Báo cáo " Luật lao động Việt Nam thời kì đổi mới " pptx

nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học số 01/200
7




27




Ts. Lu bình nhỡng *
1. Nhng u im ca h thng phỏp
lut lao ng 20 nm t 1986-2006
Cú th núi, t khi Vit Nam bc vo
thi kỡ i mi, lut lao ng ó cú nhng
thay i cn bn. Nhỡn mt cỏch tng quỏt,
lut lao ng cú nhng u im sau õy:
Mt l, h thng lut lao ng ó cú
nhng vn bn hiu lc cao, tp trung (phỏp
in hoỏ). Trong ú, B lut lao ng l
mt in hỡnh. B lut lao ng nm 1994
(c sa i, b sung nm 2002, 2006) l
vn bn phỏp lut lao ng trc tip cú hiu
lc cao nht v lao ng. B lut lao ng
l s phỏp in hoỏ phỏp lut lao ng ca
Vit Nam nhm phc v cho vic iu
chnh quan h lao ng v cỏc quan h xó

hi trong lnh vc lao ng trong nn kinh
t th trng ó tr thnh vn bn gc ca
h thng phỏp lut lao ng.
Hai l, phỏp lut lao ng ó cú tớnh xó
hi hoỏ cao hn. Nu nh trc kia lut lao
ng c xõy dng phc v cho khu
vc nh nc thỡ nay ó phc v cho tt c
cỏc thnh phn kinh t. Lut lao ng
khụng phõn bit quan h trong n v s
dng lao ng nh nc, t nhõn hay doanh
nghip cú vn u t nc ngoi. Lut lao
ng cng khụng phõn bit quy mụ doanh
nghip hay loi hỡnh hp tỏc xó, h gia ỡnh
hay cỏ nhõn s dng lao ng m thc hin
s iu chnh bỡnh ng, rng rói i vi
cỏc quan h xó hi trong lnh vc lao ng.
Ba l, lut lao ng ó mang tớnh iu
chnh. Mt trong nhng im i mi xut
hin v ngy cng c bc l rừ nột ca
lut lao ng l ó dn thay th nhim v
qun lớ nh nc i vi cỏc n v s
dng lao ng v ngi lao ng bng kh
nng iu chnh cỏc quan h xó hi trong
lnh vc lao ng. Thi kỡ trc, lut lao
ng c coi l cụng c Nh nc qun
lớ xó hi. Tớnh cht cụng c ca lut lao
ng ó bin lut lao ng tr thnh cỏc
quy nh cng nhc, vi mc ớch gũ cỏc
n v s dng lao ng v ngi lao ng
vo khuụn phỏp lớ nh sn. Lut lao ng

ngy nay ó gn vi vic thc hin nhim
v phc v con ngi, phc v cho quan h
lao ng v cho nn sn xut xó hi. Vỡ th,
vic ch chỳ ý n kt qu ca hot ng
qun lớ s lm sai lch v nh hng ti
mc tiờu xó hi ca lut lao ng.
Bn l, lut lao ng thi kỡ i mi
mang tớnh hi nhp cao hn. iu ny xut
phỏt t nhu cu ca chớnh Vit Nam trong
bi cnh nn kinh t th trng v trc sc
ộp ca ton cu hoỏ kinh t cng nh ca
vn ton cu hoỏ mi quan h lao ng.
Lut lao ng ó chuyn t trng thỏi n
cc sang a cc, song phng sang a
phng. Biu hin rừ nột nht l cỏc quy
nh ca lut lao ng Vit Nam ó m
rng s iu chnh ti quan h lao ng cú
* Ging viờn chớnh Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
28 Tạp chí luật học số 01/2007

yu t nc ngoi. Chớnh ph Vit Nam ó
phờ chun cỏc cụng c quan trng ca
Liờn hp quc (UN) v T chc lao ng
quc t (ILO).
(1)
Vic phờ chun cỏc cụng

c quc t chng t Vit Nam mun tham
gia ngy cng mnh m vo vic hp tỏc
quc t v phõn cụng lao ng quc t.
T nm 1991, lut lao ng Vit Nam ó
cú nhng quy nh khỏ m v lnh vc a
ngi lao ng i lm vic nc ngoi.
Chớnh ph ó ban hnh Ngh nh s
370/HBT ngy 09/11/1991 quy nh v a
ngi lao ng Vit Nam i lm vic cú thi
hn nc ngoi. Ngh nh s 370/HBT
ó m ng cho thi kỡ mi trong quỏ trỡnh
hi nhp quc t v lao ng ca Vit Nam,
vic hp tỏc v lao ng ó m rng ti tt c
cỏc th trng lao ng trờn th gii.
B lut lao ng nm 1994 ca Vit
Nam ó a vn trờn vo Chng XI
lut hoỏ tr thnh cỏc quy nh cú hiu
lc cao. Sau khi B lut lao ng c
Quc hi thụng qua, Chớnh ph ó ban hnh
Ngh nh s 07/CP ngy 20/01/1995 hng
dn mt s iu ca B lut lao ng v
vic a ngi lao ng Vit Nam i lm
vic cú thi hn nc ngoi v sau ú l
Ngh nh s 152/1999/N-CP ngy
20/9/1999 quy nh v a ngi lao ng
v chuyờn gia Vit Nam i lm vic cú thi
hn nc ngoi. Khụng ch dng li cỏc
quy nh ú, nm 2002 Quc hi ó sa i,
b sung B lut lao ng nm 1994, trong ú
ó sa i, b sung nhiu quy nh v a

