(Luận văn thạc sĩ hcmute) dạy học trải nghiệm theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 cho học sinh tiểu học khối lớp 1 tại trường tiểu học linh chiểu, quận thủ đức, thành phố hồ chí minh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.61 MB, 189 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN TRẦN THU HÀ
DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM THEO CHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 2018 CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC KHỐI LỚP 1 TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC
LINH CHIỂU, QUẬN THỦ ĐỨC,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 8140101
SKC007242
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 05/2021
Luan van
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PH HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN TRẦN THU HÀ
DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM THEO CHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 2018 CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC KHỐI LỚP 1 TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC LINH
CHIỂU, QUẬN THỦ ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 8140101
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 5 /2021
1
Luan van
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PH HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN TRẦN THU HÀ
DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM THEO CHƯƠNG TRÌNH
GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 2018 CHO HỌC SINH
TIỂU HỌC KHỐI LỚP 1 TẠI TRƯỜNG TIỂU HỌC LINH
CHIỂU, QUẬN THỦ ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401
Hướng dẫn khoa học:
PGS. TS. NGUYỄN VĂN TUẤN
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 5 /2021
2
Luan van
i
Luan van
ii
Luan van
iii
Luan van
iv
Luan van
v
Luan van
vi
Luan van
LÝ LỊCH KHOA HỌC
I.
LÝ LỊCH SƠ LƯỢC:
Họ và tên khai sinh: Nguyễn Trần Thu Hà
Giới tính: Nữ
Ngày, tháng, năm: 08/09/1989
Nơi sinh: TP HCM
Quê quán: Phường Hiệp Bình Phược, quận Thủ Đức
Dân tộc: Kinh
Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 808/8 Quốc lộ 13, phường Hiệp Bình Phước,
quận Thủ Đức, TP HCM.
Điện thoại cơ quan:
Điện thoại nhà riêng:
E-mail:
II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO:
1. Trung học chuyên nghiệp:
- Hệ đào tạo: Thời gian đào tạo từ ……/…… đến ……/……
- Nơi học (trường, thành phố):
- Ngành học:
2. Đại học:
- Hệ đào tạo: Chính quy
- Thời gian đào tạo: từ tháng 8 / 2007 đến tháng 8/ 2011
- Nơi học (trường, thành phố): Trường Đại học Sư Phạm Tp HCM
- Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Tiếng Việt và phương pháp dạy học
Tiếng Việt, Toán và Phương pháp dạy học Tốn. Điểm trung bình chung tồn
khóa: 7.16
- Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp:
vii
Luan van
- Người hướng dẫn: khơng có
III. Q TRÌNH CƠNG TÁC CHUN MƠN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP
ĐẠI HỌC:
Thời gian
Nơi cơng tác
Cơng việc đảm nhận
9/2011– 8/2019 Trường Tiểu học Tam Bình
8/2019 - nay
Giáo viên
Trường Tiểu học Linh Chiểu
Giáo viên
Tp. Hồ Chí Minh, ngày
tháng 05 năm 2021
Người khai ký tên
Nguyễn Trần Thu Hà
viii
Luan van
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng
dẫn khoa học của PGS.TS Nguyễn Văn Tuấn. Các số liệu, kết quả trong luận văn là
trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kì cơng trình nào.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày
tháng 05 năm 2021
Người khai ký tên
Nguyễn Trần Thu Hà
ix
Luan van
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian tham gia học tập và nghiên cứu tại trường, nay tơi đã hồn thành
luận văn tốt nghiệp của mình. Để đạt được thành quả này, ngồi sự cố gắng của bản
thân, tơi cịn nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các tập thể và cá nhân trong và
ngồi trường.
Trước hết, tơi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học SPKT
TP.HCM và Q Thầy Cơ Viện Sư phạm Kỹ thuật, phịng đào tạo- bộ phận Sau đại
học đã tạo điều kiện thuận lợi, tận tình hướng dẫn và giảng dạy cho tơi trong suốt
thời gian học tập, nghiên cứu tại trường.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Nguyễn Văn Tuấn
đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, động viên tơi trong suốt q trình thực hiện luận văn.
