Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh trung học phổ thông

Phần I. Đặt vấn đề
1.1. Lý do chọn đề tài
Trong thời đại thông tin bùng nổ, phát triển vượt bậc của khoa học công
nghệ, đời sống tâm lý của con người cũng không ngừng thay đổi và ngày càng
diễn biến phức tạp. Việc học tập và rèn luyện của học sinh phổ thông hiện nay
cũng phong phú và đa dạng. Trước những địi hỏi từ phía gia đình, nhà trường và
xã hội đã tạo ra cho các em nhiều áp lực tương đối nặng nề, nhiều học sinh quá
căng thẳng, mệt mỏi, chán nản trong sinh hoạt và học tập, dẫn đến tình trạng bị
stress học đường. Trong thực tế vào các tiết sinh hoạt của lớp hàng tuần nhiều em
học sinh thường khơng thích thú, cảm giác lo sợ và thậm chí rất chán nản, mệt
mỏi. Vậy nguyên nhân vì sao? Và làm như thế nào để hạn chế điều đó? Trong các
giờ sinh hoạt lớp người giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức, bao quát, giải quyết
và chịu mọi trách nhiệm về tất cả các vấn đề liên quan đến tập thể lớp. Chính vì
thế hiệu quả và khơng khí của các tiết sinh hoạt lớp phụ thuộc rất nhiều vào cách
thức và phương pháp của người giáo viên chủ nhiệm.
Một trong những yêu cầu của các trường trung học phổ thơng, đó là xây
dựng tập thể lớp vững mạnh và đồn kết, đó cũng là nhiệm vụ quan trọng của
người giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp. Một tập thể lớp vững mạnh sẽ là
động lực thúc đẩy mọi hoạt động giáo dục khác, nhất là hoạt động dạy và học của
nhà trường.
Giáo dục học sinh phát triển tồn diện ln là niềm trăn trở cho nhiều bậc
lãnh đạo và giáo viên của mỗi nhà trường phổ thông. Việc kết hợp thật tốt vào
việc xây dựng nội dung tiết sinh hoạt lớp theo chương trình đổi mới, chú trọng rèn
luyện và phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cho học sinh, nếu làm tốt sẽ giúp
các em không chỉ phát triển về mặt lý thuyết mà còn rất hiệu quả về mặt thực
hành, góp phần rất lớn cho việc phát triển tồn diện cho học sinh trung học phổ
thông.
Rút kinh nghiệm trên 20 năm dạy học và làm công tác chủ nhiệm của mình,
bản thân tơi có rất nhiều trăn trở và xin được chia sẻ qua bản sáng kiến với tên đề
tài là: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng tiết sinh hoạt lớp nhằm phát
triển phẩm chất và năng lực cho học sinh trung học phổ thông”.

Những điểm mới trong đề tài của tôi là:
1. Thiết kế được một số biện pháp nâng cao hiệu quả tiết sinh hoạt lớp nhằm phát
triển phẩm chất và năng lực cho học sinh.
2. Đề xuất được quy trình hợp lý để tổ chức hiệu quả tiết sinh hoạt lớp nhằm phát
triển phẩm chất và năng lực cho học sinh.
3. Thiết kế và minh họa được một số tình huống chủ điểm có thể lồng ghép nội
dung vào tiết sinh hoạt lớp nhằm phát triển phẩm chất và năng lực cho học sinh.
1

skkn


4. Xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả giáo dục học sinh qua các hoạt động
của tiết sinh hoạt lớp.
1.2. Mục đích của sáng kiến
Khi cơng tác chủ nhiệm được làm tốt thì bản thân người giáo viên chủ
nhiệm có nhiều điều kiện để hồn thành cơng tác chun mơn và kiêm nhiệm của
mình, các giáo viên bộ mơn có thể thực hiện cơng tác dạy học nhẹ nhàng hiệu quả
hơn, học sinh lớp chủ nhiệm được trang bị kiến thức, kỹ năng sống thực tế và
nuôi dưỡng tinh thần để học tập và rèn luyện tốt nhất, nhà trường hồn thành tốt
nhiệm vụ mà chương trình giáo dục yêu cầu, đáp ứng được kỳ vọng của đông đảo
phụ huynh học sinh.
Xây dựng tập thể lớp vững mạnh là mong mỏi của hầu hết các giáo viên
chủ nhiệm lớp, tuy nhiên có người thì khéo léo có người thì khơng, cách thức thì
mỗi người mỗi kiểu, chủ yếu là tự học, người đi trước bày cho người đi sau, người
nhiều kinh nghiệm bày cho người đi trước... Chính vì thế, những chia sẻ về cơng
tác chủ nhiệm lớp thực sự rất cần thiết cho nhiều đồng nghiệp trong và ngoài nhà
trường tham khảo và học tập.
1.3. Phương pháp nghiên cứu
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn

Thu thập, phân tích, tổng hợp và khái quát hóa các thơng tin lý luận để xây
dựng cơ sở lý luận của đề tài. Thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở
thực tiễn của đề tài như: Phương pháp điều tra, phương pháp tổng kết kinh
nghiệm giáo dục, phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
b) Phương pháp thống kê toán học
Phần II. Nội dung nghiên cứu
2.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn
Giáo viên chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định
quản lý của hiệu trưởng đối với tập thể lớp và các thành viên trong lớp. Giáo viên
chủ nhiệm là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ đề
theo kế hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh của lớp. Giáo
viên chủ nhiệm cần phải biết phối hợp với các giáo viên bộ môn, chỉ huy quản lý
học sinh trong lớp học tập, lao động và công tác. Giáo viên chủ nhiệm cũng là
người phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong trường, trong đó quan hệ nhiều ở
cấp trung học phổ thơng là đồn thanh niên, chi đồn giáo viên, hội cha mẹ học
sinh, để làm tốt công tác dạy - học, giáo dục học sinh trong lớp mình phụ trách.
Nếu giáo viên chủ nhiệm giỏi, có kinh nghiệm trong chun mơn thì chắc chắn sẽ
tạo được kết quả tốt, nhưng ngược lại giáo viên chủ nhiệm lạm quyền, thiếu kinh
nghiệm thì hiệu quả giáo dục khơng cao. Chính vì vậy bản thân người giáo viên
2

skkn


chủ nhiệm cần nắm vững điều lệ trường phổ thông, những quy định về nhiệm vụ
và quyền hạn của người giáo viên chủ nhiệm. Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở và trung học phổ thông tại Thông tư
32 năm 2020, có hiệu lực từ ngày 01/11/2020. Trong đó có nhiều nội dung mới
đáng chú ý liên quan đến học sinh, giáo viên, khiến công tác giáo dục học sinh có
nhiều thay đổi. Chính vì thế giáo viên chủ nhiệm lớp cần nghiên cứu kỹ nội dung

để có những phương pháp phù hợp với việc giáo dục nhân cách cho học sinh.
Tiết sinh hoạt lớp là thời gian để giáo viên chủ nhiệm tổng kết các hoạt
động của tuần vừa qua và phổ biến kế hoạch của tuần tới, tuyên dương những học
sinh có nhiều điểm tốt hoặc hoạt động năng nổ, đồng thời phê bình và xử lý các
học sinh vi phạm nội quy trong tuần. Tuy nhiên mọi vấn đề xảy ra khơng phải chỉ
có giáo viên chủ nhiệm mới giải quyết được, mà sức mạnh thực sự của tiết sinh
hoạt lớp cịn phụ thuộc vào sự đóng góp, nhiệt tình của mọi thành viên trong lớp.
Tất cả học sinh cần được giáo viên chủ nhiệm trao quyền, các em cần được nói,
được hỏi, được nhận xét, được phán xét và được tôn trọng. Mỗi tiết sinh hoạt lớp
là một cơ hội để tập thể lớp cùng giải quyết, cùng sẻ chia các vấn đề và cuối cùng
sẽ thúc đẩy chính học sinh học hỏi, khám phá những điểm mạnh, điểm yếu của
bản thân mình và bạn bè. Khi học sinh và giáo viên có thể nói lên ý kiến và suy
nghĩ trong một bầu khơng khí cơng bằng và được tơn trọng, chính học sinh sẽ
nhận ra trong lớp học của mình, chúng được nắm quyền sở hữu, quyền quyết định
và tự hào về điều đó. Khi bản thân học sinh thấy mình có giá trị, có tiếng nói sẽ tự
biết mình cần phải sống có trách nhiệm, để bảo vệ danh dự của tập thể và mọi
người. Như vậy việc tổ chức thành công các tiết sinh hoạt lớp, ngoài nhiệm vụ
quản lý lớp học tốt mà cịn có nhiệm vụ góp phần giáo dục nhân cách cho học
sinh. Chính vì thế, việc tổ chức tiết sinh hoạt lớp có hiệu quả sẽ mang lại nhiều
lợi ích cho cả giáo viên, học sinh và nhà trường.
Căn cứ Luật Giáo dục số 43/2019/QH14 ngày 14 tháng 6 năm 2019; Căn
cứ Nghị định số 69/2017/NĐ-CP ngày 25 tháng 5 năm 2017 của Chính phủ quy
định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Giáo dục và Đào
tạo; Theo đề nghị của Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chính trị và Cơng tác học sinh,
sinh viên; Tháng 8 năm 2020 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành dự
thảo Thông tư Quy định về khen thưởng và kỉ luật đối với học sinh trong các cơ
sở giáo dục phổ thông, nhằm mục đích tạo động lực để học sinh rèn luyện, tu
dưỡng bản thân, phấn đấu vươn lên trong học tập và trong cuộc sống. Bên cạnh
đó cịn phịng ngừa và ngăn chặn các hành vi vi phạm nội quy, quy định của nhà
trường, pháp luật của Nhà nước; giáo dục, giúp đỡ để học sinh chủ động, tự tin

