Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (74.87 KB, 2 trang )
Ca dao không những là tiếng nói chứa đựng tâm tư, tình cảm của người lao động mà còn là những kho
tàng kinh nghiệm sống quý giá của muôn đời. Mở từng trang ca dao, chúng ta thấy hiện lên cuộc sống của
người xưa trong sương mờ quá khứ. Trong đó, lời ăn tiếng nói của con người trong giao tiếp luôn được
người xưa coi trọng và hiển nhiên đó là một trong những chuẩn mực đạo đức của con người.
Một trong những “tiêu chuẩn” hàng đầu của vẻ đẹp con người là “ăn nói” phải mặn mà, phải có
nét duyên: “Một thương tóc bỏ đuôi gà. Hai thương ăn nói mặn mà, có duyên”. Quan niệm xưa
cho rằng “tóc bỏ đuôi gà, má lúm đồng tiền” là vẻ đẹp hình thể, vẻ đẹp bề ngoài; còn “ăn nói
mặn mà có duyên” là vẻ đẹp của tâm hồn bên trong, luôn bền vững với năm tháng, với thời
gian… Song song đó, hình ảnh “người khôn” được nhắc đi nhắc lại với tần suất cao trong ca
dao cũng là một điều cần lưu ý. “Người khôn” ở đây không phải là hạng người “khôn lỏi, khôn
vặt” ; sống ích kỷ, nhỏ nhen mà là những con người sống có nhân nghĩa, biết đối nhân xử thế
đúng mực, đúng chuẩn ở đời.
Người xưa từng nói “lạt mềm buộc chặt” – lời nói ngọt ngào, dịu dàng bao giờ cũng mang ấn
tượng tốt, mang lại cảm tình, niềm vui giao tiếp cho người được tiếp xúc: “Chim khôn kêu tiếng
rảnh rang Người khôn nói tiếng dịu dàng, dễ nghe”. Ca dao còn nhắc nhở, khuyên nhau khi nói
phải lựa lời, chọn lời, cân nhắc ý tứ. Lời nói luôn có sẵn, đối với từng trường hợp cụ thể mà
chúng ta dành những “lời hay ý đẹp” cho nhau.
Có niềm vui nào hơn khi trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta luôn được nghe những lời nói
đẹp, những lời nói hay, sâu sắc, để cho con người sống thương nhau hơn, gần gũi nhau
hơn:”Lời nói chẳng mất tiền mua. Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Có môi trường sống tốt ắt
có nhiều lời nói hay, nói đẹp – bởi môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành
nhân cách con người: “Đất tốt trồng cây rườm rà. Những người thanh lịch nói ra dịu dàng”,
“Người thanh tiếng nói cũng thanh. Chuông kêu chuông đánh bên thành cũng kêu” Mỗi cử chỉ,
mỗi hành vi, mỗi việc làm, lời nói đều bộc lộ phần nào phẩm chất, đạo đức, nhân cách của con
người. Một khi lời nói đã thốt ra thì không bao giờ lấy lại được nữa! Câu “nhất ngôn hạ xuất, tứ
mã nan truy” đủ để biết sự cẩn trọng đến nhường nào trong lời ăn tiếng nói ! Vì vậy, phải giữ
đúng lời hứa, không vì lý do gì mà thay đổi. Bởi giữ lời hứa là giữ uy tín, danh dự, thể diện của
bản thân: “Nói lời phải giữ lấy lời. Đừng như con bướm đậu rồi lại bay “Có khi người xưa
khuyên răn nên “nói ít làm nhiều”, đừng “nói nhiều làm ít” kẻo mang tiếng cười, tiếng chê bai:
“Nói chín thì phải làm mười. Nói mười làm chín kẻ cười người chê”.
Mặt khác, cũng cần tránh lối nói lấp lửng, nửa úp nửa mở; khiến cho người nghe áy náy, phân