiểu và biểu đạt được ý nghĩa của câu chuyện của chính các em và của
các bạn khác.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Môn Mĩ thuật tiểu học.
- Học sinh khối 4 Trường tiểu học Nga Thiện – Nga Sơn – Thanh Hóa.
- Tìm hiểu về phương pháp thực hiện tốt quy trình giáo dục Mĩ thuật vẽ
cùng nhau và sáng tạo các câu chuyện cho học sinh lớp 4 ở trường tiểu học Nga
Thiện, Nga Sơn, Thanh Hóa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Trong q trình nghiên cứu, thử nghiệm, bản thân đã áp dụng một số
phương pháp chính sau đây:
* Phương pháp nghiên cứu lý luận:
- Tài liệu dạy học mĩ thuật dành cho giáo viên tiểu học
- Phương pháp giảng dạy Mĩ thuật

- Tài liệu tập huấn Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch
(SAEPS)
- Đọc các tài liệu liên quan đến đề tài
*Phương pháp điều tra:
- Tìm hiểu về việc tổ chức áp dụng dạy học Mĩ thuật theo phương pháp
mới của Đan Mạch (SAEPS) của các trường tiểu học trên địa bàn huyện Nga
Sơn.
- Tìm hiểu về cảm nhận của các em học sinh sau khi được học Mĩ thuật
theo phương pháp mới.
- Trao đổi, dự giờ, kiến tập, thảo luận, tọa đàm với đồng nghiệp.
*Phương pháp so sánh:
- So sánh các mặt ưu điểm và nhược điểm giữa hai phương pháp dạy học
Mĩ thuật cũ và phương pháp dạy học Mĩ thuật Đan Mạch.
- So sánh quá trình trước khi áp dụng phương pháp mới và sau khi áp
dụng phương pháp mới.
*Phương pháp thực nghiệm:

2

skkn


- Tiến hành dạy thực nghiệm, đối chứng, trao đổi rút kinh nghiệm, đánh
giá hiệu quả của việc vận dụng đổi mới nội dung phương pháp dạy học vào khối
4 trường Tiểu học Nga Thiện, Nga Sơn, Thanh Hóa.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Hoạt động dạy học Mĩ thuật là sự tích hợp các mơn học và các hình thức
học tập, cũng như các quy trình mĩ thuật trong một chủ đề bài học.

1.1. Quy trình là gì?
Quy trình là trình tự (thứ tự, cách thức) thực hiện một hoạt động đã
được quy định, mang tính chất bắt buộc, đáp ứng những mục tiêu cụ thể của
hoạt động quản trị. Quy trình xuất hiện phổ biến trong quá trình tồn tại và phát
triển của vạn vật, ví dụ như quy trình giăng tơ của lồi nhện, làm tổ của chim
hoặc săn mồi của hổ báo....
1.2. Quy trình vẽ cùng nhau và sáng tác các câu chuyện là gì ?
Trong giáo dục Mĩ thuật, học sinh được phát triển không ngừng và có sự
khác biệt ở mỗi em về khả năng quan sát, trí tưởng tượng, trí nhớ, cách thức thể
hiện con người, con vật, đồ vật về hình dáng, đặc điểm, cấu trúc, tỉ lệ...
Học sinh được kích thích thơng qua các khả năng của bản thân cũng như
trải nghiệm với người khác như: những thành viên trong gia đình, bạn bè và
thậm chí những người mới quen biết, với con vật yêu thích, đồ vật thân quen.
Học sinh bị ảnh hưởng thông qua tiếp xúc với sự vật, hiện tượng xung
quanh thông qua các kênh thông tin như: ti vi, tạp chí, sách vở, truyện tranh,
quảng cáo, internet và các tác phẩm điêu khắc công cộng.

3

skkn


Dần dần học sinh nhận biết được những cách thức thể hiện hình ảnh con
người khác nhau về hình dáng, cấu trúc, tỉ lệ như: phác họa con người, biểu cảm
của nhân vật, biểu tượng người khái quát...
- Con người theo cách nhìn hiện thực, được tạo nên bởi các hình dáng tự
nhiên sẵn có.
- Con người biểu cảm, là hình dáng được phóng đại, cách điệu như tranh
biếm họa.
- Con người tưởng tượng là hình dáng được tạo nên bởi sự sáng tạo theo

sở thích.
Cuối cùng, học sinh sẽ hiểu rằng những miêu tả về con người khác nhau
cũng có những chức năng khác nhau.
Ví dụ để tun truyền, xây dựng phim tài liệu hoặc biểu cảm thẩm mĩ…
Sự nối tiếp các hoạt động của Quy trình Vẽ cùng nhau và sáng tác các
câu chuyện:

2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Về phía nhà trường:
- Nhà trường còn thiếu phòng học riêng biệt cho môn Mĩ Thuật
- Các trang thiết bị phục vụ cho việc giảng dạy theo phương pháp mới của
Đan mạch cịn nhiều hạn chế.
2.2. Về phía giáo viên:
4

skkn


- Việc dạy của giáo viên còn chưa bài bản, chưa phát huy hết tính tích cực
chủ động, sáng tạo của học sinh trong quá trình học tập. Thêm vào đó việc đầu
tư cho nghiên cứu bài dạy chưa nhiều, việc đổi mới phương pháp chưa triệt để,
hình thức tổ chức dạy học cịn rập khn, máy móc. Dẫn đến nội dung các tiết
dạy còn nghèo nàn, đơn điệu.
- Tài liệu tham khảo dành riêng cho bộ môn Mĩ thuật cịn q ít. Nhất là
những tài liệu nói về phương pháp dạy học Đan Mạch.
2.3. Về phía học sinh:
- Học sinh gặp nhiều khó khăn trong việc thực hiện vẽ bài tiến hành theo
các bước của một bài vẽ, các em thường vẽ theo cảm nhận rồi chỉnh sửa theo
yêu cầu và sự hướng dẫn của giáo viên.
- Khi tiến hành vẽ tranh đề tài các em thường bỏ qua, không thực hiện

được theo các bước vẽ tranh đề tài. Sau khi tìm được nội dung đề tài, các em vẽ
ln hình ảnh chính, hình ảnh phụ, bài vẽ bị lỗi nhiều về bố cục và các em chỉnh
sửa lại bố cục theo hướng dẫn của thầy cô. Với yêu cầu mỗi tiết học phải hoàn
thành một bài vẽ trên lớp nên nhiều em không vẽ xong bài, áp lực về hồn thành
bài khiến các em cảm thấy khó, ngại học, khơng cịn thích thú với mơn học…
- Với cách học Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan Mạch đã thay đổi
quá trình dạy và học của cả thầy và trị các em tỏ ra thích thú với cách học mới,
các em được tự do sáng tạo mà ít bị ràng buộc bởi các quy tắc như trước đây.
Nhưng do các em còn nhỏ nên chưa ý thức được kĩ năng cơ bản cần thiết cho
bản thân, nhiều học sinh thiếu kĩ năng giao tiếp, nhiều em khơng có kĩ năng xây
dựng các câu chuyện theo chủ đề, nhiều em nhút nhát khơng dám nói, khơng
dám bày tỏ ý kiến trước đơng người.
- Có một số ít học sinh còn thiếu đồ dùng học tập hoặc quên đem đồ dùng
học tập. Có một số học sinh ít được tham gia các hoạt động trong cộng đồng,
thiếu trải nghiệm cuộc sống.
- Trong xã hội hiện nay, mỗi gia đình chỉ có một đến hai con nên các em
được gia đình quan tâm chu đáo ngồi việc học các mơn văn hóa các em cịn
được chú trọng phát triển các mơn năng khiếu nhạc, họa... Bên cạch đó cịn
khơng ít một số cha mẹ học sinh chưa chú trọng việc học và phát triển các mơn
năng khiếu cho con em mình, họ cho rằng đó là các mơn phụ khơng quan trọng
tới sự phát triển của con em mình, tới trường là để học các mơn văn hóa, học các
mơn văn hóa thì mới có được sự nghiệp tương lai sau này.
Kết quả khảo sát thực tế học sinh khối 4 ở thời điểm tháng 9/2021 như
sau:
Lớp
Sĩ số
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL

