(Luận văn thạc sĩ tmu) phát triển thị trường xuất khẩu của công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủ công mỹ nghệ

i

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là tồn bộ cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập
của bản thân. Các số liệu trích dẫn trình bày trong luận văn là trung thực, rõ
ràng và có nguồn gốc cụ thể. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận
văn chưa từng được cơng bố tại bất kỳ một cơng trình khoa học nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.
Tác giả

Trịnh Quang Nguyên

Luan van


ii

LỜI CẢM ƠN
Luận văn tốt nghiệp cao học được hoàn thành tại Trường Đại học
Thương mại, có được bản luận văn tốt nghiệp này, tác giả xin bày tỏ lòng biết
ơn chân thành và sâu sắc tới Trường Đại học Thương Mại, phòng đào tạo
Khoa sau Đại học, đặc biệt là TS. Lê Thị Việt Nga đã trực tiếp hướng dẫn,
dìu dắt và giúp đỡ tác giả với những chỉ dẫn khoa học quý giá trong suốt quá
trình triển khai, nghiên cứu và hoàn thành để tài: “Phát triển thị trường xuất
khẩu của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ”. Xin chân
thành cảm ơn các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và truyền đạt kiến thức
liên quan đến chuyên ngành Quản trị kinh doanh trong suốt quá trình tác giả
học tại Trường Đại học Thương mại.
Xin gửi tới Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ cơng mỹ nghệ lời cảm
ơn sâu sắc vì đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tác giả thu thập số liệu và
các tài liệu nghiên cứu cần thiết liên quan tới đề tài tốt nghiệp.

Có thể khẳng định sự thành công của luận văn này, trước hết thuộc về
công lao của thầy cô hướng dẫn, của nhà trường, của cơ quan và xã hội cũng
như sự động viên khích lệ của gia đình và người thân.
Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp, phê bình của Quý Thầy
Cô, các nhà khoa học, đọc giả và các bạn đồng nghiệp để bài luận văn
được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

Luan van


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT..........................................vi
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu....................................................................2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................5
5 Phương pháp nghiên cứu...............................................................................5
6 Bố cục luận văn.............................................................................................6
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG
XUẤT KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP........................................................7
1.1 Khái quát về thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp..................................7
1.1.1 Định nghĩa thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp.........................7
1.1.2 Vai trò của thị trường xuất khẩu đối với doanh nghiệp....................8
1.2 Phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp.......................................9

1.2.1 Khái niệm phát triển thị trường xuất khẩu.........................................9
1.2.2 Nội dung phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp...........10
1.2.3 Vai trò của phát triển thị trường xuất khẩu đối với doanh nghiệp. .12
1.3 Những yếu tố tác động đến phát triển thị trường xuất khẩu của doanh
nghiệp..............................................................................................................14
1.3.1 Những yếu tố khách quan.................................................................14
1.3.2 Những yếu tố chủ quan.....................................................................19
1.4 Quy trình phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp....................20
1.4.1 Nghiên cứu thị trường xuất khẩu.....................................................21

Luan van


iv

1.4.2 Xây dựng kế hoạch và đề ra các biện pháp phát triển thị trường
xuất khẩu...................................................................................................23
1.4.3 Thực hiện các biện pháp phát triển thị trường xuất khẩu................25
1.4.4 Đánh giá, kiểm tra quá trình phát triển thị trường xuất khẩu.........30
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG XUẤT
KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU THỦ CÔNG
MỸ NGHỆ.....................................................................................................32
2.1 Một vài nét khái qt về cơng ty...............................................................32
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển......................................................32
2.1.2 Lĩnh vực hoạt động của Công ty........................................................33
2.1.3 Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý.......................................................35
2.1.4 Kết quả hoạt động kinh doanh của Artexport trong những năm gần
đây.............................................................................................................36
2.2 Thực trạng xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của công ty giai đoạn 20132016.................................................................................................................38
2.2.1 Các mặt hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu.....................................38

2.2.2 Thị trường xuất khẩu........................................................................42
2.3 Phân tích thực trạng phát triển thị trường xuất khẩu của công ty.............50
2.3.1 Các hoạt động nghiên cứu và thăm dò thị trường xuất khẩu...........51
2.3.2 Xây dựng kế hoạch và các biện pháp phát triển thị trường xuất khẩu..52
2.3.3 Hoạt động thực hiện các biện pháp phát triển thị trường xuất khẩu...53
2.3.4 Hoạt động đánh giá, kiểm tra việc thực hiện phát triển thị trường
xuất khẩu...................................................................................................56
2.4. Đánh giá chung về hoạt động phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty
.........................................................................................................................57
2.4.1 Kết quả đạt được..............................................................................57
2.4.2 Những vấn đề chưa được và nguyên nhân.......................................58

