Một số Giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình hình thành và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

nâng cao hiệu quả đấu thầu ở trong xây dựng cơ bản
lời nói đầu
Cùng với công cuộc công nghiệp hoá-hiện đại hoá hiện nay hoạt động
đấu thầu sẽ giúp cho chủ đầu t lựa chọn đợc nhà thầu đáp ứng tốt nhất những
yêu cầu của mình, nhờ đó họ có đợc những công trình có chất lợng cao, giá
cả hợp lý
Hiện nay,Chính phủ đã ban hành Quy chế đấu thầu (Nghị định số
88/1999/NĐ-CP) và Nghị định 14/2000/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều
của Quy chế đấu thầu đã tạo khung pháp lý cho hoạt động đấu thầu.
Tuy nhiên, hoạt động đấu thầu đang còn rất mới mẻ ở nớc ta cho nên
cha thể có đợc sự hoàn thiện trong hoạt động đấu thầu kể cả quản lý nhà nớc
về đấu thầu và hoạt động dự thầu của các doanh nghiệp xây dựng ,
Trong cơ chế thị trờng thì sự cạnh tranh là rất khốc liệt và đó là một
trong những động lực cho sự phát triển kinh tế-xã hội. Trong hoạt động đấu
thầu thì sự cạnh tranh cũng không kém phần quyết liệt đó là cạnh tranh về
giá bỏ thầu, cạnh tranh về chất lợng công trình, cạnh tranh về tiến độ thi công
(thể hiện thông qua các biện pháp kỹ thuật-thi công) và sự cạnh tranh giúp
cho các nhà thầu lớn lên về mọi mặt. Cùng với sự đòi hỏi ngày càng cao của
các chủ đầu t về chất lợng công trình tiến độ thi công...đòi hỏi Các nhà thầu
phải luôn luôn nổ lực để nâng cao năng lực của mình. Hoạt động đấu thầu
ngày càng trở nên có tính quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh
nghiệp xây dựng, việc nâng cao hiệu quả đấu thầu có ý nghĩa to lớn.
1
I-Một số giải pháp để nâng cao hiệu quả:
Giải pháp 1: Tổ chức một bộ phận chuyên trách Marketing nhằm: mở
rộng thị trờng, tăng uy tín của công ty,xây dựng kế hoạch dự báo giá linh
hoạt để đáp ứng kịp thời sự biến động của thị trờng .
1-Cơ sở lý luận và thực tiễn:
Thông qua hoạt động Marketing công ty sẽ gây dựng đợc uy tín của
mình trên thị trờng xây dựng , tạo đợc lòng tin sự a thích nơi khách hàng khi
tiêu dùng sản phẩm (công trình xây dựng )của công ty. Hơn nữa hoạt động

Marketing giúp công ty có đợc những thông tin quý giá về sự biến động của
giá cả vật liệu xây dựng, về khách hàng, về đối thủ cạnh tranh và luật
pháp....Nh vậy công ty mới xây dựng đợc chiến lợc kinh doanh đúng đắn ,
đặc biệt trong đấu thầu sẽ xây dựng nên một chiến lợc tranh thầu cơ chất l-
ợng
Hiện nay công ty xây dựng dân dụng Hà Nội đã có phòng tiếp thị nhng
cha có bộ phận chuyên trách Marketing theo đúng nghĩa của nó. Lực lợng
cán bộ ở phòng tiếp thị còn mỏng , hầu hết cán bộ của phòng cha đợc qua
đào tạo chuyên môn nghiệp vụ về Marketing một cách bài bản. Vì thế phạm
vi tiếp thị còn hạn hẹp, làm giảm đi cơ hội tham gia dự thầu của công ty. Do
vậy theo tôi, công ty nên hình thành một bộ phận Marketing chuyên trách để
tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng cơ hội tham dự đấu thầu và trúng thầu.
2-Phơng thức thực hiện :
Để hoạt động tiếp thị của công ty hoạt động có hiệu quả công ty nên
hình thành một bộ phận chuyên trách Marketing, bộ phận này có thể nằm
trong phòng Tiếp thị
Công tác Marketing tiến hành theo các hoạt động chủ yếu sau:
-Nghiên cứu tình hình nguồn máy móc xây dựng , nguồn lao động
-Tìm kiếm thu thập các thông tin về các dự án, các công trình để công
ty tham gia đấu thầu .
2
-Tìm hiểu và cập nhật các quy định, quy chế của Nhà nớc liên quan đến
ngành xây dựng
-Thu thập thông tin về sự biến động của giá cả nguyên vật liệu trên thị
trờng
Nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh (tìm hiểu các điểm mạnh, điểm yếu
của các đối thủ).
-Thu thập thông tin về khách hàng (chủ đầu t ) tâm lý sở thích....
Trên cơ sở phân tích nghiên cứu các vấn đề về thị trờng bộ phận chuyên
trách Marketing này phối hợp với các bộ phận khác ở phòng tiếp thị và các