%
SL
%
SL
%
4A
33
10
30,3
15
45,5
8
24,2
4B

32

8

25

17

53,1

7

21,9

Từ kết quả thực trạng và bảng số liệu trên cho thấy: Tỷ lệ học sinh hoàn

thành tốt chưa cao. Học sinh chưa hoàn thành chiếm tỷ lệ cao. Các em còn gặp
5

skkn


nhiều khó khăn trong cách lựa chọn đề tài và vẽ các ngân hàng hình ảnh để xây
dựng cốt truyện, cụ thể là thể hiện qua các sản phẩm như bố cục chính phụ chưa
rõ ràng, hình ảnh cịn dàn trải, màu sắc cịn thiếu đậm, các nhóm thuyết trình sản
phẩm cịn bó hẹp.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Qua nghiên cứu, khảo sát, phân tích thực trạng, bản thân đưa ra các giải
pháp sau:
3.1. Nâng cao nhận thức và hiểu biết về vai trò của môn học Mĩ Thuật trong
trường tiểu học cho phụ huynh và học sinh.
Với những trăn trở để học sinh u thích và học tốt mơn Mĩ thuật trong
nhà trường tơi ln tìm cách để nâng cao hiểu biết của các em và phụ huynh về
vai trị của mơn học Mĩ thuật trong nhà trường với những nội dung sau:
- Môn Mĩ Thuật trong nhà trường không nhằm đào tạo các em trở thành
họa sĩ mà tạo môi trường thẩm mĩ cho xã hội.
- Học Mĩ Thuật không đơn giản chỉ là học vẽ mà lấy hoạt động Mĩ thuật
để nâng cao tầm hiểu biết của học sinh về nhiều mặt: đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ.
- Giáo dục thẩm mĩ cho học sinh gíup các em hiểu biết về cái đẹp ở thiên
nhiên, trong đời sống xã hội và cái đẹp trong các tác phẩm Mĩ thuật, tạo cho các
em biết tạo ra cái đẹp bằng chính khả năng của mình như vẽ tranh, biết làm đẹp
cho cuộc sống của mình: trang trí sách vở, góc học tập…
- Rèn luyện óc nhận xét quan sát, khả năng tri giác, thị giác, khả năng thể
hiện đối tượng vẽ cho học sinh, thông qua thực hành Mĩ thuật học sinh sẽ được
rèn luyện óc phân tích, so sánh, đối chiếu với phương pháp từ bao quát đến chi
tiết điều đó giúp cho tư duy phát triển.

- Thông qua việc học môn Mĩ thuật tạo điều kiện giúp cho học sinh học
tốt các môn học khác.
Với mong muốn các em học sinh ngày càng u mến và thích học mơn mĩ
thuật, tơi đã trao đổi với giáo viên chủ nhiệm các lớp để tuyên truyền và nâng
cao hiểu biết về vai trò của môn mĩ thuật trong trường, trong các tiết sinh hoạt,
trong các buổi họp phụ huynh của nhà trường. Phối hợp cùng giáo viên chủ
nhiệm lớp nhắc nhở phụ huynh trang bị những đồ dùng cần thiết phục vụ cho
việc học môn mĩ thuật, các chủ đề của môn mĩ thuật như: giấy, màu, vỏ hộp…

6

skkn


Đồ dùng cho môn mĩ thuật
- Trao đổi với giáo viên chủ nhiệm lớp, thông qua giáo viên chủ nhiệm để
tuyên truyền nâng cao hiểu biết về vai trò của môn Mĩ thuật trong nhà trường
trong các tiết sinh hoạt, trong các buổi họp phụ huynh của nhà trường.
Nhờ thực hiện tốt công tác tuyên truyền đối với phụ huynh. Làm cho các
bậc phụ huynh có những hiểu biết và nhìn nhận đúng mức về tầm quan trọng
cũng như vai trị của các mơn học trong nhà trường, đặc biệt là hiểu rõ hơn về
mơn Mĩ thuật nói riêng. Từ đó phụ huynh quan tâm hơn tới mơn học này đó là
mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập cho con em cũng như tạo điều kiện về thời
gian cho con em tham gia học tập môn học được tốt, giúp các em có thêm động
lực để học tập.
Bên cạnh đó trong các giờ học tơi ln quan tâm sát sao, hướng dẫn học
sinh tận tình, nhẹ nhàng, giúp các em thấy thoải mái trong mỗi tiết Mĩ thuật, và
các em lại được học Mĩ thuật theo phương pháp mới của Đan mạch các em tỏ ra
thích thú, yêu thích mơn học hơn.