Tuy bản thân đã có nhiều cố gắng để có thể hồn thành một cách tốt nhất
nhưng việc thực hiện luận văn vẫn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận
được sự góp ý của q Thầy Cơ để luận văn này hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Người nghiên cứu
Nguyễn Trần Thu Hà
x
Luan van
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Trong bối cảnh đổi mới giáo dục, thực hiện Chương trình giáo dục phổ thơng
mới 2018 theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất người học, cách thức tổ
chức các hoạt động dạy học nhằm phát huy tính tích cực của người học, giúp người
học chủ động, sáng tạo và mạnh dạn, tự tin vận dụng những nội dung đã học vào cuộc
sống thực tiễn luôn được xã hội, đặc biệt là những nhà giáo dục quan tâm.
Dạy học trải nghiệm dựa trên nền tảng của lý thuyết học tập trải nghiệm, được
xem là một quan điểm dạy học theo hướng tích cực nhằm giúp học sinh chủ động tìm
tịi, khám phá thế giới hiện thực xung quanh để thu nhận được kiến thức cho bản thân
và quay ngược lại vận dụng vào cuộc sống thực tiễn.
Tuy nhiên, việc dạy học trải nghiệm theo Chương trình giáo dục phổ thơng mới
2018 tại trường Tiểu học Linh Chiểu cho học sinh khối lớp 1 vẫn còn gặp phải nhiều
khó khăn, hạn chế do những yếu tố khách quan lẫn chủ quan. Dạy học trải nghiệm
dường như chỉ được tích hợp vào các mơn học khác hoặc đưa vào tiết Hoạt động
ngoài giờ lên lớp mà chưa có được một vị trí quan trọng như vai trị giáo dục của
Hoạt động trải nghiệm. Ngoài ra, học sinh cũng chủ yếu chỉ được học tập một chiều
với những lối tổ chức hoạt động truyền thống mà chưa mang có những hoạt động với
nội dung gắn liền với thực tiễn cuộc sống.
Dựa vào mơ hình Hoạt động trải nghiệm của D. Kolb (1984) và quy trình tổ
chức dạy học Hoạt động giáo dục theo chủ đề Hoạt động trải nghiệm của CTGDPT
2018, đề tài đã đề xuất cách thức tổ chức DHTN với quy trình gồm 4 bước: Bước 1:
Nhận diện – Khám phá; Bước 2: Tìm hiểu – Mở rộng; Bước 3: Vận dụng – Thực
hành; Bước 4: Đánh giá. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, đề tài xây dựng tình huống
học tập trong mơi trường giả định/ thật vào bước 3 Vận dụng – Thực hành và tăng
cường tự đánh giá của HS ở bước 4 Đánh giá.
Kết quả thực nghiệm sư phạm tổ chức DHTN với quy trình theo hướng vận
dụng tình huống học tập và tăng cường tự đánh giá của HS tại trường Tiểu học Linh
Chiểu quận Thủ Đức cho HS lớp 1 cho thấy, đa số HS khơng chỉ tích cực, tự tin khi
tham gia các hoạt động mà cịn có được những kỹ năng trong việc giải quyết các tình
xi
Luan van
huống học tập và tự đánh giá bản thân, bạn bè. Điều này chứng tỏ, DHTN theo hướng
người nghiên cứu đề xuất là phù hợp và mang lại hiệu quả cao trong việc hình thành
và phát triển năng lực thích ứng với cuộc sống, năng lực thiết kế và tổ chức hoạt động
cho học sinh.
xii
Luan van
ABSTRACT
In the context of educational innovation, implementing “The new general
education program 2018” following the direction of: developing competencies and
qualities of learners; organizing teaching activities to promote students’ positive;
helping learners be more proactive, more creative and confidently applying the
acquired knowledge into practical life always draws so much attention from the
society, especially educators.