Luan van


v

CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG
XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU THỦ
CÔNG MỸ NGHỆ........................................................................................61
3.1 Định hướng hoạt động phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty trong
thời gian tới.....................................................................................................61
3.2 Cơ hội và thách thức khi phát triển thị trường xuất khẩu..........................62
3.2.1 Cơ hội...............................................................................................62
3.2.2 Thách thức........................................................................................63
3.3 Một số giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty Cổ phần
Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ.................................................................65
3.3.1 Giải pháp tiếp tục duy trì và mở rộng thị trường xuất khẩu............65
3.3.2 Giải pháp tiếp tục cải tiến chất lượng, mẫu mã, đa dạng hóa sản
phẩm..........................................................................................................67

3.3.3 Giải pháp đổi mới kỹ thuật, cơng nghệ, cải tiến quy trình sản xuất
kinh doanh.................................................................................................68
3.3.4 Giải pháp đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử.........................69
3.3.5 Hồn thiện cơng tác tổ chức nhân sự, nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực của Công ty................................................................................70
3.3.6 Nâng cao chất lượng tay nghề công nhân........................................71
3.3.7 Giải pháp tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp khác.............72
3.3.8 Giải pháp phát triển nguồn nguyên liệu..........................................73
3.4 Một số kiến nghị đối với nhà nước............................................................74
3.4.1 Chính sách hỗ trợ và xúc tiến thương mại.......................................74
3.4.2 Kiện toàn bộ máy cán bộ hải quan và đơn giản hoá thủ tục xuất khẩu...75
3.4.3 Chính sách phát triển các làng nghề thủ cơng mỹ nghệ truyền thống.....76
3.4.4 Chính sách thu hút khách du lịch quốc tế........................................77
KẾT LUẬN....................................................................................................79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Luan van


vi

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

STT

Chữ viết tắt

Diễn giải

1

XNK

Xuất nhập khẩu

2

TCMN

Thủ công mỹ nghệ

3

KNXK

Kim ngạch xuất khẩu

4

KQKD

Kết quả kinh doanh

5

EU

Các nước thuộc khối liên minh châu Âu

6

EVFTA

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU

7

GSP

Quy chế Ưu đãi thuế quan phổ cập

8

WTO

Tổ chức thương mại thế giới

Luan van


vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
BẢNG
Bảng 2. 1 Tỷ trọng KNXK hàng TCMN của công ty trong giai 2013-2016............38
Bảng 2.2 Tỷ trọng KNXK hàng thủ công mỹ nghệ theo mặt hàng giai đoạn 20132016......................................................................................................................... 39
Bảng 2.3 Tỷ trọng KNXK hàng thủ công mỹ nghệ theo thị trường giai đoạn 20132016......................................................................................................................... 43
Bảng 2.4 Tỷ trọng KNXK hàng TCMN của thị trường châu Á...............................46
Bảng 2.5 Tỷ trọng KNXK hàng TCMN của thị trường EU.....................................48
BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Biểu đồ tăng trưởng doanh thu thuần, giá vốn hàng bán và lợi nhuận
sau thuế của Công ty giai đoạn 2013-2016..............................................................36
Biểu đồ 2.2 Tăng trưởng KNXK theo thị trường của công ty Artexport từ 2013 2016......................................................................................................................... 44
Biều đồ 2.3 Biểu đồ tăng trưởng KNXK hàng TCMN thị trường châu Á giai đoạn
2013-2016...............................................................................................................45
Biều đồ 2.4 Biểu đồ tăng trưởng KNXK hàng TCMN thị trường EU giai đoạn
2013-2016...............................................................................................................47
Biểu đồ 2.5 Tăng trưởng KNXK hàng TCMN vào thị trường Mỹ giai đoạn 20132016......................................................................................................................... 49
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1 Sơ đồ tổ chức của công ty........................................................................35