Hình ảnh phụ huynh học sinh tìm hiểu về các hoạt động mĩ thuật

7

skkn


Như vậy khi ta thực hiện tốt việc tuyên truyền đối với phụ huynh và học
sinh về môn học sẽ giúp cho phụ có cái nhìn đúng hơn về mơn học. Thấy được
vị trí và tầm quan trọng của mơn học trong việc góp phần giáo dục tồn diện cho
học sinh trong trường tiểu học. Từ đó các em được bố mẹ quan tâm hơn, đầu tư
hơn về thời gian, đồ dùng học tập được tốt hơn. Các em sẽ quan tâm và chú
trọng hơn đến mơn học. Điều đó sẽ giúp cho giáo viên thực hiện công tác dạy
học của mình đối với mơn học đạt hiệu quả cao hơn.
3.2. Giúp học sinh có kĩ năng sáng tác các câu chuyện theo chủ đề.
Trong q trình dạy học tơi nhận thấy nhiều học sinh chưa có khả năng tự
xây dựng một câu chuyện theo chủ đề câu chuyện còn sơ sài, chưa có cấu trúc, ít
tình tiết khiến cho câu chuyện chưa hấp dẫn người nghe, chính vì vậy tơi đã tìm
cách để khắc phục những mặt hạn chế trên bằng cách:
- Trao đổi với giáo viên chủ nhiệm về tình hình học tập của lớp, kĩ năng
sáng tác câu chuyện theo chủ đề của các em học sinh trong lớp, đề nghị giáo
viên chủ nhiệm quan tâm bồi dưỡng thêm kĩ năng sáng tác câu chuyện cho học
sinh còn kém trong các tiết Tiếng Việt, các tiết sinh hoạt lớp …
- Tham gia các hoạt động ngoài giờ lên lớp cùng với các em học sinh theo
các chủ đề, chủ điểm hàng tuần, hàng tháng. Các hoạt động do nhà trường và
liên đội tổ chức nhằm củng cố, khắc sâu và phát triển những kiến thức đã học,
tạo cơ hội cho các em rèn luyện kĩ năng nói, giao tiếp, kĩ năng diễn đạt suy nghĩ
của bản thân. Giúp các em có thêm nhiều những trải nghiệm trong cuộc sống
Ví dụ:
- Hoạt động văn hóa văn nghệ - Thể dục thể thao.

- Hoạt động vui chơi giải trí.
- Hoạt động lao động vệ sinh.
- Hoạt động xã hội, nhân đạo …

Hình ảnh HS tham gia hoạt động ngồi giờ lên lớp

8

skkn


Hình ảnh HS lớp 4A tham gia hoạt động lao động vệ sinh
Với sự hỗ trợ giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí giáo viên chủ nhiệm,
sau mỗi chương trình tổ chức hoạt động ngồi giờ lên lớp tơi phối hợp với giáo
viên chủ nhiệm yêu cầu các em viết những đoạn văn diễn đạt suy nghĩ, cảm xúc
của bản thân và miêu tả lại khơng khí của các buổi sinh hoạt ngoại khóa. Với
những việc làm trên chỉ sau một thời gian ngắn kĩ năng sáng tác câu chuyện theo
chủ đề của các em đã được cải thiện rõ rệt, các em chủ động, mạnh dạn hơn, khả
năng diễn đạt suy nghĩ của bản thân của các em cũng tiến bộ rõ rệt.
Từ những hoạt động ngoại khóa học sinh thoải mái hơn mạnh dạn hơn, tự
nhận biết từ thực tế bằng những hoạt động cụ thể như: cúi, chạy, nhảy, kéo..v..v
từ đó các em hình dung tưởng tượng để vẽ ra các ngân hàng hình ảnh, từ những
ngân hàng hình ảnh đó các em sáng tác ra các câu chuyện theo trí tưởng tượng
phong phú của cá nhân của nhóm. Qua đây giúp học sinh biết yêu quý gia đình
người thân bạn bè, biết yêu quý những di sản văn hóa, biết yêu quý các đồ vật
trong đời thường và đặc biệt nhất là biết làm đẹp cho đời.
3.3. Tổ chức lớp học theo các chủ đề áp dụng quy trình vẽ cùng nhau và sáng
tác các câu chuyện.
Với nội dung tiến trình dạy học theo chủ đề áp dụng quy trình “vẽ cùng
nhau và sáng tác các câu chuyện” theo phương pháp dạy học mới của Đan

