CÁC QUÁ TRÌNH CƠ BẢN TRONG QUY TRÌNH SẢN XUẤT HẠT – BỘT

BÀI 3
CÁC QUÁ TRÌNH CƠ BẢN TRONG
QUY TRÌNH SẢN XUẤT HẠT – BỘT

1

CÁC NGUYÊN LIỆU - SẢN PHẨM
DẠNG HẠT – BỘT
Ngun liệu

Sản phẩm

Lúa mì
Thóc

Hạt bóc vỏ

Bắp

Tấm

……

Bột

Khoai mì

Tinh bột

Khoai tây
…..

2

1


Hạt ngun vỏ

QTCNSX
HẠT VÀ
BỘT THEO
PHƯƠNG
PHÁP KHƠ

Phân loại

Phân loại

Nghiền thơ

Tách vỏ trấu

Phân loại

Phân loại

Nghiền tinh

Tách vỏ quả/vỏ
hạt

Phân loại

Phân loại

Bao gói

Bao gói

Bột

Hạt tách vỏ
3

Hạt ngun vỏ
Phân loại

Ngâm/rửa

QUY TRÌNH CƠNG
NGHỆ SẢN XUẤT
BỘT/TINH BỘT THEO
PHƯƠNG PHÁP ƯỚT

Nghiền thô
Phân loại
Nghiền tinh
Phân loại 1
Tách nước sơ bộ
Sấy khơ

Sàng
Bao gói
Bột/tinh bột

4

2


Thóc sạch đạt tiêu chuẩn

SƠ ĐỒ QUY TRÌNH
CƠNG NGHỆ XAY XÁT
THĨC ĐỂ SẢN XUẤT GẠO

Thóc
Xay thóc
Phân loại sản phẩm xay
Gạo lật cịn lẫn thóc

Vỏ trấu,
hạt non,
lượng cám

Phân loại gạo/thóc
Xát gạo lật
Phân loại sản phẩm xát
Tấm cám

Xoa

Phân loại sản phẩm xoa
Lau bóng, làm trắng
Phối trộn
Đóng bao

Thành phẩm

QTCNSX BỘT MÌ

Lúa mì ngun liệu
Định lượng

Tách kim loại

Kim loại

Sàng tạp chất
Nước

Tạp chất

Gia ẩm
Ủ ẩm
Nghiền thơ
Phân loại

Mảnh có vỏ

Tấm

Xát vỏ cám

Nghiền mịn

Phân loại

Phân loại
Phối trộn

Phụ gia

Cám/mầm
Đóng bao
Sản phẩm

6

3


Hạt ngô nguyên liệu

Tách tạp chất
Dung dịch
SO2

Tạp chất

Ngâm

Nước ngâm

Nghiên thô
Tách phơi

Phơi

Nghiền mịn
Nước

Rửa xơ

Xơ

Tách protein

Protein

Ly tâm tách nước

QTCNSX
THEO PP
ƯỚT
BỘT/TINH
BỘT NGƠ

Nước

Sấy tinh bột
Phân loại

Phụ gia

Phối trộn
Đóng bao
Bột/tinh bột

7

NHĨM CÁC Q TRÌNH
PHÂN RIÊNG
MỤC ĐÍCH
Bảo vệ các thiết bị xay xát
Tách tạp chất
Phân loại hạt theo kích
cỡ/chất lượng

Tăng năng suất, hiệu suất
Nâng cao chất lượng thành
phẩm

8

4


PHÂN LOẠI TẠP CHẤT
Vơ cơ: Sạn, đá, mảnh kim
loại
Hữu cơ:
• Rơm, rạ, gié lúa, cỏ

• Hạt cỏ, hạt lép
• Cơn trùng…

NGUYÊN TẮC
PHÂN LOẠI HẠT
CÁC NGUYÊN TẮC
PHÂN LOẠI HẠT

Kích thước khác biệt

Sàng/rây

Tỷ trọng khác biệt

Quạt/ly tâm

Từ tính khác biệt

Nam châm

Độ nhám bề mặt khác biệt
Màu sắc khác biệt

Va chạm
Quang điện

9

XÁC ĐỊNH PHÂN BỐ
CỦA KHỐI HẠT ĐỂ

LỰA CHỌN GIẢI
PHÁP PHÂN LOẠI

10

5


Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình
Mục tiêu: CHẤT LƯỢNG VÀ CHI PHÍ
 Tối ưu năng suất/hiệu suất
 Tiết kiệm năng lượng/thời gian