ngi lao ng i lm vic nc ngoi.
Theo ú, ngy 17/4/2003 Chớnh ph ban
hnh Ngh nh s 181/2003/N-CP v vn
trờn. Cỏc quy nh v a ngi lao ng
i lm vic nc ngoi ó c phỏp in
hoỏ thnh Lut ngi lao ng Vit Nam i
lm vic nc ngoi theo hp ng, to
iu kin Vit Nam thõm nhp ngy cng
mnh m vo th trng lao ng quc t
(Lut s 72/2006/QH11 ngy 29/11/2006).
Lut lao ng ca Vit Nam ó tha
nhn s tham gia ca ngi lao ng nc
ngoi vo th trng lao ng ti Vit Nam.
Ban u ngi lao ng nc ngoi ch c
cp giy phộp lao ng lm cỏc cụng vic
m ngi lao ng Vit Nam cha cú kh
nng thc hin. Sau ú Nh nc ó tha
nhn rng rói s tham gia xỏc lp v thc
hin mi quan h lao ng vi ngi s
dng lao ng Vit Nam v vi cỏc n v
s dng lao ng khỏc. Tớnh n nay ó cú
hng ngn ngi lao ng nc ngoi c
cp giy phộp hot ng Vit Nam.
(2)

Mc dự cỏc quy nh v a ngi lao
ng i lm vic nc ngoi v quy nh
v ngi lao ng nc ngoi lm vic ti
Vit Nam khụng phi l s th hin tt c
cỏc khớa cnh ca vn m ca v hi

nhp quc t trong lnh vc lao ng.
Nhng cú th núi, ú l bng chng quan
trng th hin rng Vit Nam mun tham
gia tht s vo th trng lao ng quc t.
Nm l, lut lao ng thi kỡ i mi ó
thc hin c nhim v quan trng, ú l
ó t xỏc lp v trớ, vai trũ c lp bờn cnh
h thng lut hnh chớnh v lut dõn s.
Giai on trc, do cú nhng quan nim
cha chun xỏc v vỡ khoa hc lut lao ng
cha phỏt trin, cỏc nh lm lut cng nh
cỏc nh qun lớ, nh nghiờn cu ó bin lut
lao ng tr thnh ngnh lut lng tớnh.
Lut lao ng lỳc ú ch yu iu chnh


nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học số 01/200
7




29

quan h lao ng gia cụng nhõn, viờn chc
nh nc - nhng ngi c nh nc
tuyn dng vo biờn ch nh nc, vi cỏc
c quan, xớ nghip nh nc. Thc ra õy
l quan h do lut hnh chớnh m nhim.

Lut lao ng thi kỡ trc ó tr thnh
ngnh lut phc v c lc cho vic hỡnh
thnh mt i ng cụng chc nh nc.
Tuy nhiờn, lut lao ng cú vai trũ i
vi bn thõn nú l iu chnh cỏc quan h lao
ng thc s. Thc ra, vic quy nh quan
h lao ng gia cụng nhõn, viờn chc vi
cỏc c quan, xớ nghip nh nc cng chng
qua l ý chớ ch quan ca Nh nc. Cũn v
tớnh cht, nhiu quan h lao ng trong thi
kỡ ú ó b hnh chớnh hoỏ. Cỏc quan h
lao ng trong cỏc xớ nghip quc doanh
thc ra l quan h thuờ mn lao ng.
Vỡ coi quan h lao ng l quan h hnh
chớnh nờn vic gii quyt cỏc vn phỏt
sinh cng theo kiu hnh chớnh. Cỏc yờu
cu gii quyt tranh chp lao ng c
hỡnh dung l cỏc khiu t nờn c phỏp
lut quy nh thuc h thng gii quyt cỏc
khiu t thụng qua cỏc c quan nh nc.
Vic kin tng v lao ng c gii quyt
theo th tc t tng dõn s. To ỏn lao ng
khụng tn ti. H thng to ỏn ch cú hai loi
to, ú l: To hỡnh s v to dõn s. Vic lao
ng c coi l vic dõn s. Do ú, cỏc
tranh chp lao ng u c gii quyt theo
th tc t tng dõn s, thụng qua to dõn s.
Ngy nay, tớnh cht chuyờn bit ca lut
lao ng ũi hi mt hỡnh thc t tng riờng
- t tng lao ng. Mc dự hin ti, vi quan

