Nghiên Cứu Nuôi Trồng Thử Nghiệm Đông Trùng Hạ Thảo Trên Tằm Dâu Tại 3 Tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu 6836939.Pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.43 MB, 120 trang )
LỜI CẢM ƠN
T
ự
ỡ
ệ
ớ
ề
ủ
T
ế
T
-
ọ
ớ ự
ỡ
ủ
Y
k
ọ
ợ
T
Tù
ợ ,
(
ủ
Y
ợ ,
ọ
ộ );
ộ,Vệ
ẩ
ứ
,
khoa DK Pharma, TS
V
ỡ ề
ọ
ọ Vệ
ệ
ủ
ộ,Vệ T ự
S
ự
ộ
ự
ệ – TS. ù T
ể
ợ
ể
ọ
ọ
,
ệ - ộ Y ế,
, Biotrade - T
ổ
V
ợ
ầ
T ể
ợ ,
ợ
(
,
,
U
ỡ
ề
), ù
ệ
ể
ợ
ự
ệ
ề
X
ợ
ủ
ọ
ể
ự
ở
ó
ọ
T,
T
SV
,
ề
ệ
ự
ể ề
ự
ệ
ề
T
; Sự
,
ù
ệ
ỡ
T T, ở Y ế
ở
ệ ,
ọ
ứ
ề
ệ
T
ủ ụ
,
ỉ
ở
ợ
ựủ
ộ,
ỡ
ể
,
ệ
ọ
ộ
S
ộ
ự
q ý á
ệ
ệ
ị
,
ỡ ủ
ề
ệ
ỡ
ợ
ủ
S
,
ể
ị
ủ
ị
, ở
3 ỉ
X
ỉ
ệ
,
-
ề
ệ
ề
ợ
ọ
ể
ệ
ề
ó!
S
La,
á
9 ăm 2017
C
TS. P ạ
i
Vă N ã
MỤC LỤC
MỞ ẦU ........................................................................................................................................ 1
2
ụ
ứu ....................................................................................................3
3. Nộ
ứu ...................................................................................................3
PHẦN 1: TỔNG QUAN .............................................................................................................. 4
1 1 Tổ
ề
ớ
1.1.1.
ù
ệ
................................................................................................................... 4
112
ặ
ể
113
ị
ợ
1.1 4
ọ
ệ
ể
ệ
Cordyceps militaris ........................................................ 6
Cordyceps militaris ................................................................... 9
ồ
ự
1.2.1. Tỉ
ủ
ủ
ứ
1.2. ặ
.................................................................. 4
ế ớ
C. militaris
,
ế,
ộ ủ
ệ
,
Vệ
................................ 12
,S
............................... 18
.................................................................................................................... 18
1 2 2 Tỉ
......................................................................................................20
S
1.2.3. Tỉ
........................................................................................................................ 23
PHẦN 2: VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 29
21 V
ệ
211 V
212
ứ , ó
,
ế ị .................................................................................. 29
ệ ................................................................................................................................ 29
ó
ết bị ............................................................................................................. 29
22
ứ ....................................................................................................... 29
221
ề
222
,
ó
ực nghiệm...................................................................................... 30
23 T
í
231 T
232 X
.......................................................................................... 29
ệ ...................................................................................................... 47
ệ ................................................................................................................. 47
í
ệ ........................................................................................................................ 48
PHẦN 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN ....................................................... 49
31
Ặ
IỂM CỦA NẤM C. militaris NBRC 100741 ..................................................... 49
3.1.1. ế
ứ
ặ
ể
ể
ủ
C. militaris NBRC 100741
........................................................................................................................................................ 49
3.1.2. Kết qu t
ếu t
ù
c
313
ó
ĩ
ở
ến t o nguồn gi ng n m C. militaris cung
ữ gi ng ..................................................... 52
th
............................................................................................................ 57
ii
32
ẾT
UẢ
IÊ
C. militaris Ở UI
Ơ
ỨU XÂY
Õ
T Í
ứ
3.2.1. Kết qu
Ự
UI TRÌ
I TRỒ
Ấ
IỆ ...................................................................... 59
ở ,
ển của n m C. militaris
ể bột nhộng
tằm.................................................................................................................................................. 59
ếu t
3.2.2. Kết qu t
ể tự
C. militaris
ến sự
( ằm/nhộng tằ
ịnh th
3.2.3. Kết qu
ở
ở
ển của n m
)............................................................... 82
ểm thu ho
ù
th o C. militaris
............................................................................................................................................... 98
324
ồ
ùng h th o C. militaris ở
IÊ
3.3. KẾT QUẢ
ỨU XÂY
Cordyceps militaris NBRC 100741 Ở UI
331
Ự
Ô I
ng n m NBRC 100741
í
UI TRÌ
ệm .... 104
I TRỒNG NẤM
T......................................................... 108
ể
C. militaris NBRC 100741
........................................................................................................................................ 108
ở
3.3.2. Sự
í
ển của NBRC 100741 ở pilot sau khi xu t hiện thể qu t i
ệm ........................................................................................................................ 108
ở
3.3.3. Sự
ển của NBRC 100741 ở
í
sợi t
ệm ............................................................................................................. 113
ở
3.3.4. Sự
ểt
ển của NBRC 100741 ở
í
ù
IÊ
341
th o Cordyceps militaris
ỨU XÂY Ự
Ơ Ộ I
Ì
ễ
UI TRÌ
I TRỒ
........................... 121
Ấ
C. militaris Ở UI
................................................................................................................... 125
ế
342
y gi
ệm ....................................................................................................... 117
3.3.5.
3.4.
ện hệ
ế ừ
10/2015 - 9/2016
ng n m Cordyceps militaris
ị
ể
R 100741
ứ ........................ 125
ể
y NBRC 100741
bột nhộng tằm.............................................................................................................................. 128
ở
3.4.3. Sự
ển củ
ù
th o NBRC 100741 t
ộ
ể qu t i PTN ............................................................................................ 128
ởng củ
3.4.4. Sự
thiện hệ sợi ở
th o NBRC 100741 t
ộ
ệm ................................................................................................. 134
ởng
3.4.5. Sự
ển củ
ù
th o NBRC 100741 t i hộ
ể ở PTN................................................................................................. 137
khi c y gi
346 T
í
ù
ể
ồ
ù ợ
ù ...................................... 143
iii
347
ồ
3.5.
