chương 1 tổng quan về kiểm toán hoạt động

1
Giáo trình Kiểm toán hoạt động
Nhà xuất bản ĐH Kinh tế quốc dân 2009
Khái quát về kiểm toán
hoạt động
Phan Trung Kiên
ĐH Kinh tế quốc dân
Operational Audit
1
PTK - NEU
2
Mục tiêu của chương này là gì?

Khái niệm về kiểm toán hoạt động

Phân biệt kiểm toán hoạt động với các hoạt
động kiểm toán khác

Đặc trưng cơ bản của loại hình kiểm toán: đối
tượng, chức năng, chủ thể thực hiện,… của
kiểm toán hoạt động
Operational Audit
1
PTK - NEU
3
Nghiên cứu tình huống

Ban giám đốc của công ty vừa đưa ra quyết định: sẽ mua nguyên
vật liệu khi cần thiết thay vì sẽ mua dự trữ trước theo yêu cầu của
sản xuất. Quyết định này đưa ra trong bối cảnh có rất nhiều nhà
cung cấp trên thị trường sẵn sàng cung ứng cho doanh nghiệp ở

bất cứ thời điểm nào, ở bất cứ nơi nào mà công ty đặt nhà máy với
giá cả phải chăng. Trong khi đó, nếu thực hiện việc đặt hàng và
mua nguyên vật liệu dự trữ như trước dẫn tới công ty phải chi trả
chi phí bảo quản vật liệu, xây dựng nhà kho tiêu chuẩn, thuê bảo
vệ,…trong khi vẫn có nhiều vật liệu bị kém phẩm chất không đáp
ứng được yêu cầu của sản xuất.

Q&A?

Căn cứ vào những đánh giá nào để nhà quản lý có thể đưa ra
quyết định như vậy?

Quyết định mua “tức thời” thay vì mua “dự trữ” là một quyết
định đúng đắn? Lợi ích đạt được như thế nào?

Đây phải chăng là lĩnh vực quan tâm của kiểm toán?
Operational Audit
1
PTK - NEU
4
Phân loại kiểm toán theo lĩnh vực

Kiểm toán tài chính - hướng tới độ tin cậy của
thông tin tài chính

Kiểm toán hoạt động - hướng tới đánh giá các
hoạt động

Kiểm toán tuân thủ - hướng tới xem xét tính
tuân thủ luật pháp, các nguyên tắc, qui định

Operational Audit
1
PTK - NEU
5
Khái niệm kiểm toán hoạt động

Viện kiểm toán viên nội bộ (IIA) định nghĩa:
" Kiểm toán hoạt động là quá trình đánh
giá mang tính hệ thống về tính hiệu quả, tính
hiệu năng và tính kinh tế các hoạt động của
một tổ chức dưới góc độ kiểm soát quản lý và
báo cáo cho các cá nhân thích hợp về kết quả
của quá trình đánh giá cùng với những kiến
nghị nhằm cải thiện chúng"
Operational Audit
1
PTK - NEU
6
Quan niệm của IIA về kiểm toán hoạt
động

Quá trình hệ thống: Kiểm toán hoạt động liên quan tới tính logic,
tính cấu trúc, và tính tổ chức theo trình tự từng bước hoặc từng
quá trình.

Đánh giá hoạt động một tổ chức: Việc đánh giá dựa vào từng đặc
điểm riêng của các hạot động.

Tính hiệu quả, tính hiệu năng, tính kinh tế: Mục đích là nâng cao
hiệu quả, hiệu năng, tính kinh tế, kiểm toán hoạt động hướng tới

tương lai.

Báo cáo cho những cá nhân phù hợp: Báo cáo cho các cá nhân, tổ
chức yêu cầu kiểm toán

Đề xuất để cải thiện tình hình: Kiểm toán không kết thúc với báo
cáo kiểm toán các phát hiện được, nó mở rộng đưa ra các kiến
nghị.
Operational Audit
1
PTK - NEU
7
Quan điểm khác về kiểm toán hoạt động

Quan điểm của Alvin A. Arens và James K.
Loebbecke:
“Kiểm toán hoạt động là một việc thẩm tra các
trình tự và phương pháp tác nghiệp ở bộ phận
nào đó của một tổ chức nhằm mục đích đánh giá
hiệu năng và hiệu quả. Khi làm xong một việc
kiểm toán hoạt động, có những gợi ý cho quản lí
để cải tiến công tác là điều mong muốn bình
thường”
Operational Audit
1
PTK - NEU
8
Quan điểm khác về kiểm toán hoạt động
(tiếp)