điều chỉnh hành vi, sửa chữa khuyết điểm, tăng cường tính chủ động, tích cực
trong thực hiện các quy định về quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của học sinh; góp
phần xây dựng trường học an tồn, lành mạnh, thân thiện, phịng, chống bạo lực
học đường và giữ vững kỷ cương, nền nếp trong nhà trường.

3

skkn


Phẩm chất và năng lực là hai thành phần chủ yếu cấu thành nhân cách con
người. Sự hình thành và phát triển nhân cách của mỗi cá nhân chịu ảnh hưởng bởi
nhiều yếu tố: di truyền, môi trường, giáo dục và hoạt động cá nhân. Những năm
gần đây Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chương trình giáo dục phổ thông
mới theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Theo đó, 5 phẩm
chất chủ yếu gồm: Yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. 10 năng
lực chung, đặc thù gồm: Tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; giải quyết vấn đề
và sáng tạo; ngơn ngữ; tính tốn; khoa học; công nghệ; tin học; thẩm mỹ; thể chất.
Mục tiêu Chương trình giáo dục THPT là giúp học sinh tiếp tục phát triển những
phẩm chất, năng lực cần thiết đối với người lao động, ý thức và nhân cách công
dân, khả năng tự học và ý thức học tập suốt đời, khả năng lựa chọn nghề nghiệp
phù hợp với năng lực và sở thích, điều kiện hồn cảnh của bản thân để tiếp tục
học lên, học nghề hoặc tham gia cuộc sống lao động.
Thực tế cho thấy thông qua tiết sinh hoạt lớp, chúng ta có thể hình
thành và phát triển toàn diện cho các em học sinh các phẩm chất và năng lực
mà chương trình giáo dục phổ thơng mới chú trọng, và một trong những
hướng "kịch bản" tổ chức tiết sinh hoạt lớp, đó là tăng tính chủ động của học sinh,
nâng cao vai trò của tập thể lớp. Qua những hoạt động trong các tiết sinh hoạt lớp
các em được rèn luyện các kỹ năng cơ bản như kỹ năng hoạt động tập thể, kỹ
năng giao tiếp, kỹ năng tự quản, kỹ năng nhận xét đánh giá,… qua đó sẽ giúp các

em hiểu biết về tập thể, vai trò của cá nhân và tập thể, đồng thời cung cấp cho các
em những thông tin cần thiết và đa dạng của đời sống xã hội, giúp các em phát
triển các phẩm chất và năng lực của mình, góp phần thúc đẩy các em học tập và
rèn luyện tiến bộ về mọi mặt.
2.2. Thực trạng
Hiện nay công tác chủ nhiệm lớp còn chưa được chú ý đến, nhiều giáo viên
chỉ chú tâm vào bồi dưỡng chuyên môn và xem nhẹ cơng tác chủ nhiệm, nhiều
giáo viên mặc dù có quan tâm đến nhưng lại thiếu kinh nghiệm cũng như phương
pháp. Bên cạnh đó vẫn cịn nhiều giáo viên chủ nhiệm chưa thấy hết được vị trí và
chức năng của mình. Cho nên việc tổ chức các tiết sinh hoạt lớp hàng tuần còn
chưa mang lại nhiều hiệu quả. Nhiều giáo viên chủ nhiệu tổ chức tiết sinh hoạt
lớp còn qua loa, nội dung nghèo nàn, hình thức đơn điệu, khơng khí nặng nề,...
Học sinh cịn thiếu tính tự giác, chưa chủ động và thiếu kỹ năng,... Vì thế các tiết
sinh hoạt lớp thường diễn ra đơn điệu, hiệu quả không cao. Mặt khác các tài liệu
về công tác chủ nhiệm và cách thức tổ chức các tiết sinh hoạt lớp còn chưa nhiều
và chưa được kiểm định, các buổi tập huấn, đào tạo về các vấn đề này còn hạn chế
và thiếu sự đồng bộ.
Hiện nay với thời đại công nghệ bùng nổ thông tin, hiện tượng học sinh
trung học phổ thông vi phạm nội quy ngày càng tăng và diễn biến phức tạp. Công
tác giáo dục học sinh cũng có nhiều thay đổi, có những quy định đã khơng phù
hợp và bị bãi bỏ. Thực tế nhiều giáo viên không mang lại hiệu quả trong việc giáo
4

skkn


dục và nhiều học sinh cũng không tiến bộ trong việc tu dưỡng đạo đức của bản
thân mình. Thực tế trong lớp mà tơi chủ nhiệm vẫn cịn học sinh chưa tự giác
trong học tập, còn sử dụng điện thoại làm việc riêng trong giờ học, vẫn còn học
sinh bị nhắc nhở vi phạm an tồn giao thơng, thỉnh thoảng có học sinh xích mích

gây gổ với nhau, nhiều học sinh thay đổi tâm sinh lý dẫn đến yêu đương công
khai, táo bạo. Trong trường học mà tôi công tác, gần đây học sinh vi phạm nội
quy cũng rất nhiều và đa dạng. Hàng tuần, Ban Giám hiệu, hội phụ huynh học
sinh và giáo viên của trường rất quan tâm và xử lý rất hiệu quả các trường hợp vi
phạm của học sinh. Các học sinh vi phạm về an tồn giao thơng, vi phạm về sử
dụng mạng xã hội, vi phạm vì xích mích đánh nhau,... đều được giáo dục hợp lý
và sửa đổi. Nhiều học sinh chưa vi phạm nhưng được giáo dục, uốn nắn từ đầu
nên không vi phạm và ngày càng trở nên ngoan ngoãn, chăm chỉ học tập và rèn
luyện, mục tiêu hình thành phẩm chất và năng lực của các em ngày càng thể hiện
rõ nét.
Gần đây nhất vào sáng 30/11/2020, em N.T.N.Y (ngụ ấp 2, xã Vĩnh Xương,
TX.Tân Châu, tỉnh An Giang) bị ngất xỉu tại khu vực nhà vệ sinh của trường vì đã
uống thuốc tự tử. Sau đó, Y. được đưa đến Bệnh viện Nhật Tân (TP. Châu Đốc)
cấp cứu và điều trị. Đến chiều ngày 3/12/2020 thì Y. được chuyển đến Bệnh viện
Nhi đồng 2 để điều trị. Theo giấy chứng nhận điều trị của Bệnh viện Nhật Tân
(TP. Châu Đốc), chẩn đoán bệnh của Y. khi nhập viện là: cố tình tự đầu độc bằng
salbutamol, hạ đường huyết, trào ngược dạ dày thực quản, đau đầu. Theo người
nhà của Y., nguyên nhân từ việc em không tham gia học phụ đạo đủ 5 mơn học có
thu tiền theo quy định của trường, mà chỉ học 1 môn tiếng Anh mà em yếu nhất.
Đồng thời, quá trình học em cũng bị giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn
thường nhắc nhở về việc mặc áo dài mỏng,... Sau đó, Y. dùng điện thoại ghi âm
cô giáo chủ nhiệm bị phát hiện. Kết quả, nhà trường xử lý cấm túc trong 2 tuần,
phải vào lớp sớm để các cô giáo dạy quy tắc ứng xử, lao động. Trường đã thông
báo nêu tên Y. dưới cờ trước toàn trường khiến nữ sinh này uất ức viết thư tuyệt
mệnh và uống thuốc tự tử trong khu nhà vệ sinh của trường.
Từ câu chuyện nữ sinh lớp 10 tự tử ở An Giang, toàn xã hội hiện nay rất
quan tâm và có rất nhiều ý kiến. Bản thân tôi cũng suy nghĩ nhiều và cũng rất xót
xa. Tơi xin được trích dẫn một số ý kiến với hy vọng những người làm giáo dục
có thể lồng ghép vào nội dung giáo dục của mình, đặc biệt những người làm quản
lý giáo dục như giáo viên chủ nhiệm lớp, đồn thanh niên,… với mục đích làm