Luan van


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc hội nhập kinh tế thế giới, mở rộng quan hệ thương mại với các
nước trên thế giới mở ra cơ hội phát triển đối với nền kinh tế Việt Nam, thúc
đẩy các hoạt động xuất khẩu, thu hút vốn đầu tư nước ngoài,… Chúng ta
đang đứng trước rất nhiều thời cơ cũng như thách thức đối với quá trình phát
triển nền kinh tế của mình. Hiện nay, hàng thủ cơng mỹ nghệ được xếp vào
nhóm 10 mặt hàng có tiềm năng xuất khẩu lớn của Việt Nam, năm 2015 kim
ngạch xuất khẩu của ngành đạt 1,9 tỷ USD chiếm 1,6% thị phần thế giới.
Sản phẩm thủ công mỹ nghệ của Việt Nam hiện nay đã và đang được xuất
khẩu sang hơn 163 quốc gia trên thế giới, giải quyết hơn 11 triệu việc làm
trên cả nước.
Trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế
giới, các mặt hàng sản xuất trong nước sẽ phải đối diện với những cạnh

tranh ngày càng cao, cùng với sự lựa chọn khắt khe của người tiêu dùng.
Năm 2016 các doanh nghiệp xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Việt
Nam gặp phải sự canh tranh rất lớn đến từ các nước xuất khẩu hàng thủ công
mỹ nghệ khác như Thái Lan, Indonexia, Philipin,.... Kim ngạch xuất khẩu
hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam giảm hơn 10% so với năm 2015, tỷ lệ
giảm lớn nhất trong 5 năm gần đây. Do đó việc tăng cường năng lực cạnh
tranh và vị thế cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường xuất khẩu đi
cùng với việc phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp là rất cần
thiết tại thời điểm hiện nay. Trong thực tế hiện nay mặc dù các doanh nghiệp
Việt Nam đã rất chú trọng tới vấn đề phát triển thị trường nói chung và thị
trường xuất khẩu nói riêng, tuy nhiên họ vẫn gặp rất nhiều khó khăn khi thực
hiện. Xác định được đúng phương hướng, chiến lược phát triển thị trường

Luan van


2

xuất khẩu phù hợp với tình hình thực tế là điều không dễ dàng, doanh nghiệp
cần tận dụng tối đa nguồn lực nhằm phát huy những thế mạnh đang có, khắc
phục các hạn chế còn tồn tại.
Tiềm năng phát triển thị trường xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ rất
khả quan trong thời gian tới do nhu cầu của người tiêu dùng cao, đặc biệt là
các mặt hàng mang dấu ấn văn hóa của mỗi quốc gia với các kỹ thuật sản xuất
tinh xảo, thiết kế sáng tạo. Đây chính là cơ hội mà Việt Nam cần nắm bắt để
gia tăng sản lượng xuất khẩu. 
Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ là đơn vị chuyên
kinh doanh, sản xuất, xuất khẩu ngành hàng thủ công mỹ nghệ. Hoạt động
xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ với các mặt hàng chính như hàng thêu,
hàng mây tre đan, hàng gốm sứ, hàng sơn mài mỹ nghệ, hàng đá chiếm một

phần không nhỏ trong tổng doanh thu hàng năm của doanh nghiệp. Do đó
phát triển thị trường xuất khẩu mặt hàng thủ cơng mỹ nghệ có vai trị rất quan
trọng trong q trình phát triển của Cơng ty nói chung và phát triển thị trường
xuất khẩu của Cơng ty nói riêng.
Xuất phát từ những yếu tố trên em đã chọn đề tài “Phát triển thị trường
xuất khẩu của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ”.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Tại Việt Nam hiện nay, đã có một số đề tài thạc sĩ nghiên cứu đến vấn đề
phát triển thị trường xuất khẩu doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu hàng thủ
công mỹ nghê như:
- Luận văn thạc sĩ: “Một số biện pháp phát triển thị trường xuất khẩu
hàng thủ công mỹ nghệ ở Công ty Xuất nhập khẩu Tạp phẩm Hà Nội”, luận
văn thạc sĩ trường Đại học Kinh tế Quốc dân của tác giả Ngô Duy Phong.
Luận văn đã nghiên cứu tình hình phát triển thị trường tại công ty Xuất
nhập khẩu Tạp phẩm Hà Nội, từ đó đưa ra những biện pháp khuyến khích