IÊ
I
ƯỠ
TRÙ
ù
ỨU XÁ
Ị
ộ
th o Cordyceps militaris
T À
VÀ ỢP CHẤT Ó
Ầ ,
ẠT TÍ
À
SI
... 143
ƯỢNG MỘT SỐ CHỈ TIÊU
ỌC CỦA SẢN PHẨ
Ơ
Ạ THẢO C. militaris NBRC 100741..................................................................... 147
351
ợ
C. militaris NBRC 100741 ............... 147
352
ợ
C. militaris NBRC 100741 .................................... 149
353
ợ
354
ợ
ộ
,
é
C. militaris NBRC 100741............................. 151
,
β
C. militaris NBRC 100741
...................................................................................................................................................... 152
355
ợ
ộ
356
ợ
C. militaris NBRC 100741.............................................. 154
357
ợ
C. militaris NBRC 100741 .......................................... 155
C. militaris NBRC 100741............. 153
3.6. HIỆU QUẢ KINH TẾ, KHẢ Ă
TRỒNG NẤM C. militaris TRÊ
IÊ ,
I
TRIỂN KHAI ỨNG DỤ
IÁ T Ể TỪ NHỘNG TẰ
UI TRÌ
ÂU TẠI SƠ
I
, IỆN
ÂU...................................................................................................................... 155
361
ầ
................................................................................................ 155
362
ề kh
ụn
363
ề thị
364
ệu qu kinh tế................................................................................................. 159
........................................................................ 157
ng...................................................................................................... 158
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 163
1. Kết lu n.................................................................................................................................... 163
2. Kiến nghị ................................................................................................................................. 164
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 165
iv
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1. Ả
ởng củ
ế
ởng,
ển của n m
C. militaris .................................................................................................................................... 52
Bảng 3.2. Ả
ởng củ
Bảng 3.3. Ản
ởng của nhiệ ộ ế
ởng của n m C. militaris ........................... 56
Bảng 3.4.
ợ
ể bột nhộng tằm.......................................... 69
Bảng 3.5. T
Bảng 3.6. ặ
ến sự
t bổ
ầ
ể
y n m C. militaris....................................... 70
ểm hệ sợi n
ể
Bảng 3.7.
ồ
ển của n m C. militaris.................................. 54
ể
5
y ........................... 70
ủ
ể
45
.......................................................................................................................72
Bảng 3.8. Ả
ởng củ
ộ ẩm tới kh
ể qu của n m C. militaris
ể bột nhộng tằm .................................................................................................................. 74
Bảng 3.9. Ả
ởng của nhiệ
ộ tớ
ở ,
ển của của n m C. militaris
ể bột nhộng tằm .................................................................................................................. 76
Bảng 3.10. Ả
ởng củ
è
è
ển của thể qu n m C. militaris
Bảng 3.11. Ả
ởng củ
ể bột nhộng tằm ........................................... 78
ộ
ự
ở ,
Bảng 3.12. Ả
ởng củ
triển của nhộng/tằ
Bảng 3.13. Ả
ứ
ễm n m C. militaris ế
ởng của nhiệ
ến việ
ể qu n m C. militaris.... 88
ộ tới kh
ở ,
ợng adenosin, cordycepin của n m C. militaris
Bảngng 3.16. Ả
ởng củ
ộng tằ
100741
Bảng 3.19. Ả
ộng tằ
................................ 90
ể qu của n m NBRC
......................................................................................................... 92
ởng củ
è
ởng củ
ộng tằ
ển thể qu
ộ ẩm tới kh
ể qu của n m NBRC 100741
Bảng 3.18. Ả
ở ,
............................................................................................................... 83
ởng tuổi của nhộng tằ
Bảng 3.14. Ả
Bảng 3.17. Ả
ển của thể qu n m
ể bột nhộng tằm ........................................................................................ 81
C. militaris
100741
ởng,
è
ộng tằ
ộ
ng93
ự
..................................................... 93
ự
ể qu của n m NBRC
........................................................................................................ 95
ởng của gi ng tằ
ến kh
ể qu n m NBRC 100741
........................................................................................................................................................ 96
v
ợ
Bảng 3.20.
é
in trong thể qu NBRC 100741
ộng tằ
é
................................................................................................ 97
ng của thể qu C. militaris ở
Bảng 3.21. Chiề
Bảng 3.22.
nhộng tằm
ợ
ể
ể
ởng...... 98
ở
ể
ở
....................................................................................................................................... 99
ổi kh
Bảng 3.23. Sự
ợ , í
ớ,
(
s y trong tủ s
c của thể qu NBRC 100741 sau khi
) ........................................................................... 100
ợ
Bảng 3.24.
ể qu của n m C. militaris theo
y trong tủ s
Bảng 3.25.
............................................................................... 102
ợ
ể
R 100741
....................................................................................................................................... 103
Bảng 3.26. Sự
ề
ệ
ổ
ợ
ể
ế
Bảng 3.27.
ù
ớ
.......................................................................... 103
ặ
ể
ở ,
ển của n m C. militaris NBRC 100741 ở
pilot sau khi xu t hiện thể qu t
í
Bảng 3.28. ặ
ển của n m NBRC 100741 ở
ể
ở ,
ện hệ sợi t
Bảng 3.29. ặ
í
ể
ở ,
ển của n m NBRC 100741 ở
í
ệm................................................................................ 117
10/2015-9/2016 t
Bảng 3.30. Diễn biến th i tiết từ
Bảng 3.31.
ặ
ể
ặ
ị
ởng của thể qu
100741131 t i hộ
Bảng 3.32.
lot sau khi
ệm...................................................................................... 113
ểt
c y gi
ệm ................................................................ 109
ù
ể
í
ệm ........... 126
th o C. militaris NBRC
t hiện thể qu t i PTN ............................................ 131
ể
ởng củ
ù
R 100741
th
thiện hệ sợi ở PTN .................................................................................................................... 135
Bảng 3.33. ặ
ể
ở ,
hộ
y gi
Bảng 3.34. T
ầ ,
,
Bảng 3.35.
ệ
ù
th o NBRC 100741 t
ể ở PTN ...................................................................... 140
ợ
t ch
ó
ể qu
ể
ộ tự
Nhiệ
o............................................................................................................ 142
ợ
ệ ợ
ề
NBRC 100741
Bảng 3.36.
ển củ
ợ
ệ
í
ệ
ể
C. militaris
....................................................... 147
ệ ợ
ể
C. militaris ở
ề
ệ
í
....................................................................................................................... 150
vi
ợ
Bảng 3.37.
ệ
é
ể
C. militaris ở
ề
ệ
í
....................................................................................................................... 151
Bảng 3.38.
ợ
R 100741 ở
Bảng 3.39.