phòng ban có liên quan sẽ hoạch định ra chiến lợc tranh thầu phù hợp
Một số chiến lợc mà công ty có thể lựa chọn là:
*Chiến lợc phân đoạn và tìm kiếm thị trờng
Công ty phải phân chia ngành xây dựng ra các thị trờng nhỏ có tính
đồng nhất cao về mặt nào đó để có biện pháp thâm nhập và từng thị trờng
phù hợp với sở trờng của công ty.
-Phân loại theo tính chất công trình : thị trờng xây dựng dân dụng, thị
trờng xây dựng công nghiệp và thị trờng xây dựng hạ tầng, giao thông.
-Phân loại theo khu vực địa lý: thị trờng nớc ngoài, thị trờng trong nớc
và thị trờng địa phơng .
-Phân loại theo quy mô : thị trờng các công trình có quy mô lớn và thị
trờng các công trình có quy mô vừa và nhỏ.
*Chiến lợc cạnh tranh:
Để cạnh tranh thắng lợi, nhất là trong việc tranh thầu công ty có thể áp
dụng các chiến lợc sau:
-Chiến lợc đặt giá tranh thầu thấp: công ty luôn đặt giá tranh thầu thấp,
chấp nhận mức lãi thấp ở mỗi công trình . Nhng tổng lợi nhuận có thể vẩn
cao nhờ nhận đợc nhiều công trình.
-Chiến lợc liên doanh, liên kết : Để tăng sức cạnh tranh công ty sẽ thực
hiện liên doanh với các doanh nghiệp xây dựng khác trong tranh thầu nhất là
3
trong đấu thầu quốc tế để tạo thêm sức mạnh đủ để cạnh tranh với các nhà
thầu nớc ngoài.
-Chiến lợc dựa vào lợi thế tơng đối: Theo chiến lợc này công ty cần
khai thác triệt để lợi thế do khả năng sản xuất đặc thù của mình mang lại.
Khả năng đặc thù này không có ở những đối thủ khác mặc dù họ có các lực l-
ợng mạnh hơn. ở đây công ty không đứng ra đối đầu với các đối thủ mà chỉ
lợi dụng khe hở hay thế yếu của đối thủ, biến thế yếu của đối thủ thành điểm
mạnh của công ty.
*Chiến lợc phân phối sản phẩm :

Đặc điểm của ngành xây dựng là loại hình sản xuất đơn chiếc, khâu tiêu
thụ diển ra trớc quá trình sản xuất bắt đầu . Chính sách phân phối sản phẩm
(công trình )của công ty đợc đề cập ở hai giai đoạn sau:
-Giai đoạn trớc khi nhận thầu công trình :Công ty xác định khu vực thị
trờng mình quan tâm, tăng cờng mối quan hệ đối tác với các chủ đầu t trong
khu vực đó để có nhiều khả năng trúng thầu hơn.
-Giai đoạn thi công và bàn giao công trình đa vào sử dụng cần làm sao
để công tác ký kết hợp đồng, nghiệm thu bàn giao, bảo hành đợc thực hiện
nhanh nhất và hiệu quả nhất. Nh vậy công ty tăng đợc chữ tín đối với chủ đầu
t , nâng cao uy tín của mình tạo cơ hội thuận lợi tham gia đấu thầu ở các
công trình sau.
*Chiến lợc thông tin , quảng cáo:Theo chiến lợc này, công ty phải tích
cực đẩy mạnh công tác quảng cáo, giới thiệu về sản phẩm, về công ty mình
trên các phơng tiện thông tin đại chúng. Tham gia các hội nghị, các buổi giao
lu với các đơn vị bạn, có kế hoạch tổ chức hội nghị khách hàng để quảng cáo,
gây dựng uy tín cho công ty và qua đó thu thập đợc các thông tin phản hồi từ
phía khách hàng, tăng cờng mối quan hệ với bạn hàng, chủ đầu t và các cơ
quan chính quyền Nhà nớc
**Tuy nhiên để thực hiện đợc giải pháp này công ty cần có các điều
kiện:
4
-Cần có đội ngũ cán bộ đợc đào tạo chuyên ngành về Marketing , nhiệt
tình và năng động.
-Phải có đủ kinh phí cho hoạt động của bộ phận chuyên trách này : chi
phí nghiên cứu thị trờng , quảng cáo, lơng , mua sắm phơng tiện làm việc....
3-Hiệu quả của giải pháp :
Khi thực hiện giải pháp này công ty sẽ thu đợc những kết quả là:
-Hạn chế tiếp thị cha đúng đối tợng và phạm vi tiếp thị trong vùng hạn
hẹp trớc đây đợc khắc phục, do lực lợng tiếp thị đợc tăng cờng và có trình độ
chuyên môn nghiệp vụ. Nhận biết đợc cơ hội cũng nh nguy cơ đối với hoạt