Luan van


3

các phịng ban trong doanh nghiệp tìm kiếm các thị trường mới, củng cố
các mối quan hệ truyền thống, sẵn có. Tác giả đã đi sâu vào nghiên cứu tìm
hiểu các thị trưởng mới, phát triển thị trường theo chiều rộng, các biện
pháp đưa ra phần nào giúp doanh nghiệp mở rộng và phát triển thêm thị
trường xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ. Tuy nhiên, các biện pháp đưa ra
còn thiếu chiến lược định hướng phát triển lâu dài, các hoạt động nghiên
cứu với thực tế còn chưa gắn kết với nhau.
Luận văn được viết trong thời kì Việt Nam mới bắt đầu hội nhập kinh
tế thế giới, giai đoạn hiện nay chúng ta đã có những thay đổi lớn về kinh tế

xã hội nói chung và hoạt động hội nhập kinh tế quốc tế nói riêng. Do đó,
một số biện pháp phát triển thị trường xuất khẩu nêu ra trong luận văn đã
khơng cịn phù hợp.
- Luận văn thạc sĩ: “Phát triển thị trường xuất khẩu hàng thủ công mỹ
nghệ tại Tổng công ty thương mại Hà Nội” Luận văn thạc sĩ trường Đại học
Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, tác giả Phan Thị Nghĩa.
Luận văn đã phân tích thực trạng phát triển thị trường xuất khẩu mặt
hàng thủ công mỹ nghệ của công ty, từ đó tìm ra những điểm mạnh và những
hạn chế của hoạt động này, trên cơ sở đó đưa ra những biện pháp nhằm thúc
đẩy việc phát triển thị trường xuất nhập khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của
công ty.
Hạn chế của luận văn là chưa nêu được các thế mạnh của việc phát triển
kinh doanh mặt hàng thủ công mỹ nghệ tại Việt Nam nói chung và doanh
nghiệp nói riêng.
Luận án tiến sĩ kinh tế: “Giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu
hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam”, tác giả Phạm Nguyên Minh.
Luận án đã hệ thống và làm rõ cơ sở lý luận về phát triển thị trường
xuất khẩu hàng thủ cơng mỹ nghệ. Từ đó phân tích đánh giá thực trạng

Luan van


4

xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Việt Nam, nhằm đưa ra các biện
pháp phát triển thị trường xuất khẩu hàng thủ cơng mỹ nghệ của Việt Nam.
Ngồi ra cịn một số cơng trình nghiên cứu liên quan đến đề tài trên
như: đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: “Những giải pháp vi mô nhằm đẩy
mạnh xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ” của Trường Đại học Thương mại,
cơng trình: “Nghiên cứu quy hoạch phát triển ngành thủ cơng mỹ nghệ theo

hướng cơng nghiệp hóa nơng thơn Việt Nam” của Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn.
Các luận văn và đề tài nghiên cứu trên đã phần nào đưa ra được các giải
pháp nhằm phát triển thị trường xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Việt
Nam chung và của doanh nghiệp nói riêng tại thời điểm nghiên cứu. Hiện nay
việc phát triển thị trường xuất khẩu của các doanh nghiệp xuất khẩu hàng thủ
công mỹ nghệ đã có nhiều thay đổi, do đó đề tài “Phát triển thị trường xuất
khẩu của công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ” là đề tài độc
lập, cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn đối với cơng ty Cổ phần Xuất nhập khẩu
Thủ cơng mỹ nghệ nói riêng và các doanh nghiệp xuất nhập khẩu thủ công
mỹ nghệ nói chung.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu:
- Mục đích nghiên cứu của luận văn là đề xuất một số giải pháp phát
triển thị trường xuất khẩu của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ
nghệ trong thời gian tới.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển thị trường xuất khẩu của
doanh nghiệp.
- Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển thị trường xuất khẩu tại công
ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ.

