Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi làm quen chữ cái

NỘI DUNG
I – ĐẶT VẤN ĐỀ

Trang

1.Lý do chọn đề tài
2.Mục đích nghiên cứu
3.Đối tượng nghiên cứu
4.Đối tượng , phạm vi nghiên cứu
5.Phương pháp nghiên cứu
6.Kế hoạch nghiên cứu
II :GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lý luận

1
2
2
2
2
2

2.Cơ sở thực tiễn

4

2.1.Khái quát về trường
2.2 Thuận lợi
2.3 Khó khăn

5
5

6

3.Một số biện pháp thực hiện
3.1 Biện pháp 1 :.Gây hứng thú cho trẻ hoạt động làm quen chữ cái

7

3.2 Biện pháp2.Tạo môi trường làm quen chữ cái

11

3.3 Biện pháp 3.Tổ chưc trên tiết học
3.4 Biện pháp 4.Dạy trẻ làm quen chữ cái qua các trò chơi
3.5 Biện pháp 5.Lồng ghép tích hợp các mơn học khác
3.6 Biện pháp 6. Cho trẻ làm quen chữ cái mọi lúc mọi nơi

12
14
17
20

3.7 Biện pháp 7.Phối hợp với phụ huynh

21

4. Kết quả đạt được

22

4.1.Đối với giáo viên

22

4.2.Đối với trẻ
4.3.Đối với phụ huynh
III.KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
2. Khuyến nghị
IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO

23
23
24

1/28

skkn

3

27


I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1/ Lý do chọn đề tài
Thế kỷ XXI là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhập Quốc tế.
Trong thời đại tri thức này chủ yếu là cạnh tranh giữa các nền giáo dục và đào
tạo. Để đưa Đất nước ta hội nhập thành công và cạnh tranh thắng lợi, sánh vai
được với các cường quốc trên thế giới. Để nước Việt Nam trường tồn và có vị trí
xứng đáng trên trường quốc tế, thì giáo dục và đào tạo nhất thiết phải đào tạo ra

những con người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tịi và phát huy cái mới, có
khả năng hợp tác, chia sẻ.... Nói tóm lại là đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát
triển kinh tế xã hội để tạo lập một xã hội Việt Nam văn minh hơn, sung túc hơn,
an tồn hơn.
Đứng trước xu thế đó, nghành học mầm non là một mắt xích đầu tiên cực
kỳ quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho
sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Trên cơ sở cung cấp những tri
thức khoa học ban đầu về tự nhiên xã hội, phát triển các năng lực nhận thức, các
thao tác tư duy và hoạt động thực tiễn. Đồng thời bồi dưỡng những tình cảm tốt
đẹp, những đức tính cao q để phát triển một con người tồn diện.
Ngơn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để phát
triển trí tuệ giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học và các cấp học
sau này. Hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất
quan trọng. Đó là nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri
thức mới. Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi
tham quan, dạo chơi... Cần kích thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách thành thạo
mở rộng vốn từ về thế giới xung quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì
muốn nói một cách rõ ràng, khơng nói ngọng, khơng nói lắp...
Tuy nhiên để trẻ nhanh chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ năng đó thì
một điều cần thiết là cần phải đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức. Trong
quá trình cho trẻ làm quen với 29 chữ cái và một trong những con đường hiệu
quả nhất là phải theo hướng giáo dục mầm non mới. Điều đó đồng nghĩa với
2/28

skkn


việc phải tổ chức nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ yêu thích,
hứng thú đáp ứng với sự phát triển của trẻ. Trẻ được trải nghiệm, tìm tịi, khám
phá thể hiện chính mình, cơ chỉ là người hướng lái gợi mở.

Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi .Tôi nhận thấy
nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo lớn 5 tuổi làm quen với chữ viết, hình
thành và phát triển kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là
nền tảng để trẻ hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận những tri thức mới một
cách nhanh chóng và dễ dàng.
Vì những lý do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Một
số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi làm
quen chữ cái ", với mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của mình trong
việc nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi làm quen với chữ viết.
2/ Mục đích nghiên cứu:
Biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục mầm non.
3/ Đối tượng , phạm vi nghiên cứu:
+ Đối tượng nghiên cứu :Trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi
+ Phạm vi nghiên cứu : Biện pháp nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái .
4/ Đối tượng khảo sát, thực nhiệm:
- Trẻ lớp mẫu giáo Lớn A7 trong trường.
5/ Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp lý luận: Đọc tài liệu, thu thập , phân tích khái qt hóa hệ
thống hóa tài liệu có liên quan tới tâm lý học, sinh lý học giáo dục học mầm non
.

- Phương pháp thực tiễn: Điều tra khảo sát, quan sát thực tế.
- Đối tượng nghiên cứu: Lớp giáo lớn A7.
6/ Phạm vi kế hoạch nghiên cứu:
- Từ tháng 8 -9 /2017 : Chọn đề tài và trang bị lý luận
- Từ tháng 10- 3/2018: Tổ chức cho trẻ thực hiện các biện pháp hoạt động
- từ tháng 3 – 4/2018 : phân tích kết quả và viết sáng kiến kinh nghiệm
3/28

skkn


II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I – Cơ sở lý luận:
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo 5 tuổi khi bước vào trường tiểu học là
một bước ngoặt lớn và khó khăn đối với trẻ. Bởi vì ở mẫu giáo trẻ đang quen với
vui chơi là hoạt động chủ đạo, nhưng khi trẻ vào tiểu học thì học tập lại là vai
trò chủ đạo nên việc cho trẻ làm quen với chữ cái ở trẻ mẫu giáo không phải là
đưa chương trình tiếng việt của lớp 1 vào dạy mà ở đây trẻ mẫu giáo 5 tuổi
được sử dụng các yếu tố vui chơi và các nhiệm vụ học tập sáng tạo thông qua
các hoạt động học tập. Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công
công tác giảng dạy trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi
nhận thấy rằng trẻ làm quen với chữ cỏi không phải là việc dễ làm, nó địi hỏi
người giáo viên phải kiên trì, chịu khó biết vận dụng những linh hoạt, sáng tạo
trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ mơn chữ cái.
Q trình trưởng thành của đứa trẻ bên cạnh thể chấtvà phần quan trong
không thể thiếu chính là ngơn ngữ. Ngơn ngữ là cơng cụ để trẻ học tập và vui
chơi những hoạt động chủ yếu của trường mầm non. Ngôn ngữ được trong tất cả
các loại hình giáo dục, ở mọi nơi, mọi lúc, như vậy, ngôn ngữ cần cho tất cả các
hoạt động và ngược lại mọi hoạt động tạo cơ hội cho ngôn ngữ trẻ phát triển.
Vậy bộ môn làm quen với chữ cái là một phần, một bộ phận của việc phát
triển ngơn ngữ trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi, do đó làm
quen với chữ cái nó có ý nghĩa quan trọng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Trước hết làm quen với chữ cái là rèn luyện khả năng nghe, khả năng phát âm,
khả năng hiểu ngôn ngữ tiếng việt .
Thông qua việc làm quen với chữ cái cung cấp thêm vốn từ về thế giới
xung quanh. Cho trẻ làm quen với chữ cái cịn giúp trẻ hiểu được mối quan hệ
giữa ngơn ngữ nói với ngơn ngữ viết, trẻ hiểu thế nào là đọc và viết sau này ở
trường phổ thông, thông qua viêc tìm kiếm các chữ cái khác nhau ở các vị trí

khác nhau của từ giúp trẻ phát triển óc quan sát, ghi nhớ có chủ định. Làm quen
4/28