Experiential teaching is based on experimental learning theory, which is
considered a positive teaching perspective to help students actively explore the world
in order to acquire knowledge and apply in their life.
However, the experiential teaching based on “The new general education
program 2018” at Linh Chieu Primary School for grade 1 students is still facing many
difficulties and limitations, due to both objective and subjective factors. Experimental
teaching seems to be only integrated into other subjects or included in the Extra-Class
Activity period without having an important position as the educational role of the
Experiential Activity. Besides, the learning activities are still organizing in traditional
and one-way formula without carrying activities which are related to practical life.
Based on The experiential activity model of D. Kolb (1984) and the process of
organizing teaching Educational activities by “Experimental Activities” subject of
the curriculum of high school education in 2018, the topic has proposed experiential
teaching method which includes 4 steps: Step 1: Identify - Explore; Step 2: Research
- Expand; Step 3: Applying - Practice; Step 4: Evaluation. Based on the basis of
examining the state, the topic builds learning situations in the hypothetical / real
environment in step 3 Applying - Practice and enhancing students' self-assessment in
step 4 Evaluation.
The experimental pedagogy result of the experiential teaching with the process
towards applying learning situations and enhancing students’ self-assessment at Linh
Chieu Primary School, Thu Duc district for grade 1 students showed that most
students did not only being extremely confident while participating in activities, but
xiii
Luan van
also gaining skills in handling learning situations and evaluating their friends and
themselves. This proves that interactive teaching in the direction proposed by the
researcher is appropriate and highly effective in forming and developing the
resilience, design ability and organize activities ability for students.
xiv
Luan van
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TT
Các từ viết đầy đủ
Các từ viết tắt
1
BGD&ĐT
Bộ Giáo dục và Đào tạo
2
CBQL
Cán bộ quản lý
3
CMHS
Cha mẹ học sinh
4
CTGDPT
Chương trình giáo dục phổ thơng
5
DHTN
Dạy học trải nghiệm
6
GV
Giáo viên
7
HĐTN
Hoạt động trải nghiệm
8
HS
Học sinh
9
PPDH
Phương pháp dạy học
10
THCS
Trung học cơ sở
11
THPT
Trung học phổ thơng
12
TP.HCM
Thành phố Hồ Chí Minh
xv
Luan van
DANH MỤC CÁC BẢNG
BẢNG
TRANG
Bảng 1.1: Bảng năng lực chung (Phó Đức Hòa (Chủ biên) và các cộng sự, 2019) 17
Bảng 1.2: Bảng năng lực đặc thù (Đinh Thị Kim Thoa (Chủ biên) và các cộng sự,
2019)
19
Bảng 1.3: Bảng mạch nội dung HĐTN (Đinh Thị Kim Thoa (Chủ biên) và các cộng
sự, 2019)
24
Bảng 1.4: Bảng các chủ đề HĐTN
25
Bảng 2.1: Quy mô phát triển trường – lớp – học sinh
50
Bảng 2.2: Mức độ thực hiện các nội dung HĐTN
58
Bảng 2.3: Mức độ thực hiện các hình thức DHTN qua mơn HĐTN cho học sinh Tiểu