Luan van


5

- Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty
trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động phát triển thị trường xuất khẩu của
Công ty Cổ phần xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ.
Phạm vi nghiên cứu:
- Về mặt hàng: hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu của Công ty Cổ phần
xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ.
Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ thực hiện kinh
doanh các lĩnh vực như xuất khẩu: xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ, xuất
khẩu nông sản, thủy sản, … trong đó mặt hàng thủ cơng mỹ nghệ là mặt hàng
xuất khẩu truyền thống, chiếm tỷ trọng hơn 85% tổng kim ngạch xuất khẩu
hàng năm của Công ty. Các mặt hàng như thủy sản, nông sản,.. mới được
Công ty đưa vào sản xuất kinh doanh trong những năm gần đây với khối
lượng và kim ngạch xuất khẩu hạn chế. Do vậy các thông tin và dữ liệu về
xuất khẩu thủy sản, nông sản của doanh nghiệp cịn manh mún và hạn chế. Vì
lẽ đó, trong phạm vi nghiên cứu của luận văn này, tác giả chỉ nghiên cứu về
phát triển thị trường xuất khẩu cho mặt hàng thủ công mỹ nghệ của Công ty,
một mặt hàng truyền thống mà Cơng ty có thế mạnh trong việc xuất khẩu,
đồng thời đây cũng là mặt hàng mà doanh nghiệp tiếp tục có nhiều cơ hội và
thuận lợi để phát triển xuất khẩu trong thời gian tới.
- Về thời gian: từ năm 2013 đến năm 2016
5 Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu số liệu phổ biến như
thống kê, phân tích, tổng hợp và so sánh. Ngoài ra mốt số phương pháp khác
như khảo sát trực tiếp tại đơn vị cũng được sử dụng.

Luan van


6

6 Bố cục luận văn

Luận văn được chia là 3 chương cụ thể như sau:
Mở đầu. Tổng quan nghiên cứu đề tài.
Chương 1. Cơ sở lý luận về phát triển thị trường xuất khẩu.
Chương 2. Thực trạng phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty Cổ
phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ.
Chương 3. Một số giải pháp phát triển thị trường xuất khẩu của Công ty
Cổ phần Xuất nhập khẩu Thủ công mỹ nghệ.
Kết luận

Luan van


7

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG
XUẤT KHẨU CỦA DOANH NGHIỆP
1.1 Khái quát về thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp
1.1.1 Định nghĩa thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp
“Thị trường là nơi diễn ra các hoạt động kinh doanh, là một phạm trù của
kinh tế hàng hoá. Thuật ngữ "thị trường" đã được rất nhiều các nhà nghiên
cứu về kinh tế trên thế giới định nghĩa, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có một
khái niệm nào mang tính khái quát thống nhất và trọn vẹn. Vì vậy, tùy vào
hồn cảnh, lĩnh vực và mỗi giai đoạn phát triển khái niệm “thị trường” lại
được hiểu một cách khác nhau”. (nguồn: voer.edu.vn)
Theo quan điểm kinh tế học khái niệm thị trường được hiểu là: “thị trường
là nơi chuyển giao quyền sở hửu sản phẩm, dịch vụ hoặc tiền tệ nhằm thỏa mã
nhu cầu của hai bên cung cầu về một loại sản phẩm nhất định theo các thơng lệ
hiện hành, từ đó xác định rõ số lượng và giá cả cần thiết của sản phẩm dịch vụ”.
Bản chất của thị trường trong giai đoạn này là tổng thể các mối quan hệ về lưu
thông tiền tệ, hàng hoá, các dịch vụ và các giao dịch mua bán.

Theo quan điểm của marketing khái niệm thị trường được hiểu là: “Thị
trường có thể hiểu là một nhóm khách hàng tiềm năng với những nhu cầu
tương tự (giống nhau) và những người bán đưa ra sản phẩm khác nhau với
cách thức khác nhau để thoả mãn nhu cầu đó.” “Khái niệm này khơng chỉ nói
lên bản chất của thị trường mà còn giúp cho doanh nghiệp xác định được định
hướng, mục tiêu kinh doanh là hướng tới khách hàng. Để đạt được lợi nhuận
tối đa, doanh nghiệp cần đạt mục tiêu thoả mãn mọi nhu cầu của khách hàng.”
Từ các khái niệm này chúng ta có thể đưa ra định nghĩa về thị trường xuất
khẩu của doanh nghiệp như sau: “Thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp là
tập hợp những khách hàng nước ngoài tiềm năng của doanh nghiệp tức là

Luan van


8

những khách hàng nước ngoài đang mua hoặc sẽ mua sản phẩm của doanh
nghiệp ấy”.
Định nghĩa này giúp cho doanh nghiệp xác định được mục tiêu của
doanh nghiệp là hướng tới nhu cầu của khách hàng, những nhu cầu này mang
đặc tính cơ bản của thị trường quốc tế, bị chi phối bởi tập qn văn hố, ngơn
ngữ lối sống, điều kiện tự nhiên của các quốc gia... Thị trường xuất khẩu của
doanh nghiệp ở đây được hiểu là tập hợp tất cả các thị trường quốc tế hiện tại
và tiềm năng, tập hợp tất cả các khách hàng nước ngồi có nhu cầu với sản
phẩm và dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp.
1.1.2 Vai trò của thị trường xuất khẩu đối với doanh nghiệp
Trong nền kinh tế thị trường, với mỗi doanh nghiệp thị trường luôn là
yếu tố trung tâm tác động đến sự phát triển của doanh nghiệp đó. Thị trường
xuất khẩu là một phần của thị trường nói chung, đối với các doanh nghiệp
xuất nhập khẩu thị trường xuất khẩu giữ vai trò sống còn đối với sự phát triển

