(Luận văn thạc sĩ hcmute) sự lựa chọn ngành học của sinh viên trường đại học bạc liêu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHẠM THỊ KIM THOA

SỰ LỰA CHỌN NGÀNH HỌC CỦA SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BẠC LIÊU

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 8140101

SKC006649

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 04/2020

Luan van


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHẠM THỊ KIM THOA

SỰ LỰA CHỌN NGÀNH HỌC CỦA SINH
VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC BẠC LIÊU

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 8140101

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4/2020

Luan van


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHẠM THỊ KIM THOA

SỰ LỰA CHỌN NGÀNH HỌC CỦA SINH
VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC BẠC LIÊU

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 8140101
Hƣớng dẫn khoa học:
PGS.TS NGUYỄN VĂN TUẤN

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 4/2020

Luan van


Luan van


Luan van

Luan van


Luan van


Luan van


Luan van


Luan van


Luan van


Luan van


LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC
Họ và tên: Phạm Thị Kim Thoa

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 16/2/1977

Nơi sinh: Hải Hƣng

Quê quán: Cẩm Giàng - Hải Hƣng

Dân tộc: Kinh

Địa chỉ liên lạc: Số 41 - 42, đƣờng 5A, Khu dân cƣ Tràng An, TP. Bạc Liêu
Số điện thoại: 0939033277
Email:
II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO
1. Đại học:
Hệ đào tạo: Chính qui

Thời gian đào tạo: 1996 đến 2000

Nơi học: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP. Hồ Chí Minh
Ngành học: Xã hội học
3. Thạc sĩ:
Hệ đào tạo: Chính qui

Thời gian đào tạo từ 2018 đến 2020

Nơi học (trƣờng, thành phố): Trƣờng ĐH Sƣ phạm Kỹ thuật TPHCM
Ngành học: Giáo dục học
Tên luận văn: Sự lựa chọn ngành học của sinh viên trƣờng Đại học Bạc Liêu
Ngày & nơi bảo vệ luận văn: ngày 30/5/2020 tại Viện Sƣ phạm Kỹ thuật
Ngƣời hƣớng dẫn: PGS.TS Nguyễn Văn Tuấn
III. QUÁ TRÌNH CƠNG TÁC CHUN MƠN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP
ĐẠI HỌC
Thời gian

Nơi công tác

Công việc đảm nhiệm

12/2000 - 10/2006

Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Bạc Liêu

Giảng viên

11/2006 - nay

Trƣờng Đại học Bạc Liêu

Giảng viên

i

Luan van


LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai
công bố trong bất kì cơng trình nào khác.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020
Ngƣời cam đoan

Phạm Thị Kim Thoa

ii

Luan van


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành tốt luận văn cao học này, tơi đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp
đỡ q báu cũng nhƣ những gợi ý, hỗ trợ của quí thầy cơ và các em sinh viên trong
q trình làm bài. Tơi xin chân thành cảm ơn:
Phó giáo sƣ, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tuấn, thầy đã chấp nhận làm ngƣời hƣớng
dẫn. Chính thầy đã đƣa ra những lời khuyên, hƣớng dẫn, chỉ bảo tận tình giúp tơi
vƣợt qua những khó khăn, trở ngại trong quá trình làm luận văn. Nhờ thầy mà tôi đã
học đƣợc cách phản biện khoa học, cách nhìn nhận vấn đề đa chiều. Để từ đó nâng
cao nhận thức của bản thân.
Tôi xin chân thành gởi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu trƣờng Đại học Sƣ
phạm Kĩ thuật thành phố Hồ Chí Minh, Viện Sƣ phạm Kĩ thuật, Phịng đào tạo sau
đại học, q thầy cô, sinh viên trƣờng Đại học Bạc Liêu và gia đình đã giúp đỡ và
hỗ trợ tơi hồn thành tốt luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020
Học viên