,
ề
ợ
ệ
í
ệ
ệ
í
ủ
ể
C. militaris
....................................................... 153
ể
ệ ợ
C. militaris NBRC 100741 trong
ể
C. militaris NBRC 100741 trong
........................................................................................... 155
í ầ
ự
ồ
T T t i 3 tỉnh S
,
................................................................................................................... 156
ề kh
Bảng 3.43. Tổng hợ
S
ể
c nhau........................................................................................... 154
ệ
,
ệ
ệ ợ
ệ
ệ ợ
............................................................. 152
í
ợ
Bảng 3.42.
ệ
ệ
ợ
Bảng 3.41.
ề
í
β
ệ ợ
ề
Bảng 3.40.
ề
ệ
,
ộ
R 100741
tỉ
ệ ợ
,
ệ
,
ụ
ồ
.............................................................................................. 157
Bảng 3.44. Hiệu qu kinh tế củ
ồ
T T
Bảng 3.45. Hiệu qu kinh tế củ
ồ
T T ự
Bảng 3.46. Tổng hợ
T T i3
ệu qu kinh tế
trồng n m Cordyceps militaris t i 3 tỉ
S
,
vii
( VT: V
( VT: V
ứng dụ
ệ
,
ồng)........... 160
ồng)..... 161
ồ
................................. 161
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1.
ặ
m Cordyceps militaris
Hình 1.2.
ủ
Hình 2.1. S
ồb
Hình 2.2. S
ồ
í í
ọ
ể
ứ
........................... 6
Cordyceps militaris ............................................................ 8
ệm ở
...................................................................... 43
ớc tiế
í í
ệ
ồng C. militaris
ộ gia
................................................................................................................................................. 44
Hình 3.1.
( )
nh cu
Hình 3.2. Kết qu
của n m C. militaris (B) ....................... 49
ện di s n phẩm PCR rDNA của C. militaris NBRC 100741 .................. 50
Hình 3.3. ế
ự
5,8S
ủ
R 100741
ớ
..................................................................................................................... 51
Hình 3.4. Vị í ủa chủng n m C. militaris
Hình 3.5. Biể
ồ í
c t do hệ sợi n m C. militaris (B)
ng (Tỉ lệ: 60mm) ............................................................................. 53
ồ
í
ẩn l c n m C. militaris ở d i pH 4-9 ................................. 54
Hình 3.8. S c t do hệ sợi n m C. militaris ế
í
ở
ộ
ẩn l c n m C. militaris ở
Hình 3.10. í
nhiệ ộ
ng ....................... 52
ẩn l c n m C. militaris (A)
ế
Hình 3.9.
i.................... 51
ớc khuẩn l c n m C. militaris
Hình 3.6
Hình 3.7. Biể
R 100741
ớc khuẩn l
( )
.............................. 55
ệ ộ
.......................... 56
c t do hệ sợi n m C. militaris tiết ra (B) ở
(Tỉ lệ: 50mm)................................................................................................ 57
Hình 3.11. ĩ
C. militaris ( )
ệ
Hình 3.13. í
ớc của khuẩn l c n m C. militaris ở
Hình 3.14. Kí
ớc của khuẩn l c n m C. militaris ở
( ) ............. 58
ợ
...... 60
ợng cao n
nhau................................................................................................................................................ 62
Hình 3.15. Ả
ởng củ
ợng cao n
ến sự
ởng của hệ sợi n m
C. militaris (tỉ lệ: 50mm) .............................................................................................................. 62
Hình 3.16. Kí
ớc của khuẩn l c n m C. militaris ở
Hình 3.17. Ả
ở
ủ
ợ
ế
ự
ợ
ở
..... 63
ủ
ệ ợ
C. militaris
(tỉ lệ: 50mm) .................................................................................................................................. 64
Hình 3.18. Ả
ởng củ
ợng MgSO4.7H2
ến sự
ởng của hệ sợi n m
C. militaris ...................................................................................................................................... 65
Hình 3.19. Ả
ở
ợng KH2PO4 ến sự
viii
ởng của hệ sợi n m C. militaris ... 66
Hình 3.20. Ả
ở
ợ
Hình 3.21. Ả
ở
ợng nhộng tằ
Hình 3.22.
ẩ
ủ
1 ến sự
ởng của hệ sợi n m................ 67
ến sự
C. militaris ở
ởng của hệ sợi n m ....... 68
ợ
ộ
................ 68
Hình 3.23. Hệ sợi n
tở
ể bổ sung thể í
Hình 3.24. Hệ sợi n
tở
ể bổ sung 60-80
ng ................. 72
Hình 3.25. Hệ sợi n
tở
ể bổ sung 90-100
ng............... 72
Hình 3.26.
ể qu
Hình 3.27.
ể
Hình 3.28. S
30-50
45
ể qu
ng.... 71
ồng ......................... 73
45
ồng................................ 73
ởng của thể qu n m C. militaris ở
ộ ẩm
ể bột
nhộng tằm ..................................................................................................................................... 74
Hình 3.29.
ớc t
Hình 3.30. S
ộẩ
ồng t o thể qu C. militaris ........................... 75
ởng thể qu n m C. militaris ở nhiệ
ộ
ể bột
nhộng tằm...................................................................................................................................... 77
Hình 3.31. S
ợ
í
ớ
ể
ới
ởng củ
ộ
ớ
ó
................................................................................................................................................ 79
Hình 3.32. S
ởng của thể qu n m C. militaris
ớ
ng ộ
ể bột nhộng tằm.................................................................................................................... 80
Hình 3.33. Tằ
ù
Hình 3.34. ĩ
ị nhiễm vi khuẩn, n m m
ộng tằ
y n m C. militaris
Hình 3.35. S
ởng của n m C. militaris
Hình 3.36. S
.......................................... 85
ằ
ợng thể qu C. militaris
( )
.......... 84
ù
ộng tằ
ợ
........................................ 86
ễ
2
ức
( ).................................................................................................................... 87
Hình 3.37. Thể qu n m C. militaris
ộng tằ
Hình 3.38. Thể qu n m C. militaris
ộng tằ
Hình 3.39. Thể qu n m NBRC 100741
Hình 3.40. S
ở
ổ
ở d i nhiệ ộ 7 - 30oC ................ 90
ộng tằ
ở
ởng của thể qu n m NBRC 100741
ều kiệ
è
Hình 3.41. Thể qu n
c nhau ............ 89
( )
ộẩ
......... 92
ộng tằ
ồng
è compact (B)................................ 93
R 100741
ộng tằ
ồng ở
ộ
....................................................................................................................... 94
Hình 3.42.