sao để đem đến một môi trường học đường an toàn cho các em, giúp các em phát
triển ngày càng toàn diện. Theo tác giả Trần Lê Hiếu Hạnh – Cử nhân báo chí và
truyền thơng, Thạc sĩ văn hóa học viết trên báo Thế giới & Việt Nam ngày
14/12/2020, tác giả cho rằng dạy chữ cần đi đôi với dạy người, ngồi truyền thụ
kiến thức cịn phải dạy các em cách bày tỏ quan điểm cá nhân cũng như biết bảo
vệ mình, có kỹ năng vượt qua những tình huống gặp phải trong cuộc sống. Theo
PGS.TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm khoa Các khoa học giáo dục, Đại học Giáo
dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) viết trên báo Dân trí ngày 9/12/2020, ơng cho
5

skkn


rằng không nên dựa trên sự đau đớn, nhục nhã, sợ hãi của học sinh để giáo dục
các em. Cũng theo chuyên gia này, chúng ta có rất nhiều cách thức không trừng
phạt mà vẫn giúp trẻ vào kỷ luật tích cực như khen thưởng, chú ý vào điểm mạnh,
hành vi tốt của đứa trẻ, nói một cách thơng thường là làm gương, lấy cái đẹp để
dẹp cái xấu.
Qua một số ý kiến được nêu ở trên, chúng ta cũng phần nào hình dung được
bức tranh mơ tả thực trạng của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh các
trường THPT. Và để giải quyết vấn đề đó địi hỏi sự thay đổi rất nhiều từ giáo
viên chủ nhiệm và cách thức, nội dung của các tiết sinh hoạt lớp.
2.3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề
2.3.1. Hình thành kế hoạch chủ nhiệm lớp
Từ khi được phân công chủ nhiệm, giáo viên phải dự kiến công tác chủ
nhiệm lớp: phải nắm kế hoạch và chương trình giáo dục chung của nhà trường,
khảo sát tình hình lớp được phân công chủ nhiệm, đặt ra các yêu cầu trọng điểm
cho từng giai đoạn của cả năm học, phác thảo kế hoạch chủ nhiệm và xây dựng
các chỉ tiêu cần đạt.
Xây dựng đội ngũ cán bộ tự quản của lớp: các em học sinh trung học phổ

thông được tuyển từ nhiều trường cấp 2, nhiều địa bàn, nên rất khó để chọn đúng
nguồn cán bộ lớp, giáo viên cần tạo ra nhiều hoạt động đầu năm để các em thể
hiện được bản thân, đồng thời thông qua một số kênh thơng tin khác để chọn ra
các em có ý thức, năng nổ, nhiệt tình, có năng lực giao tiếp, điều hành, học tập
khá tốt,... để có thể thay mặt giáo viên chủ nhiệm điều hành nhiều lĩnh vực khác
nhau của tập thể lớp.
Kết hợp nhiều lực lượng giáo dục để hỗ trợ cho tập thể lớp: thường xuyên
phối hợp với giáo viên bộ mơn, tổ chức đồn thanh niên, hội cha mẹ học sinh,...
nhằm tổ chức tốt các hoạt động dạy và học hiệu quả, trong đó có việc tổ chức tốt
các tiết sinh hoạt cuối tuần của lớp.
2.3.2. Các phương pháp nâng cao hiệu quả tiết sinh hoạt lớp
Để nâng cao hiệu quả và tạo hứng thú cho tiết sinh hoạt lớp, nội dung của
tiết học không chỉ tổng kết tuần đã qua, phổ biến kế hoạch tuần tới, khen thưởng
và phê bình học sinh, mà nội dung của tiết sinh hoạt lớp cần linh hoạt, đa dạng và
hấp dẫn. Nên để học sinh tự điều hành giờ sinh hoạt lớp thông qua sự quan sát và
tiếp sức của giáo viên chủ nhiệm lớp. Có thể biến tiết sinh hoạt lớp thành các buổi
hội thảo nhỏ, các buổi biểu diễn văn nghệ hay tổ chức các trò chơi giáo dục...
Cũng có thể xem tiết sinh hoạt lớp là nơi chia sẻ kinh nghiệm học tập hoặc kinh
nghiệm sống của các em học sinh.
Chuẩn bị cho tiết sinh hoạt lớp: Giáo viên chủ nhiệm nắm nội dung tình
hình dạy và học của nhà trường, tiến hành họp ban cán sự lớp để thống nhất mục
6

skkn


tiêu, hình thức tổ chức, phương pháp, tài liệu,... phân công các công việc và giải
quyết các vướng mắc cần tranh luận. Cụ thể như sau:
Họp ban cán sự lớp: Trước giờ sinh hoạt lớp (có thể là một buổi hay một
ngày) tùy theo tình hình và khả năng tổng hợp của giáo viên nên có cuộc họp ban

cán sự lớp trước. Buổi họp này rất quan trọng và cần thiết để giáo viên chủ nhiệm
nắm tình hình đã thực hiện được và đã diễn ra trong tuần; chia sẻ những khó khăn
trước với các cán sự lớp, thống nhất cách thức giải quyết những vướng mắc,
thống nhất những định hướng, cách thức khắc phục và hướng phát triển cho tuần
học sau. Qua buổi họp này, giáo viên chủ nhiệm và ban cán sự lớp xác định mục
tiêu cho buổi sinh hoạt; đề ra được những hình thức tổ chức, phương pháp cần
vận dụng,… cho những cuộc trò chuyện, trao đổi, tranh luận trong buổi sinh hoạt.
Phân công các công việc: Lớp trưởng điều hành chung, thư ký ghi biên bản,
trưởng ban hoạt động tập thể, các tổ trưởng, bí thư chi đồn, lớp phó học tập, lớp
phó lao động, văn thể, thủ quỹ,…
Xác định mục tiêu tiết sinh hoạt: Thống kê những việc đã thực hiện tốt để
khen ngợi, tạo động lực, đồng thời phân tích và chỉ ra được nguyên nhân của
những tồn tại trong tuần; những vướng mắc nào cần phải được tháo gỡ và trao đổi
thảo luận tìm ra cách thức tháo gỡ. Trên cơ sở những hoạt động của tuần trước và
tình hình thực tế cần thực hiện của tuần sau, cán sự lớp cùng các thành viên trao
đổi bàn bạc những công việc cần thực hiện trong tuần tới, cần có sự biểu quyết
sau khi được tập thể cân nhắc, lựa chọn cùng thống nhất. Xác định kĩ năng cần
rèn luyện trong tuần sau; từ kĩ năng này kết hợp tuyên truyền theo chủ điểm tháng
để giúp các em nâng cao nhận thức, hiểu biết thêm những sự kiện, những tấm
gương,… khơi dậy lòng ham thích, đam mê và tự hào truyền thống dân tộc.
Lựa chọn phương pháp và hình thức tổ chức: Tùy theo tình hình thực tế của
lớp của trường và những sự việc đã diễn ra mà giáo viên chủ nhiệm lựa chọn
phương pháp để vận dụng phù hợp cho từng đối tượng, từng vụ việc cụ thể. Có
thể vấn đáp, trao đổi, đàm thoại, nhắc nhở, khiển trách, nêu gương… Tiết sinh
hoạt lớp cũng không nên cứng nhắc mà cần được lựa chọn thay đổi sao cho mới
lạ, hấp dẫn. Điều này phải tùy thuộc vào nội dung của tiết sinh hoạt, có thể tổ
chức tiết sinh hoạt lớp thơng qua các hội thảo nhỏ, biểu diễn văn nghệ hay tổ chức
các trị chơi... Cũng có thể xem tiết sinh hoạt lớp là nơi chia sẻ kinh nghiệm học
tập hoặc kinh nghiệm sống của các em học sinh kết hợp với những hoạt động
ngoại khóa của lớp.

