Cẩn trọng với chỉ số docx

Cẩn trọng với chỉ số

Sở Giao dịch chứng khoán Hà
Nội (HNX) đã phải thay đổi
cách tính đối với cổ phiếu của
CTCP khoáng sản Sài Gòn -
Quy Nhơn (SQC) để giảm tác
động “ảo” của cổ phiếu (CP)
này đến chỉ số HNX-Index.
Điều này đã làm nảy sinh câu
hỏi, có nên tiếp tục nhìn theo các chỉ số chứng khoán này để đầu tư
nữa hay không?

Từ trước đến nay, hai chỉ số chứng khoán VN-Index và HNX-Index đều
tính theo công thức là tổng giá trị thị trường hiện hành/tổng giá trị thị
trường cơ sở rồi nhân với 100. Hiểu đơn giản là lấy tất cả khối lượng
niêm yết của CP trên sàn và nhân với giá của từng mã CP tương ứng
đang giao dịch sẽ ra tử số. Thông thường mẫu số sẽ không thay đổi (nếu
loại trừ việc có thêm CP mới đưa vào giao dịch). Do đó, việc thay đổi
giá của các CP trên sàn sẽ làm chỉ số chứng khoán thay đổi. Đặc biệt,
những CP có khối lượng niêm yết lớn, chiếm tỷ trọng cao trong tổng giá
trị vốn hóa toàn thị trường thì sự tác động càng lớn.

Giao dịch ít, tác động nhiều

Tuy nhiên trong trường hợp CP SQC, tổng khối lượng niêm yết là 100
triệu đơn vị nhưng trên thực tế, khối lượng tự do chuyển nhượng là
11.253.000 đơn vị, khoảng 1/10 so với tổng khối lượng niêm yết. Số còn
lại bị hạn chế chuyển nhượng. Thậm chí, trong nhiều phiên, CP này chỉ
giao dịch khoảng 100 đơn vị nhưng với cách tính trên, giá CP SQC tăng
thì HNX-Index cũng tăng theo và giá giảm thì ngược lại đã khiến nhà

đầu tư (NĐT) "tá hỏa".

Do quy mô của sàn Hà Nội còn nhỏ nên chỉ cần kích giá hay giảm giá
CP của SQC là đạt được mục đích kéo thị trường theo ý đồ riêng của
mình. Vô hình trung nhiều NĐT muốn tạo ra hiệu ứng trên thị trường
đều nhắm vào SQC để thực hiện. Đây là lý do, HNX đã chính thức điều
chỉnh giảm khối lượng CP của SQC tham gia tính HNX-Index từ ngày
26.3, nhằm bảo vệ quyền lợi NĐT và đảm bảo chỉ số này phản ánh được
thực chất xu thế biến động của thị trường. Theo đó, chỉ tính khối lượng
11.253.000 CP SQC được tự do chuyển nhượng thay vì lấy toàn bộ 100
triệu CP niêm yết trong rổ tính HNX-Index. Đây là lần đầu tiên có
trường hợp điều chỉnh giảm khối lượng của CP đưa vào rổ tính chỉ số
chứng khoán tại VN.

Theo TS Nguyễn Văn Thuận, Trưởng khoa Kế toán - Tài chính - Ngân
hàng (trường ĐH Mở TP.HCM), việc thay đổi chỉ tính theo số lượng CP
đang được phép tự do chuyển nhượng là tất yếu. Nhiều nước cũng đã
thực hiện theo cách này. "Sắp tới sẽ có những doanh nghiệp lớn, các tập
đoàn đưa vào niêm yết với khối lượng CP lớn như niêm yết toàn bộ CP
của Vietcombank, hay MobiFone thì với cách tính cũ cũng sẽ xảy ra
hiện tượng như SQC. Do đó Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nên ban
hành quy định rõ và áp dụng cách tính này cho tất cả CP trên thị trường,
không phân biệt giá trị vốn hóa thị trường lớn hay nhỏ", TS Thuận nói.

Không "nhìn" chỉ số đoán xu hướng

Ở thị trường nhiều nước, chỉ số chứng khoán còn được các công ty
chứng khoán làm nền tảng đưa ra các công cụ chứng khoán phái sinh
như hợp đồng tương lai, đầu tư theo chỉ số Vì vậy khi chỉ số chứng
khoán bị sai, NĐT sẽ bị rủi ro dẫn đến thua lỗ do kết quả không như dự

báo. Khi đó, thậm chí NĐT có thể kiện công ty điều hành sở giao dịch
để đền bù thiệt hại vì những sai sót đã gây ra. Tại thị trường VN, do
chưa có những công cụ chứng khoán phái sinh này nên tác động trực
tiếp của chỉ số chứng khoán chưa có. Tuy nhiên, nhiều NĐT vẫn thường
nhìn vào chỉ số chứng khoán để dự báo về xu hướng chung của thị
trường, nhất là những NĐT đầu tư theo mô hình kỹ thuật. Chính vì vậy,
khi HNX công bố cách tính đối với SQC, không ít NĐT đã phải giật
mình.

Đứng về phía cơ quan quản lý nhà nước, cần phải tính đến việc đảm bảo
được các chỉ số phản ánh đúng diễn biến giao dịch trên thị trường để giữ
được lòng tin của NĐT. Đặc biệt, cần tránh những thiệt hại cho NĐT khi
các chỉ số chứng khoán được sử dụng nhiều hơn trong các mô hình phân
tích và dự báo trên thị trường.

Bên cạnh đó, chỉ số chứng khoán VN cũng chưa phản ảnh được sức
khỏe của nền kinh tế - điều mà chỉ số chứng khoán ở nhiều thị trường
khác đã thực hiện được. Lý do là số lượng các công ty niêm yết trên sàn
vẫn ít và quy mô nhỏ, chưa phải là đại diện cho các ngành kinh tế. Bản
thân các NĐT cũng không nên quá chú trọng vào sự tăng giảm của chỉ
số chứng khoán chung mà nên phân tích tìm hiểu kỹ hơn về giá trị, hiệu
quả của từng doanh nghiệp để có quyết định đầu tư thích hợp.