ộ
ằ
é
( )
ộ
ằ
é
( ) ............................. 96
Hình 3.43. Thể qu NBRC 100741 khi thu ho ch..................................................................... 99
Hình 3.44.
ù
th o NBRC 100741 xế
ix
y................................... 100
Hình 3.45.
ù
th
y truyền th ng (A)
( ) ...................................................................................................................... 101
Hình 3.46. S
ẩ
ù
Hình 3.47.
ù
ế
Hình 3.48. Hệ sợi C. militaris
Hình 3.49. Sự xu t hiệ
ợng củ
Hình 3.51. Kh
ợng thể qu
Hình 3.53. S
ổ
ó
30
R 100741
ề
ệ
ế
... 103
ể bột nhộng tằm ở pilot ................ 120
ể qu NBRC 100741 (lớn nh t – nh nh t) ở pilot .......... 120
R 100741/
ở pilot ................................................... 120
ợ
í
ớc thể qu
R 100741/
ở pilot ............................... 121
ể qu NBRC 100741 ở pilot ............................................................... 121
Hình 3.56. Sự xu t hiện thể qu từ hệ sợ (
ộ tự
. 102
ớc thể qu NBRC 100741 ở pilot khi thu ho ch .................................... 121
Hình 3.54.
nhiệ
ó
ể qu NBRC 100741 từ hệ sợi ở pilot .................................... 120
Hình 3.50. Kh
Hình 3.52. í
ợ
,
o/tự
Hình 3.57. Sự xu t hiện của hệ sợ
Hình 3.58.
c thể qu
Hình 3.59.
ng thể qu
ỉnh t
ở th
ể
ều kiệ
ều kiệ
ều kiệ
x
X
í
í
ệ
ệ
í
T )
ều kiện
................................ 134
............................ 138
................................. 139
ệ
.............................. 139
DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT
Kí hiệu
Chữ viết đầy đủ
C.militaris
Cordyceps militaris
C. sinensis
Cordyceps sinensis
T T
Tù
T
CDA
Czapek- Dox agar
CZYA
Czapek Yeast Extract agar
MCM
Schizophyllum Genetics Complete Medzum plus Yeast Extract
MPDA
Martins Peptone Dextrose agar
PDA
Potato – Dextrose agar
SDA
Sabouraud Dextrose agar
SDAY
Sabouraund Dextrose agar plus Yeast Extrac
xi
MỞ ẦU
ù
ợc liệ
ự
ề
ợ
ụ
ứ khoa ọ
ệ
ệ
ớ
ợ
;
ủ
suy
ữ
ế trong
ộ
ị
ó
ổ
, ó
ệ
ừ
ổ
ồ
ộ
ế
ế ự
ứ
ệ
;
ự
ở
ẩ
;T
ễ
ế
ặ hệ …T
ủ
ể,
ầ
ủ
y ọ
õ ệ
ế
ặ
gan B,
ế ệ
,
ẩ lao
ị
ế ra
ị
ó
cao
ợ
ể
ệ
ụ
ớ
ế
,
ễ
ứ
ế
cao
cholesterol trong
ủ
ụ
ề
ủ
ế
ủ tim; T
ó
ở
do
ụ
ó
ị
ế
;
ụ
ụ
ũ
ụ
ụ
sinh
ế
:
ặ
ó
ế
ụ
ù
ợ
ị
tim;
ợ
ệ
ị
í, ù
ủ
ở
í
;X
ữổ
insulin;
ế
ủ
ỉ ra
trong
,
ị
í
ế
ệ
ù
m Cordyceps sinensis
C
trong y học cổ
;
ộ
th o Cordyceps militaris
ù
ó
ệ
ề
ị
gan (Seulmee et al., 2009;
Shonkor, 2010)
ù
ệ
ó
:T
)
ự
,
ệ
ù
ế
ù
(
)
ứ
ó
ự
ể
ớ
ứ
ự
ệ
ớ
í
Cordyceps militaris ó
ệ
ừ
ể
ề
ể
ệ
ớ
Cordyceps sinensis với s
ệ
ế
ợ
ó
ữ
ế
ợng r
í
ề
ệ
ỉ mọc trong tự
ệ
ớ
41,95USD/ ọ 90
,
o.
ồ
ẩ
ị
ty Zeolite
ị
ợ
Cordyceps
ợ í
T
ằ
ồ
ộ
Cordyceps militaris c ế
ẩ
ự
ứ
ộ
ợ
(
ự
ế
ẩ
ớ
(650
ứ
thi
/
ủ
), Cordygen
19,95 US / ọ 90
Ở V ệ Nam,
í
ty Daibio
Tế
ĩ Khoa ọ
Duy Ban ù
khoa ọ uy
Tù
ra
1
T
Vệ
Nam ể
ể
Tù
T
ũ
Việ
ù
ặc biệ ,
m C. militaris
T
ớ
ớ
ù
í
th o (n m C.
ằ
C. sinensis)
ứu Thực nghiệ
t t - mở ra mộ
th o bằ
n xu
C. takaomontana ó
militaris
ệp
Daibio. Viện Di truyề
ệ
ủa
ồng t i B o Lộ
ầy triển vọng
ồng trong việc s n xu
ợc
ện rộng.
liệ
T
ự
ế
ó
ề
ệ ,
ồ
ợ
ể
ệ
ở
ề
ợ
ệ ,
ó
…
ằ
í
ợ
í
ù ợ
ề
ệ
ớ
ở
ệ
ế
ổ
ở
ồ
ợ
ệ ,
ị
Cordyceps militaris ở
ớ ,
ự
ó
ù
S
(
ớ
ồ ,
ử g
La C âu”
ó
,
ệ
ệ
,
ộ
ứ
ứ
ầ
,
ệ
ớ,
í
,
ầ
ồ
ủ
ế
ỉ
ớ
ụ
),
ó
ở ộ
ộ.