Ở phần tổ chức sinh hoạt lớp thường có 2 phần được lồng ghép vào nhau,
phần thứ nhất có kịch bản tương đối giống nhau, đó thường là báo cáo nhận xét
của ban cán sự lớp, của giáo viên chủ nhiệm về các vấn đề của lớp như nền nếp,
học tập, lao động vệ sinh, cơng tác đồn, các vi phạm đã xảy ra trong tuần và kế
hoạch của tuần kế tiếp… Phần thứ hai có kịch bản tương đối linh hoạt, đó là phần
sinh hoạt tập thể và ngoại khóa của lớp, phần này có thể là văn nghệ, hội thảo, câu
lạc bộ, sinh hoạt chi đoàn,… Để tổ chức tốt phần thứ hai, giáo viên chủ nhiệm cần
7

skkn


phải dày công chuẩn bị và đào tạo ban hoạt động tập thể. Phải hướng dẫn các
thành viên trong ban biết cách điều hành, biết sử dụng các nguồn tài nguyên, tài
liệu và lựa chọn hình thức phù hợp với nội dung các chủ điểm. Các hình thức tổ
chức hoạt động tập thể có thể sử dụng như trị chơi, thảo luận, biểu diễn, xem
phim, chia sẻ…
2.3.3. Quy trình hợp lý để tổ chức hiệu quả tiết sinh hoạt lớp
Cho dù có lựa chọn hình thức tổ chức tiết sinh hoạt như thế nào, chúng ta
cũng nên tiến hành theo quy trình cụ thể. Chẳng hạn với đề xuất các bước như
sau:
Bước 1. Chuẩn bị
+ Họp ban cán sự lớp: giáo viên chủ nhiệm củng ban cán sự lớp trao đổi, thống
nhất nội dung, cách thức tiết sinh hoạt trong cuộc họp ban cán sự, có thể quy định
vào đầu giờ ngày thứ 6 hoặc cuối buổi học ngày thứ 6.
+ Thảo luận tổ, nhóm: Các tổ trưởng, bí thư chi đồn, các lớp phó thảo luận thống
nhất với lớp trưởng các nội dung như: những hạn chế và cách khắc phục tuần qua,
nêu gương và phát huy những mặt mạnh, điều chỉnh nội quy lớp học, những nội
dung phát sinh trong tuần và biện pháp thực hiện kế hoạch tuần tới.
Bước 2. Tổ chức sinh hoạt lớp: Học sinh tự thực hiện theo hình thức tự quản có sự

tiếp sức của giáo viên chủ nhiệm.
+ Ổn định lớp, nêu mục đích, lý do: Giáo viên chủ nhiệm thơng qua các nội dung
cần trao đổi thảo luận, thống nhất được ban cán sự cùng với giáo viên chủ nhiệm
trao đổi, sắp xếp. Giáo viên chủ nhiệm làm nhiệm vụ trợ giúp và ra quyết định khi
cần thiết. Lớp trưởng tự quản lớp và thực hiện theo trình tự đã định.
+ Lớp trưởng điều hành lớp:
- Tổ trưởng/phó báo cáo hoạt động của tổ trong tuần vừa qua, đề xuất
những học sinh được tuyên dương và học sinh cá biệt.
- Lớp trưởng bổ sung các vấn đề còn tồn tại trong tuần, tình hình học tập,
học tập, lao động, vệ sinh,.. Đánh giá kết quả chung của tuần này với tuần trước,
nền nếp, ý thức, thái độ học tập, ý thức rèn luyện đạo đức, sửa chữa khuyết điểm,
vắng học, chào cờ, ngoại khóa, biện pháp, phương hướng tuần tới, ý kiến đề
xuất...
- Bí thư Chi đồn báo cáo kết quả thực hiện các hoạt động phong trào trong
tuần qua, triển khai kế hoạch, các hoạt động phong trào trong tuần tới.
+ GVCN điều hành lớp:
- GVCN nhận xét, đánh giá và phương hướng tuần tới: Ưu điểm, khuyết
điểm, biểu dương những học sinh tích cực trong tuần, phê bình và đưa ra giải
pháp, biện pháp, hình thức xử lý, học sinh gặp khó khăn trong cuộc sống, trong
học tập, định hướng các hoạt động trong tuần tới, đề xuất.
8

skkn


Bước 3. Tổ chức hoạt động giáo dục: Giáo viên chủ nhiệm có thể tổ chức các hoạt
động giáo dục sau đây:
1) Tổ chức hoạt động giáo dục theo chủ đề: GVCN tổ chức cho học sinh
sinh hoạt tập thể theo chủ đề, thông qua các hoạt động nhằm giáo dục các em các
nội dung cần thiết như kỹ năng sống, an tồn giao thơng, sử dụng mạng xã hội,

bạo lực học đường, tình bạn, tình yêu,…
2) Tổ chức hoạt động giáo dục gắn với tình hình lớp(nếu có): gặp riêng các
cá nhân học sinh để khen ngợi, khích lệ đồng thời nhắc nhở, chỉnh sửa, đôn đốc
khắc phục những khuyết điểm (nếu có) hoặc phối hợp với các lực lượng như giáo
viên bộ mơn, đồn thanh niên, chi hội phụ huynh để giáo dục các học sinh có biểu
hiện bất thường.
2.3.4. Một số “kịch bản” có thể triển khai hoạt động giáo dục trong tiết sinh
hoạt lớp
Nâng cao vai trị của tập thể lớp, tăng tính chủ động của học sinh là một
trong những hướng thay đổi giờ sinh hoạt lớp. Giờ sinh hoạt lớp sẽ trở thành
những trò chơi tập thể mang ý nghĩa giáo dục.
1. Sinh hoạt lớp với trò chơi: Một trong những trò chơi hay được sử dụng có
hiệu quả trong giờ sinh hoạt lớp là trò "Thể hiện mong muốn". Giáo viên chuẩn bị
một hộp khơng có nắp đậy, một tờ giấy A0 và một cây bút dạ. Tất cả các học
sinh trong lớp cầm bút chuẩn bị viết ra trên mảnh giấy trắng điều mình mong
muốn.
Trong vịng 5 phút, các em học sinh làm việc độc lập và nói lên những điều
mình hi vọng sẽ đạt được và cả những điều mà mình quan tâm đến, viết ra những
mong muốn riêng của mình về một mơn học hoặc một hoạt động nào đó. Giáo
viên yêu cầu lớp trưởng thu lại tất cả những mảnh giấy này để lẫn vào hộp, sau đó
yêu cầu mỗi học sinh chọn ra một mảnh giấy trong hộp và đọc lên những mong
muốn, hi vọng, quan tâm cho học sinh cả lớp cùng nghe.
Giáo viên chủ nhiệm chọn một học sinh lên dùng bút dạ viết ra những thơng
tin đó lên giấy A0 treo sẵn trên bảng. Giáo viên chủ nhiệm tổng hợp lại những
mong muốn, suy nghĩ, tâm tư và nguyện vọng của các học sinh. Từ đó giáo
viên đưa ra lời nhận xét về những điều mà các em đang cần và đang quan tâm,
những mơ ước và hồi bão của các em học sinh.
Với trị chơi này, học sinh được mạnh dạn nêu lên những suy nghĩ, mong
muốn của mình, giáo viên cũng có cơ hội thấu hiểu học sinh, từ đó đề ra biện
pháp dạy học và giáo dục phù hợp. Tuy nhiên, giáo viên khơng nên sa đà vào việc

tổ chức các trị chơi mang tính giải trí đơn thuần, sẽ làm sai lệch mục đích của
việc lồng ghép nội dung giáo dục trong giờ sinh hoạt. Giáo viên phải chuẩn bị
trước và tham khảo thêm các trò chơi cho phù hợp, thay đổi phương thức sinh
hoạt lẫn nội dung.
9

