Slide bài giảng Kinh tế quốc tế - ThS.Nguyễn Thị Thu Thủy - ĐHBKHN

Chơng 1: Giới thiệu chung
1.1 Đặc điểm các hoạt động kinh tế quốc tế
1.2 Mục tiêu và nội dung nghiên cứu kinh tế quốc tế
1.3 Phơng pháp nghiên cứu kinh tế quốc tế
Kinh tế Quốc tế
1
1.3 Phơng pháp nghiên cứu kinh tế quốc tế
1.4 Lịch sử phát triển của các lý thuyết kinh tế quốc tế
1.1 Đặc điểm các hoạt động kinh tế quốc tế
Đặc trng của các hàng hoá và dịch vụ trong
các nền kinh tế
Tiềm lực và vai trò của các công ty đa quốc gia
(MNCs) và xuyên quốc gia (TNCs)
Kinh tế Quốc tế
2
(MNCs) và xuyên quốc gia (TNCs)
Xu hớng liên kết kinh tế quốc tế
Hệ thống thơng mại WTO
Kinh tÕ Quèc tÕ
3
1.2 Mục tiêu và nội dung nghiên cứu KTQT
Mục tiêu
Sự phụ thuộc về mặt kinh tế giữa các quốc gia
Đặc trng dòng chảy của hàng hoá, dịch vụ và
thanh toán gi
ữ
a các nớc
Kinh tế Quốc tế
4
thanh toán gi
ữ

a các nớc
Chính sách định hớng các dòng chảy
Tác động tới phúc lợi
Các nội dung chính
Thơng mại quốc tế
o Hàng hoá hữu hình và vô hình
o Gia công
o Tái xuất khẩu và chuyển khẩu
o
Xuất khẩu tại chỗ
1.2 Mục tiêu và nội dung nghiên cứu KTQT
Kinh tế Quốc tế
5
o
Xuất khẩu tại chỗ
Sự dịch chuyển các nguồn lực quốc tế
o Lao động
o Công nghệ
o Vốn t bản
Tài chính quốc tế
o Thị trờng ngoại tệ và tỷ giá
o Cán cân thanh toán quốc tế
1.3 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
 Trõu t−îng hãa
 Ph©n tÝch vµ tæng hîp
Kinh tÕ Quèc tÕ
6
 Ph−¬ng ph¸p m« h×nh hãa
 Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nh©n tè
1.4 Lịch sử phát triển các lý thuyết

kinh tế quốc tế
Lý thuyết trờng phái trọng thơng (1500-1800)
Lý thuyết lợi thế tuyệt đối (A. Smith, 1776)
Lý thuyết lợi thế so sánh (D. Ricardo, 1817)
Lý thuyết d thừa nhân tố và TMQT (E. Heckscher & B.Ohlin, 1933)
Nghịch lý Leontief (1947)

Lý thuyết dòng các sản phẩm trùng lặp (Linder, 1960s)

Kinh tế Quốc tế
7

Lý thuyết dòng các sản phẩm trùng lặp (Linder, 1960s)

Lý thuyết về chu kỳ sống của sản phẩm và khoảng cách công nghệ
(R. Vernon & Posner, 1966)
Lý thuyết thơng mại trong nội bộ ngành CN (Helpman, Krugman &
Lancaster, 1979)
Lý thuyết TM và cạnh tranh không hoàn hảo (Stolper & Samuelson
(1941)
Lý thuyết lợi thế cạnh tranh (M. Porter, 1990s)

12 yếu tố đánh giá năng lực cạnh tranh
Kinh tÕ Quèc tÕ
8
Tµi liÖu dïng cho m«n häc
 Slides
 Gi¸o tr×nh:
 Kinh tÕ häc quèc tÕ, NguyÔn Tµi V−îng, 2009


International economics
, Dominique Salvatore,
Kinh tÕ Quèc tÕ
9

International economics
, Dominique Salvatore,
1997.
 International economics: Theory and policy,
Krugman & Obstfeld, 2003
 Tµi liÖu ®iÖn tö
Các Website có liên quan
Thông tin kinh tế VN
Thông tin hội nhập của VN .dei.gov.vn
Bộ công thơng .moit.gov.vn
Tổ chức ASEAN .asean.or.id
Thông tin thuế APEC .apectariff.org

Tổ chức thơng mại thế giới
.wto.org
Kinh tế Quốc tế
10

Tổ chức thơng mại thế giới
.wto.org
Quỹ tiền tệ quốc tế .imf.org
Ngân hàng thế giới .worldbank.org
Liên minh châu âu .europa.eu.int
Trung tâm TMQT .intracen.org
Diễn đàn kinh tế thế giới .weforum.org

.
Yêu cầu đối với học viên
Dự lớp và tham gia vào bài giảng 10%
Tiểu luận môn học 15%
Kinh tế Quốc tế
11
Thi giữa kỳ 15%
Thi cuối kỳ 60%
Tr−êng §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi
Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n lý
1
Chương 2: C¸c lý thuyÕt
TMQT cæ ®iÓn
Néi dung
2.1 Lý thuyÕt cña tr−êng ph¸i träng th−¬ng
2.2 Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi
2.3 Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh
2.4 Lîi thÕ so s¸nh biÓu hiÖn
2
2.4 Lîi thÕ so s¸nh biÓu hiÖn
2.5 Lý thuyÕt chi phÝ c¬ héi vµ lîi thÕ
so s¸nh
2.6 Lîi thÕ so s¸nh víi sù tham gia cña
tiÒn tÖ
2.1 Lý thuyết của trờng phái
trọng thơng
Tổng quát:
Chiếm u thế trong suốt thế kỷ 17-18
Quan niệm quốc gia hùng mạnh: tích luỹ
đợc số lợng lớn kim loại quí