Nguyên
liệu

Thiết bị

Thông số
vận hành

Phương
pháp vận
hành

NĂNG SUẤT + HIỆU SUẤT + CÔNG SUẤT
11

Các yếu tố cần
quan tâm về hạt

nguyên liệu
 Loại và giống
 Tính chất cảm
quan: màu sắc,
mùi vị
 Độ ẩm hạt
 Độ râu
 Độ mẩy,Tỷ lệ hạt
xanh, lép
 Độ cứng, tỷ lệ
hạt nứt
 Kích thước hạt
 Loại và lượng
tạp chất
12

6


Chất lượng hạt trước khi vào xay xát

Bùi Đức Hợi (chủ biên) Kỹ thuật chế biến lương thực NXB Khoa học và kỹ thuật 2009

13

Tôn Thất Minh (2010).
Máy Và Thiết Bị Sản
Xuất Thực Phẩm: Nhà
xuất bản Bách Khoa Hà
Nội.

14

7


Các yếu tố phải quan tâm về thiết bị

Nguyên lý
hoạt động

- Ảnh hưởng
của kích
thước thiết bị
- Tương quan
kích thước
thiết bị và
kích thước
nguyên liệu

Độ bền vật
liệu làm thiết
bị

Số lượng
thiết bị, năng
suất và công
suất

15

Các yếu tố phải quan tâm về thông số
và phương pháp vận hành
Thơng số vận hành
•
•
•
•
•

Khoảng cách
Vận tốc
Độ rung
Độ nghiêng
….

Phương pháp vận hành
• Trình tự sắp xếp thiết
bị
• Trình tự sau trước
• Cách phân bố nguyên
liệu vào thiết bị
• Cách thu hồi sản phẩm
ra thiết bị
• ……
16

8


PHÂN LOẠI HẠT THEO KÍCH THƯỚC

SÀNG / RÂY

17

Các dạng bề mặt sàng/rây

18

9


Các dạng bề mặt sàng
Phân loại hạt
➢
➢

➢

Đường kính
Chiều dài
Bề dày

Bề mặt lưới sàng
➢
➢
➢

Lưới đan
Tấm đục lỗ
Thanh ghi

/> />
19

PHÂN LOẠI HẠT THEO KÍCH THƯỚC

20

10


KÍCH THƯỚC LỖ RÂY

21

22

11


Hệ sàng vng
TRONG CƠNG
NGHỆ SẢN
XUẤT BỘT MÌ

Hệ sàng vng

12

Nguyên tắc sàng

Các dạng
chuyển động
của sàng

/>/60742451731802155729/powdery_vibratory_screening_
separator_hemp_seed_sifter_sieve.html 26

13


Sàng tròn

27

LÀM SẠCH BỀ MẶT
SÀNG/RÂY

28

14


PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
Q TRÌNH SÀNG/RÂY

Ngun
liệu

Thiết bị

Thông số
vận hành

Phương
pháp vận
hành

29

Nguyên liệu
Độ ẩm của vật liệu
Lượng, loại tạp chất
Phân bố hạt theo tính chất vật lý (kích thước,
hình dạng…)

30

15


Các thơng số máy sàng
Hình dạng lỗ lưới
Kích thước lỗ lưới
Chiều dài sàng
Chiều rộng sàng
Đường kính sàng
Bề mặt lưới sàng

31

Các thông số vận hành
Vận tốc nguyên liệu chuyển động trên lưới
➢ Tốc độ lắc của sàng
➢ Độ dốc của sàng
➢ Độ nhám mặt sàng và hạt
Chiều dày lớp vật liệu
Cách bố trí kết hợp sàng
Vị trí tiếp liệu tương đối trong hệ thống
Tổng diễn tích bề mặt làm việc của sàng

32

16


Các cách
ráp sàng

33

THÍ DỤ
Hãy trình bày 3 cách bố trí các mặt sàng
và cho biết cách nào tiết kiệm năng
lượng, thời gian và thiết bị sàng nhất
ST
T
1
2

3
4

Kích thước
(mm)
10 - 14
15 - 20
21 - 25
 26

Phân bố (%)
6
20
70
4

34

17


Trống làm sạch

35

TRỐNG PHÂN LOẠI

36

18

ĐĨA PHÂN LOẠI

37

PHÂN LOẠI THEO TÍNH CHẤT BỀ MẶT

38

19


SÀNG PAKIS

/>
39

THEO NGUYÊN TẮC KHÍ ĐỘNG

40

20


CÁC LOẠI QUẠT

41

PHÂN LOẠI NHỜ KHÍ ĐỘNG

 Sàng thanh:

21


Sàng thanh

Back
→

43

NAM CHÂM TÁCH KIM LOẠI

44

22


MÁY TÁCH MÀU

45

KẾT HỢP
CÁC
NGUYÊN
TẮC
TRONG
CÙNG 1
THIẾT BỊ

46

23


47

48

24