im ca cỏc nh lm lut, hot ng gii
quyt cỏc tranh chp lao ng do to ỏn lao
ng gii quyt phi ỏp dng cỏc quy nh
ca B lut t tng dõn s, trong ú thnh
phn tin hnh t tng v cỏc quy tc c
s dng chung song trong tng lai vi vic
vn hnh c ch ba bờn thỡ chc chn s cú
nhng thay i, thm chớ rt cn bn v t
duy ti phỏn trong lnh vc lao ng.
Sỏu l, lut lao ng cng ngy cng
ỏp ng nhu cu ca lut an sinh xó hi, l
c s quan trng ca lut an sinh xó hi.
Trc õy, do nhng yu t khỏch quan
v ch quan, lut lao ng cú phm vi iu
chnh rng. Theo ú, mt s lnh vc khỏc
ca h thng lut xó hi cng c gp vo
h thng lut lao ng nh: lut bo him xó
hi, u ói xó hi v tr giỳp/cu tr xó hi.
Cựng vi s phỏt trin ca nn kinh t-
xó hi, ca khoa hc phỏp lớ, cỏc h thng
phỏp lut ngy cng c hỡnh thnh
m bo kh nng iu chnh cỏc quan h
xó hi mt cỏch chớnh xỏc v hiu qu.
Theo ú, cỏc h thng lut bo him xó hi,
u ói xó hi v tr giỳp/cu tr xó hi ó
c tỏch ra khi lut lao ng v hp
thnh mt h thng phỏp lut mi - h
thng phỏp lut an sinh xó hi. Tuy c
tỏch ra thnh mt h thng phỏp lut riờng
song gia hai h thng lut lao ng v lut

an sinh xó hi cú mi quan h khỏ cht ch.
Lut lao ng iu chnh quan h lao ng
v thc s l ngnh lut t ra nhng quy
tc cn bn v lao ng v hng th trong
xó hi m nhng nguyờn tc ca nú khi
trin khai cỏc quy phm lao ng ó to ra
nhng c s phỏp lớ quan trng cỏc i
tng l ngi lao ng c hng mt
hoc nhiu ch an sinh xó hi, c bit l
cỏc ch tr cp m au, thai sn, tai nn
lao ng bnh ngh nghip, hu trớ, t


nghiên cứu - trao đổi
30 Tạp chí luật học số 01/2007

tut, tht nghip, bo him y t. iu ú ó
gúp phn vo vic n nh tỡnh hỡnh kinh t-
xó hi, n nh i sng ca ngi dõn
trong xó hi núi chung, thay vỡ ch m bo
cỏc ch an sinh xó hi cho nhng cụng
nhõn, viờn chc nh nc nh trc õy.
2. Nhng tn ti ch yu ca h thng
phỏp lut lao ng hin hnh
Mc dự nhng u im ca lut lao
ng l c bn song nhỡn nhn khỏch quan,
cú th thy h thng phỏp lut lao ng hin
hnh vn cũn cú nhng tn ti cn khc
phc. Nhng tn ti ú l:
- Lut lao ng hin hnh cha thc s

cú tớnh phỏp in hoỏ, cha tớch hp
nhng vn thuc lnh vc lao ng xó
hi vo B lut lao ng - mt vn bn lut
tm cao nht.
Theo quan nim chung, khi ó thit k
mt b lut thỡ ngi ta s to ra mt o
lut cú tớnh tng quỏt cỏc ni dung iu
chnh. Theo quan im ú, B lut lao ng
l o lut cú tớnh hon chnh c gúc
khỏi quỏt hoỏ cỏc vn v cht lng iu
chnh nhng B lut lao ng ca Vit Nam
cũn quỏ n gin. Nhiu ni dung iu chnh
ca B lut lao ng phi chuyn cho cỏc c
quan m xột v bn cht l khụng cú chc
nng lp phỏp quy nh. iu ú lm cho
quỏ trỡnh quy nh v thc thi phỏp lut tr
nờn tu tin, thiu nht quỏn. Cú nhng quy
nh theo trỡnh t hng dn trỏi vi quy
nh ca B lut.
(3)
Thm chớ cú nhng quy
nh khụng my phc tp nh quy nh v
cỏc trng hp bt kh khỏng cng khụng
c a trc tip vo B lut lao ng.
Mc dự tn ti mt B lut lao ng
nhng vn cú quỏ nhiu cỏc vn bn phỏp
lut riờng r khỏc tham gia iu chnh cỏc
quan h xó hi trong lnh vc lao ng.
Tỡnh trng ca lut lao ng vn dng
lut ng, lut khung, lut hnh lang