Quan điểm của Jean Raffegean và Fernand’
Dubois:
“…Kiểm toán hoạt động là “nhận định thành
tích và hiệu quả” của xí nghiệp (entreprice)
trong đó “đánh giá thành tích là đi vào các hệ
thống thông tin và tổ chức hoặc các kết quả
hoặc các lựa chọn phát triển và chiến lược…”
Operational Audit
1
PTK - NEU
9
Nội dung kiểm toán hoạt động
(theo quan điểm trên)

Đánh giá hiệu lực của thông tin và quản lý các
nghiệp vụ tài chính

Nhận định doanh nghiệp về hiệu quả và thành
tích của các hệ thống thôn tin, về tổ chức thiết
lập cho hoạt động của doanhnghiệp và về các
phương pháp điều hành
Operational Audit
1
PTK - NEU
10
Nội dung kiểm toán hoạt động
(theo quan điểm trên)

Kiểm toán quản lý


Nhận định về doanh nghiệp về kết quả - nhận
định về điều kiện kinh doanh và quyết định
quản lý
Operational Audit
1
PTK - NEU
11
Nội dung kiểm toán hoạt động
(theo quan điểm trên)

Kiểm toán chiến lược

Nhận định “bên trong” doanh nghiệp về các
chương trình, dự án chiến lược do ban giám đốc
xây dựng, tính khả thi của các dự án với điều
kiện cụ thể tại đơn vị
Operational Audit
1
PTK - NEU
12
Nội dung của kiểm toán hoạt động là gì?

Kiểm toán hiệu lực của hệ thống thông tin và
quản trị nội bộ

Kiểm toán hiệu quả hoạt động

Kiểm toán hiệu năng quản lý
Operational Audit
1

PTK - NEU
13
Ni dung kim toỏn hot ng (tip)
Nguồn lực
(Sources)
Kết quả
(Results)
Mục tiêu
(Targets)
Hiệu năng
(Effectiveness)
H
i
ệ
u

q
u
ả

(
E
f
f
i
c
i
e
n
c

y
)
X
á
c

đ
ị
n
h

q
u
a
n

h
ệ

(
R
e
l
a
t
i
o
n
s
h

i
p
s
)
Operational Audit
1
PTK - NEU
14
Mục tiêu của kiểm toán hoạt động là gì?

Soát xét và nhận định hiệu lực của kiểm soát
quản trị nội bộ

Xem xét và đánh giá hiệu quả hoạt động

Nghiên cứu và nhận định hiệu năng quản lý
Operational Audit
1
PTK - NEU
15
Soát xét và nhận định về hiệu lực của
kiểm soát nội bộ quản trị

Trong kiểm toán tài chính:

Hiệu lực của hệ thống kiểm soát nội bộ
thường được quan niệm là thiết kế tốt và sự
hoạt động liên tục của các quy chế kiểm soát

Kiểm toán hoạt động: hiệu lực (effect) cần được

xem xét trên cả hai mặt:
1. Impact - Tác động: Sức mạnh gây nên một kết
quả…
2. Effect - Hiệu lực: Việc có giá trị điều tiết, chi phối”
Operational Audit
1
PTK - NEU
16
Q&A?

Lấy một số ví dụ về kiểm soát nội bộ đối với
tiền mặt?

Hãy so sánh đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ
trong thực hiện kiểm toán tiền (kiểm toán tài
chính) với kiểm toán chức năng cất giữ tiền mặt
(kiểm toán hoạt động)?
Operational Audit
1
PTK - NEU
17
Xem xét và đánh giá hiệu quả hoạt động

Hiệu quả (efficiency) thường được hiểu là “mối
tương quan giữa đầu vào các yếu tố khan hiếm với
đầu ra hàng hóa và dịch vụ

Đo lường hiệu quả: đo lường theo hiện vật
(physical terms) - được gọi là hiệu quả kĩ thuật
(technical efficiency); theo chi phí (cost terms) -

được gọi là hiệu quả kinh tế (economic efficiency)

Khái niệm hiệu quả hoạt động thường gắn liền với
khái niệm tiết kiệm/tính kinh tế
Operational Audit
1
PTK - NEU
18
Q&A?