skkn


với chữ cái cịn giáo dục tình cảm, mở rộng hiểu biết cho trẻ, chuẩn bị
tích cực cho trẻ vào trường tiểu học
Bắt nguồn từ những tầm quan trọng trên, nên là một giáo viên mầm non
tơi ln tìm tịi đưa ra những phương pháp giảng dạy sao cho lượng kiến thức trẻ
tiếp thu được đạt kết quả cao, trẻ hứng thú, sơi nổi tích hợp được nhiều nội dung
vào giảng dạy để giờ học phong phú hơn, tạo sự lôi cuốn đối với trẻ và phù hợp
với điều kiện trường mình đang cơng tác. Đối với trẻ mầm non hoạt động làm
quen với chữ cái là một trong những hoạt động quan trọng trong việc phát triển
toàn diện của trẻ, nó có tầm quan trọng rất lớn trong việc phát triển vốn từ, phát
triển ngôn ngữ, khả năng phát âm - đọc chuẩn chữ, tiếng mẹ đẻ, để phát triển các
giác quan và hoàn thiện các nhân cách cho trẻ.
Thấy được tầm quan trọng của hoạt động làm quen với chữ cái, Bản thân
tôi đã cố gắng thực hiện tốt chuyên đề học hỏi kinh nghiệm ở các đồng nghiệp,
nghiên cứu các biện pháp hữu hiệu nhất nhằm truyền thụ đến trẻ sao cho trẻ lĩnh
hội một cách nhẹ nhàng thoải mái hơn tránh được sự gị bó. Và tơi đó chọn đề
tài nghiên cứu "Một số biện pháp để nâng cao để nâng cao chất lượng hoạt
động cho trẻ cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen chữ cái". Trong thực tế ở trường Mầm
Non để thực hiện chương trình giáo dục mầm non mới thì hầu như các giáo viên
đang còn bị vướng mắc giữa cái mới và cái cũ, chưa thiết kế cho mình được tiết
dạy thực sự đổi mới và khoa học mà họ đang cịn bắt chước nhau. Do đó họ
đang cịn lúng túng trong cách lựa chọn các hình thức cho tiết học, bên cạnh đó
là cách sử dụng đồ dùng trực quan thì họ chưa phát huy được cơng dụng của đồ
dùng sẵn có trong thực tế, chưa ứng dụng được cơng nghệ thơng tin, giáo án
điện tử vào bài dạy, vì vậy mà tiết học cịn nhiều hạn chế, có thể nói nội dung

của tiết học cịn nghèo nàn, dụng cụ học tập chưa sinh động, giờ học trở nên khô
khan, cứng nhắc, do đó kiến thức, kỹ năng mà trẻ thu được trên tiết học còn
chưa đáp ứng được với yêu cầu kiến thức cô đặt ra cho trẻ.
2. Cơ sở thực tiễn
2.1. Khái qt vµi nÐt vỊ trêng
5/28

skkn


Trường có cơ sở vật chất sạch đẹp với đầy đủ các trang thiết bị học tập
đầy đủ , hiện đại có tổng diện tích là 5.976 m² với 22 phòng học và 8 phòng
chức năng hiệu bộ. Các khu vực được bố trí riêng biệt được đầu tư tương đối
đầy đủ đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị. Trường nằm trên địa bàn dân cư rộng lớn,
đại đa số học sinh là con của công nhân, nông dân, làm nghề tự do, nội trợ….
Trường có tổng số cán bộ giáo viên, nhân viên là 57 người. HiÖn nay trêng
tiÕp nhận 609 cháu từ 24 tháng đến 72 tháng tuổi.
Từ năm học 2010 cho đến nay liên tục trờng đạt tập thể
Lao động xuất sắc cấp Thnh ph. t cp độ 2 về kiểm định chất lượng
giáo dục năm 2018.
Nhµ trờng thực hiện tốt chủ trơng chính sách của Đảng
và nhà nớc, chấp hành nghiêm chỉnh sự quản lý của chính
quyền địa phơng. Chấp hành nghiêm túc sự chỉ đạo của cơ
quan quản lý giáo dục, thực hiện tốt về chủ trơng kế hoạch của
lÃnh đạo các cấp.
Nhà trờng có bộ máy lÃnh đạo đầy đủ và hợp lý, có đội
ngũ giáo viên trẻ có trình độ chuyên môn cao, đợc phân công
phù hợp theo qui định của Điều lệ trờng mầm non và pháp lệnh
cán bộ, công chức.
Các đoàn thể của trờng hoạt động tích cực và ó cú những