Phạm Thị Kim Thoa

iii

Luan van

Tóm tắt
Lựa chọn đúng đắn một ngành học sao cho phù hợp với bản thân cá nhân, gia
đình và đáp ứng đƣợc nhu cầu về nguồn nhân lực của xã hội là một trong những
quyết định quan trọng đối với mỗi cá nhân con ngƣời. Tuy nhiên, thực tế cho thấy
việc chọn ngành học của học sinh trung học phổ thông trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu
trong thời gian qua chƣa đáp ứng tốt các tiêu chí chọn ngành, các em khi chọn
ngành học chƣa dựa trên nhu cầu, khả năng, hứng thú của bản thân cũng nhƣ nhu
cầu về nguồn nhân lực của xã hội, mà phần lớn sự chọn lựa ngành học của các em
chịu sự tác động của các yếu tố khách quan bên ngoài nhƣ chọn theo bạn bè, chọn
vì thấy ngành đó sau khi ra trƣờng đi làm có thu nhập cao ... Từ đó dẫn đến việc các
em sau khi chọn ngành học, vào học đƣợc một thời gian thì cảm thấy chán, cảm
thấy không phù hợp với bản thân.
Do vậy, đề tài Sự lựa chọn ngành học của sinh viên Trƣờng Đại học Bạc
Liêu, nhằm tìm ra các yếu tố có ảnh hƣởng đến việc chọn ngành học. Trên cơ sở đó
đề xuất các giải pháp cho sự lựa chọn ngành học và công tác tƣ vấn tuyển sinh phù
hợp với khả năng của ngƣời học.
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận - kiến nghị, nội dung luận văn gồm có 3
chƣơng. Cụ thể nhƣ sau:
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận về sự lựa chọn ngành học. Chƣơng này tổng hợp các
lí thuyết cần thiết về sự lựa chọn ngành học nhƣ các thuật ngữ, khái niệm, các yếu
tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn ngành học, …
Chƣơng 2: Thực trạng sự lựa chọn ngành học của sinh viên trƣờng Đại học
Bạc Liêu. Chƣơng này trình bày kết quả khảo sát và thực trạng hoạt động chọn
ngành học của sinh viên Đại học Bạc Liêu.
Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp. Chƣơng này trình bày 2 vấn đề sau: Một là,
giải pháp cho sự lựa chọn ngành học và công tác tuyển sinh phù hợp với khả năng
của ngƣời học (có 2 giải pháp); Hai là, kết quả đánh giá của chuyên gia về mức độ
cấp thiết, phù hợp và tính khả thi của các giải pháp.

iv

Luan van


ABSTRACT
The right choice of a study field that suits and meets the needs of human
resources is one of the important decisions for everyone. However, the reality show
the choice of majors for high school students in Bac Lieu province has not met the
criteria for choosing a major. When choosing a field of study not based on the
needs, abilities, interests of themselves as well as the needs of human resources of
society, but most of the choice of majors of students is influenced by the weak
external objective factors such as choosing according to friends, choosing because
that industry after graduating to work has a high income ... From there, it leads to
the students after choosing majors, to learn for a while, then give birth tablets feel
bored, feel unsuitable for themselves.
Therefore, the research topic "BLU Students’ Field of Study Choice" aims to
find out the factors that influence the choice of the major. On that basis, the author
proposes solutions to help learners choose their majors and admissions counseling
appropriate to their abilities. In addition to the introduction and conclusion recommendations, the thesis consists of 3 chapters, as follows:
Chapter 1: Rationale for choosing field of study. This chapter shows the
necessary theories about the choice of majors such as terms, concepts, factors
affecting the study choice of the learner, etc.
Chapter 2: Current situation of study field selection of students in Bac Lieu
University (BLU). This chapter presents the survey results and the situation of
choosing majors of BLU students.
Chapter 3: Proposed solutions. This chapter presents two issues: Firstly, the
solution for choosing majors and admission work to suit the ability of the learners
(there are 2 solutions); Secondly, the expert's evaluation of the urgency, relevance,
and feasibility of the solutions.

v

Luan van


MỤC LỤC
TRANG
Trang tựa
Quyết định giao đề tài
Lí lịch cá nhân ................................................................................................................ i
Lời cam đoan ................................................................................................................. ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................... iii
Tóm tắt ......................................................................................................................... iv
Mục lục .......................................................................................................................... vi
Danh sách các chữ viết tắt ............................................................................................. ix
Danh sách các hình......................................................................................................... x
Danh sách các bảng ...................................................................................................... xi
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 2
2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................. 4
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .......................................................................... 4
5. Giả thuyết nghiên cứu ................................................................................................ 4
6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................... 5
8. Đóng góp của Luận văn ............................................................................................ 5
9. Cấu trúc của Luận văn ............................................................................................... 5
PHẦN NỘI DUNG ....................................................................................................... 6
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ LỰA CHỌN NGÀNH HỌC ................... 7
1.1. Tổng quan về sự lựa chọn ngành học .................................................................. 7