skkn


Việc tổ chức trò chơi cũng gây ảnh hưởng lớp kế bên vì lớp ồn ào. Vì vậy
nhà trường cần tổ chức tiến hành sinh hoạt đồng thời tất cả các lớp và hãy chấp
nhận sự ồn ào có định hướng chứ không phải ồn ào mất trật tự.
2. Xem phim trong sinh hoạt lớp: Những phim ngắn có nhiều ý nghĩa giáo
dục, giáo viên tùy vào mục đích của giờ sinh hoạt có thể chọn chiếu một phim
phù hợp với bối cảnh thực tế.
Ví dụ, khi chiếu phim “Câu chuyện chiếc bình nứt”, giáo viên có thể đặt câu
hỏi: Sự khiếm khuyết có giá trị khơng? Hình ảnh chiếc bình nứt tượng trưng cho
ai trong cuộc sống? Trong cuộc sống, khi gặp những khiếm khuyết của bản thân
hay của người khác, chúng ta thường làm gì? Ai sẽ đóng vai trò "người gánh
nước" trong cuộc sống của bạn? Em có suy nghĩ gì về việc chọn nghề liên quan
đến khiếm khuyết của bản thân?
Các học sinh suy nghĩ, thảo luận, đưa ra câu trả lời cho tất cả các câu hỏi
trên. Giáo viên sẽ phân tích thêm về ý nghĩa của từng đáp án để các em hiểu rõ
hơn, từ đó rút ra được bài học cho chính mình và vận dụng vào cuộc sống.
Bài học rút ra từ câu chuyện là: Mỗi người trong chúng ta đều có những
khuyết điểm riêng biệt. Ai cũng đều là "Chiếc bình nứt" cả. Nhưng chính các vết
nứt và khuyết điểm đó của từng người mới khiến cho đời sống chung của chúng ta
trở nên ấm áp, thú vị và làm chúng ta hài lịng. Chúng ta phải chấp nhận cá tính
của mỗi người trong cuộc sống và tìm cho ra cái tốt trong họ.
Phương pháp này đem lại hiệu quả giáo dục rất lớn mà giáo viên không phải

mất nhiều thời gian và công sức. Nên lựa chọn sử dụng những bộ phim ngắn gần
gũi, liên quan với những kỹ năng sống mà giáo viên đang lựa chọn giáo dục cho
các em học sinh. Điều này cực kỳ quan trọng vì nếu chọn sai nội dung thì việc
giáo dục sẽ khơng ăn khớp và không hiệu quả. Mỗi giờ sinh hoạt, không nên
chiếu quá nhiều mà cần để thời gian cho học sinh suy nghĩ và thảo luận.
3. Mời phụ huynh đại diện đến dự buổi sinh hoạt lớp: Trong những dịp có
các phong trào thi đua quan trọng như chào mừng 8/3, 26/3, 20/10, 20/11, giáo
viên chủ nhiệm có thể mời đại diện phụ huynh đến dự buổi sinh hoạt lớp. Qua đó,
phụ huynh nắm được các vấn đề của lớp, của trường và đơn đốc con em mình tích
cực tham gia học tập và rèn luyện.
Với tiết sinh hoạt lớp được tiến hành theo những cách ở trên, học sinh sẽ có
hứng thú, tạo khơng khí lạc quan, đồn kết và thân ái, từ đó nâng cao được hiệu
quả giáo dục đạo đức trong tiết sinh hoạt.
Tuy nhiên, muốn tổ chức được các phương pháp trên, giáo viên chủ nhiệm
phải nhiệt tình, năng động và ý thức được tầm quan trọng của tiết sinh hoạt lớp.
Hình thức và nội dung của tiết sinh hoạt cuối tuần phải phong phú và đa dạng;
Tuỳ từng lớp, từng trường, từng địa phương mà có thể triển khai linh hoạt nhằm
để phù hợp với đặc điểm của học sinh trường của mình, góp phần giáo dục toàn
diện.
10

skkn


4. Hoạt động ngoài giờ lên lớp: Để tránh sự căng thẳng, nhàm chán của tiết
sinh hoạt lớp, ngoài thái độ nhẹ nhàng, giáo viên chủ nhiệm cần chuẩn bị cho lớp
một số tiết mục văn nghệ thư giãn như: Hát, kể chuyện vui, tấu hài, những trị
chơi nhỏ...
Cũng có thể tổ chức sinh nhật cho học sinh, những bạn có ngày sinh thuộc
tháng hoặc tuần đang sinh hoạt thì được tặng quà, đan xen hợp lý, linh hoạt giữa

các hoạt động.
Giáo viên khi tổ chức hoạt động này có thể linh hoạt lựa chọn các phương
pháp tích cực, chẳng hạn như: Phương pháp thảo luận nhóm; phương pháp giải
quyết vấn đề, phương pháp diễn đàn; phương pháp tổ chức các hoạt động giao
lưu; phương pháp đóng vai; phương pháp giao nhiệm vụ; phương pháp tình
huống, phương pháp trị chơi... Bên cạnh đó cũng có thể sử dụng các kỹ thuật day
học tích cực nhằm nâng cao chất lượng hoạt động của từng chủ điểm.
Khi sử dụng các phương pháp đề cập ở trên, giáo viên chủ nhiệm cần chú ý
đến nội dung hoạt đông cụ thể của từng chủ điểm, sao cho phù hợp với tâm lý, lứa
tuổi của học sinh.
Đối với mỗi lớp có một cách thiết kế tiết sinh hoạt khác nhau. Ví dụ: Đọc
sách báo, tạp chí, tác phẩm văn học, bình văn học ...; trao đổi phương pháp học
tập, đố vui để học, phương pháp giải các bài tập khó...; sinh hoạt tập thể, thi hùng
biện về chủ đề của tháng...; sơ kết các hoạt động trong tháng, trò chơi...
2.3.5. Minh họa một tiết sinh hoạt lớp cụ thể.
Sinh hoạt lớp gắn với chủ đề: Tôn trọng sự khác biệt
A. Mục tiêu:
- Sinh hoạt lớp gắn với giáo dục giá trị sống, sự tôn trọng trong cuộc sống cho học
sinh.
- Hình thành phẩm chất nhân ái và các kỹ năng tự nhận thức; kỹ năng giao
tiếp, kỹ năng quản lí cảm xúc…
B. Nội dung:
- Đánh giá tình hình lớp trong tuần qua; xây dựng kế hoạch hoạt động trong tuần
tới;
- Làm rõ khái niệm tôn trọng, ý nghĩa của việc tơn trọng bản thân mình, tôn trọng
sự khác biệt của người khác.
- Những biểu hiện của việc tôn trọng sự khác biệt; Học cách tôn trọng sự khác
biệt của người khác.
C. Chuẩn bị:
- Học sinh: Ban cán sự lớp, đoàn chuẩn bị nội dung tổng kết tuần và kế hoạch

tuần tới; Các tổ trưởng chuẩn bị kế hoạch phân cơng hoạt động nhóm…
11

skkn


- Giáo viên: Chuẩn bị các hoạt động, các tình huống, phương tiện hỗ trợ như
phiếu hoạt động nhóm, máy chiếu, tranh ảnh,…
D. Tiến trình sinh hoạt:
Hoạt động 1: Sinh hoạt lớp
HĐTP1: Giới thiệu
- Giáo viên chủ nhiệm giới thiệu nội dung của tiết sinh hoạt lớp gồm 2 phần:
Phần 1: Tổng kết tuần 27 và kế hoạch tuần 28
Phần 2: Hoạt động giáo dục theo chủ đề.
HĐTP2: Phần báo cáo của cán bộ lớp
- GVCN giới thiệu lớp trưởng lên báo cáo tình hình tuần qua và kế hoạch tuần tới.

- Lớp trưởng giới thiệu và báo cáo phần theo dõi của các tổ trưởng, các lớp phó
theo trình tự sau:
Phần thứ nhất: Từ kết quả theo dõi của các tổ, của giáo viên dạy, các lớp
phó, đề nghị khen các bạn có thành tích cao và chỉ ra các tồn tại của lớp trong
tuần. Cụ thể:
Khen: Bạn Đức Tài, Hương Trang, Viết Phú đạt điểm cao trong tuần.
Khen: Bạn Phan Tú, Thùy Dung chăm chỉ trong học tập, rất sôi nổi xậy
dựng bài.
Tồn tại: Một số bạn chưa cố gắng trong học tập, bạn Lê Tiến Đạt còn bị
giáo viên nhắc nhở làm việc riêng trong giờ Hóa, bạn Văn Mạnh không ghi bài