,
ự
ế, ó
ệ
, ặ
ị
ọ ( ổ
ệ
ề
ằ
dâu ạ 3 ỉ
ó
ự
ể
ủ
ế
ị
ù
ảo rê
2
ợ í
,
ầ
Đơ g rù g ạ
ế ứ
ề
ù
ự ) ồ
ự , ó
ệ
ợ
ồ
ị
Vớ
rồ g
ề
ằ
ủ S
ể
ị
ị
ở
ủ
ệ
ợ
ù ợ
ồ
ụ
ế
í
ợ
ổ
é
ù
ù
,
ầ
ị
ỉ
ệ
ị
ộ
ể
ế ứ
(
ể
ộ
ể
ằ
ệ…Vệ
ó
ế
ằ
Cordyceps militaris
X
ế
ằ
ị
ị
ồ
ế ở ồ
ộ
ủ
ệ
ù
ớ
ó ủ
ệ
C. militaris sinh
T
23-25o )
ồ
ừ é
ằ
ợ
ợ
ề
,
ể
ự
,
ệ
,
ể
ệ ,
ự
ế
T
ặ
ợ
ệ
―Ng ê cứu uô
Sơ La, Đ
ự T
Bê ,
2. M
ti u nghi n ứu
(1) X
ỉ
ị
í
,
ệ
S
(2) X
S
,
í
ù
của
i 3 khu vực ở
,
ự
ồ
nghiệ
ệ
ằ
th
,
ù
ù
o s n phẩ
th o t i 3 tỉnh
ó
h th
ợ
chuẩn của WHO-GACP.
(3)
ệu qu kinh tế
ù
ển khai ứng dụ
th o, từ ó ề xu t kh
ội t i một s
ị
ù
ể
n xu t
ổi sinh kế
ển kinh tế -
T y B c.
3. Nội dung nghi n ứu
Nội dung 1.
ứ
ể
militaris
ợ
ứ
ồ
ứ
i khu vự
ộ
vớ
Nội dung 5.
ỡng, ho
í
Nội dung 6
ự
ụ
3 ỉ
ó
S
ự
ề
,
ệ
í
ệ
,
ng n m C. militaris ở qui
ồng n m C. militaris
ự
ồng n m C. militaris
ự
y n m C. militaris
ằ
ằ
ằ
ở qui
ợc lựa chọn
ồng th nghiệm n m C. militaris
ự
ứ
ù
o qu
ị
ầ ,
ọc của s n phẩ
í ,
ều kiện tự
ợc lựa chọn.
i khu vự
ứ
4.4.
ằ
ự
ủ
ự
ự
ứu n
4.3.
ị
C.
ệm
ứ
4.2.
ộ
ồ
ệm.
ứ
í
ề
ứ
Nội dung 4
4.1.
ệ
ớ
C. militaris
Nội dung 3
í
ọ
ự
Nội dung 2
ứ
ở
ù
ệ
ợng một s chỉ ti
th
ế ủ
C. militaris
ọ
3
th o
ằ
ợc
;
ể
3 ị
ợ
PHẦN 1.
TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan về Cordyceps và ông trùng hạ thảo
1.1.1. Giới thiệu hung
ọ
Cordyceps
ồ
300
ề
ợ
í
ớ (
Ư
)
T
),
:T
Á,
ặ
T
ệ
ởT
ể
ừ
,
ứ
ề
ể
è
ỡ
ị
ù
è
ẩ
ợ
ể
ủ
è,
ể
ể
ự
ầ
,
ở
T
ề
ộ
,
ệ
ộẩ
,
ề
4
ầ
ệ
( ,
ể
ỗ
ằ
ủ
ầ ,
,
ữ
,
3800
ù
ở
ể
,
ự
ễ
Cordyceps
ứ
ẽ
ọ
ó ộ
ể ,
ể
ộ
í
Thiarodes ị
ợ
ủ
, 46
ợ
T
í
Cordyceps
) T
ề
ệ
ợ
,
ọ
,
ởT
ề
F )
( ù
ể
í
ổ
ứ
ặ Thitarodes armoricanus
ộ
ể
ụ
ớ
ù
ớ 21o
ụ
Y ọ
ứ
ầ
, ầ
, ặ
ớ
ứ
,
ở
Beauveria (B.
ớ
ể …) T
ệ
ộ
Ophiocordyceps sinensis –
,
ỉ
ể ừ 3 000
ở
Cordyceps militaris (
ể, ế
ù
ề
T
ệ
ở
ù
ù
ứ
,
ỉ
ó ể ị Cordyceps sinensis
Cordyceps sinensis
ộ
ớ
ự
Thitarodes baimaensis
,T ề T
, ổ
ế
) S
ợ
Thitarodes ũ
ế
ù
ù
sinensis)
ù ,
ớ ẩ
ề
ủ
ặ
ợ
ị
Cordyceps sinensis (
ị
ệ
Isaria
Cordyceps sinensis (
Á
ở
T ,V
í
ớ
ộ
Cordyceps
ề
ọ
ộ
ặ
,T
ớ
bassiana), Metarhizium
ù )
,
60
ó
Cordyceps
ổ ế ở
, Tứ X
T
),
ọ
( ủ ế
ù
ế 5 000
(
)
ớ
Vệ
ộ
(
ù
ộ
ủ
V
ế
ằ
ặ
í
,
ở
ở
í
ồ
ễ
ể
ề
ớ S
ợ ứ
ổ
ề
7
ụ
ề
ẻ
ặ
)
ộ
ổ
ầ
ệ
,
ọ
ộ
ề
í
ặ
,
ứ
ợ
ợ,
ớ
ớ
ợ
ứ
ặ
ủ
í
ế
ầ
ế
ó
ù
ọ
ó
ợ
ợ
ủ
ẩ
ộ
C.
