Báo cáo khoa học:Đặc điểm của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng chủ nghĩa xã hội Việt Nam ppt

DAC
DIEM
CUA KINH TE
TU NHAN TRONG
NEN KINH
TE
THI TRU ONG
DINH
HUOTVG XA
HOI CHU NGHIA
VIET
NAM
HIEN
NAY
ThS.
BUI TBI VAN
Khoa Ly luan chinh tri
Tnr&ng
Dai
hpc Giao
thong Van tdi
Tom tat: Kinh te tu nhdn la mot bo phgn quan trong trong nen kinh te thi trudng dinh
huang
xa hoi chu nghia a
Viel
nam.
Bai
viet
phdn
tich
dgc

diem
ciia
liinh
te tu
nhdn
trong nen
kinh
te
ihi
truang
dinh
huang xa hoi
chu nghla
a nuac ta
hien
nay.
Summary: Private ownership is an important part in the socialist-oriented market
economy in Vietnam. This article analyses charaterisics of the private ownership in the
socialist-oriented
market
economy in
Vietnam
now.
I. DAT VAN DE
Su phat trien
ciia
l<inh
te tu nhan a nuac
ta ngay
cajig

khang dinh ro vj tri, vai tro quan
trong ctia no trong nen kinh te quoc dan vai
nhung dong gop dang ke trong tang truang
kinh
tS,
thu hut
d4u
tu, tao viec lam, dua nen
kinh te nuac ta van dong theo ca che thj
truang. Dieu nay da
dugc
Dai hoi IX, Nghj
quyet trung uong 5 (khoa IX) va Dai hoi X
cua Dang chi ro: Kinh te tu nhan la
bg
phan
quan trong, la mgt trong nhQng
dgng
luc
cCia
nSn
kinh te,
d6ng
thai phat trien kinh te tu
nhan la
v^n
de chien
luge,
lau dai trong suot
thai ky qua do len chu nghTa xa hgi a nuac ta.

Trong boi canh hgi nhap kinh te quoc te
ngay cang sau rong dat kinh te tu nhan a nuac
ta truac rat nhieu thach thuc, kho khan. Hon
nua,voi
su phat trien
ciia
kinh te tu nhan trong
thai gian qua da bgc lg nhung han che, bat cap
trong nen kinh
ti
thj truang djnh huang xa hgi
chu nghTa. Boi vay, viec lam ro nhung dac
diem cua kinh te tu nhan trong nen kinh te thi
truang dinh huang xa hgi
chii
nghTa
a
nuac ta
hien nay c6 y nghTa quan trgng ca ve ly luan
va thuc tien.
II.
NOI
DUNG
Kinh
tl
tu nhan
dugc
hinh thanh va phat
triln dua tren nen tang
sa

hii'u
tu nhan ve tu
lieu san xuat va lgi ich ca nhan.
Sa huu la hinh thiic chiem huu ctia cai
vat
ch4t
do lich su quy dinh, trong do the hien
quan he giua con nguoi voi con nguai trong
qua
trinh
san xuat xa hgi. Chu sa hQu co cac
quyen: quyen chiem huu, quyen su dung,
quyln dinh doat tai san. Doi tugng sa huu rat
phong phli va luon dugc bo sung cho phu hgp
vai thuc tien cugc song.
Liic
dau doi
tugng
sa
hiru
chi la
nhung
san pham mang tinh tu nhien
nhu
dat
dai, rung , hien nay gom ca sa
hOu
vo hinh nhu tri tue, thong tin, thuang hieu
Nha nuac the che hoa che do sa hQu thanh
luat, trong do quy dinh ro cac quyen chiem

huu, quyen
sii'
dung, quyen huong lgi va
quyen quyet djnh doi tugng sa huu.
Tap chi
KHOA HOC GIAO THONG VAN
lAl
So
32-11/2010
Theo Mac, quan he sa huu d6i vai tu lieu
san xuat co vai tro phan anh dac trung
ciia
cac
hinh thii'c quan he kinh tl noi chung
cQng
nhu
hinh thuc to chuc kinh tl noi rieng, no quylt
djnh quan he
t6
chuc quan ly san xuat va phan
phoi
kit
qua san xuat. Xa hgi loai nguoi trai
qua hai loai hinh sa huu ca ban la cong hQu
va tu huu. S6' huu tu hQn gom: sa hQu ca
thi,
tieu chu, sa huu tu ban tu nhan. Ngay nay, cac
loai hinh sa huu co
thi
dan xen dl hinh thanh