thành tích đáng khích lệ.
2.2 Thuận lợi:
Qua những năm thực hiện chuyên đề Làm quen chữ viết, từ những thực tế
trên cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng GD&ĐT Quận và Ban
giám hiệu nhà trường. Trường đã khắc phục được những khó khăn trên bằng
cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên đề do Sở giáo dục,
Phòng GD&ĐT tổ chức khuyến khích động viên chị em học tập, học hỏi kinh
nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp, dự giờ của các giáo viên trong
6/28

skkn


trường để góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó cịn tổ chức cho chị em giáo
viên chủ yếu là lớp 5 tuổi được thăm lớp dự giờ các trường trọng điểm trong
tỉnh về bộ môn và sưu tầm các nguồn phế liệu rẻ tiền, sẵn có ở địa phương để
làm đồ chơi hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Tham khảo thêm sách báo tạp chí có nội
dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Chị em đã động viên lẫn nhau
sáng tác thơ ca, hò, vè, ca dao, đồng dao, câu đố về chuyên đề do Ngành học và nhà
trường tổ chức.
- Lớp luôn luôn được sự quan tâm của BGH nhà trường, các cấp uỷ Đảng
và chính quyền địa phương ln quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục.
- Hai giáo viên đứng lớp mẫu giáo lớn A7 đều đạt trình độ chuẩn trở lên,
đều là giáo viên giỏi cấp Quận, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng động.
- Ban Giám hiệu đã có kế hoạch chỉ đạo chuyên đề làm quen với chữ cái,
từ đó giáo viên đứng lớp rất thuận tiện cho việc thực hiện kế hoạch.
- Lớp được trang bị bộ bàn ghế ngồi học đúng quy cách của Bộ Giáo dục
và Đào tạo đề ra, được trang bị ti vi, đầu quay thuận lợi cho việc dạy và học.
2.3 Khó khăn:
Trong q trình thực hiện chun đề bản thân tơi cịn gặp nhiều khó khăn,

một số cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu cịn nói
ngọng, nói lắp, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức
gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất
cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với
nhu cầu học tập của chuyên đề "Làm quen chữ cái". Bên cạnh đó phụ huynh
huynh chưa nhận thức được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem
nhẹ việc học ở độ tuổi này. Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện, đi muộn về sớm,
chưa chịu khó dạy thêm cho con ở nhà. Một số phụ huynh lại nơn nóng trong
việc học chữ của con em mình nên đã dạy trước tập viết dẫn đến việc tiếp thu
bài của tiết học không đồng đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên
khơng cịn chú ý đến tiết học, còn khi viết do phụ huynh dạy trước ở nhà nên
viết sai nét chữ cho trẻ. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền
7/28

skkn


thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình
và nhà trường.
* Kết quả khảo sát đầu năm của lớp tôi như sau:

8/28

skkn


TT

Số trẻ
KS

30

Khả năng

Mức độ đạt được
Đạt
Chưa đạt
73,3%
26,7%

1

Trẻ nhận biết và phát âm đúng

2

Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế

30

80%

20%

3

Trẻ tơ, viết đúng chữ cái

30

83,3%

16,7%

30

86,6%

13,4%

30

90%

10%

4
5

Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt
động làm quen chữ viết
Biết cách cầm sách, mở sách ra xem và
quy trình đọc

Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, bài
soạn dập khn, cứng nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt
được trên trẻ về các mức độ trung bình và yếu cịn ở mức rất cao, số trẻ nhận
biết và phát âm đúng còn thấp. Vì vậy tơi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện
pháp hữu hiệu nhất trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn
5 - 6 tuổi làm quen với chữ viết đạt hiệu quả cao.