ự
C. militaris
ỳ ớ ,
ớ
Cordyceps takaomontana Yakush. & Kumaz. 1941, ợ
ủ
ể
ủ
2-5 μ ,
ề
,
ụ ,
ộ
ù
1,5-3,5
ừ ợ
ề
í
ớ
ầ
ớ
ủ
ộ
ớ
; ề
ứ
ợ
ớ
ẵ
ẻ
ầ
, ó
ặ
ứ
T ể
ừ 1-4,5
ừ 7-25
ở
ớ
ồ
ị
ĩ
ầ
ề
ớ C. sinensis, C. militaris
ị
sinensis
ó
ệ
ộ
ể
ứ
ủ
(Huang et al., 2010; Dong et al., 2013) S
ụ
ể
C. militaris
ụ
ó
4μ
ệ
ứ
ợ
Á
, ộ
ù
ế
ũ
ớ
,
í
ù
, 2013)
S
ị T
ó
Cordyceps í
ọ (
ụ,
ặ
ị
ệ ,
C. sinensis
ủ T
,
ợ
ợ
Cordyceps militaris (
ọ
ộ
ị ệ
ỉ ớ
ù
,
ữ
ể
í
2-20mm,
ớ
ũ
ừ
C. takaomontana
ụ
ặ
ọ ,
ự
ợ
ẩ
ứ
( />Vai trị ủa đơng trùng hạ thảo
Từ
nay,
ế
ó
ụng
ù
(cho ẻ em), ệ
ệ
ệ
ễ
ung
ể
ị
ầ
, hen
ứ
ệ
ể
ủ
,
ù
ộ
Naxi, Lisu
da,
o ở
ộ
ể
ệ
ị ự , ể
ệ
,
ể
ở Sikkim
ễ , ệ
lao, ệ
ở nam
ớ
ổ
ế
ế
5
ớ
ị
, ho
ệ
ệ
ế canxi,
,
ữ 21
,
í
ữ,
…T
ợ
, Trung
C. sinensis ể
ể
ữ
ề
T
ứ
ụ
ề
ợ
gan do
ởT
bao
gan,
, vai
ế khi
khi hai ữ
kinh 1.500, 3000
í
ị
ộ
Trung
ỷ ụ
10.000
é ở Stuggartt
1993
Trong
ù
ế ộ
ệ
ợ
ộ
ự
trong ầ
ế ộ
oạ
ự
ơ ả
ợ
(superfood)
ộ
ọ
Hoa ỳ
ó
ể
ề
ợ
,
1753 ớ
ọ Clavaria militaris
F
ổ
ẩ
a
ợ
ợ
ụ
(GRAS). Cho ớ nay,
ẩ
Cord ce
, 1982)
í
ủa nấm Cordyceps militaris
Cordyceps militaris
(
ụ
(Miller, 2009).
1.1.2. Cá đặ điểm sinh họ
1.1.2.1. P â
ề
ó
ẩ
an
ộ
ế
ề
ộ
ự
ợ
ù
coi
ộ dung
Swain, 2011).
ụ
ẩ
ớ trong
,
(Winkler, 2005; Panda
ù
ụ
ủ
ế
ọ
ủ Ướ
í
ó
ề
400
(
, 1958;
Kobayasi et al, 1982; Stensrud et al., 2005).
ộ
Cordyceps militaris
ộ
, ọ
ớ
,
, ớ S
,
,
C. militaris. T
ọ Cordyceps militaris(L.) Fr. (1818) (Kobayasi et al, 1982).
ù
ớ , ó
,
T ể
, ỗ
ở
ữ (
ề
8-10
ừ
ù
ầ
ặ
ề
ể
ộ
, í
ệ
ó
,
ặ
ể ó
ừ 300-510 μ , ề ộ
1.1)
ợ,
ó
ớ
Cordyceps militaris
è
ộ ,ở
ỡ
,
ớ 3 5-6 × 1- 1 5 μ
ẽ ứ
Â
ồ
Á(
ứ
, 2008)
Hình 1.1. Nấm Cordyceps militaris và mặt ắt dọ thể quả hứa á
(Christian et al., 1837)
6
4μ
ào t
ộ ợ
ổ
ỡ
W ,
militaris
ề
S
ộ
ừ
,
Y
è ở
S
,
ộ
,
Y (S
ế
C.
, 2006)
ù
ẩ
ầ
ỡ
ó ổ
ẩ
ó
(Shretha et al, 2006).
1.1.2.2. C u r
gc a
ầ
ar
ế
, C. militaris
ù
ộ
Cord ce
ù
ủ
ủ
ù
ớ
ủ ế
, ồ
ó
ủ,
ể
è
(
,
,
ẽ
ế
ể
, 2012)
ặ
ự
ể
(Z
ế
ủ
ó
C. militaris
, 2011)
ệ
Cordyceps militaris ó
(
nh 1.2).
, ự
ệ,
ợ
í
ể
ủ
ề
ộ
ó
ể
, 1982;
Ở
,
ể S
ở
ặ
ù
ó ừ
ủ
ỡ
ở
ủ
ế
ủ
ế
ễ
ể
ó
ầ
ộ
ũ
ệ
ặ
ồ
c
1.1.2.3.
ợ
Cordyceps militarisis
ủ
(
í
ó
ủ
ặ ở
, 1958; S
ự
, 1941) Sự
ở
ề
ù
)
ộ
, 2004)
ộ
(
Tipula paludosa (
ộ
ộ
ủ
ổ
ủ
ộ
quercina, Tenebrio molitor (
)
ể
ế
(
ù
(
ó
ị
ù
ủ
ề
ề
S
ồ
ứ
ế
ớ
ộ
), v
ứ
ụ
ộ
ứ
ộH
).
7
(
ủ
, 1941;
C.militaris trong
,
ó
), ộ
Ips sexdentatus, Lachnosterna
), Cimbex similis (
ộ
ộ
T
ự
ó
ồ
C.militaris,
ề
ó
ự
ặ
ầ
C. cardinalis G.H. Sung & Spatafora, C. kyusyuensis A. Kawam.,
C.pseudomilitaris Hywel-Jones & Sivichai, C. rosea Kobayasi & Shimizu, C.
,
roseostromata Kobayasi & Shimizu, C.washingtonensis
(S
S
, 2004; S
, 2007; W
Hình 1.2. Cá dạng ào t
a
a
, 2008)
ủa nấm Cordyceps militaris (Zheng et al., 2011)
a
m
a
m
a
F
a
ộ
Fa m
a
-
q
a
á m
a
M
q
a
1.1.2.4. T
o
c
d ru
ế
ó
militaris T
ứ
ớ
, 2010) T
militaris ó
í
ễ
ó ự
ứ
ề
ề
ủ
ừ
C. militaris
ự
ITS (
ủ
C.
ự
ó7
ộ
2,0
ộ
, 2011)
ể
ữ
5,7
í
ủ
, 2009),
ỳ
2 ≤0 01) (Wang et al., 2008).
8
ể
ề
ự
ủ C.
ế
ự
ự
(W
ầ
ủ
,
O. sinensis (Z
ề
ế
(Z
, 2003, 2007) T
ọ
ầ
32,2
ệ
ề ế
ệ
ể
,
ề
ar
ằ
ỡ
ể, í
ó (
ộ
(1964)
ế
ễ
c c a Cord ce
ủ
ự
ề
ệ
ở
ế
ộ
militaris
ợ
ứ
2009;
, 2011)
ộ
C. militaris ó
ứ
ự
ủ
(
, 2008;
ộ
ộ
ế
ủ
C.
, 2009; Z
ứ
ể
,
ầ
ó ặ
ể
ợ
ế
ợ
et al.,
ằ
ứ
ộ
ớ
,
ể
(
, 2004; Z
,
ặ
et al., 2007; Zhou et al.,
2009; Li et al, 2011).