3
TMQT có thể tạo nên quốc gia hùng mạnh
Nội dung:
Khuyến khích xuất khẩu (trợ giá)
Hạn chế nhập khẩu (thuế quan)

Nhà nớc cần can thiệp sâu vào các hoạt
2.1 Lý thuyết của trờng phái
trọng thơng
4

Nhà nớc cần can thiệp sâu vào các hoạt
động kinh tế
Lợi ích TMQT thu đợc của quốc gia này nhờ
sự thua thiệt của quốc gia khác
Hạn chế
không giải thích đợc thực tế lợi ích thu đợc
từ TMQT
cha đánh giá hết các yếu tố tạo nên một
quốc gia hùng mạnh
2.1 Lý thuyết của trờng phái
trọng thơng
5
quốc gia hùng mạnh
không giải thích đợc cơ cấu mậu dịch
cha lý giải các điều kiện thơng mại
Lợi ích thu đợc từ TMQT
2.1 Lý thuyết của trờng phái
trọng thơng
Nớc 1

khuyến khích
6
Nớc 1
Nớc 2
Trớc TMQT
Trong TMQT
Nớc 1
Nớc 2
Sau TMQT
khuyến khích
XK sang 2
và hạn chế
nhập khẩu từ
nớc 2
2.2 Lý thuyết lợi thế tuyệt đối
Tổng quát:
do Adam Smith đa ra (1776)
dựa trên học thuyết giá trị - lao động

hiệu quả sản xuất là cơ sở để xác định lợi thế
7

hiệu quả sản xuất là cơ sở để xác định lợi thế
tuyệt đối
tất cả các quốc gia tham dự đều thu đợc lợi
ích
điều rõ ràng đối với ngời chủ gia đình rằng không bao giờ cố làm
ở nhà cái gì mà đắt hơn là đi mua nó
Nội dung
Nếu một nớc sản xuất một hàng hoá hiệu

quả hơn và kém hiệu quả hơn trong sản xuất
hàng hoá thứ hai so với một nớc khác thì
nớc đó sẽ có lợi nếu chuyên môn hoá vào
2.2 Lý thuyết lợi thế tuyệt đối
8
nớc đó sẽ có lợi nếu chuyên môn hoá vào
sản xuất và xuất khẩu hàng hóa có hiệu quả
hơn (lợi thế tuyệt đối) và nhập khẩu hàng hoá
kém hiệu quả hơn (bất lợi thế tuyệt đối).
Mô hình
Thế giới TM có hai nớc
Mỗi nớc sản xuất 2 hàng hoá

Tuân theo qui luật giá trị
-
lao động
2.2 Lý thuyết lợi thế tuyệt đối
9

Tuân theo qui luật giá trị
-
lao động
Hiệu quả sản xuất = Năng suất lao động
TMQT tự do
2.2 Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi
ViÖt nam
SX
Tiªu dïng
G¹o
G¹o

Ch©u ¢u
SX
Tiªu dïng
Lóa mú
Lóa mú
Kinh tÕ ®ãng
10
ViÖt nam
CMHSX
Tiªu dïng
G¹o
G¹o
Ch©u ¢u
CMHSX
Tiªu dïng
Lóa mú
Lóa mú
G¹oLóa mú
TMQT
 DÉn chøng b»ng sè
HiÖu qu¶ SX
G¹o
(tÊn/h)
3
ViÖt nam
1
Th¸i lan
2.2 Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi
11
G¹o

(tÊn/h)
V¶i (m/h)
3
200
1
400
2.2 Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi
G¹o (tÊn)
V¶i (m)
200
6670
ViÖt nam
25
30000
Th¸i lan
Tr−íc TM (s¶n xuÊt vµ tiªu dïng)
Sau TM (s¶n xuÊt)
225
36670
Tæng
12
G¹o (tÊn)
V¶i (m)
300
0
ViÖt nam
0
40000
Th¸i lan
G¹o (tÊn)

V¶i (m)
200
10000
ViÖt nam
100
30000
Th¸i lan
Sau TM (s¶n xuÊt)
Sau TM (tiªu dïng)
300
40000
Tæng
ViÖt nam: XK 100 tÊn g¹o
NK 10.000m v¶i
Th¸i lan: XK 10.000 m v¶i
NK 100tÊn g¹o
TMQT
TMQT
 NhËn xÐt:
 ®¬n gi¶n
 TMQT ®em l¹i lîi Ých cho c¶ hai quèc gia

thay ®æi m« h
×
nh s¶n xuÊt
2.2 Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi
13

thay ®æi m« h
×

nh s¶n xuÊt
 nÕu mét n−íc s¶n xuÊt kÐm hiÖu qu¶ hoµn
toµn?
 Tæng qu¸t
 Do David Ricardo ®−a ra (1817)
 Lµ mét trong nh÷ng qui luËt quan träng nhÊt
cña Kinh tÕ häc quèc tÕ
2.3 Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh
14
 C¸c quèc gia tham dù ®Òu thu ®−îc lîi Ých tõ
TMQT