3. Các biện pháp thực hiện
Từ những thuận lợi và khó khăn trên tôi đã áp dụng các biện pháp nâng
cao chất lượng dạy trẻ làm quen chữ cái trong trường như sau:
3.1. Biện pháp 1: Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động "Làm quen chữ cái"
Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ
đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước
tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý
chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây
hứng thú cho trẻ ở bộ mơn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc
và khơ khan có phần "kỷ luật". Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một
cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy khơng có sáng tạo,
dập khn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể
oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tôi đã
9/28

skkn


tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy
đủ đồ dùng cho cơ và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng
hình thức tư duy hình tượng, tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì
gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ ....
Chính vì thế, khi dạy một tiết "Làm quen chữ cái" tôi cho rằng: Đồ dùng trực
quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt phải bảo đảm an toàn.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ
được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa
một chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ g, y (chủ đề phương tiện giao thông).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả lớp
đọc thơ "Cô dạy con".

"Mẹ, Mẹ ơi cơ dạy
Bài phương tiện giao thơng
Máy bay bay đường khơng
Ơtơ chạy đường bộ
Tàu thuyền ca nơ đó
Là đường thuỷ mẹ ơi ....
Qua đó, trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về phương tiện giao thông và đặc biệt
là được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ về nhà ga,
hỏi bức tranh này vẽ về cái gì? (Nhà ga). Trong nhà ga có những dịng người
qua lại đón khách, trả khách .... Qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính
tị mị hấp dẫn. Sau đó cơ giới thiệu dưới bức tranh có từ "Nhà ga" bạn nào hãy
lên chỉ những chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen với chữ "g".
Tiếp đến chữ "y" cơ hỏi trẻ: Ngồi tàu hoả ra thì cịn có phương tiện giao
thơng gì nữa? Trả lời: "Máy bay .... ". Cô và trẻ cùng đàm thoại về máy bay
dùng để làm gì? Bay ở đâu? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát, đàm
thoại và hỏi: Ai có thể lên rút cho cô 2 chữ cái giống nhau trong từ "Máy bay"
và trẻ lên rút chữ "y".
10/28

skkn


Hoặc là để chuẩn bị cho trò chơi ở tiết 2 lúc ngồi trời tơi cùng trẻ trị
chuyện về trị chơi "Các phương tiện giao thông vào bến". Tôi huy động trẻ sưu
tầm bìa catton, tranh ảnh, hoạ báo về các phương tiện như: Máy bay, đồn tàu,
ơtơ, thuyền buồm.... Hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trị
chơi cơ giới thiệu các bến và phương tiện giao thơng nào thì phải vào bến được
làm quen tìm tịi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo của đôi tay và thuận lợi trong
việc viết chữ, dán các chữ cái lên các phương tiện giao thông, trẻ hứng thú hơn
với chính đồ dùng mình làm ra.

Hình 1a: Học chữ G,Y

11/28

skkn


Hình 1b: Học chữ G,Y

Ví dụ khác:
Với chủ đề mà mùa xuân với tiết học "Làm quen chữ cái" l, m, n? Tôi cho
trẻ sưu tầm hoa khô, lá khô, các loại hột, hạt. Những vật liệu đó đều phải chứa
các chữ cái l, m, n như: Lá na, hạt mơ .... Cô và trẻ cùng phết vào sao cho tương
ứng với màu lá, màu hạt .... Với cách làm đồ dùng, đồ chơi như vậy tơi thấy có
những hiệu quả đáng kể. Trước hết là giảm sự đầu tư của nhà trường cũng như
giáo viên trong điều kiện kinh tế eo hẹp và cái được lớn nhất ở đây là trẻ có
hứng thú khi tham gia làm đồ dùng cho tiết học, trẻ sơi nổi hơn vì mình có phần
trong đó. Một số sáng kiến của tơi trong việc làm đồ dùng cho trẻ là không bao
giờ theo khuôn mẫu và tôi thường thay đổi, sáng tạo về cả hình dạng, màu sắc,
kích thước thực tế của nó.
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập, tôi thấy trẻ hứng
thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn.
12/28

skkn


3.2. Biện pháp 2: Tạo môi trường "Làm quen chữ cái"
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lại đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự

chú ý của trẻ. Vì thế, việc tạo mơi trường "Làm quen chữ cái" trong lớp học rất
cần thiết để làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui
chơi hay rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để
trang trí gọi theo chủ đề.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tơi dán chữ "Bé cùng làm quen chữ
cái" và tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ đề.
Ví dụ như chủ đề thực vật thì tơi cắt bìa thành cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt
dán hoặc sưu tầm hoạ báo, tranh ảnh về các loại lá, hột, hạt .... Sau đó cho trẻ cắt
các chữ cái l, m, n, (trong chủ đề thế giới thực vật) cho trẻ dán chữ dưới các loại
hột, hạt hay tranh ảnh theo sự hướng dẫn của cơ giáo như lá thì dán chữ L, mận
thì dán chữ m, hạt na thì dán chữ n....
Hoặc cơ giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ
"Hoa cúc vàng" cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái
cô định cho trẻ làm quen l, m, n thì cơ tơ với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận
thấy.
Và những hình ảnh đó tơi thường thay đổi để phù hợp với chủ đề. Không
những ở góc bé cùng "Làm quen chữ cái" mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng
và tư tương ứng, như hộp đựng hoa lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào
nhãn và dán vào. Treo xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp,
tên của trẻ, tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những
bức vẽ của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay
trên hoạt động "Làm quen chữ cái", trẻ học đến nhóm chữ cái gì, tơi cho trẻ tìm
xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để dựng đồ dùng phục vụ
môn chữ cái, đồ dùng của cơ và trẻ như bút chì màu, vở tập tơ .... Ngồi ra cịn
có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái
rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ lô tô. Kết quả các biện pháp này theo đánh
giá đạt 90%.
13/28

skkn

Hình 2: Góc chữ cái
3.3. Biện pháp 3: Tổ chức trên tiết học:
Hình thức cho trẻ làm quen với chữ cái thơng qua hoạt động học tập là
hình thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích yêu cầu của văn
học. Kiến thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống lơgíc.
Để tiết học đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, không khô khan, cứng
nhắc thì điều điều đầu tiên là cơ giáo thực sự phải có một tài nghệ dẫn dắt. Hoạt
động học làm quen với chữ cái đưa thế giới chữ viết đến với trẻ bằng nhiều
phương pháp, hình thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền với
nhau một cách chặt chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế
nhất định. Vì vậy khi dạy trẻ làm quen với chữ cái cô giáo cần lựa chọn các
phương pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của tứng tiết dạy, để thu hút sự tập
14/28

skkn


trung chú ý tạo hứng thú của trẻ trong tiết học, giúp cho giờ học đạt hiệu quả
cao.
Muốn vậy cô giáo phải: - Lấy trẻ làm trung tâm.
- Phát huy tính tích cực của trẻ.
- Dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là
các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình
thức, dập khn, ln sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy
"Làm quen chữ cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ bài
soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động tĩnh phù hợp với chủ đề.
Ngoài ra, để tạo hứng thú thì cơ phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn

đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể chuyện
(dựa trên chủ đề) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trị chơi ln cuốn hút trẻ vào
thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gị bó.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ b, d, đ chủ đề "Mùa xn" tơi giới thiệu:
Hơm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân, các loài hoa về dự hội rất là đơng
đủ. Nào chúng mình cùng xem có những lồi hoa gì? (Trẻ đi và hát bài "Màu
hoa" sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm.... lần lượt
đưa từng tranh ra cho trẻ xem tranh hoa bướm và trẻ làm quen với chữ d).

15/28

skkn


Hình 3: Tiết học làm quen chữ cái
3.4. Biện pháp 4: Dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi
Dựa vào đặc điểm của trẻ mẫu giáo là hay bắt chước và dạy nói cho trẻ
dựa trên hình thức nói theo cơ, trẻ chưa biết phân tích cách cấu tạo về âm. Do đó
có nhiều lỗi phát âm trong tiếng việt. Chính vì vậy cơ giáo cần xây dựng các trị
chơi luyện phát âm đúng các âm phù hợp.
Ví dụ: Các trò chơi "Bắt chước tiếng kêu của các con vật" để rèn luyện
phát âm cho trẻ như: Gà con kêu "chiếp chiếp", ếch kêu " ộp ộp", vịt con kêu
"vít vít"... Để trẻ phát âm theo cơ một cách tự nhiên và cô không cần phải giải
quyến cho trẽ cách khép mơi, bật hơi.
Trị chơi cũng khơng thể thiếu trong tiết học này tơi lựa chọn trị chơi cho
phù hợp với bài hát "Màu hoa" sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung,
hoa cánh bướm".... Lần lượt tôi đưa từng trang cho trẻ xem tranh hoa bướm và
16/28