Mạch như sau:
HĐ1: Tìm hiểu về chủ đề (Hoạt động trải nghiệm)
HĐ2: Vẽ nhanh các dáng người, các hình ảnh liên quan tới câu chuyện
HĐ3: Tạo Ngân hàng hình ảnh
HĐ4: Sáng tác tranh, câu chuyện theo chủ đề
HĐ5: Chia sẻ nội dung câu chuyện
HĐ6: Vẽ màu làm phong phú câu chuyện
HĐ7: Tổ chức trưng bày và thuyết trình về bức tranh
9

skkn


Trong q trình dạy học tơi nhận thấy từ việc trưng bày ngân hàng hình
ảnh các nhóm thảo luận sáng tạo một câu chuyện theo chủ đề khiến các em lúng
túng, bị động. Để các em phát huy tốt tính chủ động, sáng tạo trong học tập và
năng lực hợp tác nhóm một cách có hiệu quả trong các tiết dạy học Mĩ Thuật tại
khối 4 tôi mạnh dạn thay đổi, sắp xếp lại tiến trình trong quy trình vẽ cùng nhau
như sau:
HĐ1: Tìm hiểu về chủ đề ( Hoạt động trải nghiệm)
HĐ2: Sáng tác câu chuyện về chủ đề
HĐ3: Vẽ nhanh các dáng người, các hình ảnh liên quan tới câu chuyện
HĐ4: Tạo Ngân hàng hình ảnh
HĐ5: Sáng tác tranh minh họa câu chuyện theo chủ đề
HĐ6: Chia sẻ nội dung câu chuyện
HĐ7: Vẽ màu làm phong phú câu chuyện
HĐ8: Tổ chức trưng bày và thuyết trình về bức tranh
Ví dụ:
Chủ đề: HOẠT ĐỘNG VUI CHƠI
HĐ1: Tìm hiểu về chủ đề.

- Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu về các hoạt động vui chơi của
các em đặc biệt là các hoạt động vui chơi trong mùa hè.
HĐ2: Sáng tác câu chuyện theo chủ đề
- Giáo viên hướng dẫn học sinh các nhóm thảo luận sáng tác một câu
chuyện về hoạt động vui chơi mà các em yêu thích.
Ví dụ: Câu chuyện “Ngày hè sôi động” Học sinh kể về những ngày hè
được về quê thăm ông bà, được ra đồng cùng các bạn nhỏ ở nông thôn, được
tham gia các trị chơi thả diều, đá bóng …
HĐ3: Vẽ nhanh các dáng người
- Sau khi đã có câu chuyện các nhóm vẽ lại những dáng người có trong
câu chuyện theo trí tưởng tượng, trí nhớ: Bạn làm diều, bạn thả diều, bạn đá
bóng, bạn cổ vũ… vẽ thêm các hình ảnh trên cánh đồng…
- Những dáng người khó vẽ nhóm trưởng có thể cử các bạn trong nhóm
lên làm mẫu cho các bạn trong nhóm vẽ lại.

HĐ4: Tạo ngân hàng hình ảnh
- Các nhóm trưng bày các hình vẽ của nhóm mình, học sinh các nhóm đi
thăm quan hình vẽ của các nhóm khác. Có thể mượn những hình vẽ của nhóm
10

skkn


khác phù hợp với dáng người trong câu chuyện của nhóm mình mang về vẽ lại
rồi trả lại cho nhóm bạn …

Hình ảnh HS lớp 4B trưng bày ngân hàng hình ảnh
HĐ5: Sáng tác tranh minh họa câu chuyện theo chủ đề
- Từ nội dung câu chuyện và những hình vẽ đã có học sinh các nhóm sáng
tác tranh minh họa câu chuyện của nhóm mình

- Giáo viên hướng dẫn các nhóm vẽ thêm những hình ảnh phụ cho bức
tranh thêm sinh động.

Hình ảnh HS lớp 4B đang sáng tác tranh theo chủ đề

11

skkn


HĐ6: Chia sẻ nội dung câu chuyện
- Giáo viên mời đại diện các nhóm lên chia sẻ nội dung câu chuyện của
nhóm mình trước lớp

Hình ảnh HS lớp 4B đang chia sẻ nội dung câu chuyện
HĐ7: Vẽ màu làm phong phú câu chuyện
- Giáo viên hướng dẫn các nhóm mang bài vẽ của nhóm mình về vẽ màu
cho bức tranh vẽ màu tươi sáng, có màu đậm màu nhạt, có gam màu…

Hình ảnh các nhóm HS lớp 4B đang vẽ màu hoàn thiện bức tranh
HĐ8: Tổ chức trưng bày và thuyết trình về bức tranh
12

skkn


- Giáo viên hướng dẫn các nhóm cử đại diện nhóm lên trưng bày tranh vẽ
của nhóm mình