12

skkn


mơn Văn. Một số bạn cịn chưa thực hiện đúng nội quy: Bạn Kiều Uyên còn đi
học chậm vào sáng thứ 2. Bạn Lương Tiến Đạt phù hiệu khơng có dây đeo.
Những bạn vi phạm nội quy ở tuần trước như bạn Thanh Nhật, Đào Dung,
tuần này tiến bộ, không vi phạm thêm khuyết điểm nào.
Phần thứ 2: Theo dõi cơng tác vệ sinh phịng chống dịch.
Tuần này tổ 2 trực nhật hoàn thành tốt nhiệm vụ, đúng thời gian, lớp sạch
sẽ, tuy nhiên một số giờ học lau bảng vẫn cịn chậm.
Cơng tác phịng chống dịch: Lớp đã tiến hành phun khử khuẩn vào thứ 5,
các bạn trong đội dịch tễ của lớp làm rất cẩn thận, nhiệt tình.
Phần thứ 3: Kế hoạch tuần tới.
Duy trì nền nếp kỷ cương, cố gắng khơng có bạn nào vi phạm nội quy.
Trực nhật tuần tới là tổ 3, lưu ý vệ sinh phòng chống dịch và khắc phục
phần lau bảng còn chậm của tổ 2 như tuần vừa rồi.
Lưu ý thời gian vào học và thời khóa biểu có điều chỉnh.
HĐTP3: Phần báo cáo của cán bộ đoàn
- Lớp trưởng kết thúc và giới thiệu bí thư lớp lên triển khai cơng việc của chi đồn
theo trình tự sau:
Phần thứ nhất: Các cơng việc mà chi đồn đã triển khai được trong tuần vừa
qua:
Có 5 bạn đã hồn thành việc học lớp cảm tình đồn và đang hồn tất hồ sơ
để kết nạp vào Đồn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong dịp 26/3.
Chi đồn đã tham gia giải bóng đá nam chào mừng ngày thành lập đoàn
26/3.
Giúp đỡ các bạn cùng tiến bộ: Qua sự nhắc nhở theo dõi của các bạn tổ
trưởng và sự giúp đỡ của các bạn ngồi bên cạnh, hai bạn Thanh Nhật, Đào Dung
đã tiến bộ và khơng cịn tái vi phạm nội quy.
Phần thứ 2: Kế hoạch hoạt động của chi đoàn trong tuần tới.

Tiếp tục theo dõi, nhắc nhở các bạn vi phạm, động viên giúp đỡ để tuần tới
các bạn tiến bộ rõ rệt.
Tích cực hoạt động theo chủ đề tháng thanh niên, cụ thể:
Vệ sinh mơi trường: chi đồn đăng ký lao động tình nguyện theo kế hoạch
của đồn trường.
Tổ chức kết nạp đoàn viên mới theo kế hoạch của đồn trường.
- Bí thư kết thúc và giới thiệu giáo viên chủ nhiệm đánh giá thêm tình hình của
lớp.
13

skkn


HĐTP4: Phần đánh giá của giáo viên chủ nhiệm
- Giáo viên chủ nhiệm cảm ơn lớp trưởng, bí thư đã hồn thành phần báo cáo của
mình và đánh giá thêm về tình hình lớp:
Phần thứ nhất: Cơ nhất trí với nội dung mà 2 bạn lớp trưởng và bí thư vừa
báo cáo.
Phần thứ 2: Cô cũng thống nhất khen 5 bạn: Đức Tài, Hương Trang, Viết
Phúc, Phan Tú, Thùy Dung. Các bạn có tinh thần và thái độ học tập tốt, cần phát
huy và nhân rộng. Cô và cả lớp động viên bằng 1 tràng pháo tay thật dòn dã.
Phần thứ 3: Cô cũng ghi nhận sự tiến bộ của 2 bạn vi phạm nội quy của tuần
trước, bạn Thanh Nhật, Đào Dung tuần này khơng cịn vi phạm. Cơ và cả lớp ghi
nhận bằng 1 tràng pháo tay nữa.
Phần thứ 4: Trong tuần này có 1 số bạn vi phạm nội quy của nhà trường, cô
yêu cầu:
Ban cán sự lớp, ban chấp hành đồn có kế hoạc cụ thể, giao cho các tổ
trưởng và các bạn giám sát, nhắc nhở, giúp đỡ các bạn để không tái phạm trong
tuần sau.
Sau thời gian 1 tuần cô sẽ đánh giá sự tiến bộ của các em, cô hỏi 4 bạn Lê

Tiến Đạt, Văn Mạnh, Kiều Uyên, Lương Tiến Đạt, các em có cần sự giúp đỡ gì từ
phía cơ chủ nhiệm, các thầy cô giáo bộ môn, các bạn trong lớp, hoặc có ý kiến đề
đạt gì khơng? Các em có thể tự mình điều chỉnh hành vi để khắc phục và tiến bộ
hay không? Giáo viên chủ nhiệm và các em cùng chia sẻ.
Phần thứ 5: Kế hoạch tuần này, cô lưu ý thêm:
14

skkn


Các em phải chú ý TKB điều chỉnh, thời gian vào học để tránh quên giờ.
Ôn tập thật tốt các môn học để kiểm tra giữa kỳ đạt kết quả cao.
Vì có hội thi giáo viên chủ nhiệm giỏi tại trường nên tập trung rất đơng
người, do đó các em cần tăng cường cơng tác phịng chống dịch, vệ sinh lau chùi
thường xuyên, phun khử khuẩn, nếu cần di chuyển thì các em nên đeo khẩu trang.
Về thái độ các em phải nhiệt tình chu đáo, ngoan ngỗn, nói lời hay ý đẹp.
- Các em có ý kiến gì nữa khơng? Có nhất trí với các vấn đề mà lớp trưởng, bí thư
và cơ đưa ra khơng? Giáo viên chủ nhiệm và các em cùng chia sẻ.
Hoạt động 2: Hoạt động giáo dục theo chủ đề
HĐTP1: Khởi động
- Nếu các em khơng có ý kiến gì nữa, thì cơ mời các em nghe một câu chuyện của
lớp, mà cô chủ nhiệm cách đây 5 năm. Lớp cơ lúc đấy có 2 bạn đánh nhau, bạn
Nam và bạn Đạt, lý do thì rất đơn giản, Nam gọi Đạt là “Đồ da đen”, Đạt tức quá
đánh Nam, Nam đau quá đánh lại Đạt. Hai bạn đánh nhau đều sai, nhưng điều mà
cô băn khoăn, tại sao Nam lại gọi Đạt là “Đồ da đen”? Tại sao Nam lại gọi như
vậy?

- Sau khi học sinh cùng chia sẻ ý kiến riêng của mình, giáo viên chốt kiến thức:
có nhiều lý do nhưng nguyên nhân chủ yếu là do Đạt có sự khác biệt, mọi người
xung quanh Đạt phần lớn đều có xu hướng màu da trắng, riêng Đạt nổi bật hơn,

bạn ấy có màu da đen.
- Cô mời cả lớp xem một bức ảnh, các em hãy suy nghĩ và đặt tên cho bức ảnh
của cô nhé.
15

skkn


- Sau khi học sinh cùng chia sẻ ý kiến riêng của mình, rất nhiều ý kiến rất hay
như: “một con cừu đen lạc lõng giữa đàn cừu trắng”, hay “mình cơ đơn lạc lõng
q”,... chung quy lại, các em đều nhận ra con cừu đen có bộ lơng khơng giống
như những con cừu cịn lại, nó khơng theo xu hướng chủ đạo, nó có “sự khác
biệt”.
- Cơ giới thiệu với các em, đây là con gái cô, em ấy có sự khác biệt, trước đây em
thường hay hỏi mẹ những câu hỏi như: “ Tại sao con không trắng như mẹ?”, “Tại
sao anh con trắng mà con lại đen?”, “Tại sao các bạn lại gọi con là Jenđa?”, “Tại
sao các bạn lại cười con?”.

16

skkn


- Cô rất là trăn trở và tôn trọng, con gái có sự khác biệt, cảm giác của con thế nào?
Mọi người nhìn nhận về con như thế nào? Có phải mọi người đều cười chê con
khơng? Và mình là mẹ, mình sẽ làm gì để giúp đỡ con gái mình? Hơm nay cơ rất
muốn chia sẻ với các em câu chuyện của gia đình mình, cơ sẽ nói chuyện với các
em như nói với chính con gái của mình, cơ trị chúng ta sẽ trao đổi về chủ đề: “Tơn
trọng sự khác biệt”.