của doanh nghiệp.
Thị trường là nơi cung cấp thông tin về cung, cầu, giá, số lượng sản
phẩm, v.v… để từ đó doanh nghiệp đưa ra các quyết định về mục tiêu kinh
doanh, chiến lược phát triển của doanh nghiệp.
Thị trường xuất khẩu cung cấp cho doanh nghiệp các thông tin về cung,
cầu, giá cả, số lượng sản phẩm tại các nước bên ngồi, điều đó thúc đẩy
doanh nghiệp mở rộng quy mô sản xuất để không chỉ cung cấp hàng hóa sản
phẩm cho thị trường nội địa mà cịn là các thị trường nước ngồi. Từ những
u cầu của thị trường xuất khẩu doanh nghiệp xây dựng được quy mô sản
xuất kinh doanh cho phù hợp với khả năng tiêu thị tại các thị trường.
Thị trường xuất khẩu thúc đẩy doanh nghiệp nghiên cứu, sang tạo, tìm
tịi ra những sản phẩm mới để ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách
hàng tại các thị trường nước ngoài.

Luan van


9

Mục tiêu kinh doanh, chiến lược phát triển của doanh nghiệp có đạt
được hay khơng chịu ảnh hưởng rất lớn từ sự phát triển của các thị trường
xuất khẩu. Chiễm lĩnh được thị trường xuất khẩu giúp cho doanh nghiệp tối
đa hóa lợi nhuận của mình.
Việc đảm bảo được doanh thu và lợi nhuận là điều kiện thuận lợi cho
doanh nghiệp tài đầu tư, cải tiến công nghệ đảm bảo cho doanh nghiệp sự
phát triển bền vững.
Thị trường xuất khẩu càng lớn doanh nghiệp càng khẳng định được uy
tín và thương hiệu của mình trên thương trường, vị thế cạnh tranh của doanh
nghiệp được nâng cao.
Thị trường xuất khẩu không chỉ có vai trị quan trọng đối với doanh

nghiệp mà với người tiêu dùng thị trường xuất khẩu cũng có vai trò nhất định.
Thị trường xuất khẩu phát triển đi đôi với phát triển kinh tế xã hội, sức mua
được nâng cao, việc mở rộng thị trường xuất khẩu cho phép người tiêu dùng
tiếp cận với các chủng loại hàng hóa đa dạng, phong phú so với việc chỉ tiếp
cận với hàng hóa của các doanh nghiệp nội địa.
1.2 Phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp
1.2.1 Khái niệm phát triển thị trường xuất khẩu
Đối với mỗi doanh nghiệp hiệu quả kinh doanh luôn được đặt lên hàng
đầu, để đảm bảo điều đó các doanh nghiệp cần đạt được lợi nhuận tối đa trên
thị phần của doanh nghiệp. Lợi nhuận tối đa đạt được khi các doanh nghiệp
tăng tối đa khả năng tiêu thụ sản phẩm trên thị trường, đối với các doanh
nghiệp xuất khẩu thì việc tăng khả năng tiêu thụ sản phẩm chính là phát triển
thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp đó nhằm chiếm được nhiều thị phần
trên thị trường.
Khái niệm phát triển thị trường xuất khẩu ở đây được hiểu là:“tổng hợp
các hoạt động của doanh nghiệp nhằm tăng khối lượng, giá trị sản phẩm tiêu
thụ trên thị trường nhằm mục tiêu đạt lợi nhuận tối đa”.