HS hồn thiện bài vẽ của các nhóm

Hình ảnh HS lớp 4B đang thảo luận xây dựng câu chuyện
- Giáo viên nhận xét đánh giá, xếp loại bài vẽ của các nhóm
Với cách làm trên học sinh các nhóm chủ động học tập hơn, các bước tiến
hành được thực hiện một cách nhịp nhàng, các em khơng bị gặp nhiều khó khăn
13

skkn


trong cách xây dựng nhân vật theo câu chuyện, các em tự tin hơn trong hơn
trong các tiết học Mĩ thuật.
3.4. Tổ chức dạy học thực nghiệm
Với những cách làm trên trong các đợt thao giảng năm học 2021– 2022 tôi đã
mạnh dạn áp dụng cách dạy học mới tại lớp 4A trường Tiểu học Nga Thiện.
Lớp 4A Chủ đề: Sự chuyển động của dáng người.
Thời lượng 3 tiết.
HĐ1: Tìm hiểu
Cho HS quan sát hình ảnh 5.1 và 5.2 trong sách giáo khoa để tìm
hiểu một số hoạt động của con người.

- GV đặt câu hỏi:
+ Kể tên các hoạt động của nhân vật trong hình?
- HS trả lời câu hỏi theo quan sát và cảm nhận của mình.
+ Mơ tả các bộ phận chính bên ngồi của nhân vật trong hoạt động đó?
- HS nêu các bộ phận: đầu, thân, tay, chân…
+ Khi con người hoạt động ( đi, đứng, chạy, nhảy... em nhận thấy các bộ
phận cơ thể nhay đổi như thế nào?
- HS trả lời câu hỏi theo quan sát và cảm nhận của mình.
+ Em hãy mô phỏng một dáng người đang hoạt động.

- HS thực hiện 1 hoạt động theo ý thích.
* GV chốt: Cơ thể con người gồm các bộ phận chính: Đầu, thân, tay,
chân,... Khi người hoạt động (đi, đứng, cúi, chạy, nhảy...) các bộ phận của cơ thể
sẽ chuyển động, thay đổi.
Cho HS quan sát hình 5.3 sách giáo khoa.
14

skkn


Tranh mô phỏng sách giáo khoa
+ Em thấy các dáng người mơ phỏng hoạt động gì?
+ Em thích sản phẩm nào? Vì sao?
+ Sản phẩm em thích được tạo dáng bằng chất liệu gì? Em có hình dung
ra được các thực hiện chúng không?
- HS quan sát, suy nghĩ và trả lời theo cảm nhận của bản thân.
* GV chốt: Khi hoạt động, con người tạo ra các dáng chuyển động khác nhau và
tuỳ theo hoạt động mà các bộ phận thay đổi cho phù hợp. Khi tạo dáng người,
cần lưu ý tới những đặc điểm của hoạt động. Có thể tạo hình dáng người bằng
dây thép, giấy bồi, đất nặn, các vật liệu phù hợp, dễ tìm như: giấy báo, vải...
HĐ2: Cách thực hiện
- Cho HS quan sát hình 5.4 sách giáo khoa và nêu các cách tạo dáng
người.
- GV hướng dẫn HS 1 số cách thực hiện tạo dáng người ( vẽ, nặn, uốn dây
thép)
- GV sáng tác mẫu một câu chuyện ngắn về hoạt động hàng ngày của con
người cho HS nghe
Ví dụ: Câu chuyện về hoạt động vui chơi của học sinh.
HĐ3: Vẽ nhanh các dáng người đơn giản, các hình ảnh liên quan tới
câu chuyện

- GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm để lựa chọn nội dung.
- GV hướng dẫn HS vẽ các dáng người phù hợp trong câu chuyện của
nhóm mình theo trí nhớ.
- HS vẽ các dáng người trong câu chuyện của nhóm mình theo trí nhớ
hoặc cử 1 bạn tạo dáng cho cả nhóm quan sát và vẽ lại.
HĐ4: Tạo Ngân hàng hình ảnh
- GV trưng bày tranh vẽ dáng người của các nhóm cho HS quan sát.
15