loai hinh sa huu
h6n
hgp.
Kinh te tu nhan ton tai a nhieu phuang
thiic san xuat khac nhau, duoi cac che do
chiem huu no le, phong kien, tu ban, kinh te
tu nhan giu vai tro quyet djnh su van hanh cua
toan bg nen kinh te. Thuc te phat trien
ciia
cac
nen kinh te thi truang tu ban chu nghTa da cho
thay sa huu tu nhan, kinh te tu nhan la mgt dgng
luc to lon trong su phat trien kinh te. No kich
thich san xuat, su sang tao va huy dgng toan bg
tri tue, tai hang nham dat dugc muc dich san
xuat ra cua cai vat chat hay tinh than. Sa huu tu
nhan va kinh tl tu nhan da, dang va se con la
nen tang
ciia
nhieu nen kinh te.
d
nuoc ta, truac doi mai chiing ta quan
niem mgt
each
giao dieu rang, kinh te tu nhan
tuong
d6ng
vai
chii
nghTa tu ban, con kinh te

quoc doanh va kinh tl tap the tuong dong vai
chii
nghTa xa hgi. Do vay, khi noi
din
kinh tl
tu nhan trong xay dung
chii
nghTa xa hgi, nguai
ta thuong
nhSn
manh mat tieu cue, mat xau ma
it
chii
y tai mat tiln bg va
sir
can thiet
ciia
no
trong su phat triln
lire
lugng san xuk xa hgi.
Tu khi doi moi
din
nay, chiing ta nhan thiic lai
khu vuc kinh tl tu nhan. Dai hgi
VI ciia
Dang
ta
(1986)
danh

dku mic
quan trgng trong viec
phat
triln kinh tl nhilu thanh phkn va khang
djnh su
t6n
tai lau dai
ciia
kinh tl tu nhan.
Qua trinh
d6i
mai quan dilm phat trien
phat triln kinh tl nhilu thanh
phan
cua Dang
cung chinh la qua trinh nhan thiic ngay cang
day dti va diing dan han ve kinh te tu nhan
trong nen kinh te nhieu thanh phan
a
nuoc ta.
Quan dilm phat triln kinh tl nhieu thanh
phan
ciia
Dang da dugc the che hoa trong
Hien phap, cac Luat va van ban duoi Luat cua
Nha nuac. Nam
1990,
QuIc hgi da thong qua
Luat cong ty va Luat doanh nghiep tu nhan.
Hien phap nam 1992 khing dinh vai tro hgp

hien cua kinh te tu nhan va kinh te tu ban tu
nhan noi rieng. Dieu 22
ciia
Hien phap (nam
1992) ghi ro "cac ca sa san xuat, kinh doanh
thugc mgi thanh phan kinh te phai thuc hien
day du cac nghTa vu doi vai nha nuoc, deu
binh dang truoc phap luat, von va tai san hgp
phap dugc nha nuoc bao hg".
Hien nay, kinh te tu nhan a nuac ta bao
gom kinh te ca the, tieu
chii,
kinh te tu ban tu
nhan. Cac loai hinh to chiic san xuat, kinh
doanh
ciia
kinh te tu nhan rat da dang gom: hg
ca the, tieu chii va cac loai hinh doanh nghiep
nhu doanh nghiep tu nhan, cong ty trach nhiem
huu han, cong ty co phan Trong khu vuc kinh
te tu nhan a nuac ta hien nay, hg kinh doanh ca
the
CO
so lugng dong dao,
sir
dung nhieu lao
dgng xa hgi, huy dgng nhieu von dau tu, dong
gop ty trgng lon vao GDP. Hg kinh doanh ca
the phat trien rong rai nhung phan bo khong
dong deu giua cac dia phuang. Tinh trung

binh, mgt ca sa san xuat kinh doanh ca the, tieu
chu ve quy mo con nho be. Su phat triln
ciia
hg
kinh doanh ca the la tien dl, la buoc tap dugt
va tich luy cho buac phat trien cao hon ve hoat
dgng san xuat kinh doanh do la hinh thiic
doanh nghiep tu nhan.
Kinh te tu nhan a nuoc ta la mgt bg phan
trong nen kinh tl thj truong djnh huong xa hgi
chii
nghTa, vi
thi
no phat trien theo djnh
huang xa hgi
chii
nghTa. Kinh te tu nh"
- -i^iij
su tac dgng cua thanh phin kinh te nha
,1.
jc
Tap chi KHOA HOC GIAO THONG VAN TAI So 32 -
11/
va su dieu tiet cua chinh sach kinh te nha
nuoc nen no phat trien trong khuon kho chien
luge ciia
nha nuac va theo djnh huong
ciia
cac
chinh sach kinh te