Luan van


10

Phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp bao gồm hai nội dung
chính là: phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều rộng, phát triển thị trường
xuất khẩu theo chiều sâu. Tại phần 1.2.2 dưới đây tác giả sẽ phân tích rõ hơn
về từng nội dung phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp.
1.2.2 Nội dung phát triển thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp.
Thứ nhất: Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều rộng
- Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều rộng: “là phương thức mà

doanh nghiệp phát triển thị trường xuất khẩu của mình bằng việc mang sản
phẩm của mình sang tiêu thụ tại các thị trường mới”. Phương thức này
thường được áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn trong
việc gia tăng thị phần, lợi nhuận tại thị trường hiện có. Khi các thị trường
hiện tại của doanh nghiệp đã bão hòa, khơng có khả năng xâm nhập và tăng
số lượng sản phẩm tiêu thụ, doanh nghiệp sẽ cần mở rộng ra các thị trường
mới để tìm kiếm khách hàng. Việc mở rộng sang các thị trường mới phụ
thuộc rất nhiều vào các yếu tố vĩ mô như phong tục tập quán, văn hóa, cơ
chế chính sách, pháp luật, v.v… ( Phạm Nguyên Minh, 2012)
- Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều rộng có thể dược hiểu theo 3 cách:
+ Theo tiêu thức địa lý: Ở đây phát triển thị trường xuất khẩu chính là
việc doanh nghiệp nghiên cứu các điều kiện thị trường, nhu cầu và đặc điểm
của khách hàng tại các quốc gia, lãnh thổ, vùng địa lý khác nhau nhằm đưa
các sản phẩm hiện tại của doanh nghiệp sang tiêu thụ tại các quốc gia, lãnh
thổ, vùng địa lý mới.
+ Theo tiêu thức sản phẩm: Doanh nghiệp phát triển thị trường xuất khẩu
theo chiều rộng bằng cách nghiên cứu, đa dạng hóa sản phẩm nhằm mục đích
đưa thêm các sản phẩm mới vào tiêu thụ tại thị trường hiện tại.
+ Theo tiêu thức khách hàng: Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều
rộng là việc doanh nghiệp nghiên cứu nhu cầu của khách hàng nhằm kích

Luan van


11

thích, lơi kéo thêm khách hàng mới từ thị trường hiện có. Các khách hàng này
có thể là các khách hàng tiềm năng của doanh nghiệp, có thể là khách hàng
của đối thủ cạnh tranh.
Thứ hai: Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều sâu

- Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều sâu: “là sự phát triển về
chất lượng của thị trường. Doanh nghiệp phát triển thị trường bằng việc
nâng cao chất lượng dịch vụ, hàng hóa để đảm bảo thỏa mãn nhu cầu ngày
một cao hơn của khách hàng. Doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường bằng khả
năng cạnh tranh và tiềm lực của doanh nghiệp nhằm vượt qua các rào cản
về địa lý, sức mua, đối thủ cạnh tranh, v.v…” (Phạm Nguyên Minh, 2012)
- Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều sâu được doanh nghiệp áp
dụng khi thị trường tiêu thụ sản phẩm hiện tại của doanh nghiệp ổn định, sản
phẩm của doanh nghiệp có khả năng đáp ứng cao nhu cầu của thị trường.
Phát triển thị trường xuất khẩu theo chiều sâu có thể hiểu theo ba cách:
- Theo tiêu thức địa lý: là phương thức phát triển thị trường bằng cách
tăng doanh số bán sản phẩm của doanh nghiệp ở thị trường hiện tại. Dựa trên
các kết quả đạt được trong quá trình nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp đưa
ra các biện pháp khuyến khích khách hàng tiêu thụ nhiều hơn các sản phẩm
của doanh nghiệp. Các biện pháp doanh nghiệp sử dụng thường là khuyến
mại, marketing, quảng cáo nhằm thu hút khách hàng, các khách hàng ở đây có
thể là khách hàng tiềm năng chưa sử dụng sản phẩm của doanh nghiệp, hay là
các khách hàng của đối thủ cạnh tranh.
- Theo tiêu thức khách hàng: là việc doanh nghiệp khuyến khích các
khách hàng đang là khách hàng của doanh nghiệp sử dụng thêm các sản
phẩm của doanh nghiệp. Bằng các chính sách và dịch vụ chăm sóc khách
hàng, doanh nghiệp biến các khách hàng này thành khách hàng trung thành
của doanh nghiệp.