HĐTP2: Hình thành kiến thức mới
- Chúng ta bắt đầu bằng hoạt động nhóm, các tổ trưởng điều hành phần thảo luận
của các bạn trong tổ, kết quả sẽ được ghi chép vào phiếu hoạt động, tổ nào xong
thì gắn kết quả lên bảng, cơ sẽ chụp ảnh và đưa lên màn hình, tổ trưởng cử đại
diện lên trình bày ý kiến của tổ mình.
- Câu chuyện như sau: Cô nhà báo nổi tiếng mà tôi rất quý kể trên Facebook câu
chuyện trong thang máy, “Nhân vật chính bước vào thang máy, đứng một góc.
Bỗng trong số vài bạn bên cạnh có tiếng xì xào, thủ thỉ, rồi khơng kìm nén được
bật lên thành tiếng nho nhỏ, “Trời sao đeo mắt kính gì dày q vậy, dày thấy sợ
luôn”. Người khác phụ họa: “Ừ, dày thấy ghê” , rồi cười.
Tổ 1: Các em hãy cho một vài ý kiến và cảm xúc nếu mình là nhân vật chính (cơ
nhà báo).
Tổ 2: Các em hãy đóng vai mình là nhân vật đang xì xào, thủ thỉ…trong thang
máy.
Tổ 3: Các em sẽ làm gì nếu mình là nhân vật tôi trong câu chuyện trên.
Tổ 4: Các em hãy cho một vài ý kiến của mình khi nghe tồn bộ câu chuyện trên.

17

skkn


- Trong lúc học sinh thảo luận, giáo viên khích lệ, hỗ trợ học sinh, nếu cần gợi ý
cho học sinh đóng vai các nhân vật để nói lên cảm giác của mình. Nếu vào vai cơ
nhà báo, có sự khác biệt cảm giác của các em như thế nào? Nếu vào vai người xì
xào trong thang máy thì các em có làm như thế khơng? Nếu là người thứ 3, nhân
vật tơi thì các em sẽ làm gì? Và sau khi nghe tồn bộ câu chuyện thì các em có
phát biểu hay lời khun gì khơng?

18

skkn


- Sau khi các em hoàn thành, giáo viên nhận xét về thời gian, sự hợp tác giữa các
thành viên trong tổ, khen các tổ đã hồn thành tốt cơng việc của mình bằng 1
tràng pháo tay. Tiếp theo mời đại diện các tổ lên trình bày ý kiến của tổ mình.
- Đại diện tổ 1 trình bày ý kiến: Nếu mình là nhân vật chính cơ nhà báo, là người
có sự khác biệt, bọn em có thể là:
“Im lặng trong cô độc; Vùng dậy; Tự ti; Bỏ qua; Chấp nhận sự khác biệt;
Nói lại; Im lặng khơng nói gì; Bỏ ngồi tai.”
- Sau khi học sinh trình bày xong, giáo viên và cả lớp khích lệ bạn bằng 1 tràng
pháo tay.
- Giáo viên đánh giá thêm sự nên hay không nên của các cung bậc cảm xúc mà
các bạn đưa ra, các biểu hiện tiêu cực cần hạn chế và tăng cường các biểu hiện
tích cực, giáo viên hỏi thêm các học sinh về việc làm thế nào để thể hiện được các
cảm xúc tích cực đó, và hướng học sinh đi đến câu trả lời là sự tự tin và chấp nhận
sự khác biệt.
- Đại diện tổ 2 trình bày ý kiến: Nếu mình là nhân vật đang xì xào, thủ thỉ trong
thang máy, bọn em cũng có thể có các biểu hiện như thế, chẳng hạn:
“Nhìn thấy sự khác biệt, dậy nên tính tị mị nên đem ra bàn tán
Cái kính dày khiến người dùng nổi bật giữa đám đơng
Cười, chế diễu.”
- Sau khi học sinh trình bày xong, giáo viên và cả lớp khích lệ bạn bằng 1 tràng
pháo tay.
- Giáo viên đánh giá thêm, các biểu hiện này các em thấy thế nào, nên hay khơng
nên? Từ đó khắc sâu cho học sinh cần phải biết tránh xa việc bình luận, đánh giá,
xoi mói người khác, nhất là đối với sự khác biệt của họ.
- Đại diện tổ 3 trình bày ý kiến: Nếu mình là nhân vật tôi trong câu chuyện trên,
bọn em sẽ :

“Chia sẻ, cảm thơng
Tơn trọng
Đặt mình vào hồn cảnh của họ
Không nên hùa theo, bàn tán kỳ thị
Quan tâm và lắng nghe ý kiến của họ”
- Sau khi học sinh trình bày xong, giáo viên và cả lớp khích lệ bạn bằng 1 tràng
pháo tay.
- Giáo viên đánh giá thêm, các em trình bày tương đối đầy đủ rồi, tuy nhiên chúng
ta nhớ rằng, trong thời đại 4.0 ngày nay, việc bị cận thị và đeo kính quá dày là
19

skkn


việc hiển nhiên, bình thường. Do đó, trong cuộc sống của chúng ta việc có sự
khác biệt là điều đương nhiên, tất yếu.
- Đại diện tổ 4 trình bày ý kiến: Sau khi nghe toàn bộ câu chuyện trên, bọn em có
những suy nghĩ sau:
“Bất bình cho cơ nhà báo
Vì bản chất của cuộc sống là sự đa dạng về màu sắc, nên ta khơng nên kỳ thị
người khác mình.
Nếu bạn kỳ thị người khác chính là bạn đang tự cho mình là tầng lớp trên.
Tại sao lại bắt người khác giống mình, trong khi mỗi người là một cá thể
khác nhau.
Mình phải biết cảm thơng, truyền năng lượng tích cực đến người khác.”
- Sau khi học sinh trình bày xong, giáo viên và cả lớp khích lệ bạn bằng 1 tràng
pháo tay.
- Giáo viên đánh giá thêm, sau khi nghe các em trình bày, cơ rất mừng, cho dù
ngơn ngữ của các em đơn sơ mộc mạc nhưng cô đã nhận thấy cảm xúc thật từ tâm
hồn của các em. Những suy nghĩ của các em tương đối hợp lý.

HĐTP3: Luyện tập
- Giáo viên khen cả 4 tổ và mời cả lớp theo dõi tiếp câu chuyện, yêu cầu các em
chú ý cách xử lý của các nhân vật trong câu chuyện.

- “Nhân vật chính im lặng quay đi tự nhủ, dù sao cũng vui vì khuyết tật của mình
phần nào mang đến tiếng cười nhỏ nhoi cho người khác”, như thế là cô nhà báo
chấp nhận sự khác biệt của mình một cách vui vẻ. Nhân vật tơi thì “Tơn trọng
20

skkn


ngay cả khi mình cảm thấy hắt hiu”, cơ ấy hơi buồn, cơ ấy vẫn kịp gửi hình trái
tim để chia sẻ, an ủi và cũng chợt nhận ra một điều “Bởi ai chấp nhận sự khác
biệt đều là những cá nhân đầy mạnh mẽ và xứng đáng được tôn trọng”.
- Như vậy thơng điệp của câu chuyện là gì? Giáo viên và học sinh cùng chia sẻ và
thống nhất với thông điệp: “Cần tôn trọng sự khác biệt của người khác…”
HĐTP4: Vận dụng
- Sau khi các em đã nghe tồn bộ câu chuyện và đã đặt mình vào các vai cơ nhà
báo, người xì xào thủ thỉ và nhân vật tơi, cơ muốn các em đóng lại tình huống, Cơ
cần 1 bạn nữ đóng vai cơ nhà báo, 2 bạn nữ đứng sẵn trong thang máy và người
thứ 4 đóng nhân vật tơi, các em hãy diễn lại tình huống trong thang máy theo cảm
nhận và suy nghĩ của các em, cả lớp lưu ý cần chú ý nhiều hơn đến cách xử lý của
nhân vật tôi nhé.
- Mời học sinh lên đóng tình huống, thực tế khi dạy trên lớp cụ thể, học sinh đóng
rất đạt, sự tự tin của cô nhà báo, sự ghê gớm của 2 nhân vật lắm chuyện trong
thang máy và sự đồng cảm bênh vực cô nhà báo của nhân vật tôi. Các em hóa
thân vào nhân vật đến nỗi xảy ra cãi vã, xung đột…
- Giáo viên hỏi cả lớp, làm như vậy có được khơng? Các em có thấy lịch sự
khơng? Và các em chắc chắn trả lời không? Giáo viên tiếp tục yêu cầu học sinh