Lấy một ví dụ minh hoạ về hiệu quả liên quan
tới:

Mua hàng

Thanh toán

giữ tiền mặt

Giữ hàng hoá (trong kho chờ bán),…

Đầu vào và đầu ra có thể đo lường hiệu quả
hiệu quả như thế nào?
Operational Audit
1
PTK - NEU
19
Nghiên cứu và nhận định hiệu năng
quản lí


Hiệu năng (effectivenes) thường được đồng nghĩa với
hiệu quả và kết quả của hiệu lực

Hiệu năng chỉ rõ mối quan hệ giữa nguồn lực với kết
quả giữa mức độ thực hiện với mức độ dự kiến của
các mục tiêu (cả trong hiện tại và trong tương lai) qua
tác động của đầu ra trên hai phương diện:

Mức đảm bảo các nguồn lực cả trong hiện tại và trong
tương lai so với yêu cầu của các mục tiêu đã đặt ra;

Mức phù hợp giữa các kết quả cả trong hiện tại và
trong tương lai so với các mục tiêu đã đặt ra.
Operational Audit
1
PTK - NEU
20
Q&A?

Lấy một ví dụ về hiệu năng quản lý?

Hiệu năng quản lý hàng tồn kho là gì???

Mục tiêu quản lý hàng tồn kho?

Đạt được mục tiêu quản lý hàng tồn kho có phải
đạt được hiệu năng quản lý?

Đề xuất gì trong tình huống như vậy để cải thiện
hiệu năng quản lý?


…
Operational Audit
1
PTK - NEU
21
Quan hệ giữa hoạt động với mục tiêu kiểm
toán hoạt động
Các mục tiêu
của hoạt động
Thực tế kết quả
đầu ra của hoạt
động
Thiết kế các trình
tự và phương
pháp điều hành
Khách thể kiểm toán
với các hoạt động
cần kiểm toán
Kế hoạch,định
mức đầu vào
Thực tế các trình
tự và phương
pháp điều hành
Thực tế chi
cho đầu vào
(I) (II.a)
(II.b)
(III)
Giải thích: (I): Hiệu lực quản trị nội bộ; (II.a): Tiết kiệm chi tiêu; (II.b):

Hiệu quả hoạt động; (III): Hiệu năng quản lí
Operational Audit
1
PTK - NEU
22
Ví dụ:

Kiểm toán viên nội bộ phát hiện tiền mặt tồn
quĩ quá nhiều (lớn gấp 6 lần nhu cầu chi tiêu
của tháng tiếp theo)

Rủi ro trong quản lý tiền mặt là gì?

Nguyên nhân của tình trạng hiện tại?

Giải pháp có thể đề xuất khắc phục tình trạng
hiện tại?
Operational Audit
1
PTK - NEU
23
Rủi ro trong giữ tiền mặt lớn

Rủi ro trong giữ tiền:

Khả năng mất tiền

Tiền mặt không sinh lời

Cá nhân giữ tiền lạm dụng chức năng, nhiệm vụ của họ

để kiếm lời

Nguyên nhân:

Lập kế hoạch thu chi

Thủ tục kiểm soát tiền không thích hợp: giữ tiền quá
nhiều

….
Operational Audit
1
PTK - NEU
24
Giải pháp nào???

Lập kế hoạch thu-chi, từ đó có thể cân đối thu
chi, xác định nhu cầu chi tiêu bằng tiền mặt

Giữ tiền mặt ở mức tối thiểu cho nhu cầu chi
tiêu thường xuyên, nhỏ và thực hiện gửi vào tài
khoản tiền gửi/chuyển thành séc thanh toán

Dự đoán trước nguồn thu
Operational Audit
1
PTK - NEU
25
Kiểm toán hoạt động và kiểm toán tài
chính

LOẠI HÌNH

KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH KIỂM TOÁN HOẠT ĐỘNG
Mục tiêu
tổng quát
Chất lượng thông tin (độ
tin cậy, hợp lý, hợp
pháp).
Hiệu lực quảntrị nội bộ,hiệu
quả hoạt động, hiệu năng
quản lí.
Đối tượng
cụ thể
Các bảng khai tài chính
Các hoạt động cụ thể về tài
chính và phi tài chính đã và
đang đượcthực hiện.
Vận dụng
phương pháp
kiểm toán
Vận dụng tổng hợp các
phương pháp chứng từ và
ngoài chứng từ để hình
thành các trắc nghiệm,
thử nghiệm, thủ tục kiểm
toán về chất lượng của
thông tin.
Vận dụng tổng hợp các
phương pháp kiểm toán kết
hợp phương pháp thống kê,

dự báo …để hình thành các
trắc nghiệm, đo lường,
phân tích …