(khụng phi l xa l t do) m cha m
bo kh nng ỏp dng trc tip ó gõy ra
khú khn cho nhng c quan v nhng
ngi thi hnh phỏp lut. B lut lao ng
cũn thiu vng cỏc quy nh xỏc nh cỏc
ti phm hỡnh s bo v ngi lao ng
cng nh bo v cỏc quyn, li ớch hp
phỏp ca ngi s dng lao ng.
(4)

- Mt trong nhng yờu cu cú tớnh thi
i ca h thng phỏp lut lao ng trong
bi cnh hi nhp v ton cu hoỏ kinh t
v ton cu hoỏ mi quan h lao ng l th
hin s ho hp vi cỏc tiờu chun lao ng
quc t.
(5)
Cỏc quc gia thnh viờn, trong ú
cú Vit Nam cn nghiờn cu phờ chun
v thc hin cỏc quy tc ú nh l mt b
phn ca h thng phỏp lut lao ng quc
gia. Tuy nhiờn, vic phờ chun cỏc vn bn
phỏp lut lao ng quc t hin ti ch yu
mang tớnh tng trng hoc ch c s
dng giỏn tip, cha c ỏp dng trc tip.
Cỏc cụng c c phờ chun ch hu nh
c s dng tham chiu nhm xõy dng
cỏc vn bn phỏp lut lao ng quc ni
hoc kim tra xem kh nng phỏp lut
lao ng quc ni ó phự hp vi cỏc cụng

c ú hay cha. Cỏch lm v t duy phỏp
lớ nh vy l cha phự hp vi quan nim
v tớnh bt buc thc hin cỏc quy phm
phỏp lut lao ng quc t. Bi vỡ, khi ó
phờ chun, cỏc cụng c ca T chc lao
ng quc t phi mc nhiờn tr thnh bt
buc, c ỏp dng vo cỏc quỏ trỡnh khỏc
nhau ca vic thc hin phỏp lut lao ng


nghiªn cøu - trao ®æi
T¹p chÝ luËt häc sè 01/200
7




31

như là cơ sở pháp lí trực tiếp cho mối quan
hệ lao động, cho các cơ quan, tổ chức, cá
nhân sử dụng lao động, đối với các cơ quan
nhà nước có thẩm quyền. Khi giải quyết các
tranh chấp lao động hoặc giải quyết các
cuộc đình công, các cơ quan, tổ chức, kể cả
toà án cũng phải có trách nhiệm áp dụng
các quy phạm pháp luật lao động quốc tế để
phân định tính hợp pháp, tính đúng đắn của
hành vi các bên.
- Luật lao động hiện hành còn có những

nội dung chưa đảm bảo tính khoa học, nặng
tính chủ quan của nhà làm luật. Các quy
định của luật lao động chưa thực sự tạo ra
một môi trường pháp lí thuận lợi cho mối
quan hệ lao động hình thành và phát triển
theo các quy luật của kinh tế thị trường.
Điển hình là các quy định về đình công và
giải quyết đình công. Mười năm qua các
quy định về đình công và giải quyết đình
công không phát huy tác dụng. Các quy
định đó đã không được thực tiễn chấp nhận.
Hơn 1.300 cuộc đình công xảy ra trong
những năm qua nhưng không đảm bảo được
tính hợp pháp vì các thủ tục và nội dung
đình công không đáp ứng yêu cầu chưa sát
thực tiễn của pháp luật. Chưa có cơ quan
toà án lao động nào nhận được yêu cầu giải
quyết một cuộc đình công. Dường như các
quy định của pháp luật về đình công đã trở
thành hình thức hơn là một công cụ pháp lí,
một phương tiện giúp cho các bên của quan
hệ lao động và nhà nước giải quyết các vấn
đề bức xúc của quá trình lao động xã hội.
Vì thế, trong chương trình xây dựng pháp
luật, các quy định về đình công và giải
quyết đình công đã được đưa vào kế hoạch
sửa đổi, bổ sung trong thời gian tới.
- Luật lao động, ở một khía cạnh nào
đó, vẫn còn có biểu hiện là tính “công cụ
quản lí” hơn là “công cụ điều chỉnh”. Điều

này là kết quả của tư duy làm luật chưa
được thay đổi căn bản. Các nhà làm luật khi
xây dựng pháp luật lao động hầu như chủ
yếu chú trọng đến khả năng quản lí của nhà
nước đối với lĩnh vực lao động. Vì thế đã
dẫn đến tình trạng các quy định của luật lao
động ở các cấp độ đều đề cập sự can thiệp
của Chính phủ và các cơ quan hành chính
nhà nước. Luật lao động đã biến tổ chức
công đoàn và đại diện của người sử dụng
lao động thành người “tư vấn” chính sách
thay vì là tổ chức đại diện cho người lao
động và người sử dụng lao động.
(6)

- Một trong những điểm thiếu sót của
luật lao động là chưa thực sự ghi nhận sự
tồn tại của cơ chế ba bên ở Việt Nam.
Cơ chế ba bên là cơ chế đặc dụng của
luật lao động, đã được các nước trên thế giới
sử dụng từ lâu. Trong lĩnh vực lao động, việc
sử dụng cơ chế ba bên là một trong những
biện pháp đảm bảo ổn định và hài hoà quan
hệ lao động thông qua đối thoại xã hội và
cùng quyết định. Cơ chế ba bên được sử
dụng nhằm hoạch định chính sách, pháp
luật lao động, triển khai thực thi pháp luật
lao động và giải quyết các vấn đề phát sinh
trong quá trình lao động, đặc biệt là giải
quyết tranh chấp lao động và đình công.