skkn


- Cho HS lựa chọn dáng người trong kho hình ảnh, chỉnh sửa và sắp xếp
dáng người phù hợp với nội dung.
- Gợi ý HS vẽ thêm các hình ảnh phụ gắn liền với hoạt động của các nhân
vật trong câu chuyện của nhóm mình.
HĐ5: Sáng tác tranh minh họa câu chuyện theo chủ đề
- GV cho các nhóm thảo luận, sáng tác câu chuyện của nhóm mình.
- Cho đại diện các nhóm lên giới thiệu sản phẩm của nhóm và kể câu
chuyện mà nhóm đã sáng tác.
+ Em có thấy thú vị khi thực hiện chủ đề này không? Em có cảm nhận gì
về sản phẩm của mình?
+ Em đã lựa chọn những vật liệu gì có màu sắc như thế nào để thể hiện
dáng người trong sản phẩm của mình?
+ Em thích sản phẩm của nhóm nào nhất? Vì sao?
+ Em có nhận xét gì và học hỏi được gì từ sản phẩm của các bạn?
* GV nhận xét tiết học
- Khen ngợi cá nhân HS và các nhóm tích cực học tập, xây dựng bài.
Động viên các nhóm và các HS chưa hồn thành bài.
- Dặn dị HS chuẩn bị cho các nội dung của tiết học sau.

Giáo viên nhận xét sản phẩm và tuyên dương các nhóm
* Vận dụng – sáng tạo:
- Gợi ý HS sử dụng kiến thức đã học trong bài để sáng tạo linh hoạt ở các
bài học mĩ thuật khác và tạo những sản phẩm mĩ thuật theo ý thích.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Qua quá trình nghiên cứu và triển khai áp dụng các giải pháp giúp học
sinh khối 4 thực hiện tốt quy trình vẽ cùng nhau và sáng tác các câu chuyện ở
Trường Tiểu học Nga Thiện đã cho thấy kết quả rất tốt. Đó là chất lượng các giờ
học mơn Mĩ thuật đạt hiệu quả cao. Học sinh yêu thích và đam mê mơn học, các
em đã nắm vững quy trình vẽ theo phương pháp mới và rất sáng tạo trong tạo
hình, xây dựng ngân hàng hình ảnh cho nhóm, cho lớp mình, đồng thời các em
16

skkn


cũng chủ động xây dựng được câu chuyện “Mĩ thuật” và mạnh dạn thuyết trình
trước lớp.
Ngồi ra học sinh học tập với tinh thần thoải mái, hào hứng say mê,
không bị áp lực nhiều về mặt thời gian hoặc sợ mình khơng làm được. Đối với
học sinh cá biệt, ít quan tâm đến việc học lại trở nên hứng thú hơn, ham thích
hoạt động thể hiện rõ ở việc làm việc theo nhóm. Đối với học sinh có năng khiếu
thì được bộc lộ khả năng của mình, qua đó tinh thần hợp tác nhóm trong mơn Mĩ
thuật và các mơn học khác được nâng cao. Khơng những thế nó cịn mang lại
niềm vui cho các thầy cô giáo, những người hàng ngày chứng kiến các em tìm
thấy niềm vui, sự sáng tạo, lòng đam mê trong từng sản phẩm do chính tay các
em và bạn làm ra.
Kết quả khảo sát qua thực tế học sinh khối 4 tại thời điểm tháng 4/2022

như sau:
Lớp
Sĩ số
Hoàn thành tốt
Hoàn thành
Chưa hoàn thành
SL
%
SL
%
SL
%
4A
33
21
63,6
12
36,4
0
4B

32

19

59,4

13

40,6

0

Từ kết quả đạt được cho thấy khi vận dụng các giải pháp trên vào giảng
dạy môn Mĩ thuật ở lớp 4 đã thành cơng. Tỷ lệ học sinh hồn thành tốt khá cao,
khơng cịn học sinh chưa hồn thành bài. Học sinh được tạo điều kiện khuyến
khích khơi dậy tính tị mị, phát triển trí tưởng tượng, năng động, sáng tạo, mạnh
dạn, tự tin, để hoàn thành những sản phẩm đẹp, từ đó hình thành cho các em
hiểu biết thêm về bố cục, hình ảnh, màu sắc, và đặc biệt nhất là các em được
trao đổi thuyết trình một cách tự nhiên nhất, được rèn luyện khả năng sẵn sàng
học tập. Chính vì vậy mà việc dạy học thep phương pháp mới ngày càng đạt
hiệu quả cao.