skkn

trẻ làm quen với chữ b. Hoa phù dung để trẻ được làm quen với chữ d và hoa
đào được làm quen với chữ đ.
Tơi lựa chọn trị chơi cho phù hợp với chủ điểm có những trị chơi như
- Tìm chữ cái trong câu đố.
- Đi chợ tết.
- Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa chữ cái vừa học.
* Cách hướng dẫn trị chơi:
Cơ giới thiệu mùa xn đến các ơng đồ thường làm gì? Các con có muốn
viết chữ giống ơng đồ khơng? Cơ cho 8 trẻ đứng thành 2 hàng đợi cô chuẩn bị 2
câu đối có các chữ b, d, đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ cái
cô vừa nêu, thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong và kết
thúc trò chơi. Sau đó cơ cho nhiều chữ cái và đúng với u cầu. Khi chuyển tiếp
sang trị chơi thứ hai đó là trò chơi "Đi chợ tết" (Tất cả các trẻ đều được chơi).
Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hồng
nhà cửa và đi sắm tết) cơ chuẩn bị các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên,
mỗi thứ đều gắn các chữ cái b, d, đ. Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ nói nào chúng
mình cùng đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chữ b, đó là những thứ
gì ? Trẻ nói bánh quy, bánh chưng, bánh bèo .... Tổ thứ 2 mua những món hàng
có chữ cái d, đó là những thứ gì? quả dừa, quả dứa.... Tổ thứ 3 mua những món
hàng chứa chữ cái đ... Khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì? và có
chữ cái gì? các tổ kiểm tra lẫn nhau và đọc to chữ cái.
Đến trò chơi tìm tên các loại hoa có chữa chữ cái b, d, đ "Mùa xuân đến
cho chúng mình được đi chơi ở những đâu?" (Được đi xem pháo hoa, đi cơng
viên) trong cơng viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài "Rềnh
rềnh ràng ràng" đến các loại hoa nào các con đốn hoa đó và giơ tranh lơ tơ đọc
to chữ cái chúng mình vừa học.
Ví dụ:

Rềnh rềnh ràng ràng
Tìm các lồi hoa
Hoa gì ngoài Bắc
17/28

skkn


Cánh nhỏ màu hồng
Cùng vui đón tết.
Trẻ giơ lơ tơ hoa đào và nói hoa đào có chữ đ. Cứ như thế cơ đọc cho trẻ
đốn chữ b, d sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau.
Hay với chủ đề "Trường mầm non" với nhóm chữ cái o, ô, ơ vào bài tôi
kể cho trẻ nghe câu chuyện "Vịt con trong ngày khai trường" sau đó hỏi trẻ,
ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì? Trẻ nói bảng
con, vở, hộp màu .... Tôi cho trẻ làm quen chữ o qua từ "bảng con" khi Vịt con
viết trên bảng đã thành thạo cơ giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì? (Hộp màu) và cô
cho trẻ làm quen chữ ô trong từ "hộp màu" cô giáo Ngan ra bài tập về nhà vào
đâu "Quyển vở". Cũng như ở phần trên tôi cho trẻ chơi trị chơi tạo dáng thành
chữ cái. Bạn nào có thể tạo dáng chữ o trên cơ thể nào? Cô cho trẻ được tạo như
cong ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cánh tay....
Trên cơ thể bộ phận nào giống chữ o, trẻ nói: Mắt, đầu....
Hai bạn có thể tạo thành chữ o khơng? (trẻ cầm tay nhau giang rộng).
Ai có thể tạo thành chữ ơ.
Cơ muốn cả lớp mình cùng tạo một chữ ơ thật lớn nào? Trẻ cầm tay nhau
đứng thành vòng trong rộng và trẻ trẻ là đấu ô.
Với chữ cái ơ cô cũng cho thực hiện như thế.
Hoặc với trị chơi "Tìm đồ dùng học tập" trên các đồ dùng học tập có
chứa các chữ cái con vừa học bây giờ cơ sẽ phát cho mỗi bạn chữ cái khi có hiệu
lệnh các con phải lấy ngay đồ dùng có chứa chữ cái đó. Ví dụ: Trẻ có chữ ơ thì

