Chương 7 Chương 7 Ý THỨC XÃ HỘI 1 Khái niệm tồn tại xã hội và ý thức xã hội Khái niệm tồn tại xã hội dùng để chỉ phương diện sinh hoạt vật chất và các điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội TTXH gồm.

Chương 7
Ý THỨC XÃ HỘI


1. Khái niệm tồn tại xã hội và ý thức xã hội
- Khái niệm tồn tại xã hội dùng để chỉ phương
diện sinh hoạt vật chất và các điều kiện sinh
hoạt vật chất của xã hội.
- TTXH gồm:
+ Phương thức sản xuất vật chất.
+ Điều kiện tự nhiên, hoàn cảnh địa lý.
+ Điều kiện dân cư.


Khái niệm ý thức xã hội
- Khái niệm ý thức xã hội dùng để chỉ toàn bộ phương diện sinh hoạt
tinh thần của xã hội, nảy sinh từ tồn tại xã hội và phản ánh tồn tại xã
hội trong những giai đoạn phát triển nhất định.
- Phân biệt ý thức xã hội và ý thức cá nhân.
- Cấu trúc của ý thức xã hội:
* Theo nội dung và lĩnh vực: ý thức chính trị, ý thức pháp quyền, ý thức
đạo đức, ý thức thẩm mỹ, ý thức khoa học, ý thức mơi trường sinh
thái, ...
* Theo trình độ phản ánh : Ý thức xã hội thông thường, ý thức lý luận.
•Theo hai trình độ và hai phương thức phản ánh đối với TTXH: Tâm lý
xã hội - Hệ tư tưởng xã hội
- Ý thức xã hội vừa mang tính giai cấp vừa mang tính dân tộc.


2. Vai trò quyết định của TTXH đối với YTXH và tính độc lập
tương đối của YTXH

a. Vai trị quyết định của TTXH với YTXH
- TTXH quyết định nội dung của YTXH; nội dung của
YTXH là sự phản ánh TTXH.
- YTXH là sự phản ánh đối với TTXH và phụ thuộc vào
TTXH.
- TTXH quyết định sự biến đổi của YTXH.
-Quan điểm duy vật lịch sử về nguồn gốc của YTXH
cũng chỉ ra rằng TTXH quyết định YTXH không phải
một cách giản đơn, trực tiếp mà thường thông qua
các khâu trung gian.


b. Tính độc lập tương đối của YTXH
- YTXH thường lạc hậu so với TTXH.
- YTXH có thể vượt trước TTXH.
- YTXH có tính kế thừa trong sự phát triển của nó.
- Giữa các hình thái YTXH có sự tác động qua lại và ảnh
hưởng lẫn nhau trong sự phát triển của chúng.
- YTXH có khả năng tác động trở lại TTXH theo hai hướng:
+ Ý thức tư tưởng tiến bộ góp phần to lớn vào thúc đẩy
TTXH phát triển.
+ YTXH lạc hậu, phản tiến bộ có thể kìm hãm sự phát
triển của TTXH.


Ý nghĩa phương pháp luận
- TTXH quyết định YTXH cho nên muốn tìm hiểu
các hiện tượng thuộc YTXH cần xuất phát từ
TTXH. Đồng thời phải xem xét các khâu trung

gian trong sự phản ánh của ý thức xã hội.
- YTXH có tính độc lập tương đối cho nên khi
xem xét các hiện tượng của YTXH cần đặt nó
trong tính độc lập của nó.


Ý THỨC
XÃ HỘI

TỒN TẠI
XÃ HÔI

d
ĐIỀU KIỆN
DÂN CƯ

ĐK TỰ
NHIÊN
HC ĐỊA LÝ

PTSX

HỆ
TƯ TƯỞNG

TÂM LÝ
XÃ HỘI


3. Xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội Việt

Nam hiện nay
a) Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và tính
tất yếu của việc xây dựng nền tảng tinh thần
của xã hội Việt Nam hiện nay
- Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam hiện nay.
- Tính tất yếu của việc xây dựng nền tảng tinh
thần của xã hội Việt Nam hiện nay.


b) Một số vấn đề cơ bản của việc xây dựng nền
tảng tinh thần của xã hội Việt Nam hiện nay.
- Kết hợp giữa truyền thống và hiện đại trong
việc xây dựng nền tảng tinh thần của xã hội
Việt Nam hiện nay.
- Phát huy tinh thần khoa học và cách mạng của
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
trong sự nghiệp đổi mới.


- Kế thừa và phát huy các giá trị tinh hoa trong
lịch sử tư tưởng Việt Nam.
- Tiếp thu và phát huy các giá trị tư tưởng tiến
bộ của nhân loại
- Khắc phục những hạn chế và tác động tiêu cực
của tư tưởng, tâm lý tiểu nông trong sự
nghiệp công nghiệp hóa và phát triển kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong
thời kỳ đổi mới hiện nay.