1.1.1. Nghiên cứu trên thế giới ...................................................................................... 7
1.1.2. Nghiên cứu trong nƣớc....................................................................................... 10
1.2. Các khái niệm cơ bản .......................................................................................... 12
1.2.1. Ngành học ......................................................................................................... 12

vi

Luan van


1.2.2. Sự lựa chọn ngành học ...................................................................................... 13
1.2.3. Nghề nghiệp ...................................................................................................... 15
1.2.4. Chọn nghề nghiệp ............................................................................................. 16
1.2.5. Tƣ vấn nghề nghiệp ............................................................................................ 17
1.3. Một số vấn đề lí luận về sự lựa chọn ngành học ............................................... 18
1.3.1. Lựa chọn ngành học và tính chất của nó ........................................................... 18
1.3.2. Ngun nhân chọn ngành học không phù hợp .................................................. 19
1.3.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn ngành học ....................................... 21
Kết luận chƣơng 1 ....................................................................................................... 31
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG SỰ LỰA CHỌN NGÀNH HỌC CỦA SINH
VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC BẠC LIÊU .................................................................. 32
2.1. Khái quát về trƣờng Đại học Bạc Liêu ............................................................. 32
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ........................................................................ 32
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ........................................................................................ 33
2.1.3. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................... 33
2.1.4. Về công tác đào tạo ............................................................................................ 34
2.2. Tổ chức khảo sát các yếu tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn ngành học của
sinh viên trƣờng Đại học Bạc Liêu ........................................................................... 34
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ............................................................................................... 34
2.2.2. Mẫu khảo sát ..................................................................................................... 34

2.2.3. Phƣơng pháp khảo sát ....................................................................................... 35
2.2.4. Các yếu tố khảo sát ........................................................................................... 36
2.2.5. Xây dựng thang đo ............................................................................................ 37
2.2.6. Đánh giá độ tin cậy của thang đo ....................................................................... 39
2.3. Mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố đến sự lựa chọn ngành học của sinh viên
trƣờng Đại học Bạc Liêu ............................................................................................. 39
2.3.1. Yếu tố bản thân ................................................................................................. 39
2.3.2. Yếu tố gia đình .................................................................................................. 43
2.3.3. Yếu tố bạn bè .................................................................................................... 45

vii

Luan van


2.3.4. Yếu tố thông tin ngành học ............................................................................... 48
2.3.5. Yếu tố kinh tế .................................................................................................... 52
2.3.6. Yếu tố trƣờng ĐHBL ........................................................................................ 56
2.4. Ngun nhân khơng hài lịng về việc lựa chọn ngành học của sinh viên
trƣờng Đại học Bạc Liêu ........................................................................................... 60
Kết luận chƣơng 2 ....................................................................................................... 62
CHƢƠNG 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CHO SỰ LỰA CHỌN NGÀNH HỌC
VÀ CÔNG TÁC TƢ VẤN TUYỂN SINH PHÙ HỢP VỚI KHẢ NĂNG CỦA
NGƢỜI HỌC ............................................................................................................. 63
3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp ..................................................................................... 63
3.1.1. Cơ sở pháp lí ..................................................................................................... 63
3.1.2. Cơ sở thực tiễn .................................................................................................. 65
3.1.3. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp ...................................................................... 66
3.2. Giải pháp cho sự lựa chọn ngành học và công tác tƣ vấn tuyển sinh phù
hợp với khả năng của ngƣời học .............................................................................. 67

3.2.1. Giải pháp 1: Đổi mới hình thức tổ chức tƣ vấn tuyển sinh của trƣờng Đại học
Bạc Liêu ...................................................................................................................... 67
3.2.2. Giải pháp 2: Trƣờng ĐHBL liên kết với các trƣờng THPT trên địa bàn tỉnh
Bạc Liêu cho học sinh thực hiện bài test về giáo dục hƣớng nghiệp của Holland
thông qua website của trƣờng ĐHBL ......................................................................... 71
3.3. Kiểm nghiệm các giải pháp đề xuất .................................................................. 73
3.3.1. Mục đích ............................................................................................................ 73
3.3.2. Đối tƣợng .......................................................................................................... 74
3.3.3. Cách thức thực hiện ........................................................................................... 74
3.3.4. Kết quả kiểm nghiệm ........................................................................................ 74
Kết luận chƣơng 3 ........................................................................................................ 85
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 86
Tài liệu tham khảo ..................................................................................................... 91
Phụ lục ......................................................................................................................... 96

viii

Luan van


DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT

CHỮ VIẾT TẮT

NỘI DUNG CHỮ VIẾT TẮT

1

CNH

Cơng nghiệp hóa

2

ĐHBL

Đại học Bạc Liêu

3

GDHN

Giáo dục hƣớng nghiệp

4

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

5

GS

Giáo sƣ

6

HS

Học sinh

7

SV

Sinh viên

8

HĐH

Hiện đại hóa

9

KHXH

Khoa học xã hội

10

KTTH - HN

Kĩ thuật tổng hợp - hƣớng nghiệp

11

THCS

Trung học cơ sở

12

THPT

Trung học phổ thơng

13

TPHCM

Thành phố Hồ Chí Minh

14

TS

Tiến sĩ

15

TW

Trung ƣơng

ix

Luan van

DANH SÁCH CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1:Sơ đồ vùng chọn nghề tối ƣu