ciia
nha nuac ta. Tinh chat
thuan
tiiy
cua kinh te tu nhan a nuac ta khong
con boi nhieu yeu to san xuat
ciia
kinh te tu
nhan
a
nuoc ta do khu vuc kinh te nha nuac
cung cap hay giao quyen
sii'
dung nhu dat dai,
nang lugng, giao thong van tai va cac loai vat
tu chien
luge
khac.
Pham
vi
nganh hoat dgng cua kinh te tu
nhan nuac ta rong, co mat hau het trong cac
nganh kinh te, song tap trung nhieu nhat a
nganh thuong mai, djch vu va tap trung
chii
yeu a cac thanh pho lon.Cac doanh nghiep
khu vuc kinh te tu nhan c6 su phat trien vugt
bac ve so lugng ke tu nam
1991.
Dac biet la

khoang thai gian
tii'
thang
1/2000
den thang
9/2003,
sau gan ba nam thuc hien Luat Doanh
nghiep, tren co sa
so
lugng doanh nghiep
dang ky them la
72.601,
dua so doanh nghiep
len 120.000, gap khoang 3 lan so doanh
nghiep cuoi nam
1999.
,
Ve ca cau cac loai hinh doanh nghiep,
neu nhu trong giai doan 1991 -
1998
loai hinh
doanh nghiep tu nhan la pho bien nhat thi tir
nam 2000 den nay, ty trgng doanh nghiep tu
nhan giam, loai hinh cong ty trach nhiem huu
han va cong ty co phan tang len rat nhanh.
NghTa la, cac loai hinh doanh nghiep khu vuc
kinh te tu nhan da co su thay doi theo huong
tich
cue,
CO su bien dgng theo huang xa hgi

hoa san xuat trong tien trinh cong nghiep hoa,
hien dai hoa. Su bien dgng cac loai hinh
doanh nghiep dien ra manh hon a cac thanh
pho lon nhu thanh pho Ho Chi Minh, Ha Ngi.
Kinh te tu nhan cua nuoc ta dai bg phan
mai dugc tai lap va xay dung tu' khi co duang
lli doi moi
ciia
Dang, do su han hep ve
v6n
va
kha nang tich luy tu ban, trinh do cong nghe
lac hau nen phan lon quy mo la nho va
vira.
Cac doanh nghiep khu vuc tu nhan a nuac ta
chi thugc loai trung binh hoac kem so vai
trinh do chung cua the giai. Nhieu doanh
nghiep van phai ap dung cac ky thuat su dung
nhieu lao dgng. Do mai dugc khoi phuc va
hoat dgng trong mgt moi truang phap ly mai
dugc tao dung, kinh te tu nhan a nuac ta chua
tao lap dugc cho rieng minh ban
ITnh
cung
nhu kinh nghiem kinh doanh.
Tir
nhOng
dac diem chung nhat ve kinh te
tu nhan a nuac ta cang cho thay su can thiet
phat trien kinh te tu nhan trong nen kinh te thi

truong djnh huong xa hgi chii nghTa
a
nuac ta
trong thai ky qua do len CNXH. Do dac trung
cua thai ky qua do la thai ky ciing ton tai lau
dai va dau tranh chuyen hoa lan nhau giiia
nhung yeu to, thanh phan, bg phan ciia nen
kinh te cu, tu huu, voi nhQng yeu to, thanh
phan, bg phan cua nen kinh te moi xay dung,
cong huu. Trong do, kinh te tu nhan la thanh to
quan trgng, khong the thieu
ciia
nen kinh te
trong thai ky qua do a nuac ta. Hon nua,
a
nuoc ta hien nay, trinh do luc lugng san xuat
con thap vai nhieu hinh thiic so hQu khac nhau,
vi the khong the tuy tien xoa bo mgt quan he
san xuat nao do khi
lire
lugng san xuat chua
doi hoi. Su ton tai khach quan cua kinh te hang
hoa ciing vai xu the va dac diem thai dai ve ma
rong quan he kinh te quoc te la moi truang va
dieu kien cho kinh te tu nhan phat huy cac uu
the,
hieu qua cua no cho nen kinh te, day manh
cong nghiep hoa, hien dai hoa dat nuac. Viec
phat trien kinh te tu nhan se huy dgng rong rai
tiem nang, nguon