ự
ự
ở
ể
ệ T
ệ ợ
C. militaris
ứ
,
( ST)
,
ể
ặ
ộ
í
ể
ợ
ứ
ũ
ữ
ở
ể
ủ
ề
ế
ứ
õ
ể
ó
ứ
ó ự
ể
ợ
),
í
(
ở
ề
et al., 2011; He et al., 2011).
iệu ủa nấm Cordyceps militaris
1.1.3.1. C c
T
,
ề
ệ
,
1.1.3. Giá trị dƣ
ó ế
, 2010)
ế
, 2010)
ó ( í ụ,
(X
ị
(X
ệ
ằ
a
ệ
ứ
ứ
cc a
Cord ce
ề
ầ
ó
ầ
ọ
ar
ủ
ế
ể
C.militaris
40,69%;
:
(34,7 mg/gam), vitamin B1 (13,0 mg/gam), vitamin B6 (62,2 mg/gam), vitamin B12 (70,3
/
),
3 (42,9
(29,15
ppm),
/
);
); ợ
: S (0,44
ó
ọ
ó
ợ
), Z (130,0
ọ :
(1,52%), cordycepic acid (11,8%), polychaccaride (30%) (Shih et al., 2007).
Cordyceps militaris ó
Trong thể qu
(69,32 mg/g
ợ
ỗ
ừ 1,15 - 15,06
qu ba
ồ :
(5,99
í
aspar
/
ủ
(2,66
ợ
14,03
ể
ổ
/
ũ
0,36 - 2,99
(15,06
/ ),
ể
ứ
/
T
/ ),
(5,29
ó ự
ầ
ệ ,
ủ
(8,79
/ ),
)
(5,18
ộ
ỗ lo i trong thể
/ ),
(6,68
/ ),
/ )
ể qu . S liệ
et al. (2001) cho th y phần lớn trong sinh kh i n m chứa acid
/ ),
(2,21
/ )
(1,57
9
/ ) (Chang, 2001).
T ể
é ,
s
ó
ợng acid linoleic chiế
ợ
trong
é
33,0%
qu
é
Cordyceps militaris chứa nhiề
,
(0,97%
ó
0,18% trong thể qu
,
hợ
ể qu
ớ 0,36%) (
70% ổ
ế
21,5%
24,5%
ể
, 2008).
ợ
ế
ế
ến 61,3% trong thể qu
ủ yế
(
militaris.
,
ợ
í
ủ
Cordyceps
0,06%
ó
ớ
in
ợ
3 ầ
ớ
et al., 2008).
Polysaccharide
S-1
ó
ầ
ợ
ế ừ
C. militaris
ừ
ế
ồ
S-2
,
ứ
ó
ổ
,
Yan et al. (2008)
ằ
ụ
ề
ụ
ó
ể
ụ
ù
ết xu t.
ứ
ó
ủ
polysaccharide từ n m.
1.1.3.2. T c dụ g
cc a
ợ
ợ
ệ
C.
ệ
ủ
Cordyceps militaris ứ
ứ
,
ớ
ế
ừ
ệ
ụ
ộ
*
ề
(S
ề
,
ề
ệ
ế
ệ
ở
ừ Cordyceps militaris
ế
:
í
ợ
(3 -
,
,
ừ
) ừ
,
ề
ễ
et al, 2010).
*
ó :
ị
(
V
ứ
ụ
ó
ự
ụ
ợ
ó
ó
ế
Cordyceps militaris
ị
ar
ế
ứ
ợ
C.militaris ó
),
ự
ứ ở ồ
ộ (8
ứ
ợ
1,1/
S2
-hs-
ứ
-2)
89%, 1,188
85%
(Fengyao et al., 2011).
*T
ợ
Cordyceps militaris,
ù :
ợ
ù
,
10
ầ
ù
ù
ộ
ế
ẩ
ừ
ệ
ợ
ợ
2 ầ
ế
ợ
*
ụ
ị
ợ
ế
:
militaris ồ
ó
ầ
ù
ề
ộ
*
ầ
ó
ễ
ị
(
(
S)
ứ
ứ
, 2009)
-T
ự
ệ
ự
ó
ề
ợ
ể
ệ
ọ
ệ
ề
*T
ế
ễ
ị
ụ
ề
ị
(T
2
)
ứ
ứ
ụ
ợ
ộ
ề
ế
ế
ế ừ
ệ
ế
ộ
ợ
:
ụ
ễ
ề
ộ
F-
ù
Cordyceps militaris ó
ủ
ó
ó
ở
ớ
ệ
ó ở
ể
ể
ệ
ệ
*T
ệ
ự
ế ữ
ụ
ị
, 2009)
ế ừ
ẽ
ụ
-Joon et al., 2000).
ế
(S
ó
ợ ứ
ộ (Y
T2
ợ
,
ợ
ệ ứ
ẽứ
)
ớ ế
ừ
ủ
(
ộ
ẩ
:
í
, 2007)
ợ
ễ
ể
,
(Y
ó
ợ
ề
ệ
Cordyceps
ề
Fusarium oxysporum
ẩ
ệ
, 2007)
ế ừ
, I 5,1
ẩ
ó
ụ
ủ
ớ 12
ế
(
b
ẩ
ế
: C.militaris
C. militaris ó
7-9
ế
ở
ẩ ,
ế ừ
ụ
(
ị
-Sung et al., 2006).
ụ
ủ
, ị
ế ừ
ể
Cordyceps militaris (CMWE - hot water extract from Cordyceps militaris
)
( ị
ợ
ệ
ệ
ề
ụ
ệ
ể
ợ
ớ
I -6
ằ
W
ủ ế
ứ
ó
(W
ồ
ộ
ộ
ụ
ồ
ứ
ế
et al., 2010).
11
ệ
ó
í
-6 (I -6) ủ
-α)
ự
S, T F-α
(
),
α (T F-α 264 7
ể
ủ
W
ị
ế
ộ ủ
ế
ệ
S)
ế
ế
R W
ữ
ế
*
ứ
ụ
ủ
ợ
Cordyceps sinensis
ụ
ụ
ủ
militaris ó
,
ể
ó
ộ
ự
ế
ụ
ặ (
ù
ứ
Cordyceps militaris,
ũ
ợ
ặ
Cordyceps militaris:
ừ
ợ
, 1999;
Cordyceps
ứ
ổ,
ó
, 2010)
1.1.4. Nghi n ứu nuôi trồng nấm C. militaris tr n thế giới và Việt Nam
1.1.4.1. Ng ê cứu rồ g
ữ
ế
ứ
ũ
ầ ,
,
ẩ
,
ộ
ứ
ó
,
ó
Loan, Trung
(Che
ồ
,
ớ
ứ
(Wang et al.,
,
, 2010)
ổ ứ
ổ,
ệ
ó ,
ó
30
(Huang et al., 2010).