27

Hình 1.2: Mơ hình mã Holland

28

Hình 1.3: Các yếu tố ảnh hƣởng đến sự lựa chọn ngành học

30

Hình 2.1. Trƣờng Đại học Bạc Liêu

32

Hình 2.2: Các yếu tố tác động đến sự lựa chọn ngành học

36

x

Luan van


DANH SÁCH CÁC BẢNG

Trang
Bảng 2.1. Thang đo các thành phần ảnh hƣởng đến việc chọn ngành học

37

Bảng 2.2. Ảnh hƣởng của Bản thân đến sự lựa chọn ngành học

40

Bảng 2.3. Ảnh hƣởng của Gia đình đến sự lựa chọn ngành học

44

Bảng 2.4. Ảnh hƣởng của Bạn bè đến sự lựa chọn ngành học

46

Bảng 2.5. Ảnh hƣởng của Thông tin ngành học đến sự lựa chọn ngành học

49

Bảng 2.6. Ảnh hƣởng của Kinh tế đến sự lựa chọn ngành học

52

Bảng 2.7. Ảnh hƣởng của Trƣờng ĐHBL đến sự lựa chọn ngành học

56

Bảng 3.1. Mức độ cần thiết của các giải pháp

76

Bảng 3.2. Mức độ phù hợp của các giải pháp

78

Bảng 3.3. Mức độ khả thi của các giải pháp

81

xi

Luan van


PHẦN MỞ ĐẦU

1

Luan van


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chất lƣợng sống, sự phát triển của mỗi cá nhân nói riêng và sự phát triển của
xã hội nói chung đƣợc quyết định bởi nhiều yếu tố. Trong đó, sự lựa chọn đúng đắn
một ngành học sao cho phù hợp với bản thân cá nhân và đáp ứng đƣợc nhu cầu về
nhân lực của xã hội đƣợc coi là yếu tố quan trọng hàng đầu. Vì khi lựa chọn đƣợc
một ngành học phù hợp với khả năng, điều kiện của bản thân sẽ giúp cho mỗi cá

nhân có thể phát triển đƣợc tài năng, sở trƣờng của mình. Từ đó tạo ra hứng thú
trong học tập, sự quyết tâm đeo đuổi đến cùng ngành học - nghề nghiệp mà mình đã
lựa chọn. Đồng thời, việc lựa chọn đƣợc một ngành học đáp ứng đƣợc nhu cầu về
nhân lực của xã hội cũng góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân sau khi ra
trƣờng có đƣợc một cơng ăn việc làm ổn định, góp phần đảm bảo cuộc sống của cá
nhân và gia đình cũng nhƣ góp phần giúp cho xã hội tránh đƣợc tình trạng “thừa
thầy thiếu thợ”, nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực cho xã hội, đảm bảo đƣợc sự
cân đối giữa đặc điểm cá nhân với yêu cầu nghề nghiệp và nhu cầu của xã hội đối
với các ngành nghề.
Tại khoản 1, điều 20 của Bộ luật lao động nƣớc ta có ghi: “Mọi người có
quyền tự do chọn nghề và học nghề phù hợp với nhu cầu việc làm của mình”. Điều
này khẳng định tất cả mọi cá nhân đều có quyền tự do lựa chọn cho mình một nghề
nghiệp - một con đƣờng vào đời dựa trên khả năng, nhu cầu của bản thân. Và việc
lựa chọn đó cịn thể hiện quyền và trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với bản thân,
gia đình và xã hội.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy phần đông các em học sinh THPT ở địa bàn tỉnh
Bạc Liêu, đặc biệt là các em ở các huyện do điều kiện kinh tế, xã hội còn chƣa phát
triển nhiều nên khi chọn ngành học - nghề nghiệp tƣơng lai cho mình, các em chƣa,
hoặc có rất ít các thơng tin về ngành học mà mình muốn chọn nói riêng và các
thơng tin về các ngành nghề nói chung. Do đó, chƣa biết lựa chọn dựa trên khả
năng, sở thích của bản thân, mà chỉ chọn đại, chọn theo sự rủ rê từ bạn bè, hoặc
chọn theo sự định hƣớng từ phía những ngƣời thân trong gia đình … Từ đó dẫn đến

2

Luan van