Tuy nhiên, pháp luật lao động Việt Nam
chưa có quy định rõ ràng về cơ chế ba bên
mà mới chỉ quy định về việc tham khảo ý
kiến của đại diện người lao động và người
sử dụng lao động. Như vậy là Nhà nước vẫn
chưa coi việc cùng tham gia quyết định các
vấn đề lao động của hai giới trong mối quan


nghiên cứu - trao đổi
32 Tạp chí luật học số 01/2007

h lao ng. iu ny ó lm gim sỳt vai
trũ ca h thng phỏp lut lao ng v cha
to iu kin phỏt huy dõn ch doanh nghip
cng nh ó hn ch kh nng kim soỏt tay
ba trong lao ng. Vic khụng thnh lp cỏc
hi ng hoc u ban ba bờn ó khụng tn
dng c kh nng thc s ca ba bờn
trong vic hp tỏc xõy dng v thc thi phỏp
lut. Vic khụng b trớ hi ng xột x cỏc
v ỏn lao ng theo c ch ba bờn ó lm
gim sỳt vai trũ ca hai gii v chng mc
no ú, ó lm gim sỳt hiu qu ca vic
gii quyt cỏc tranh chp lao ng.
3. Mt vi xut
gúp phn nõng cao hiu qu iu chnh
ca lut lao ng trong tỡnh hỡnh hin nay,
cn chỳ trng thc hin tt cỏc vn sau:
- Trc ht, cn hon thin B lut lao

ng theo hng tớch hp ton din: C
ni dung v hỡnh thc.
Rt khú cú th hỡnh dung mt b lut
li ch l mt o lut n gin, ch mang
tớnh cht lut khung. Quan im xõy dng
lut khung c thnh hnh nhiu nm bi
vỡ c quan quyn lc khụng th bn tho v
cho ra nhng o lut chi tit. Hn na,
vic chi tit hoỏ cỏc o lut s gõy nờn
nhng ỏch tc khi cỏc quan h xó hi phỏt
trin mnh m, to ra s lc hu ca cỏc o
lut y nhng trỏi li, cn cú mt cỏi nhỡn
ton cnh v cú tớnh khoa hc v vic xõy
dng B lut lao ng.
Theo tinh thn ú, B lut lao ng cn
phi c thit k hon chnh hn vi y
cỏc vn . Cỏc vn ca lut lao ng
c c cu trong cỏc phn, cỏc chng,
trong ú mi phn phi bao quỏt mt khu
vc ln, cỏc chng phi cha ng mt
hoc mt s ni dung ch o lm nũng ct
cho mt nh ch riờng. Vớ d: Phn quy
nh v quan h lao ng, phn quy nh v
iu kin hoc tiờu chun lao ng, phn
quy nh v lao ng c thự, phn quy nh
v tranh chp lao ng, phn quy nh v
ỡnh cụng Cui B lut phi l phn x
pht. Vic cú nhng quy nh chung chung
v ỏp dng trỏch nhim phỏp lớ trong B lut
lao ng ó lm cho nú tr nờn thiu tớnh rn

e cỏc i tng vi phm. Khụng ch cú vy,
nú lm cho vic giỏo dc, nhn thc v tuõn
theo phỏp lut lao ng b chia ct v khụng
m bo tớnh h thng.
(7)

Vic hon thin B lut lao ng theo
hng phỏp in hoỏ (thc s) s tớch hp
c cỏc vn quan trng chc chn s
to ra kt qu cao hn trong cụng tỏc tuyờn
truyn, thc hin phỏp lut lao ng.
- Th hai, lut lao ng Vit Nam cn
cú s thớch ng vi phỏp lut lao ng quc
t, c bit l lut lao ng khu vc nhm
ỏp ng yờu cu hi nhp kinh t v ton
cu hoỏ quan h lao ng.
Ngy nay, cựng vi tin trỡnh hi nhp
kinh t quc t, quỏ trỡnh ton cu hoỏ kinh
t v ton cu hoỏ mi quan h lao ng, cỏc
quy phm phỏp lut quc t ó tr thnh ti
sn chung ca cỏc quc gia. S chuyn
hng tớch cc ú khụng cũn l mi m i
vi Vit Nam bi vỡ Vit Nam ó l thnh
viờn ca nhiu t chc quc t, trong ú cú
ILO, ASEAN, WTO. Vic giao lu kinh t
v tham gia vo quỏ trỡnh phõn cụng v hp
tỏc lao ng quc t ũi hi Vit Nam phi
tỡm cỏch ho nhp bng cỏch rỳt ngn
khong cỏch v s khỏc bit gia h thng
phỏp lut lao ng ca mỡnh vi h thng

nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học số 01/200
7




33

phỏp lut lao ng quc t v phỏp lut lao
ng ca cỏc quc gia cú quan h giao lu
ú. Vic gia nhp v sinh hot trong cng
ng cỏc nc ASEAN cng ũi hi Vit
Nam v cỏc quc gia trong khu vc cn cú
gii phỏp to ra s thớch ng x lớ cỏc vn
lao ng nh phc v cho cỏc lao ng di
trỳ, vic a lao ng i lm vic nc
ngoi, tip nhn lao ng quc t phc v
cho quỏ trỡnh u t, gii quyt cỏc tranh
chp lao ng cú yu t nc ngoi, cụng
nhn v thi hnh cỏc bn ỏn hoc phỏn quyt
ca trng ti nc ngoi v lao ng v.v
- Th ba, lut lao ng cn tip cn cỏc
tiờu chun lao ng quc t theo mt t duy
mi trong tin trỡnh hi nhp kinh t v
phõn cụng, hp tỏc lao ng trờn phm vi
ton th gii.
S phỏt trin ca xó hi núi chung, ca

quan h lao ng núi riờng ó thỳc y
nhng quan im, t tng thc hin cỏc
vn vỡ quyn con ngi ca ngi lao
ng. S bo v lao ng ngy nay khụng
cũn n thun v c in theo kiu ch chỳ
trng n vic chng li s xõm hi t phớa
ch s dng lao ng. iu quan trng l
to ra nhng iu kin lao ng tt hn cho
s phỏt trin nhng giỏ tr ca con ngi
i vi lao ng.
Trờn tinh thn y, ILO ó khuyn cỏo
cỏc quc gia thnh viờn phờ chun v thc
hin cỏc cụng c quc t v lao ng. Cỏc
cụng c quan trng nht ca ILO cn
c quan tõm phờ chun l: Cụng c s
29 (1930) v lao ng cng bc; Cụng
c s 87 (1948) v quyn t do kt hp
v bo v quyn t chc; Cụng c s 98
(1949) v quyn t chc v thng lng
tp th; 105 (1957) v xoỏ b lao ng
cng bc. ó cú rt nhiu quc gia phờ
chun a vo thc hin.
(8)

- Th t, cn xõy dng cỏc quy nh v
c ch ba bờn Vit Nam.
Vic xõy dng c ch ba bờn trc ht
phi bt u t vic cụng nhn s tn ti v
vai trũ ca hip hi/t chc ca nhng
ngi s dng lao ng (gii ch) bờn cnh

t chc ca ngi lao ng (cụng on, cỏc
hip hi lao ng). T chc ca ngi s
dng lao ng phi l mt t chc cú tớnh
thng nht, bao gm nhiu hip hi khỏc
nhau ca gii s dng lao ng hp thnh,
trỏnh hin tng cựng lỳc cú nhiu t chc
tham gia vi t cỏch u l ngi i din
cho gii s dng lao ng nh hin nay.
(9)

Bi vỡ, tỡnh trng ny ó gõy nờn s chia ct
khụng cn thit, lm nh hng ti vic
thc hin vai trũ ca nú trong lao ng. Bờn
cnh ú, cỏc quy nh ca lut lao ng cn
xỏc lp cỏc c cu ba bờn cp quc gia,
cp khu vc (vựng), cp a phng nh
cỏc hi ng/u ban ba bờn cỏc c cu
ú hot ng nh mt chnh th thng nht
vỡ li ớch chung. Vic ci tin cỏc quy nh
v thnh phn ca cỏc hi ng trng ti lao
ng, hi ng gii quyt cỏc v ỏn, vic
lao ng v cỏc cuc ỡnh cụng hin nay
cng cn c tin hnh theo hng b
sung thnh phn i din cho gii lao ng
v gii s dng lao ng vo cỏc c cu ú.
- Th nm, cn nghiờn cu phờ chun
Cụng c s 97 v lao ng di trỳ v kớ kt
cỏc iu c quc t cú c s phỏp lớ bo
v ngi lao ng Vit Nam nc ngoi.
Hin nay, vic a ngi lao ng i lm