động sản xuất xây dựng của công ty để có biện pháp ứng phó kịp thời và hiệu
quả .
-Nắm bắt đợc tâm lý, sở trờng của khách (biết khách cần mua sản phẩm
đó nh thế nào để công ty bán sản phẩm đó...) Hơn nữa thông qua hoạt động
của bộ phận chuyên trách này công ty sẽ nắm bắt đợc đầy đủ hơn các thông
tin về đối thủ cạnh tranh, giá cả nguyên vật liệu, khách hàng...Đôi khi để có
đợc thông tin phải trả giá rất đắt. Nh vậy công ty sẽ có nhiều hơn cơ sở để
xây dựng một chiến lợc tranh thầu có chất lợng và hiệu quả.
Giải pháp 2: Tăng cờng đào tạo, bồi dỡng nâng cao năng lực và trình độ
cho cán bộ tham gia dự thầu, nhằm nâng cao chất lợng Hồ sơ dự thầu , tăng
khả năng trúng thầu của công ty.
1-Cơ sở lý luận và thực tiển:
Yếu tố con ngời là gốc rễ cho mọi sự thành công của các doanh
nghiệp. Trong công tác đấu thầu thì yếu tố con ngời là rất quan trọng. Điều
này thể hiện thông qua việc lập Hồ sơ dự thầu ;việc tiêu lợng lắp giá chính
xác, sát thực tế ; việc đa ra một bản thuyết trình tổ chức thi công và đa ra các
biện pháp kỹ thuật hợp lý... để tạo ra một bộ Hồ sơ dự thầu có chất lợng đề
do cán bộ tham gia đấu thầu lập nên. Có thể nói trình độ năng lực của cán bộ
tham gia đấu thầu có ảnh hởng trực tiếp đến chất lợng của Hồ sơ dự thầu .
Do đó nâng cao chất lợng của Hồ sơ dự thầu và nâng cao khả năng trúng thầu
5
của mình công ty phải tăng cờng đào tạo bồi dỡng cho cán bộ tham gia đấu
thầu.
Hơn nữa, các kiến thức về kinh tế , tài chính kế toán, pháp luật và
các kỹ năng về ngoại ngữ, tin học của nhiều cán bộ làm công tác đấu thầu
còn cha cao. Trong khi đó yêu cầu đòi hỏi của những gói thầu ngày càng cao.
Muốn trúng thầu phải có những cán bộ có kiến thức sâu rộng trong lập Hồ sơ
dự thầu và những cán bộ, chuyên viên kỹ thuật giỏi có năng lực, trình độ
chuyên môn tham gia vào ban lập dự án công trình và đảm trách các vị trí
quan trọng nh thuyết minh giải pháp kỹ thuật, biện pháp thi công và chỉ huy

công trình .
Để làm đợc điều này công ty nhất thiết phải không ngừng bồi dỡng
nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ này.
2-Phơng thức thực hiện :
Để nâng cao năng lực trình độ, nâng cao kiến thức về kinh tế , luật
pháp, kỹ năng vi tính ,ngoại ngữ của cán bộ tham gia đấu thầu theo tôi công
ty có thể thực hiện việc bồi dỡng nh sau:
-Gửi một số cán bộ của phòng tiếp thị đi học các lớp bồi dỡng về kinh tế
tài chính , luật pháp ở các trờng đại học hoặc các cơ sở chuyên nghiệp và tao
điều kiện cho họ về thời gian, chi phí học tập.
-Công ty có thể tự đứng ra tổ chức các lớp bồi dỡng kỹ năng vi tính và
ngoại ngữ cho các cán bộ, chuyên viên tham gia vào quá trình đấu thầu để
nâng cao hiệu quả thuyết trình các biện pháp thi công và tăng khả năng đàm
phán, ký kết hợp đồng nhất là tham gia đấu thầu quốc tế hay làm thầu phụ
cho các nhà thầu nớc ngoài.
6
Có thể cụ thể hoá kế hoạch này nh sau:
Nội
dung đào tạo
Đối tợng đào tạo Số
lợng
Hình
thức
Chi phí
(dự tính)
Kinh tế
tài chính
-Cán bộ làm
công tác bóc tách tiên
lợng

