GIÁM SÁT DỊCH TỄ HỌC ppt

30/03/14 1
GIÁM SÁT DỊCH TỄ HỌC
Ths Lê Minh Hữu
30/03/14 2
Mục tiêu
Nêu được định nghĩa giám sát dịch tễ
học,
Nêu và phân tích 3 loại loại giám sát
dịch tễ học
Nêu được tầm quan trọng của giám sát
dịch tễ học
Nêu các bước thiết lập hệ thống giám
sát.
Mô tả hệ thống báo cáo và qui định báo
cáo ở Việt Nam
30/03/14 3
Định nghĩa giám sát
Là việc thu thập một cách có hệ
thống liên tục, phân tích, giải thích,
và phổ biến những thông tin về sức
khoẻ.
30/03/14 4
Các thành phần của giám sát và
hoạt động y tế
Hoạt động Y tế
-Xác định vấn đề ưu tiên
-
Lập kế hoạch, triển
khai và đánh giá bệnh
tật
Điều tra

Kiểm soát
Phòng ngừa
Giám sát
Thu thập số liệu
Phân tích số liệu
Phiên giải kết
quả
Phổ biến
30/03/14 5
Lịch sử giám sát
Loại lâu đời nhất là loại giám sát việc xảy
ra những bệnh truyền nhiễm thông qua
những báo cáo bắt buộc của các bác sỹ,
xét nghiệm viên, và bệnh viện.
Những hệ thống giám sát mới thiết lập
gần đây bao gồm chấn thương, những
thiếu hụt sau sinh, bệnh mãn tính, và
những tập quán sức khoẻ.
30/03/14 6
Phân loại giám sát
Giám sát chủ động
Giám sát bị động
Giám sát điểm
30/03/14 7
Giám sát chủ động
Nhân viên y tế được đào tạo và hàng
tháng đến từng cơ sở y tế, bệnh
viện, trung tâm thí nghiệm đễ thu
thập số liệu cần thiết.
Áp dụng cho những chương trình

thanh toán bệnh tật, những điều tra
nhanh, và những hoạt động khống
chế bệnh tật, hoặc những bệnh xảy
ra theo mùa.
30/03/14 8
Giám sát bị động
Nhân viên y tế cơ sở được yêu cầu
báo cáo số liệu về tình hình bệnh tật,
tử vong cho cấp trên.
Ví dụ: trạm y tế phải báo cáo bệnh
sốt rét hàng tháng cho đội y tế dự
phòng huyện.
30/03/14 9
Giám sát điểm
Một mẫu các nguồn thông tin đồng ý báo cáo
toàn bộ những trường hợp của một hoặc nhiều
bệnh.
VD: Hệ thống giám sát phát hiện nhiễm HIV:
Các quần thể trọng điểm

Bệnh nhân hoa liễu

Gái mại dâm/ gái massage

Người nghiện chích ma tuý tĩnh mạch

Bệnh nhân lao

Phụ nữ trước đẽ


Tân binh
30/03/14 10
Tầm quan trọng của GS
Theo dõi những sự kiện sức khoẻ
Điều tra và khống chế
Lập kế hoạch
Đánh giá những biện pháp dự phòng
và khống chế
Lưu trữ dữ liệu về bệnh tật
30/03/14 11
Theo dõi những sự kiện sức khoẻ
Để phát hiện những biến đổi bất thường
về sự xuất hiện và phân bố bệnh tật.
Theo dõi những chiều hướng dài hạn và
mô hình bệnh.
Xác định những thay đổi trong về yếu tố
vật chủ.
Phát hiện những thay đổi về thực hành
chăm sóc sức khoẻ.
30/03/14 12
Điều tra và khống chế
Khi có nhiều báo cáo về những bệnh
phải thông báo thì các tổ chức y tế
cơ sở, tỉnh, quốc gia thậm chí quốc
tế phải có những hoạt động kịp thời.
Tăng cường giám sát bệnh và xác
định những người phơi nhiễm tiềm
tàng và những người nghi ngờ khác
có thể có nguy cơ mắc bệnh.
30/03/14 13

Lập kế hoạch
Bằng việc theo dõi những thay đổi về
xuất hiện bệnh trong một thời gian dài
trên một địa bàn, ngành y tế có khả năng
lập kế hoạch phân bổ các nguồn lực một
cách có hiệu quả
Đánh giá những biện pháp dự phòng và
khống chế. Những dữ liệu giám sát được
sử dụng thường xuyên để đánh giá hiệu
quả của những chương trình dự phòng
30/03/14 14
Đánh giá những biện pháp dự
phòng và khống chế
Định lượng ảnh hưởng của những
chương trình dự phòng.
Theo dõi và cải biến những chương
trình làm giảm nguy cơ và các
chương trình giáo dục khác
30/03/14 15
Lưu trữ dữ liệu về bệnh tật
Trong khi thu thập, những dữ liệu được
lưu trữ để sử dụng cho các mục đích về
sau.
Ví dụ, những nhà dịch tễ học đã sử dụng
những dữ liệu giám sát lưu trữ để phát
triển những mô hình toán để dự báo tính
khả thi của những chính sách được đề
nghị áp dụng trong việc thanh toán bệnh
sởi và bệnh bại liệt.
30/03/14 16