học
60
Bảng 2.4: Đánh giá mức độ thực hiện các phương pháp DHTN qua môn HĐTN 62
Bảng 2.5: Mức độ đánh giá kết quả DHTN qua môn HĐTN
64
Bảng 2.6: Mức độ GV xác định mục tiêu của chủ đề trong quy trình thiết kế mơn
HĐTN lớp 1
66
Bảng 2.7: Mức độ GV xác định các hoạt động trong chủ đề trong quy trình thiết kế
mơn HĐTN lớp 1
67
Bảng 2.8: Mức độ GV lập kế hoạch thực hiện trong quy trình thiết kế mơn HĐTN
lớp 1
68
Bảng 2.9: Mức độ GV thiết kế chi tiết hoạt động trong chủ đề của quy trình thiết kế
mơn HĐTN lớp 1
69
Bảng 2.10: Thực trạng kiểm tra, đánh giá HĐTN cho HS theo CTGDPT mới
70
xvi
Luan van
Bảng 2.11: Những khó khăn của GV trong các bước của quy trình dạy học các chủ
đề HĐTN theo quy trình của CTGDPT mới 2018
71
Bảng 3.1: Bảng tên các tình huống học tập
79
Bảng 3.2: Bảng nội dung các phiếu đánh giá
81
Bảng 3.3: Thăm dò mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất
87
Bảng 3.4: Bảng thăm dò mức độ khả thi của các giải pháp
88
Bảng 3.5: Bảng thăm dò mức độ phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực người học
của các giải pháp
90
xvii
Luan van
DANH MỤC CÁC MƠ HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
MƠ HÌNH
Trang
Mơ hình 1.3: Mơ hình dạy học 5E của tiến sĩ Rodger W. Bybee (Nguyễn Thành Hải,
2014)
40
SƠ ĐỒ
Trang
Sơ đồ 1.1: Quy trình thiết kế chủ đề HĐTN
36
Sơ đồ 1.2: Các yếu tố tác động đến phương pháp học của người học ( Phạm Hồng
Quang, 2006)
46
Sơ đồ 1.3: Các yếu tố tác động đến phương pháp dạy của người dạy ( Phạm Hồng
Quang, 2006)
47
Sơ đồ 3.1: Quy trình 4 bước dạy HĐTN
83
Sơ đồ 3.2: Quy trình thực hiện các hoạt động ở bước Vận dụng – Thực hành và Đánh
giá
86
BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 3.1: Bảng kết quả khảo sát thái độ của HS khi học HĐTN
xviii
Luan van
100
DANH MỤC CÁC HÌNH
HÌNH
Trang
Hình 3.1. Học sinh (lớp thực nghiệm) tích cực tham gia hoạt động giáo viên tổ chức
151
Hình 3.2. Học sinh (lớp thực nghiệm) tự tin trình bày sản phẩm trước lớp
151
Hình 3.3. Học sinh (lớp thực nghiệm) thảo luận và hồn thành sản phẩm thiệp 152
Hình 3.4. Học sinh (lớp thực nghiệm) thảo luận, sắp xếp được các từ ngữ hồn thành
câu đối có nghĩa
152
Hình 3.5: Hình ảnh phiếu đánh giá của HS và Phụ huynh trong việc vận dụng những
nội dung được học vào môi trường thực tế tại nhà
xix
Luan van
153
MỤC LỤC
MỤC
Trang
LÝ LỊCH KHOA HỌC
vii
LỜI CAM ĐOAN
ix
LỜI CẢM ƠN
x
TÓM TẮT LUẬN VĂN
xi
ABSTRACT
xiii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
xv
DANH MỤC CÁC BẢNG
xvi
DANH MỤC CÁC HÌNH
xix
MỤC LỤC
xx
MỞ ĐẦU
1
1.
Lí do chọn đề tài
1
2.
Mục tiêu nghiên cứu
3
3.
Nhiệm vụ nghiên cứu
3
4.
Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3
4.1. Khách thể nghiên cứu
3
4.2. Đối tượng nghiên cứu
3
5.
Giả thuyết nghiên cứu
4
6.
Phạm vi nghiên cứu
4
7.
Phương pháp nghiên cứu
4
7.1.
Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
4
7.2.
Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
4
7.3.
Phương pháp xử lý thông tin
5
7.4.
Phương pháp thực nghiệm sư phạm
6
xx
Luan van
8.