Luan van


12

- Theo tiêu thức sản phẩm: là hình thức doanh nghiệp phát triển thị

trường xuất khẩu bằng việc gia tăng số lượng sản phẩm tiêu thụ trên thị
trường với giá trị cao nhất, làm tối đa hóa lợi nhuận mà sản phẩm đó mang lại
cho doanh nghiệp. Sản phẩm này thường là sản phẩm mà doanh nghiệp có lợi
thế trên thị trường, sản phẩm sáng tạo mang tính độc quyền cao.
1.2.3 Vai trò của phát triển thị trường xuất khẩu đối với doanh nghiệp
Phát triển là quy luật chung của mọi sự vật, hiện tượng trên thế giới,
khơng nằm ngồi quy luật đó các doanh nghiệp để có thể tồn tại trong nền
kinh tế thị trường cũng không ngừng phát triển.
Phát triển thị trường xuất khẩu có vai trị rất quan trọng đối với các
doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu, thực hiện tốt hoạt động phát triển
thị trường giúp cho doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh doanh. Các vai trò
của phát triển thị trường xuất khẩu đối với doanh nghiệp có thể kể đến như:
- Nâng cao khả năng sản xuất kinh doanh: phát triển thị trường xuất
khẩu là động lực giúp doanh nghiệp nghiên cứu, phát triển các sản phẩm mới
nhằm đáp ứng ngày một tốt hơn sự thay đổi của thị trường. Thông qua việc
phát triển thị trường doanh nghiệp có thể đánh giá một cách chính xác hiệu
quả của các chiến lược, chính sách kinh doanh mà doanh nghiệp đang thực
hiện. Điều này giúp cho doanh nghiệp nhận ra hiệu quả đạt được và các hạn
chế thiếu sót cần khắc phục.
- Nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp: Thị trường xuất
khẩu càng lớn doanh nghiệp càng khẳng định được uy tín và thương hiệu của
mình trên thương trường, vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp được nâng cao.
Phát triển thị trường xuất khẩu mở ra cho doanh nghiệp cơ hội kinh doanh tại
các thị trường mới, việc đưa sản phẩm tiêu thụ tại các thị trường này giúp
doanh nghiệp tiếp cận được mốt số lượng khách hàng nhất định nhờ đó quảng
bá được sản phẩm và thương hiệu của doanh nghiệp, nâng cao vị thế khả năng
cạnh tranh của doanh nghiệp trên thương trường quốc tế.

Luan van

13

- Đảm bảo doanh thu, tối đa hóa lợi nhuận: Phát triển thị trường xuất
khẩu giúp cho doanh nghiệp gia tăng doanh số bán hàng, doanh nghiệp có thể
bán các sản phẩm cũ tại các thị trường mới, các sản phẩm mới tại các thị
trường cũ. Rất nhiều sản phẩm tuy không phù hợp với thị trường này nhưng
lại phù hợp với thị trường khác, do đó phát triển thị trường mở ra cơ hội tiêu
thụ các sản phẩm cũ còn tồn đọng của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tối đa
hóa doanh thu và lợi nhuận. Việc đảm bảo được doanh thu và lợi nhuận là
điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tài đầu tư, cải tiến công nghệ đảm
bảo cho doanh nghiệp sự phát triển bền vững.
- Nâng cao năng lực cho cán bộ nhân viên: Phát triển thị trường xuất
khẩu có vai trị quan trọng trong việc nâng cao năng lực của cán bộ, nhân viên
trong doanh nghiệp. Với các doanh nghiệp xuất khẩu, việc phát triển thị
trường xuất khẩu gắn liền với hoạt động của đội ngũ kinh doanh, thị trường
ngày càng mở rộng đòi hỏi nhân viên nghiên cứu, tìm hiểu nhiều hơn về các
thị trường mới, sản phẩm mới từ đó nâng cao năng lực của bản thân.
Thị trường xuất khẩu khơng chỉ có vai trò quan trọng đối với doanh
nghiệp mà với người tiêu dùng thị trường xuất khẩu cũng có vai trị nhất định.
Thị trường xuất khẩu phát triển đi đôi với phát triển kinh tế xã hội, sức mua
được nâng cao, việc mở rộng thị trường xuất khẩu cho phép người tiêu dùng
tiếp cận với các chủng loại hàng hóa đa dạng, phong phú so với việc chỉ tiếp
cận với hàng hóa của các doanh nghiệp nội địa.
Nền kinh tế thị trường ln có quy luật cạnh tranh rất khắc nghiệt, các
doanh nghiệp không theo kịp sự phát triển của thị trường đều sẽ bị đào thải.
Phát triển thị trường là biện pháp hữu hiệu nhất giúp cho doanh nghiệp tránh
được sự tụt hậu.

Luan van