-Cán bộ chuẩn
bị Hồ sơ dự thầu

3 Gửi đi
học
3*8tr
Luật -Cán bộ chuẩn
bị Hồ sơ dự thầu
-Cán bộ phòng
ban và chuyên viên có
liên quan
3 Gửi đi
học
3*8tr
Quy
định về đấu
thầu quốc tế
-Cán bộ và
chuyên viên
7 mời ng-
ời về dạy
7*0,5tr
Ngoại
ngữ- Tin học
-Cán bộ, chuyên
viên kỹ thuật
15 công ty
mở lớp đào
tạo
15*1tr

Tổng
chi phí
66,5tr
Bên cạnh đó sau mỗi lần tham gia đấu thầu công ty cũng cần tổ chức
các buổi đúc rút kinh nghiệm . Đối với những công trình mà công ty trợt
thầu , công ty cần phân tích tìm các nguyên nhân dẩn đến trợt thầu của mình
để khắc phục ở lần sau. Tìm hiểu các u thế của nhà thầu đã trúng thầu để học
tập. Đối với những công trình đã trúng thầu công ty cũng cần tìm hiểu tại sao
lại thắng thầu? để có thể khai thác thế mạnh đó ở các công trình tơng tự. Qua
đó nâng cao năng lực và kinh nghiệm của cán bộ đấu thầu .
7
Hàng năm tổ chức các buổi giao lu giữa các cán bộ làm công tác đấu
thầu ở các đơn vị xây dựng khác. Định kỳ công ty tổ chức chuyến đi tham
quan học hỏi kinh nghiệm ở các doanh nghiệp tiên tiến hoặc đi nớc ngoài
cho các cán bộ này. Nh vậy sẽ nâng cao đợc năng lực, trình độ các cán bộ,
chuyên viên tham gia đấu thầu . Đây là nguồn tài sản quý giá đối với công ty.
Tuy nhiên các hình thức đào tạo này công ty cần vận dụng đan xen
nhau là tốt nhất, để mở rộng đợc đối tợng đào tạo, đào tạo nhanh và sử dụng
kinh phí hợp lý.
Ngoài việc bồi dỡng nâng cao trình độ cán bộ tham gia công tác đấu
thầu. Công ty cũng cần phải thờng xuyên mở các lớp bồi dỡng nâng cao tay
nghề, bậc thợ cho các công nhân trong công ty để đảm bảo đợc chất lợng kỹ
thuật của công trình đáp ứng tốt nhất yêu cầu của chủ đầu t .
Các chơng trình đào tạo của công ty phải tuân theo các nguyên tắc
sau:
-Xác định đúng đối tợng cần đào tạo.
-Đào tạo lý luận kết hợp với thực hành.
-Kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo và đào tạo lại với nâng cao khả năng tự
bồi dỡng.
-Phải đào tạo liên tục.

3-Hiệu quả của giải pháp :
Việc đào tạo, bồi dỡng đợc thực hiện kịp thời và liên tục sẽ nâng cao
trình độ , tay nghề , bậc thợ cho đội ngũ cán bộ quản lý, công nhân trong
toàn công ty. Đảm bảo nguồn nhân lực có thể đáp ứng quản lý thi công xây
lắp theo yêu cầu của chủ đầu t . Đội ngũ cán bộ công nhân có trình độ tay
nghề cao là tài sản quý giá của công ty.
Năng lực, trình độ của các cán bộ tham gia vào công tác đấu thầu đ-
ợc nâng cao. Qua đó công tác chuẩn bị đấu thầu , lập Hồ sơ dự thầu sẽ có
chất lợng cao , góp phần nâng cao chất lợng và hiệu quả đấu thầu của công
ty.
8
Giải pháp 3: Đa ra giá thầu hợp lý, linh hoạt để tạo điều kiện cạnh tranh
trong đấu thầu .
1-Cơ sở lý luận và thực tiển:
Tâm lý ngời tiêu dùng khi đi mua hàng bao giờ cũng muốn mua những
hàng hoá đạt chất lợng (theo yêu cầu của họ) và với giá thấp nhất có thể. Các
chủ đầu t khi mua các công trình thông qua đấu thầu cũng đăc biệt quan tâm
tới chất lợng , tiến độ và giá cả công trình . Do đó khi chấm điểm cho một
nhà thầu , thì chỉ tiêu giá công trình đợc chấm thầu với số điểm cao.
Một công trình đảm bảo về chất lợng và tiến độ, nhng có mức giá bỏ
thầu cao (vợt giá trần), nó không mang lại hiệu quả kinh tế cho chủ đầu t . Vì
thế nó sẽ không đợc chủ đầu t chấp nhận mua và Hồ sơ dự thầu sẽ bị loại
ngay khi mở thầu. Bởi vậy nhà thầu nào đa ra đợc giá dự thầu thấp mà vẩn
đáp ứng đợc các yêu cầu của chủ đầu t thì khả năng trúng thầu cao.
Cạnh tranh về giá dự thầu là phơng thức cạnh tranh khá hiệu quả trong
tranh thầu. Hơn nữa việc lựa chọn mức giá bỏ thầu của công ty xây dựng dân
dụng còn rất cứng nhắc thể hiện ở chổ : khi tính toán xong giá dự thầu của
mình ít có điều chỉnh theo tình hình cạnh tranh trên thị trờng . Vì thế công ty
phải linh hoạt trong việc định giá dự thầu, để tăng khả năng cạnh tranh , nâng
cao khả năng trúng thầu của công ty khi tham gia đấu thầu .