,
ồ cung v
ệ,
khoa ọ
í
Cordyceps
ẩ , ù
ụ
ừ C. militaris
ầ
ằ
ữ
ợ
ế
ớ
ự
, ù
ó
ủ ộ
ớ ự
ề
ứ
ồ cung,
ù
ù
th o hiện n
(
:
ự
,
y t o thể qu
Ophiocordyceps sinensis (
ế
sinensis)
ợ
ó3
ệ sợ )
ù
ch t.
ó
ợ
(
ự ế ề vai
ủ
ự
ù
ộ ủ khoa ọ
ồ
ọ
ồ
Hongkong,
ợ ,
ế
T ớ
ế
,
ừ
ó
ở
ọ
Nam Á
ủ,
ầ
ừ
ũ
2006)
ự
ợ
ớ
ớ
ù
ó
ẩ
et al., 2003) T ể
ẩ
ừ
Cordyceps militaris ù
... ở
ề
ủ
ù
ể
ó
ủ
ợ
ủ
ẩ
ợ
gớ
ù
ụ
ợ
rê
ầ
ủ
ứ
T ể
ar
í
ọ
ằ
C.
ự
ồ
ề
(
ợ
ể
ợ
ứ
y bằng
ù
ặ
ọ
Cordyceps
ệ
,
ệ
)
ủ
ầ
,
ủ
ị
(
2006; Stone 2008; Zhang et al. 2012).
ộ
militaris (
ù
:F )
ổ
ế
, ó
ớ O.sinensis
ế
12
ớ ở ộ
ừ 0 - 2 000
Cordyceps
ự
ớ
ể (
, 1941;
2005;
, 1958;
, 2007)
, 1995; S
ợ
ọ
,
ớ , ó
ằ
ồ
ó
ợ
C. militaris
ó
ứ
í
ể ễ
ợ
ó
ọ
ó ,ứ
ế ế
ộ
ợ
í
ồ
ế
ự
(
ề
O. sinensis
O. sinensis
, 2006 , ;
, 2006;
Yu et al., 2006; Ni et al., 2007; Gao et al., 2008; Yue et al., 2008; Zhou et al., 2009;
, 2010;
Das
2012) T
, 2010;
, ầ
, 2010; Z
ó
ứ
ế
ỡ
ồ
ợ
ể
ủ
(
ợ
ỉ
ị
ớ
, 2004;
ề
ệ
ộ
ợ
,
ộ
ụ
ợ
ầ
ọ (
ớ
ứ
ó
sinensis
,
,
ó
ỉ ó
ự
ỉ ó
ở
ó
400
36
ợ
ồ
ề
ợc trồng ở q
C. militaris
ớn do
,
i gian s n xu t ng n (Li et al, 2006). Hiệ
ó
ằ
m C. militaris
ứu quan trọ
ợ
ế ỷ 19,
ù
ợc gi
ể s n xu t thể qu (Wang, 1995; Sung, 1996; Li et al,
ề
ặ í
Từ
ồ
tt
ứ
nhiề
ứ
, 2011)
,
2006). Trong s nhữ
í
ầ
ể
(Z
ợ
ợ
ữ
, 2007)
ề lo
ều kiệ
ể,
ó
ỉnh của C. militaris ũ
ề
ó ó
ủ
,
, 2007;
, ộ
trồ
ự
ệ
ở
C. militaris ó
ự
ứ
ợ
, 2010)
O. sinensis,
ể
ề
ó
(S
, 2009; X
ớ T
C. militaris ó
ộ
ặ
ế
ó
ứ
ị
ị
,
, 2008; Z
ợ
O. sinensis
ể
ể
ị
í
,
ụ
,
ằ
, 2008)
ể
, 2011;
ề
ủ
,
ầu din
ỡ ,
ứ
, 1970)
ợ
ữ
13
O.
C. militaris.
ọ
(Shanor, 1936;
ế
ó
ể
ó
ứ
í
ệ
(
, 1941;
, 1968; Y
ồ
ù
, 1982)
ứ
C.militaris
ợ
ó
ó
ệ
ể
y t o thể qu ,
í
n
ợ
ó
ự
í
ù
ỉ ó
ằm kh c phụ
ứ
ũ
, ệ
ề
ợ
ợ
ợ
ng vớ
ũ
ề
ợ
ừ
ữ
C.militaris, ù
ọ
*
ó
ầ
ộng tằm
ừ
ợ
(
ủ
, 2008; Z
g c a
u
ơ
ứ
ổ biến
t nề
o. Tuy
ứu nhiề
ũ
ó
ợ
t. Một s
ợc từ
ớ
ệ
ộ
ớ
(
r ờ g
ể
ứ
ể
, 2006; Y
,
, 2010)
2006; Gu et al., 2007; Kwon et al., 2009; Xie et al., 2009a, b ;
ứ
ểm củ
ợi n
ợ C.militaris
ợ
ế
ó ũ
, 2009;
ợ
, 2010)
u
r
rồ g
Cordyceps militaris
ợ
Cordyceps militaris
ể
p
c, Nh t
ớc t
ợc ch t của thể qu
ầ
,T
y Cordyceps militaris
o cầ
ể
,
ợc s n phẩm gần với tự
T
i
ự ộng
ể phổ biến ở
ồng n m Cordyceps militaris
ầ
,
ồng t o thể qu n m Cordyceps
ằ
c, Trung Qu
ề
T
ệ hiệ
ởl
ợ
,
é ,
t khe, hệ th
t tiề
tr
y l ng thu hệ sợ
,
, ừ
ứu nhiề
ù
ó
ự
t (Baral et al., 2012). Mộ
Qu
th o,
ề ó,
ầ
ụng, hệ th
n xu
ù
ầ
ộ
ó , ệ th ng thu hồi s n phẩ …),
ủ
T ớc v
t gần gi ng vớ
í nghiệ
ở
ọc th y rằng
ứu sao cho tỉ lệ
y thu hệ sợi vừ
B ,
ặ
ợ
ergoster … ủa hệ sợ
(
ứu thu nh n hệ sợi trong
ần của hệ sợ ,
ần của một s ch
ợ
ứ
ỡ ớ
ủ ộng trong việ
ng
ế
ủ
ớ
,
ị
ồ
ể
ể
(2003)
14
ợ
(
, 2008)
ồ