vic nc ngoi ó tr thnh hot ng cú


nghiên cứu - trao đổi
34 Tạp chí luật học số 01/2007

v trớ quan trng trong chớnh sỏch lao ng -
vic lm ca Vit Nam. Tớnh n ht 6
thỏng u nm 2006 Vit Nam ó a c
trờn 400 ngn ngi lao ng i lm vic
trờn 40 quc gia v vựng lónh th. Nhng
ngi lao ng Vit Nam ú hu ht ra
nc ngoi lm vic theo cỏc hp ng
cung ng lao ng kớ kt gia cỏc doanh
nghip, t chc Vit Nam vi cỏc doanh
nghip ca nc ngoi. Khi lm vic
nc ngoi, ngi lao ng Vit Nam phi
kớ hp ng lao ng vi ch s dng lao
ng ca nc s ti. H phi tuõn theo
cỏc quy nh phỏp lut lao ng ca nc
tip nhn lao ng ch khụng c phỏp
lut lao ng Vit Nam bo v trc tip.
ú l s bt li ln i vi ngi lao ng
khi ra nc ngoi lm vic. Theo k hoch,
Vit Nam s tng cng a ngi lao
ng ra nc ngoi lm vic vi mc tiờu
ln l gii quyt vic lm v tng thu nhp
cho ngi lao ng, tng ngun thu cho t
nc. Nh vy, trong nhng nm ti con
s ngi lao ng ra nc ngoi lm vic

cng nhiu. Nhng ngi lao ng khi xa
quờ hng, gia ỡnh n lm vic v sinh
sng trong mụi trng mi l, thm chớ cú
nhiu nguy him vỡ ming cm, manh ỏo
cn c bo v bng phỏp lut mt cỏch
thit thc v hiu qu hn.
Ngoi nhng n lc v ngoi giao, y
mnh cụng tỏc qun lớ lao ng nc
ngoi, Vit Nam cn xem xột phờ chun
Cụng c v lao ng di trỳ v kớ kt cỏc
hip nh song phng hoc a phng
cựng cỏc quc gia thc hin cỏc cam kt
quc t bo v ngi lao ng. Bi l,
nu cựng phờ chun Cụng c v lao ng
di trỳ hoc cựng tham gia cỏc hip nh thỡ
cỏc quc gia cựng cú thỏi tụn trng, hp
tỏc v cựng cú c s phỏp lớ gii quyt
cỏc vn phỏt sinh t vic di chuyn lao
ng v s dng ngi lao ng Vit Nam
ỳng n, cụng bng./.

(1). Cỏc cụng c ca T chc lao ng quc t m
Vit Nam ó phờ chun c quy nh bi Quyt nh
s 193/Q-CTN ngy 30/5/1994 v Quyt nh
s796/Q-CTN ngy 26/8/1997 bao gm: Cụng c
s 5 (1919) v tui ti thiu ca tr em c vo lm
vic trong cỏc c s cụng nghip; s 6 (1919) v s
lm vic ban ờm ca tr em trong cụng nghip; s 14
(1921) v ngh hng tun trong cỏc c s cụng nghip;
s 27 (1929) v ghi trng lng trờn cỏc kin hng ln

ch bng tu; s 45 (1935) v s dng ph n vo
nhng cụng vic di mt t, trong hm m; s 80
(1946) v sa i nhng iu khon cui cựng; s 81
(1947) v thanh tra lao ng trong cụng nghip v
thng mi; s 100 (1951) v tr cụng bỡnh ng gia
lao ng nam v n cho mt cụng vic cú giỏ tr nh
nhau; s 111 (1958) v phõn bit i x trong vic lm
v ngh nghip; s 116 (1961) v vic sa i nhng
iu khon cui cựng; s 120 (1964) v v sinh trong
thng mi v vn phũng; s 124 (1965) v vic kim
tra y t cho thiu niờn lm vic di mt t, trong hm
m; s 138 (1973) v tui ti thiu c i lm vic; s
155 (1981) v an ton lao ng, v sinh lao ng v
mụi trng lm vic; s 182 (1997) v xoỏ b cỏc hỡnh
thc ti t nht v lao ng tr em.
(2): - Theo thng kờ cha y ca v tin lng - tin
cụng B lao ng thng binh xó hi, hin ti s lng
ngi lao ng nc ngoi lm vic ti Vit Nam (c
bit trong cỏc doanh nghip u t) khong 80.000 ngi.
- Cũn theo thng kờ ca B ti chớnh hin cú
khong 300.000 Vit Nam v ngi nc ngoi lm
vic ti Vit Nam b iu chnh bi thu thu nhp cao
(Bi: Mt b phn ngi dõn ó quen vi thu thu
nhp cỏ nhõn, - bi ng 8h44 ngy 15/8/2006).
(3). Quy nh v thi gian gii quyt tranh chp lao
ng tp th ca Hi ng trng ti lao ng cp tnh
i vi cỏc tranh chp lao ng trong cỏc doanh nghip
khụng c ỡnh cụng l 10 ngy, trỏi vi quy nh
chung ca B lut lao ng ti iu 174 (7 ngy l thi