2-Phơng thức thực hiện:
Về nguyên tắc đơn giá dự thầu bao gồm:
-Chi phí vật liệu (VL)
-Chi phí nhân công (NC)
-Chi phí máy xây dựng (M)
-Lãi dự kiến (L)
-Thuế doanh thu hoặc VAT (T)
Giá dự thầu đợc tính theo công thức:
G
dt
= (VL+NC+M+C+L+T)
Với chi phí chung (C) bao gồm chi phí quản lý công trờng (C
ctr
)và chi
phí quản lý doanh nghiệp (C
dn
) hay C=C
ctr
+C
dn

9
G
dt
= (VL+NC+M+C
ctr
)+C
dn
+L+T
= Z

xlctr
+ C
dn
+ T + L
Z
xlctr
: là giá thành xây lắp công trình
Dựa vào các bộ phận cấu thành trong đơn giá dự thầu theo tôi công
ty nên lựa chọn mức giá bỏ thầu linh hoạt theo các phơng án sau để tăng khả
năng cạnh tranh.
a \ Z
xlctr
+ C
dn
+ T < G
bán
<= Z
xlctr
+ C
dn
+ T + L
Theo phơng án này , công ty đa ra mức giá bỏ thầu (G
bán
) cao nhất
và sẽ đạt đợc mức lãi dự kiến . Phơng án này có thể áp dụng khi đối thủ cạnh
tranh không mạnh hoặc công ty đứng đầu về công nghệ kỹ thuật.
b\ Z
xlctr
+ C
dn

+ T < = G
bán
< Z
xlctr
+ C
dn
+ T + L
ở Phơng án này , công ty chấp nhận mức lãi thấp thậm chí là không có
lãi để đảm bảo việc làm cho ngời lao động . Nhng vẩn bù đắp đủ giá thành
xây lắp của doanh nghiệp .
c\ Z
xlctr
+ T < G
bán
<= Z
xlctr
+ C
dn
+ T
Theo phơng án này công ty sẽ không có lãi và phải chấp nhận cắt bỏ
một phần chi phí quản lý doanh nghiệp phân bổ cho công trờng .Tức là chấp
nhận mức giá bán thấp hơn giá thành xây lắp của công ty. Nhng vẩn bù đắp
đợc giá thành xây lắp công trờng ( Z
xlctr
+ T)
d\ Z
xlctr
< G
bán
<= Z

xlctr
+ T
Trong phơng án này công ty chấp nhận đa ra mức giá bỏ thầu sau khi
đã loại bỏ hẳn chi phí quản lý doanh nghiệp thậm chí cha tính đủ thuế phải
nộp. Nhằm giải quyết công ăn việc làm cho ngời lao động và khai thác khả
năng của máy móc, thiết bị chờ cơ hội kinh doanh.
Tuy nhiên để nâng cao khả năng cạnh tranh về giá dự thầu và để có lãi
cao công ty phải phấn đấu hạ giá thành xây lắp bằng việc giảm các chi phí
trực tiếp (VL, NC, M) và chi phí chung (C).
-Biện pháp giảm chi phí bằng cách xác định đúng chi phí nguyên vật
liệu, hạn chế đến mức nhỏ nhất mất mát , hao hụt, h hỏng trong thi công và
vận chuyển , bảo quản.
10