nghĩ cách xử lý hay hơn và đóng lại. Học sinh sẽ lưỡng lự , băn khoăn và khơng
biết nên làm thế nào, khi đó giáo viên có thể gợi ý cho các em, để các em suy
nghĩ. Nhân vật tơi cần phải dung hịa cả 2 mối quan hệ, các em phải đưa tấm lòng
độ lượng, nhân ái vào câu chuyện, phải tạo ra sự tin tưởng cho cô nhà báo, đồng
thời phải làm cho 2 kẻ nhiều chuyện bớt bình luận về người khác, theo cơ thì nhân
vật tơi nên điều chỉnh bầu khơng khí trong thang máy, cần phải làm lỗng nội
dung câu chuyện, nhân vật tơi có thể khen cơ nhà báo có cái áo đẹp, có nụ cười
xinh. Nhân vật tơi có thể bắt chuyện với 2 cơ gái trong thang máy, xem như rất
quen mà không nhớ gặp ở đâu, hỏi họ học tập hay làm việc ở chỗ nào,… Sau đó
yêu cầu học sinh đóng lại và thật bất ngờ, các em làm rất tốt và hiệu quả giáo dục
thể hiện rất rõ, các em đã hiểu cần tôn trọng sự khác biệt của người khác như thế
nào. Đó chính là cần sống khiêm nhường, bao dung độ lượng, là cách sống đầy vị
tha và nhân ái.
- Giáo viên cảm ơn và mời học sinh về chỗ, giáo viên và cả lớp khích lệ các bạn
bằng 1 tràng pháo tay.
HĐTP5: Hình thành kiến thức mới
- Trở lại với bức ảnh bầy cừu, giáo viên giả định: Trong đàn cừu này, các con cừu
trắng hồn tồn tơn trọng sự khác biệt của con cừu đen, nhưng tại sao con cừu đen
vẫn buồn, tại sao nó vẫn đứng một mình? Các em có điều gì cần nói với nó
khơng? Các em có thấy quả trái mùa giá trị thế nào khơng? Bơng hoa hồng đen có
đắt khơng? Và các em sẽ nói gì với chú cừu đen nào?
21

skkn


- Học sinh nhanh nhảu chia sẻ, nào là “Đen dễ thương ơi!”, “Lông của bạn bán
đắt lắm đấy”, “Đen sang chảnh, đen quyền quý”, … Như vậy chính các em đã
nhận ra và hướng con cừu đen nhận ra giá trị của bản thân mình và phải biết tơn
trọng nó. Thật sự giá trị của con cừu đen rất lớn, để minh họa cho điều đó, cơ mời

cả lớp và con cừu đen nghe một câu chuyện sau: “Cậu bé chăn cừu và con cừu
đen”.

“Tom là một cậu bé chăn cừu, cậu có một đàn cừu thuần màu trắng như một
đám mây cực lớn. Chính vì thế Tom cực kì ghét con cừu đen duy nhất trong đàn,
câu ln hăm he làm thịt nó.
22

skkn


Vào một ngày mùa đông nọ, trời đổ tuyết lớn, đàn cừu màu trắng lẫn trong
nền tuyết làm Tom không cách nào tìm được. Cuối cùng nhờ con cừu đen duy nhất
đó mà Tom tìm về được đàn cừu của mình.
Từ đây Tom hiểu được một đạo lý, thuần tuý cố nhiên rất đẹp, thế nhưng
cộng sinh hài hoà lại càng tốt hơn.”
- Bản thân con cừu đen phải hiểu được rằng, sự khác biệt của bản thân mình tạo
nên giá trị, mình phải tơn trọng nó và nhờ giá trị của sự khác biệt mà người khác
mới tôn trọng mình.
- Như vậy, cần phải tơn trọng sự khác biệt của bản thân mình và người khác, khi
đó các em mới tạo nên giá trị, các em mới tự tin tỏa sáng, và mọi người mới có
thể sống chan hịa độ lượng với nhau.
HĐTP6: Luyện tập
- Bây giờ xung quanh chúng ta, mọi người đã hiểu và rất tôn trọng sự khác biệt
của bản thân và của người khác. Vậy chúng ta được gì khi làm như vậy? Cơ xin
mời 2 bạn lên đóng vai hai bạn học sinh đánh nhau mà lúc đầu cơ đã kể, một bạn
đóng Nam và một bạn đóng Đạt, Nam kêu Đạt : “Đồ da đen”, Đạt tức quá đánh
Nam, Nam đau quá đánh lại.
- Thực tế khi dạy bài này, học sinh đóng rất đạt, cả lớp cùng cười to, sảng khoái.
Giáo viên có thể hỏi, tại sao em cười, các em cười vì chuyện gì? Và các em sẽ

nhận ra hỉnh ảnh vơ văn hóa, khơng văn minh, lịch sự… Giáo viên yêu cầu học
sinh đóng lại và thể hiện được sự tôn trọng sự khác biệt. Và rất mừng là học sinh
đã điều chỉnh hành vi rất hay: Nam gọi Đạt: “Ê, chào ngọc trai đen”, Nam giơ tay
đáp lại: “Xin chào!” và cả hai rất vui vẻ.
- Các em thấy chưa, tình huống này rất lịch sự, vui vẻ, các bạn vừa thể hiện mình
là những người có văn hóa, là những người có tâm hồn đẹp, đó chính là cái được
khi mình biết tơn trọng sự khác biệt của bản thân và người khác, các em cần phải
ghi nhớ điều này. Giáo viên cảm ơn và mời học sinh về chỗ, giáo viên và cả lớp
khích lệ các bạn bằng 1 tràng pháo tay.
HĐTP7: Vận dụng
- Qua câu chuyện của 2 bạn vừa rồi, cơ cịn rất muốn chia sẻ với các em rằng: “Tôn
trọng sự khác biệt của bản thân... sẽ được người khác tôn trọng. Và tôn trọng sự
khác biệt của người khác... cũng là tôn trọng chính mình”. Chính vì thế nên các
em phải biết học cách tôn trọng sự khác biệt. Cô cũng đã chia sẻ điều này cho
chính con gái của mình, hiện nay em khơng cịn bận tâm về màu da của mình, em
tự tin tỏa sáng, em hát hay múa dẻo, là người mẫu, là thành viên đội trống của nhà
trường và đặc biệt em bơi lội rất là giỏi... Cô cũng rất mong các em học sinh của cô
ở đây cũng tự tin như vậy, cô mong các em biết chấp nhận sự khác biệt và biết tơn
trọng nó.
23

skkn


HĐTP8: Mở rộng
- Bây giờ cô và các em sẽ cùng chia sẻ một số vấn đề, mời các em cho ý kiến về
các bức ảnh sau:
- Ở bức ảnh hai người đàn ơng nổi tiếng, họ có sự khác biệt đó là cùng viết tay trái.
Vậy chúng ta có nên học theo để nổi tiếng như họ khơng? Vì sao? Chúng ta có thể
thử chứ khơng nên học theo, khơng nên a dua đánh mất bản thân mình. Bởi tạo sự

khác biệt bằng cách như thế sẽ không nhận được sự tôn trọng. Hiện nay trong lứa
tuổi các em, có một số em muốn tạo ra sự khác biệt bằng cách hút thuốc lá, thuốc
lào,… chúng ta có nên học theo khơng? Cơ trị cùng chia sẻ.

24

skkn


- Ở bức ảnh cô gái mặc quần rách, các chàng trai cạo đầu mình theo hình trái bóng
thì sao? Có nên tạo sự khác biệt như thế khơng? Các em sẽ thấy là khơng nên, bởi
vì nếu tạo sự khác biệt thì cũng phải phù hợp với hồn cảnh và cơng việc. Nếu đi
học mà như thế thì có phù hợp không? Nếu các em đi biểu diễn văn nghệ thì có
được khơng? Là cầu thủ bóng đá thì để kiểu đầu này có ổn khơng? Các em nên nhớ
tạo sự khác biệt còn cần phải phù hợp và tuân thủ theo nội quy, quy định của nhà
trường, đặc biệt phải chấp hành đúng pháp luật của nhà nước.

E. Củng cố và kết thúc
- Qua tiết học hôm nay, cô nhận thấy các em rất giỏi, các em rất tự tin trong giao
tiếp, trong tranh luận và xây dựng kiến thức. Cô khen các bạn một lần nữa. Cô
mong các em luôn là những học sinh hiểu biết, sống chan hòa, vị tha, độ lượng,
cùng nhau tạo nên một cuộc sống văn minh và ngày càng tốt đẹp hơn.
2.3.6. Một số chủ đề gắn với nội dung sinh hoạt lớp
a. Sinh hoạt lớp gắn với chủ đề 8/3: Hãy nói lời yêu thương
Mục tiêu:
- Sinh hoạt lớp gắn với giáo dục giá trị sống, sự yêu thương trong cuộc sống cho
học sinh.
- Hình thành phẩm chất nhân ái và các kỹ năng tự nhận thức; kỹ năng giao
tiếp, kỹ năng quản lí cảm xúc…
Nội dung:

25

skkn