nghiên cứu - trao đổi
Tạp chí luật học số 01/200
7




35


gian quy nh cho vic gii quyt ca Hi ng trng
ti lao ng cho tt c cỏc tranh chp lao ng tp th).
(4). Cỏc B lut hoc o lut lao ng ca nhiu
nc (Phỏp, Nht Bn, Thỏi Lan) quy nh rừ cỏc
hnh vi phm ti trong ú x lớ. Cỏc hỡnh pht
c quy nh trong ú thng l pht tin hoc pht
tự hoc c hai.
(5). H thng cỏc tiờu chun lao ng quc t c ghi
nhn trong cỏc Cụng c (Convention) v Khuyn
ngh (Recomendation)ca T chc Lao ng quc t
(ILO). T nm 1998, ILO chớnh thc thụng qua Tuyờn
b v cỏc nguyờn tc v cỏc quyn c bn ti ni lm
vic (Declaration on Fundamental Principles and
Rights at work) trong ú quy nh v khuyn cỏo cỏc
quc gia thnh viờn thc thi nghiờm chnh cỏc tiờu
chun lao ng quc t (International Labour
Standards). Vit Nam cú th phờ chun Cụng c
nhng khụng thc thi cỏc ni dung nhy cm, vớ d
nh phờ chun Cụng c v cỏc quyn kinh t, xó hi

v vn hoỏ nhng khụng a vo thc thi phn quy
nh v quyn ỡnh cụng ca ngi lao ng.
(6). Ngh nh s 145/2004/N-CP ngy 14/7/2004
hng dn chi tit thi hnh B lut lao ng v vic
Tng liờn on lao ng Vit Nam v i din ca
ngi s dng lao ng tham gia vi c quan nh
nc v chớnh sỏch, phỏp lut v cỏc vn cú liờn
quan n quan h lao ng thc s cha coi i din
ca hai gii Ch Th l nhng i tỏc bỡnh ng.
(7). Trong B lut lao ng cú quy nh vic x pht
trong 4 iu lut t iu 192-195 nhng cỏc quy nh
cú tớnh cht chung, thiu c th v nh l mt s
dn dt. Cú quy nh nh l loi u quyn ca
Quc Hi cho Chớnh ph ban hnh quy nh ỏp
dng (iu 195 quy nh: Chớnh ph quy nh vic
x pht hnh chớnh i vi hnh vi vi phm phỏp lut
lao ng). Thc t cỏc quy nh chung ú khụng thc
hin c m phi da vo cỏc vn bn phỏp lut
khỏc thuc nhiu loi khỏc nhau.
(8) Tớnh n 2006, ó cú 168 quc gia phờ chun
Cụng c s 29; 145 quc gia phờ chun Cụng c s
98; 154 quc gia phờ chun Cụng c s 87 v 165
quc gia phờ chun Cụng c 105.
(9). Hin nay, Liờn minh hp tỏc xó Vit Nam v
Phũng thng mi v cụng nghip Vit Nam l hai t
chc riờng r, l ng i din cho ngi s dng
lao ng.

VN CI THIN (tip theo trang 26)
- Nng lc ca b mỏy hnh chớnh

khụng ỏp ng yờu cu xõy dng vn bn
quy phm phỏp lut.
Bỏo cỏo tng kt vic thc hin giai
on I (2001-2005) Chng trỡnh tng th
ci cỏch hnh chớnh nh nc giai on
2001-2010 v phng hng, nhim v ci
cỏch hnh chớnh giai on II (2006-2010)
ó a ra nhn nh xỏc ỏng: Tỡnh trng
cú lut quy nh chung chung, thiu tớnh
kh thi cũn ph bin dn n hin tng
n ng nhiu ngh nh, thm chớ thụng
t hng dn thi hnh.
(8)
Trong hot ng
lp phỏp hin nay, mt xu hng khỏ ph
bin l nhng gỡ phc tp, khú quy nh,
khú c Quc hi thụng qua thỡ giao
Chớnh ph quy nh chi tit v hng dn
thi hnh; n lt mỡnh, Chớnh ph li giao
cho b cú liờn quan thc hin. Nh vy,
trong vic ny, b mỏy hnh chớnh va
c hng li va phi chu sc ộp cụng
vic rt ln. Vic c hng li th hin
ch b mỏy ú cú th t ra quy nh theo
cỏch thun tin cho mỡnh; sc ộp cụng vic
th hin ch b mỏy b quỏ ti, khụng th
hon thnh khi lng cụng vic c giao
ỳng thi hn quy nh. khc phc
nhc im ny, cn ci cỏch hot ng lp
phỏp theo hng gim dn nhng vn

giao Chớnh ph quy nh chi tit v hng
dn thi hnh./.


(8). Xem: Cụng bỏo nc Cng ho xó hi ch ngha
Vit Nam, s 2324, ngy 20/5/2006.