phải lấy thước kẻ, cô cho trẻ vừa đi vừa hát bài "Vịt con học chữ" sau đó cơ
kiểm tra số trẻ lấy đúng đồ dùng và cho trẻ nói tác dụng của từng đồ dùng đó.
Trong khi dạy muốn trẻ ghi nhớ các chữ cái được lâu hơn cô cần phải liên
hệ thực tế hỏi trẻ chữ cái đó có giống cái gì hay con gì hay đồ vật gì? Để phát
huy tính tích cực và tư duy của trẻ. Ví dụ: Chữ o giống quả trứng, quả cam, chữ
y giống cái nạng, chữ d giống cái giáo, chữ h giống cái ghế.
18/28

skkn


Ví dụ: Trị chơi : “vẽ chữ cái trên cát ” Với những hạt cát màu sắc trẻ rất
hứng thú vẽ những chữ cái trên đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên.Trẻ rất hứng
thú vẽ chữ cái trên cát tranh trên cát .Trẻ vừa học vừa chơi trẻ rất hứng thú
trẻ cảm thấy thoải mái khi học .

Hình 4: Trò chơi chữ cái
Bằng các trò chơi mới trẻ sẽ hứng thú khám phá những điểm mới của bài
học, tạo được sức hút mạnh mẽ của trẻ vào bài học và giúp trẻ khắc sâu trí nhớ
về cấu tạo chữ được làm quen.
Cho nên với mỗi tiết dạy tôi luôn tìm tịi, sáng tạo những trị chơi mới,
cách chơi mới ứng dụng với các hình thức khác nhau, thường xuyên thay đổi trò
chơi để tạo sự mới lạ hứng thú với trẻ.
3.5. Biện pháp 5: Lồng ghép tích hợp các môn học khác

19/28

skkn

Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp
các mơn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích
cực chủ động say mê trong tiết học.
Ngồi việc dẫn dắt bằng ngơn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh
của cô giáo trong một tiết dạy máng lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp
nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào chi tiết học làm quen chữ cái và phù hợp
với chủ điểm.
* Tích hợp văn học
Khi vào một tiết học làm quen chữ cái tơi thường tích hợp bộ mơn văn
học vì nó phù hợp với bộ mơn chữ cái. Đây là một mà bộ môn bà Bộ giáo dục
chọn làm chuyên đề mũi nhọn cùng lúc với chữ cái. Khi tích hợp một câu
chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có
chứa chữ cái mà cơ định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện "Sự tích Hồ Gươm" cơ kể cho trẻ nghe câu chuyện
sau đó đưa tranh "Rùa vàng" ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô
sẽ dạy các con chữ cái V và R.
Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca hị vè câu đố để
gây hứng thú.
Ví dụ:

Câu đố chứa chữ Â :
Chữ gì một nét cịng trịn.
Bên phải nét thẳng, trên đầu có ơ.

Hoặc chữ V:
Quả gì tên gọi dịu êm
Như dịng sữa mẹ ni em thuở nào (quả vú sữa).
Thơ ca, hò, vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây hứng thú cho trẻ như bài "Rềnh rềnh
ràng ràng", "Vè con cua" hay một số bài thơ cơ tự sáng tác.
* Tích hợp mơn âm nhạc

Và cũng như trên một tiết học giáo viên đưa bộ mơn âm nhạc vào cũng
khơng thể thiếu bởi nó có tính chất vui nhộn với bộ mơn làm quen với chữ cái
20/28

skkn