Cấu trúc luận văn
6
CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM THEO CHƯƠNG
TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG MỚI 2018 CHO HỌC SINH TIỂU HỌC 7
1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề
7
1.1.1. Trên thế giới
7
1.1.2. Tại Việt Nam
11
1.2 Các khái niệm
14
1.2.1. Dạy học
14
1.2.2. Trải nghiệm
15
1.2.3. Dạy học trải nghiệm
16
1.2.4. Dạy học trải nghiệm môn Hoạt động trải nghiệm lớp 1
16
1.3 Lí luận về dạy học trải nghiệm mơn Hoạt động trải nghiệm lớp 1
17
1.3.1. Mục tiêu của dạy học trải nghiệm môn Hoạt động trải nghiệm lớp 1 17
1.3.2. Đặc điểm của Dạy học trải nghiệm môn hoạt động trải nghiệm lớp 1
21
1.3.3. Nguyên tắc, nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức dạy học trải
nghiệm môn hoạt động trải nghiệm lớp 1
23
1.3.4. Quy trình thiết kế dạy học trải nghiệm môn hoạt động trải nghiệm lớp
1
36
1.3.5. Cấu trúc kế hoạch Dạy học trải nghiệm môn hoạt động trải nghiệm lớp
1
40
1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình dạy học trải nghiệm môn Hoạt động trải
nghiệm lớp 1
44
1.4.1. Đặc điểm tâm, sinh lí, nhận thức của học sinh lớp 1
44
1.4.2. Môi trường giáo dục
45
1.4.3. Nhà giáo dục
47
KẾT LUẬN CHƯƠNG I
49
CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM THEO CHƯƠNG
TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THƠNG MỚI 2018 CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
xxi
Luan van
KHỐI LỚP 1 TRƯỜNG TIỂU HỌC LINH CHIỂU, QUẬN THỦ ĐỨC,
TP.HCM.
50
2.1. Khái quát về giáo dục tiểu học quận Thủ Đức, TP HCM.
2.1.1. Đặc điểm tình hình
50
50
2.1.2. Đánh giá học sinh tiểu học theo TT30/2014/TT-BGDĐT và
22/2016/TT- BGDĐT
51
2.1.3. Đổi mới phương pháp dạy học
52
2.1.4. Đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học, gắn giáo dục nhà trường
với thực tiễn cuộc sống
52
2.1.5. Công tác chỉ đạo triển khai phải chuẩn bị thực hiện CTGDPT 2018
53
2.2. Khái quát về giáo dục tại trường Tiểu học Linh Chiểu quận Thủ Đức
54
2.3. Tổ chức khảo sát thực trạng dạy học trải nghiệm qua môn Hoạt động trải
nghiệm cho học sinh lớp 1 tại trường Linh Chiểu quận Thủ Đức, TP.HCM 55
2.3.1. Mục đích khảo sát
55
2.3.2. Nội dung khảo sát
55
2.3.3. Tiến hành khảo sát
55
2.3.4. Thiết kế công cụ khảo sát
56
2.4. Kết quả thực trạng tổ chức dạy học trải nghiệm qua môn Hoạt động trải nghiệm
cho học sinh lớp 1 tại trường Linh Chiểu quận Thủ Đức, TP.HCM
58
2.4.1. Thực trạng dạy học trải nghiệm qua môn hoạt động trải nghiệm cho
học sinh lớp 1 tại trường tiểu học Linh Chiểu quận Thủ Đức
58
2.4.2. Thực trạng tổ chức dạy học trải nghiệm theo quy trình thiết kế môn hoạt
động trải nghiệm cho học sinh lớp 1 tại trường tiểu học Linh Chiểu 65
2.4.3. Những khó khăn của giáo viên trong các bước của quy trình dạy học
các chủ đề HĐTN theo quy trình của CTGDPT mới 2018
2.5. Đánh giá chung và nguyên nhân của thực trạng
71
72
2.5.1. Đánh giá chung
72
2.5.2. Nguyên nhân thực trạng
73
xxii
Luan van