17

skkn


III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Qua thời gian nghiên cứu, thử nghiệm và áp dụng một số giải pháp giúp học
sinh lớp 4 thực hiện tốt quy trình vẽ cùng nhau và sáng tạo các câu chuyện trong
môn Mĩ thuật theo phương pháp mới do vương quốc Đan Mạch tài trợ đã có
những thành cơng nhất định. Bản thân rút ra được bài học kinh nghiệm sau:
- Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Mĩ thuật
nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho bản thân bằng
cách tự tìm tịi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp
của trường bạn.
- Bên cạnh đó giáo viên cần bồi dưỡng, rèn luyện thêm cho các em tính
cẩn thận, chịu khó, chăm chỉ. Có như vậy các em mới có khả năng tiếp cận và

vươn xa hơn.
- Vận dụng triệt để đổi mới phương pháp trong dạy học phát huy tính tích
cực chủ động của học sinh. Tạo điều kiện cho học sinh tự học, tự tìm tịi, tự rút
ra cách giải giúp các em nhớ lâu kiến thức và là cơ sở sau này các em học tập
nghiên cứu kiến thức cao hơn.
- Hạn chế tối đa việc giảng giải của giáo viên. Khuyến khích, động viên,
khen thưởng kịp thời đối với học sinh.
2. Kiến nghị:
- Phòng GD&ĐT tổ chức nhiều các chuyên đề về dạy học theo phương
pháp Đan mạch.
- Tăng cường cơ sở vật chất trường học đầu tư trang thiết bị và đồ dùng dạy
học hiện đại, để nâng cao chất lượng giảng dạy và đào tạo cho học sinh.
Trên đây là một số giải pháp mà tôi đã áp dụng vào dạy môn Mĩ thuật đối
với học sinh khối 4 ở Trường tiểu học Nga Thiện - Nga Sơn - Thanh Hóa. Tuy
nhiên cịn nhiều yếu tố khách quan và chủ quan và vẫn còn nhiều mặt hạn chế.
Rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để tơi hồn thiện hơn trong
q trình giảng dạy.
Xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nga Sơn, ngày 2 tháng 4 năm 2022
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.
Người viết

Nguyễn Thị Hiền

18

skkn


TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT
1

2

3

Tên tài liệu

Tên tác giả
( Nhóm tác giả)
Nguyễn Thị Nhung
( Chủ biên)

- Sách giáo khoa Mĩ thuật 4
theo định hướng phát triển
năng lực.
- Sách giáo viên Mĩ thuật 4
theo định hướng phát triển
năng lực.
Phương pháp giảng dạy Mĩ Tuấn Ngun Bình,
Thuật
Võ Quốc Thạch,
Nguyễn Thị Ngọc
Bích.
Tài liệu dạy học Mĩ Thuật Nguyễn Thị Nhung

dành cho giáo viên tiểu học
( Chủ biên)

Nhà XB
Giáo dục
Việt Nam

Năm
XB
2016

Giáo dục
Việt Nam

2013

Giáo dục
Việt Nam

2015

19

skkn


DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN

Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Hiền
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường tiểu học Nga Thiện

TT

1.

2.

3.

4.

5.

Cấp đánh giá
Kết quả
xếp loại
đánh giá
(Ngành GD
xếp loại
cấp
(A, B, hoặc
huyện/tỉnh;
C)
Tỉnh...)

Tên đề tài SKKN

Một số biện pháp phát huy

tính sáng tạo trong vẽ tranh
đề tài cho học sinh lớp 5
Một số kinh nghiệm ứng
dụng CNTT vào tiết dạy
Thường thức mĩ thuật cho
học sinh lớp 5.
Một số kinh nghiệm ứng
dụng CNTT vào tiết dạy
Thường thức mĩ thuật cho
học sinh lớp 5.
Một số giải pháp nhằm nâng
cao chất lượng dạy và học
môn Mĩ thuật ở trường Tiểu
học Nga Thiện, Nga Sơn theo
định hướng phát triển năng
lực.
Một số giải pháp đưa chất
liệu từ thiên nhiên vào một số
chủ đề nhằm phát huy tính
sáng tạo cho học sinh tiểu học
trong môn Mĩ thuật theo
phương pháp mới của Đan
Mạch

Năm học
đánh giá
xếp loại

Huyện

B

2013-2014

Huyện

A

2014-2015

Tỉnh

C

2014-2015

Huyện

B

2017-2018

Huyện

C

2020-2021

20

skkn