lire
trong toan xa hgi (von,
lao dgng, tu lieu san xuat ) cung voi kinh
nghiem quan ly, tinh nang dgng, linh hoat, sang
tao
ciia kinh
te tu nhan, thuc day san xuat phat
trien, nang cao hieu qua kinh te, giai quyet viec
lam cho nguai lao dgng, thuc day chuyen djch
CO'
cau kinh te.
(Xem tiep trang 90)
Tap
chf KHOA HOC GIAO THONG VAN
TAI
SO
32 -
11
/20
10
Ndm,
la, Nha nudc tang cudng hon nira
trong boat ddng quan ly sir dung dat, nudc va
rirng bdi day la nhung ngudn tai nguyen vd
ciing quan trgng ddi vdi qua trinh phat triln
ndng nghiep ndng thdn, phai dam bao dat do
mau md cua dat, do che phii cua rimg va
ngudn nudc khdng bj d nhiem.
Sdu la, phai phoi hgp chat che vdi cdng
ddng qudc te trong viec giai quyet van de bien

doi khi
hau.
Vdi dac diem mang tinh toan
cau
cua biln ddi khi hau thi viec ngan chan nhiing
moi de dga ldn chua tirng cd can phai cd
sir
hgp tac qudc te hon bao gid het. Viet Nam can
tang cudng khudn khd hgp tac qudc te de tang
cudng kha nang ung phd
va
giai quyet nhung
anh hudng cua su bien ddi khi hau.
III.
KET LUAN
Bien ddi khi hau cd mdi quan he
tuong
tac bien chirng vdi phat trien kinh te ndng
thdn. Vi vay, de
chii
ddng thich iing va giam
thieu tac ddng cua bien ddi khi hau ddi vdi
phat trien ndng nghiep, ndng thdn nham dam
bao tinh ben virng cua su phat trien, chung ta
can
phai phdi ket hgp
ciia
nhung ke hoach
chung vdi nhung giai phap cu the va ddng bd
mang tinh da nganh, da

ITnh
vuc.
(
Tai
lieu tham khao
[1].
Bao
cao
phat triln con ngudi 2007/2008,
UNDP.
[2].
Bao
cao
ve Tac dgng cua bien doi khf hau den
nong nghiep, nong thon va dinh hudng hanh dgng
ciia nganh n6ng nghiep
va
phat triln nong thon, Bg
NN va
PTNN,
Ha Ngi
2008
•
DAC
DIEM
CUA KINH TE
T
NHAN
TRONG NEN KINH TE
Twi

TRU^C>NG
(Tiip
theo trang 5)
III.
KET LUAN
Sau hon hai muoi nam thuc hien cdng
cudc ddi mdi, kinh tl tu nhan d nudc ta da
phuc hdi va phat triln nhanh chdng.
Din
nay,
kinh te tu nhan trd thanh mgt bg phan quan
trgng trong
nin
kinh tl nudc ta, lam cho nen
kinh te nang dgng, hieu qua ban. Kinh te tu
nhan
d nude ta khdng giu dja vi thdng trj trong
nen kinh te ma la mdt bd phan trong co
cau
kinh te nhieu thanh phan, trong dd kinh te nha
nudc giti: vai trd chu dao. CQng nhu cac thanh
phan kinh te khac, kinh te tu nhan nudc ta chju
su tac ddng cua cac quy luat kinh te thj trudng,
chju su chi phdi,
quan
ly, dieu tiet cua nha
nudc va boat ddng trong khudn khd
ciia
nha
nudc phap quyln xa hdi chu nghTa, nham thuc

hien muc tieu dan giau, nudc manh, xa hdi
cdng bang,
dan
chu, van minh.
Tai
lieu tham khao
[1].
Ddng cgng sdn
Viet
nam:
Van kien dai hgi dai
bieu
toan
quoc lan
thu'
IX, NXB Chinh trj quoc
gia,
Hangi,2001
[2].
Bao
cao
ciia
Bg
KI
hoach va Diu tu,
10/2003
[3].
Ban
Kinh
ti Trung uang, Bao

cao
tong hop
tinh hinh va phuong hudng, giai phap phat trien
kinh
titu
nhan,
2001
[4].
Bd Ki
hogch
- Ddu tu, Bao cao torn tat 4 nam
thi hanh Luat doanh nghiep, 2003
[5].
Bg Ki hogch - Ddu tu, Bao cao 3 nam thirc
hien Nghj djnh 90/2001 ngay 23/11/2001 cua
Chfnh phu vl trg giup doanh nghiep nho
va
vira.
[6].
Trdn
Nggc But, Phat triln kinh tl tu nhan djnh
hudng xa hgi chii nghTa, NXB Chfnh trj
quIc
gia,
HaNoi, 2002.
[1].
Nguyin
Thg
Dgt, "Dgng thai phat trien kinh tl
tu nhan d Viet Nam giai doan 1990 - 2000", Tap

chf Nghien cu'u kinh tl,
3-2000
•
90
Tap chi
KHOA HQC GIAO THONG VAN TAI So 32 -
11/201(