Nguồn dữ liệu sử dụng giám sát
1. Dữ liệu về tử vong

Thống kê sinh tử

Những dữ liệu khám y tế
1. Dữ liệu về mắc bệnh

Báo cáo về những bệnh phải khai báo

Sổ khám bệnh
1. Những dữ liệu phòng thí nghiệm
30/03/14 17
Nguồn dữ liệu sử dụng giám sát
4. Những dữ liệu về bệnh viện
5. Những dữ liệu chăm sóc bệnh nhân
ngoại trú
6. Những cuộc điều tra sức khỏe và quần
thể toàn bộ
7. Những hệ thống giám sát các chỉ số
bệnh tật

Những dữ liệu về quần thể động vật

Những dữ liệu môi trường
30/03/14 18
Thiết lập một hệ thống giám sát
Lý do thiết lập hệ thống giám sát
Bệnh cần giám sát là quan trọng trong
khu vực, hoặc tiềm tàng.

Giám sát để hướng dẫn, theo dõi, và
đánh giá những biện pháp dự phòng.
Giám sát về một tỷ lệ mới mắc dựa vào
đó đề ra những biện pháp dự phòng và
khống chế.
Giám sát áp dụng cho những bệnh mới
để xác định mô hình xuất hiện của bệnh
30/03/14 19
Thiết lập một hệ thống giám sát
Mục tiêu
Mục tiêu sẽ phải mô tả rõ ràng:

Những thông tin nào là cần thiết,

Ai cần thiết những thông tin đó

số liệu sẽ được sử dụng thế nào.
Mục tiêu là cơ sở cho việc thiết kế
hệ thống giám sát.
30/03/14 20
Thiết lập một hệ thống giám sát
Định nghĩa trường hợp bệnh
Định nghĩa rõ ràng
Phải đơn giản, dễ hiểu và được chấp
nhận
Phải đủ nhạy, phải đủ đặc hiệu.
Có thể khác những tiêu chuẩn dùng
cho chẩn đoán và điều trị
30/03/14 21
Thiết lập một hệ thống giám sát

Hành động
Qui trình thu thập, phân tích, giải thích,
và phân phát thông tin phải đơn giản và
khả thi.
Hệ thống sẽ dựa trên giám sát chủ động
hay giám sát thụ động? Ai là người báo
cáo? Xử lý biểu mẫu như thế nào? …
Kế hoạch phân phát số liệu với khoảng
cách bao lâu, cho ai, và số liệu sẽ được
sử dụng như thế nào?
30/03/14 22
Thiết lập một hệ thống giám sát
Hợp tác
Trong những người cung cấp báo cáo,
những người xử lý báo cáo
những người sử dụng những thông tin…
Những người chịu trách nhiệm cho hành
động phải hợp tác với nhau.
30/03/14 23
Thiết lập một hệ thống giám sát
Thực hiện
Lập kế hoạch và đảm bảo sự hợp
tác là những cố gắng lâu dài đòi hỏi
phải theo dõi và liên tục.
30/03/14 24
Một số bệnh có thiết lập hệ thống
giám sát tại Việt Nam
Hệ thống giám sát các bệnh truyền nhiễm
(26 bệnh truyền nhiễm)
Hệ thống giám sát bệnh bệnh ung thư

Hệ thống giám sát bệnh HIV
Hệ thống giám sát chấn thương, tai nạn
lao động
Hiện tại nước ta đang có hệ thống giám
sát dịch cúm gia cầm, dịch SARS, cúm
H1N1…
30/03/14 25
Hệ thống thông tin báo cáo số liệu bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam
Bộ Y tế (C c YTDPụ )
Viện VSDT Trung ương
Viện Khu vực
Bệnh viện Trung ương
Trung tâm/trạm YTDP
tỉnh, thành phố
Khoa Lây, Nhi bệnh
viện tỉnh, thành phố
Khoa Y học dân tộc, bệnh
viện huyện, quận, thị
Khoa Lây, Nhi bệnh
viện Y học dân tộc
Trung tâm YTDP huyện,
quận, thị
Khoa Y Lây, Nhi bệnh
viện huyện, quận, thị
Trạm y tế xã, phường
Cơ sở y tế tư nhân.